Η Ζάκυνθος είναι το νοτιότερο και το τρίτο σε έκταση και πληθυσμό νησί των Ιονίων Νήσων. Η έκταση του νησιού είναι 406 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός του 35.000 κάτοικοι. Βρίσκεται 8,5 ναυτικά μίλια νότια της Κεφαλλονιάς, 9.5 μίλια δυτικά της Πελοποννήσου και 300 περίπου χιλιόμετρα δυτικά της πρωτεύουσας, της Αθήνας. Η γεωγραφική της θέση επιτρέπει στον ταξιδιώτη να επισκεφθεί εύκολα και τα άλλα νησιά του Ιονίου ή ακόμα να ταξιδέψει έως την απέναντι ακτή της Πελοποννήσου όπου βρίσκεται μεταξύ των άλλων η αρχαία πόλη της Ολυμπίας, εκεί όπου κατά την αρχαιότητα ετελούντο οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Επιπλέον είναι εύκολη, λόγω και της άμεσης συγκοινωνιακής σύνδεσής της, η επικοινωνία με τις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, Πάτρα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη.
Νησί γεμάτο αντιθέσεις η Ζάκυνθος, είναι στο μεγαλύτερο μέρος της ορεινή, με χαμηλά πευκόφυτα βουνά και εύφορους κάμπους. Στα βόρεια, ανατολικά και νότια αμέτρητες είναι οι γραφικές παραλίες της, ενώ στα δυτικά, στις επιβλητικές βραχώδεις ακτές της, σχηματίζονται πολλές θαλάσσιες σπηλιές όπως η θαυμάσια Γαλάζια Σπηλιά στα βορειοδυτικά του νησιού. Το κλίμα της Ζακύνθου είναι ήπιο μεσογειακό με πολλές βροχές και μεγάλη ηλιοφάνεια. Σε αυτό προφανώς οφείλει και την ανέκαθεν πλούσια βλάστησή της, γεγονός που δικαιολογεί και τους χαρακτηρισμούς της "υλήεσσα" και "Άνθος της Ανατολής" (Fior di Levante) από τον Όμηρο και τους Βενετούς αντίστοιχα .Είναι ένα νησί με πλούσια αγροτική παραγωγή, στηριγμένη κυρίως στην καλλιέργεια της ελιάς, εσπεριδοειδών και σταφίδας, με ανεπτυγμένη επιχειρηματική δραστηριότητα, κυρίως στον τομέα του τουρισμού, και με πλούσια ιστορική παράδοση, καθώς το νησί υπήρξε για πολλούς αιώνες σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Νομαρχίας Ζακύνθου
Ενετικό προσωνύμιο του νησιού.
Η Ζάκυνθος ανήκε στο Κεφαλληνικό κράτος, που υπόκειτο στον Οδυσσέα. Συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο και περιλαμβάνεται στον Ομηρικό Κατάλογο των Νεών (Ιλ. Β 634, Οδ. α 246, ι.24, π 123).
Αναφέρεται ως ένα από τα νησιά, που ανήκε στην επικράτεια του Οδυσσέα (Στράβ. 10,2,18).
Η Ζάκυνθος ήταν γνωστή από τα προϊστορικά χρόνια. Ο Όμηρος την αναφέρει
ως Υλήεσσα (δασωμένη) και θεωρεί πρώτο οικιστή της τον Ζάκυνθο, γιό του βασιλιά
της Φρυγίας Δάρδανου. Η μυθολογία
θέλει τους θεούς Αρτεμη και Απόλλωνα να τριγυρίζουν γοητευμένοι στο νησί από τις
ομορφιές του. Οι κάτοικοί του πολέμησαν στο πλευρό του Οδυσσέα κατά τον Τρωϊκό
Πόλεμο κι αργότερα κέρδισαν την ανεξαρτησία τους από την Ηγεμονία της Ιθάκης
και απέκτησαν δημοκρατική διακυβέρνηση.
Χάρη στη γεωγραφική του θέση και στις πηγές πίσσας που διέθετε, το
νησί γνώρισε μεγάλη εμπορική και πολιτιστική άνθηση στα ιστορικά χρόνια. Έμεινε
ουδέτερο στους Περσικούς Πολέμους, αλλά κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο συμμάχησε
με τους Αθηναίους. Η Ζάκυνθος υποτάχθηκε στους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου
κι αργότερα στους Ρωμαίους, που της παραχώρησαν σχετική αυτονομία. Στα χρόνια
του Μεγάλου Κωνσταντίνου η Ζάκυνθος ανήκε στην επαρχία της Ιλλυρίας. Ο χριστιανισμός
έφτασε στο νησί με τη Μαρία Μαγδαληνή το 34 μ.Χ. όπως θέλει η παράδοση. Στη διάρκεια
των βυζαντινών χρόνων λεηλατείται από πειρατές και Βάνδαλους. Αλλά και αργότερα
υπέστη πολλά από τους Σταυροφόρους. Το 1185 η Ζάκυνθος μαζί με την Κεφαλλονιά
περιέρχονται στην κυριαρχία των Ορσίνι. Οι Τούρκοι δεν κατάφεραν πάντως να πατήσουν
το νησί.
Η Ενετοκρατία (1484 - 1797) πλούτισε τον ζακυνθινό πολιτισμό κι οργάνωσε
το νησί σε πολιτεία. Κάτω από την προστασία των Ενετών, η νέα πόλη ξέφυγε από
τα όρια του Κάστρου και έφτασε ως τη θάλασσα, με ωραία ρυμοτομία και επιβλητικά
κτίρια.
Όμως οι ευγενείς καταδυνάστευαν τους Ποπολάρους. Όταν αργότερα οι
Γάλλοι δημοκρατικοί κατέλαβαν το νησί, έγιναν δεκτοί με ανακούφιση από το λαό.
Οι Ρώσοι δεν έμειναν για πολύ, ενώ οι Αγγλοι που τους διαδέχτηκαν,
φρόντισαν για τον εκσυγχρονισμό της διοίκησης, για δημόσια έργα και για τη δημόσια
υγεία.
Το όνειρο των Ζακυνθινών να ενωθούν με την Ελλάδα έγινε μετά από πολύ
αγώνα, στις 21 Μαϊου 1864, οπότε και υψώθηκε οριστικά η ελληνική σημαία στο νησί.
Το νησί της μουσικής, της ποίησης και της φιλοξενίας.
Πατρίδα του Διονυσίου Σολωμού, του εθνικού μας ποιητή, του Ανδρέα
Κάλβου, του Ούγκο Φώσκολου και του Ξενόπουλου, η Ζάκυνθος είχε πάντα και διατηρεί
και σήμερα υψηλότατο πολιτιστικό επίπεδο.
Οι βενετσιάνικες επιρροές ζυμώθηκαν με την ελληνική παράδοση και έδωσαν
έναν ιδιαίτερο πολιτισμό με λεπτές αποχρώσεις και χάρη. Στο νησί καλλιεργήθηκαν
κι αναπτύχθηκαν όλες οι μορφές της Τέχνης. Γι' αυτό κι η Ζάκυνθος δίκαια ονομάστηκε
Φλωρεντία της Ανατολής.
Η μουσική "κυλάει στις φλέβες" των Ζακυνθινών. Η επίδοσή τους στην
τέχνη αυτή άρχισε από τα πανάρχαια χρόνια, τότε που λατρευόταν στο νησί ο θεός
της Μουσικής, Απόλλωνας. Τον καιρό της Ενετοκρατίας αναπτύχθηκε η ζακυνθινή καντάδα,
που φτάνει ως τις μέρες μας. Η πρώτη μουσική σχολή στην Ελλάδα ιδρύθηκε μόλις
το 1815 στη Ζάκυνθο, που υπήρξε γενέτειρα μεγάλων μουσικών με διεθνή αναγνώριση.
Το θέατρο με την επήρεια των Ιταλών γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στο νησί
ήδη από τον 15ο αιώνα. Το 1571 ανεβαίνουν στη σκηνή για πρώτη φορά "οι Πέρσες"
του Αισχύλου. Η σάτυρα στις Ομιλίες, ένα είδος λαϊκής επιθεώρησης, βρίσκει μεγάλη
απήχηση στο λαό, ενώ η όπερα ενώνει αριστοκράτες και ποπολάρους.
Σήμερα η Ζάκυνθος είναι ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα
της Ελλάδας. Σπάνιες συναυλίες και άλλες αξιόλογες εκδηλώσεις οργανώνονται κάθε
χρόνο στο νησί.
Η πνευματική ζωή στο νησί υπήρξε επίσης σπουδαία. Η πρώτη ελληνική
Ακαδημία ιδρύθηκε στη Ζάκυνθο τον 16ο αιώνα.
Κι οι σημερινοί Ζακυνθινοί, άνθρωποι ανοιχτόκαρδοι, γλεντζέδες και
φιλόξενοι, με ζωηρό ταμπεραμέντο, δείχνουν ιδιαίτερη κλίση στις τέχνες και τα
γράμματα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Νομαρχίας Ζακύνθου
1. Προϊστορικοί και αρχαίοι χρόνοι
Η παρουσία της Ζακύνθου σημειώνεται από τους μυθικούς ήδη χρόνους.
Η πρώτη αναφορά στο νησί γίνεται από τον Όμηρο στα έργα του Ιλιάδα και Οδύσσεια.
Λέγεται ότι πήρε το όνομά της από τον Ζάκυνθο, γιο του βασιλιά της Φρυγίας Δάρδανου.
O Zάκυνθος με Αχαιούς πολεμιστές από την πόλη Ψωφίδα
της Αρκαδίας, όπου βασίλευαν τα αδέλφια του, κατοίκησε πρώτος το νησί δίνοντας
του το όνομά του. Έχτισε μάλιστα ακρόπολη, πιθανόν στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα
το Βενετσιάνικο κάστρο, την οποία και ονόμασε Ψωφίδα. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες
του Παυσανία και του Θουκυδίδη αυτό συνέβη το 1500 π.Χ. Οι νέοι κάτοικοι λάτρευαν
τους Ολύμπιους θεούς, κυρίως τον Απόλλωνα και την Αρτεμη, όπως αποδεικνύεται και
από αρχαία νομίσματα που έχουν βρεθεί στο νησί.
Στους Περσικούς πολέμους η Ζάκυνθος δεν έλαβε μέρος. Στον Πελοποννησιακό
πόλεμο υποστήριξε την αθηναϊκή συμμαχία και συμμετείχε στην εκστρατεία εναντίον
της Σικελίας. Μετά την αποτυχία
της εκστρατείας, η αθηναϊκή συμμαχία διαλύεται και η Ζάκυνθος κατακτήθηκε από
τους Σπαρτιάτες. Αργότερα θα βρεθεί υπό την κυριαρχία των Μακεδόνων έως ότου κατακτηθεί
τελικά από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
2. Ρωμαϊκοί και Βυζαντινοί χρόνοι
O 2os αιώνας π.Χ. βρίσκει τη Ζάκυνθο υπό Ρωμαϊκή κατοχή. Αρχικά διοικείται
από Ρωμαίο κυβερνήτη σύμφωνα με το Ρωμαϊκό δίκαιο, αργότερα όμως οι Ζακυνθινοί
αποκτούν κάποιας μορφής αυτονομία με την υποχρέωση να πληρώνουν ετήσιο φόρο στη
Ρώμη και να παρέχουν ένα συγκεκριμένο αριθμό ανδρών για τις Ρωμαϊκές λεγεώνες.
Παρόλο που πολλές φορές, ιδιαίτερα στην αρχή, προσπάθησαν οι κάτοικοι
του νησιού να απαλλαγούν από τη Ρωμαϊκή κηδεμονία δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις
όπου συνεργάστηκαν επιτυχώς με τους Ρωμαίους για να υπερασπίσουν το νησί τους
από διάφορες επιδρομές, κυρίως πειρατών που εκείνα τα χρόνια λυμαίνονταν τις ακτές
τις Μεσογείου.
Η παρακμή και τελικά η πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας έδωσαν νέα
ώθηση σε διάφορους επίδοξους κατακτητές. Για αρκετές δεκαετίες οι ντόπιοι κάτοικοι
βρίσκονταν στο έλεος των Γότθων, των Βανδάλων και των Αράβων που με συνεχείς επιδρομές
οδήγησαν τους κατοίκους στα όρια της ανέχειας.
Δεν υπάρχει καμιά ιστορικά βεβαιωμένη πληροφορία για την ακριβή εποχή
διάδοσης του χριστιανισμού στη Ζάκυνθο συμπεραίνεται όμως ότι η νέα θρησκεία επικράτησε
μετά τα μέσα του 3ου μ.Χ. αιώνα.
Η ντόπια παράδοση ωστόσο υποστηρίζει ότι το 34 μ.Χ. η Μαρία Μαγδαληνή,
πηγαίνοντας από την Ιερουσαλήμ στην Ρώμη, σταμάτησε στη Ζάκυνθο και κήρυξε το
λόγο του Ιησού. Λέγεται μάλιστα ότι το χωριό Μαριές
στη δυτική πλευρά του νησιού ονομάστηκε έτσι σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος.
Κατά την Βυζαντινή περίοδο οι κάτοικοι της Ζακύνθου συνεχίζουν ζουν
στην ανέχεια και το φόβο, χωρίς καμιά προοπτική ανάπτυξης καθώς μαζί με τα υπόλοιπα
νησιά του Ιονίου βρίσκονται σχετικά απομονωμένα στα δυτικά όρια της Βυζαντινής
αυτοκρατορίας και αποτελούν εύκολο στόχο των κάθε λογής επιδρομέων.
Στις αρχές τις 2ης μ.Χ. χιλιετηρίδας, καθώς η Βυζαντινή αυτοκρατορία
οδεύει προς την πτώση της, ένα νέο είδος επιδρομέων κάνει την εμφάνισή του. Είναι
οι Σταυροφόροι που στο δρόμο για την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων δεν χάνουν την
ευκαιρία να επιτεθούν στις Βυζαντινές επαρχίες που θα βρεθούν στο δρόμο τους.
3. Φραγκοκρατία
Στα τέλη του 12ου αιώνα μ.Χ. Φράγκοι επιδρομείς καταλαμβάνουν τα νησιά
του Ιονίου και ιδρύουν τις πρώτες στην Ελλάδα Φράγκικες ηγεμονίες. Ιδρύεται έτσι,
το 1185, η Παλατινή κομητεία Κεφαλληνίας-Ζακύνθου,
που θα διατηρηθεί για τρεις ολόκληρους αιώνες υπό την ηγεμονία της οικογένειας
των Ορσίνι αρχικά, των Ανδηγαυών αργότερα και τελικά των Τόκκων. Οι συνωμοσίες,
οι ίντριγκες και οι φόνοι θα χαρακτηρίσουν την εποχή της φράγκικης κυριαρχίας
στη Ζάκυνθο αν και κατά την περίοδο της ηγεμονίας των Τόκκων οι συνθήκες καλυτερεύουν,
το νησί αρχίζει να αναπτύσσεται και ο πληθυσμός του φτάνει τις 25.000 κατοίκους.
Όμως το 1479 οι Τούρκοι καταλαμβάνουν και καταστρέφουν τη Ζάκυνθο
ενώ ο τελευταίος Τόκκος εγκαταλείπει το νησί ανήμπορος να αντιδράσει στην τουρκική
επιδρομή.
4. Ενετοκρατία
Οι Ενετοί αναγνωρίζοντας τη στρατηγική για την εποχή σημασία της Ζακύνθου
και μετά από ένα αξιοθαύμαστο πολεμικό και διπλωματικό παιχνίδι με τους Τούρκους
καταλαμβάνουν το νησί το 1485.
Η ενετική κατοχή προσφέρει στη Ζάκυνθο τη σταθερότητα και τις ευκαιρίες
ανάπτυξης που για αιώνες είχε στερηθεί. Ο αποδεκατισμένος, μετά την Τουρκική κατοχή,
πληθυσμός ενισχύεται με ενετούς υπηκόους αλλά και Έλληνες που καταφεύγουν ομαδικά
εκεί όταν οι περιοχές τους κατακτώνται από τους Τούρκους. Έτσι η Ζάκυνθος μεταβάλλεται
σε καταφύγιο για τους υπόλοιπους καταδιωκόμενους Έλληνες και πολύ σύντομα σε ένα
κέντρο του Ελληνισμού. Η Ελληνική συνείδηση και παραδόσεις μέσα από τη γόνιμη
αλληλεπίδραση με τις εξίσου έντονες Δυτικές επιδράσεις θα οδηγήσουν σε ένα νέο
κοινό πνεύμα που θα εκφραστεί με όλες τις μορφές της τέχνης.
Η ειρήνη που η ισχύς της Βενετίας εξασφαλίζει στο νησί δίνει για πρώτη
φορά μετά από αιώνες τη δυνατότητα οικονομικής και πνευματικής άνθησης. Οι κάτοικοι
χωρίζονταν σε τρεις τάξεις: στους ευγενείς (nobili), στους αστούς (civili), και
το λαό (popolari). Mόνο η τάξη των ευγενών, όσων δηλαδή το όνομα ήταν γραμμένο
στη Χρυσή Βίβλο των ευγενών (libro d' oro) είχαν πολιτικά δικαιώματα.
Η στυγνή εκμετάλλευση του λαού από τους ευγενείς οδήγησε στο ρεμπελιό
των ποπολάρων, την πρώτη κοινωνική επανάστασή στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας
(1628-1632), που τελικά πνίγηκε στο αίμα. Οι Ζακυνθινοί υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό
τα μηνύματα της Γαλλικής επανάστασης(1789).
H βενετσιάνικη κυριαρχία λήγει, μετά από τρεις αιώνες, τα τελευταία
χρόνια του 18ου αιώνα, με την πτώση της Γαληνότατης Δημοκρατίας και την κατάλυσή
της από τα στρατεύματα των Γάλλων Δημοκρατών.
5. Γάλλοι και Ρωσσοτούρκοι
Στις 4 Ιουλίου του 1797 η τρίχρωμη δημοκρατική σημαία αντικαθιστά
στη Ζάκυνθο τη σημαία του Αγίου Μάρκου και οι Ζακυνθινοί υποδέχονται με ενθουσιασμό
τις ιδέες για ελευθερία, ισότητα και αδελφότητα. Λίγες μέρες αργότερα και με ενθουσιώδεις
πανηγυρισμούς καίνε στην πλατεία του Αγίου Μάρκου το Libro d' oro.
Η Γαλλική κατοχή κρατά μόλις 15 μήνες. Τον Οκτώβριο του 1798 Ρώσοι
και Τούρκοι καταλαμβάνουν τα Ιόνια νησιά, μια κατοχή που διαρκεί δύο σχεδόν χρόνια.
Τελικά το 1800 οι δύο δυνάμεις αποφάσισαν την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους με το
όνομα "Επτάνησος Πολιτεία" υπό την ''προστασία'' Ρωσίας και Τουρκίας. Στην τελευταία
μάλιστα το νεοϊδρυθέν κράτος ήταν υποχρεωμένο να πληρώνει ετήσιο φόρο.
Η Επτάνησος Πολιτεία, που απετέλεσε το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος
της σύγχρονης ιστορίας, διήρκεσε επτά χρόνια. Το 1807 γαλλικά στρατεύματα, αυτοκρατορικά
αυτή τη φορά, καταλαμβάνουν τα Ιόνια νησιά. Αλλά ούτε και αυτή η δεύτερη γαλλική
κατοχή θα διαρκέσει πολύ. Δύο χρόνια αργότερα, το 1809 ο Αγγλικός στόλος καταλαμβάνει
τη Ζάκυνθο.
6. Αγγλική Κατοχή
Η Αγγλική κατοχή (1809-1864) θα είναι και η τελευταία περίοδος κατοχής
πριν από την ένωση με την Ελλάδα. Σημαντικά έργα υποδομής εκτελούνται κατά τη
διάρκεια αυτής της περιόδου, όπως δρόμοι, γέφυρες, καθώς και ένα μέρος του λιμανιού.
Οι ολοένα εντεινόμενες μυστικές προετοιμασίες για την αποτίναξη του
τουρκικού ζυγού από την υπόλοιπη Ελλάδα, στις οποίες με ενθουσιασμό παίρνουν μέρος
πολλοί Ζακυνθινοί, δημιουργούν πολλές αντιθέσεις μεταξύ των κατοίκων του νησιού
και της Αγγλικής διοίκησης. Αντιθέσεις που εντείνονται με το ξέσπασμα, το 1821,
της Ελληνικής επανάστασης. Η Αγγλική διοίκηση θέλοντας να διατηρήσει ουδετερότητα
χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να αποτρέψει τη συμπαράσταση των κατοίκων των επτανήσων
προς την επανάσταση. Παρά τις διώξεις, τις φυλακίσεις και τους απαγχονισμούς οι
επτανήσιοι στηρίζουν απροκάλυπτα και ενεργά τους εξεγερμένους έλληνες. Μετά
την απελευθέρωση από τους Τούρκους και την ίδρυση του Ελληνικού κράτους εμφανίζεται
έντονο και το αίτημα της ένωσης των Ιονίων νησιών με την υπόλοιπη Ελλάδα. Παρά
τις έντονες αρχικές αντιρρήσεις της η Αγγλία μαζί με τη Γαλλία και τη Ρωσία υπογράφουν
στις 5 Ιουνίου του 1863 στο Λονδίνο, συνθήκη σύμφωνα με την οποία η Αγγλία εγκαταλείπει
τη θέση της ως προστάτιδας δύναμης των Ιόνιων νησιών.
Στις 21 Μαΐου 1864 επισημοποιείται η ένωση των Ιόνιων
νησιών με την Ελλάδα.
7. Πρόσφατα χρόνια
Η Ζάκυνθος και τα υπόλοιπα Ιόνια νησιά είναι τώρα τμήμα της Ελλάδας
και ακολουθούν σε γενικές γραμμές την τύχη του υπόλοιπου Ελληνισμού.
Κατά τη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου το νησί καταλαμβάνεται
αρχικά από Ιταλούς και αργότερα από Γερμανούς. Πολλοί Ζακυνθινοί παίρνουν μέρος
στην Αντίσταση που θα οδηγήσει, το 1945, στην απελευθέρωση από τη Γερμανική κατοχή.
Λίγα χρόνια αργότερα το1953 ένας καταστρεπτικός σεισμός που ακολουθείται
από εκτεταμένη πυρκαγιά ισοπεδώνει την πόλη της Ζακύνθου. Χάνονται έτσι ιστορικά
κτίρια και εκκλησίες μαζί με τους θησαυρούς που περιέχουν. Η πόλη ξαναχτίζεται,
αυτή τη φορά σύμφωνα με έναν ιδιαίτερα αυστηρό αντισεισμικό κανονισμό, προσπαθώντας
συγχρόνως να διατηρήσει κάτι από τον παλιό της χαρακτήρα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Ελατίων
Στα τέλη του 12ου αιώνα μ.Χ. Φράγκοι επιδρομείς καταλαμβάνουν τα νησιά
του Ιονίου και ιδρύουν τις πρώτες στην Ελλάδα Φράγκικες ηγεμονίες.
Ιδρύεται έτσι, το 1185, η Παλατινή κομητεία Κεφαλληνίας-Ζακύνθου,
που θα διατηρηθεί για τρεις ολόκληρους αιώνες υπό την ηγεμονία της οικογένειας
των Ορσίνι αρχικά, των Ανδηγαυών αργότερα και τελικά των Τόκκων.
Οι συνωμοσίες, οι ίντριγκες και οι φόνοι θα χαρακτηρίσουν την εποχή
της φράγκικης κυριαρχίας στη Ζάκυνθο αν και κατά την περίοδο της ηγεμονίας των
Τόκκων οι συνθήκες καλυτερεύουν, το νησί αρχίζει να αναπτύσσεται και ο πληθυσμός
του φτάνει τις 25.000 κατοίκους.
Όμως το 1479 οι Τούρκοι καταλαμβάνουν και καταστρέφουν τη Ζάκυνθο
ενώ ο τελευταίος Τόκκος εγκαταλείπει το νησί ανήμπορος να αντιδράσει στην τουρκική
επιδρομή.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα,
με φωτογραφία
Zacynthus (Zakunthos: Eth. Zakunthios: Zante), an island in the Sicilian
sea, lying off the western coast of Peloponnesus, opposite the promontory Chelonatas
in Elis, and to the S. of the island of Cephallenia, from which it was distant
25 miles, according to Pliny, (iv. 12. s. 19) but according to Strabo, only 60
stadia (x. p. 458). The latter is very nearly correct, the real distance being
8 English miles. Its circumference is stated by Pliny at 36 M. P., by Strabo at
160 stadia; but the island is at least 50 miles round, its greatest length being
23 English miles. The island is said to have been originally called Hyrie (Plin.
l. c.), and to have been colonized by Zacynthus, the son of Dardanus, from Psophis
in Arcadia, whence the acropolis of the city of Zacynthus was named Psophis. (Paus.
viii. 24. § 3; Steph. B. s. v.) We have the express statement of Thucydides that
the Zacynthians were a colony of Achaeans from Peloponnesus (ii. 66). In Homer,
who gives the island the epithet of woody (huleeis and huleessa), Zacynthus forms
part of the dominions of Ulysses. (Il. ii. 634, Od. i. 246, ix. 24, xvi. 123,
250; Strab. x. p. 457.) It appears to have attained considerable importance at
an early period; for according to a very ancient tradition Saguntum in Spain was
founded by the Zacynthians, in conjunction with the Rutuli of Ardea. (Liv. xxi.
7; Plin. xvi. 40. s. 79; Strab. iii. p. 159.) Bocchus stated that Saguntum was
founded by the Zacynthians 200 years before the Trojan War (ap. Plin. l. c.) In
consequence probably of their Achaean origin, the Zacynthians were hostile to
the Lacedaemonians, and hence we find that fugitives from Sparta fled for refuge
to this island. (Herod. vi. 70, ix. 37.) In the Peloponnesian War the Zacynthians
sided with Athens (Thuc. ii. 7, 9); and in B.C. 430 the Lacedaemonians made an
unsuccessful attack upon their city. (Ib. 66.) The Athenians in their expedition
against Pylus found Zacynthus a convenient station for their fleet. (Id. iv. 8,
13.) The Zacynthians are enumerated among the autonomous allies of Athens in the
Sicilian expedition. (Id. vii. 57.) After the Peloponnesian War, Zacynthus seems
to have passed under the supremacy of Sparta; for in B.C. 374, Timotheus, the
Athenian commander, on his return from Corcyra, landed some Zacynthian exiles
on the island, and assisted them in establishing a fortified post. These must
have belonged to the anti-Spartan party; for the Zacynthian government applied
for help to the Spartans, who sent a fleet of 25 sail to Zacynthus. (Xen. Hell.
vi. 2. 3; Diodor. xv. 45, seq.; as to the statements of Diodorus, see Grote, Hist.
of Greece, vol. x. p. 192.) The Zacynthians assisted Dion in his expedition to
Syracuse with the view of expelling the tyrant Dionysius, B.C. 357. (Diod. xvi.
6, seq.; Plut. Dion, 22, seq.) At the time of the Roman wars in Greece we find
Zacynthus in the possession of Philip of Macedon. (Polyb. v. 102.) In B.C. 211
the Roman praetor M. Valerius Laevinus, took the city of Zacynthus, with the exception
of the citadel. (Liv. xxvi. 24.) It was afterwards restored to Philip, by whom
it was finally surrendered to the Romans in B.C. 191. (Id. xxxvi. 32.) In the
Mithridatic War it was attacked by Archelaus, the general of Mithridates, but
he was repulsed. (Appian, Mithr. 45.) Zacynthus subsequently shared the fate of
the other Ionian islands, and is now subject to Great Britain.
The chief town of the island, also named Zacynthus (Liv. xxvi. 14;
Strab. x. p. 458; Ptol. iii. 14. § 13), was situated upon the eastern shore. Its
site is occupied by the modern capital, Zante, but nothing remains of the ancient
city, except a few columns and inscriptions. The situation of the town upon the
margin of a semi-circular bay is very picturesque. The citadel probably occupied
the site of the modern castle. The beautiful situation of the city and the fertility
of the island have been celebrated in all ages (kala polis ha Zakunthos, Theocr.
Id. iv. 32; Strab., Plin., ll. cc.). It no longer deserves the epithet of woody,
given to it by Homer (l. c.) and Virgil ( nemorosa Zacynthos, Aen. iii. 270);
but its beautiful olive-gardens, vineyards, and gardens, justify the Italian proverb,
which calls Zante the flower of the Levant.
The most remarkable natural phenomenon in Zante is the celebrated
pitch-wells, which are accurately described by Herodotus (iv. 195), and are mentioned
by Pliny (xxxv. 15. s. 51). They are situated about 12 miles from the city, in
a small marshy valley near the shore of the Bay of Chieri, on the SW. coast. A
recent observer has given the following account of them: There are two springs,
the principal surrounded by a low wall; here the pitch is seen bubbling up under
the clear water, which is about a foot deep over the pitch itself, with which
it comes out of the earth. The pitch-bubbles rise with the appearance of an India-rubber
bottle until the air within bursts, and the pitch falls back and runs off. It
produces about three barrels a day, and can be used when mixed with pine-pitch,
though in a pure state it is comparatively of no value. The other spring is in
an adjoining vineyard; but the pitch does not bubble up, and is in fact only discernible
by the ground having a burnt appearance, and by the feet adhering to the surface
as one walks over it. The demand for the pitch of Zante is now very small, vegetable
pitch being preferable. (Bowen, in Murray's Handbook for Greece, p. 93.) The existence
of these pitch-wells, as well as of numerous hot springs, is a proof of the volcanic
agency at work in the island; to which it may be added that earthquakes are frequent.
Pliny mentions Mt. Elatus in Zacynthus ( Mons Elatus ibi nobilis, Plin. l. c.),
probably Mt. Skopo, which raises its curiously jagged summit to the height of
1300 feet above the eastern extremity of the bay of Zante. (Dodwell, Tour through
Greece, vol. i. p. 83, seq.)
This text is from: Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) (ed. William Smith, LLD). Cited September 2004 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
Now Zante; an island in the Ionian Sea, off the coast of Elis, about forty miles in circumference. It contained a large and flourishing town of the same name upon the eastern coast, the citadel of which was called Psophis. Zacynthus was inhabited by a Greek population at an early period. It is said to have derived its name from Zacynthus, a son of Dardanus, who colonized the island from Psophis in Arcadia. It was afterwards colonized by Achaeans from Peloponnesus. It formed part of the maritime empire of Athens, and continued faithful to the Athenians during the Peloponnesian War. At a later time it was subject to the Macedonian monarchs, and on the conquest of Macedonia by the Romans passed into the hands of the latter. It was said to have colonized the Spanish city of Saguntum.
This text is cited Oct 2002 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
This Greek diocese, the only suffragan of the Archdiocese of Corfu,
is permanently united with the Diocese of Cephalonia.
The diocese includes the Islands of Cephalonia,
Zante, Ithaca, Santa Maura
or Leucas, and Cerigo or Cynthera.
As early as the fourth century the Island of Zante was the see of
a Catholic bishop, whose successors fell away to the Greek Schism. About 1200
a Catholic Latin diocese was again established in Zante, and in 1222 this was
united with the Diocese of Cephalonia,
which is also mentioned in the fourth century and later became schismatic. In
1386 both dioceses wee made suffragans of the Archdiocese of Corfu.
Joseph Lins, ed.
Transcribed by: Thomas M. Barrett
This extract is cited June 2003 from The Catholic Encyclopedia, New Advent online edition URL below.
Η Ζάκυνθος διαθέτει μιά ιδιαίτερα πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Ο υψηλός
δείκτης βροχοπτώσεων δημιούργησε ένα πλούσιο περιβάλλον κατάφυτο από δέντρα και
δάση με ποικιλία σπάνιων ανθέων και λουλουδιών.
Το περιβάλλον στη Ζάκυνθο έχει γίνει αντικείμενο διεθνούς ενδιαφέροντος
επειδή στις νότιες ακτές αναπαράγεται η θαλάσσια χελώνα Caretta-caretta. Ένα σπάνιο
είδος που προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις αλλά και από την Ελληνική νομοθεσία.
Ήδη η Ελλάδα προχωρά στην δημιουργία
Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου στον Κόλπο Λαγανά
με αποκλειστικό στόχο την προστασία της θαλάσσιας χελώνας.
Επίσης στις απόκρημνες Δυτικές ακτές του νησιού, ζεί και αναπαράγεται
η φώκια Μονάχους-μονάχους που και αυτή προστατεύεται από την Ελληνική νομοθεσία.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Νομαρχίας Ζακύνθου
Το καθολικό είναι το μόνο που διατηρείται από το ερειπωμένο μοναστήρι της Παναγίας της Σκοπιώτισσας (κτισμένο στη θέση του ναού της Αρτέμιδας) που βρίσκεται στην κορυφή του Σκοπού. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχουν ωραίες τοιχογραφίες και μαρμάρινο τέμπλο.
21/5/2002
1547 - 1622
Ο Πολιούχος της Ζακύνθου.
Σύμφωνα με τις παραδόσεις σταμάτησε στο νησί καθώς πήγαινε στη Ρώμη το 34 μ.Χ. και διέδωσε τον χριστιανισμό. Αλλες παραδόσεις αναφέρουν την Αγία Βεατρίκη.
1746 - 10/4/1821
Για την μαρτυρική μορφή και τη θυσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου
Ε έχουν γραφεί πλείστα όσα και από πολλούς και διάφορους ιστοριογράφους, κάποτε
μάλιστα και αντικρουόμενες απόψεις. Ο Πρωθιεράρχης του Γένους των ημερών της εθνικής
παλιγγενεσίας, ο οποίος ως άλλος "πασχάλιος αμνός" απαγχονίστηκε ανήμερα
του Πάσχα το 1821, υπήρξε πολλές φορές στο στόχαστρο αυστηρής κριτικής, όσον αφορά
στη στάση και τη δράση του κατά τις δυσχερείς εκείνες ημέρες της Οθωμανικής κυριαρχίας.
Ο σκοπός του παρόντος κειμένου δεν είναι απολογητικός. Ο βίος και η προσφορά του
Γρηγορίου στο Γένος είναι για την Εκκλησία κάτι περισσότερο από διαυγείς, γι’
αυτό ακριβώς, εκφράζοντας μάλιστα το κοινό αίσθημα του Ορθόδοξου Πληρώματος, η
Εκκλησία της Ελλάδος, με την από 8ης Απριλίου 1921 Κανονική της Πράξη τον κατέταξε
στο Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Πρόκειται για ένα ιστορικό και ιδιαίτερα
εύγλωττο κείμενο, το οποίο συνυπέγραψε ο παριστάμενος Πατριάρχης Αλεξανδρείας
Φώτιος (1852- 1925) και ο Συνοδικός τότε Μητροπολίτης Ζακύνθου Διονύσιος Γ ο Πλαίσας
(1852-1933). Στο παρόν επικαιρικό σημείωμα, απλά και συνοπτικά, αναφερόμαστε στην
όλη σχέση του με την τοπική Εκκλησία της Ζακύνθου.
Ο κατά κόσμον Γεώργιος Αγγελόπουλος, ταπεινό φτωχόπαιδο από την Δημητσάνα
της Αρκαδίας, σε νεαρή ηλικία
έφτασε στην περιώνυμη και ιστορική Μονή της Μεταμορφώσεως των Στροφάδων Νήσων,
όπου κείρεται Μοναχός, λαμβάνοντας εκεί το όνομα Γρηγόριος. Η αφοσίωσή του στην
Εκκλησία τον οδήγησε σύν τω χρόνω στον περίοπτο αρχιεπισκοπικό Θρόνο της Μεγάλης
του Χριστού Εκκλησίας, όπου ως Πατριάρχης και προεστώς της Ορθοδοξίας διακόνησε
το Γένος τρεις φορές μες από αλλεπάλληλες διώξεις κι εξορίες. Ένα χρόνο μετά τον
αποτρόπαιο απαγχονισμό του, ανήμερα του Πάσχα το 1821 (εκείνη τη χρονιά 10 Απριλίου),
τον αναίσχυντο εξευτελισμό πού ακολούθησε και τη μεταφορά του Λειψάνου του από
τον Κεφαλονίτη πλοίαρχο Μ. Σκλάβο στην Οδησσό,
ο Ζακυνθινός ιερωμένος Οικονόμος Νικόλαος Κοκκίνης (1791-1867), μετέπειτα Μητροπολίτης
Ζακύνθου, Εφημέριος τότε του παλαίφατου Ναού της Οδηγήτριας στο Τζάντε
και φλογερότατος ήδη Φιλικός, συνέθεσε πλήρη ασματική Ακολουθία προς τιμήν του
νέου Ιερομάρτυρα, κάτι που αποδεικνύει περίτρανα, ότι ο Γρηγόριος στη συνείδηση
του Γένους κατέκτησε αμέσως, με το τίμιο Αίμα της θανής του, θέση Αγίου.
Χαρακτηριστικό δείγμα γραφής από την αξιοπρόσεκτη αυτήν Ακολουθία
είναι το Δοξαστικό του Μεγάλου Εσπερινού, ψαλλόμενο ανά φράση στους οκτώ ήχους
της βυζαντινής μουσικής. Το αντιγράφουμε, χάριν των αναγνωστών μας:
" [Ήχος α.] Ομοφρόνω πνεύματι, πάντοθεν οι χριστοφόροι Ορθόδοξοι,
εν Οδησσώ γηθοσύνως αγόμενοι.
[Πλ. α.] Γονυπετούντες, το σεβάσμιον και διάσημόν σου σκήνος, αισίως
ασπάζονται.
[Β.] Αι δε υπέρτατοι των ουρανών δυνάμεις, συν τω ιδίω Δεσπότη προπορευόμενοι.
[Πλ. β.] Τρανώς τω όχλω τω επομένω κραυγάζουσι, τι ούτω σεσίγηται
η γλώσσα πάντων υμών, ώ θεόφρονες, και παρρησία, ου κράζει μεγαλοφώνως προσφθεγγομένη;
Ιδού ο υπέρμαχος Ελλάδος παραγίνεται.
[Γ.] Αρατε χείρας και πάντες ευχαριστίας αποδώσατε, προς τον αρχιθύτην
υμών πατέρα.
[Βαρύς.] Δια τούτου γαρ η ποθητή ημών των Ελλήνων σωτηρία γέγονεν,
ον ευφημήσαι ουκ ισχύομεν, και όντως άξιον ύμνον απονέμειν ου ράδιον.
[Δ.] Τούτου γαρ η πολιτεία υπερβαίνει παν εγκώμιον.
[Πλ. δ.] Διό Πάνσεπτε Ιεράρχα, αεί συν τη Παρθένω και μητρί, του Θεανθρώπου,
πρέσβευε δια παντός, τω εν Υψίστοις Δεσπότη, ίνα σώζη αβλαβές εκ τυράννων το πιστόν
γένος σου, σε γαρ πάντες προστάτην προσφέρομεν.
[Α.] Ακαταπαύστως και αγλαοφανώς μεγαλύνοντες" .
Η σχέση του Πατριάρχη Γρηγορίου με τη Ζάκυνθο δεν εξαντλείται όμως
μέχρι εδώ. Το 1871 η Ελλαδική Εκκλησία θεώρησε επιβεβλημένο να μετακομίσει το
Λείψανό του από τη φιλόξενη Οδησσό
στην απελεύθερη Αθήνα. Για τον
σκοπό αυτό συστάθηκε ειδική Επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν ο λόγιος Αρχιεπίσκοπος
Ζακύνθου Νικόλαος Β ο Κατραμής (1820-1886) και ο Αρχιμανδρίτης Αβέρκιος Λ. Λαμπίρης,
πρώτος Γραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Πριν την αναχώρηση
των επίσημων αυτών ειδικών απεσταλμένων και κατά τη διάρκεια της Παννυχίδας, που
τελέστηκε κατά την ημέρα της μνήμης του Γρηγορίου, ο Κατραμής εκφώνησε λογύδριο,
κατ’ απαίτησιν των Ομογενών.
Την ίδια χρονιά ο Αρχιμανδρίτης Αβέρκιος Λαμπίρης εξέδωσε στην Αθήνα
για λειτουργική χρήση την Ακολουθία του Κοκκίνη του 1822. "Επιδιορθωθείσα"
και "διασκευασθείσα", όπως ο ίδιος σημειώνει, τυπώθηκε στην Αθήνα
εκ του Τυπογραφείου "Ιλισσού" το 1871. Η ίδια Ακολουθία επανεκδόθηκε
στην Αθήνα επίσης το 1921 από
τον Ανδρέα Β. Πάσχα, στο πλαίσιο του περιρρέοντος ενθουσιασμού για την αναγνώριση
του Γρηγορίου ως Αγίου Ιερομάρτυρα.
Αξιοσημείωτο είναι τέλος, ότι ο Διονύσιος Σολωμός στο πολύστιχο και
γνώριμο ποίημά του "Ύμνος εις την Ελευθερίαν" αποτύπωσε με την απαράμιλλη
δύναμη του λόγου του την κοινή του Γένους πεποίθηση για τη συμβολική αξία του
μαρτυρικού τέλους του Πατριάρχη Γρηγορίου:
"... ... ... ... ... ... ...
Κειες τες δάφνες που εσκορπίστε
τώρα πλέον δεν τες πατεί,
και το χέρι οπού εφιλήστε
πλέον, α! πλέον δεν ευλογεί.
Όλοι κλαύστε. Αποθαμένος
ο αρχηγός της Εκκλησιάς
κλαύστε, κλαύστε κρεμασμένος
ωσάν να ’τανε φονιάς.
Έχει ολάνοικτο το στόμα
π’ ώρες πρώτα είχε γευθή
τ’ Aγιον Αίμα, τ’ Aγιον Σώμα
λες πως θε να ξαναβγή
η κατάρα που είχε αφήσει
λίγο πριν να αδικηθή
εις οποίον δεν πολεμήση
και ημπορεί να πολεμή.
Την ακούω, βροντάει, δεν παύει
Εις το πέλαγο εις τη γη,
Και μουγκρίζοντας ανάβει
Την αιώνιαν αστραπή.
... ... ... ... ... ... ...".
[στροφές 134-138]
Τηλέφωνο: +30 26950 48400
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
