Η Εταιρεία
Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο ανήκει στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος
(ΙΕΕΕ), η οποία ιδρύθηκε το 1882 με σκοπό τη συλλογή, διάσωση και προβολή κειμηλίων
και μαρτυριών σχετικών με τη νεώτερη ελληνική ιστορία. Είναι το παλαιότερο μουσείο
του είδους του και περιλαμβάνει πλούσιες συλλογές που διαφωτίζουν τις αντιπροσωπευτικότερες
ιστορικές φάσεις του Νεώτερου Ελληνισμού, από την άλωση της Κωνσταντινούπολης
(15ος αιώνας) κι ύστερα. Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο είναι κέντρο έρευνας της Νεώτερης
Ελληνικής Ιστορίας.
Το κτήριο
Το Μουσείο στεγάζεται στο
Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής,
που θεμελιώθηκε το 1835 από τη Βασίλισσα Αμαλία και στέγασε το Ελληνικό Κοινοβούλιο από το 1875 έως το 1932.
Η Παλαιά Βουλή είναι αρχιτεκτονικό κόσμημα στο κέντρο των Αθηνών,
ενώ η μεγαλόπρεπη
αίθουσα των συνεδριάσεων
αποτελεί χώρο ιστορικής μνήμης, αλλά και κατάλληλη στέγη γιά σημαντικές εκδηλώσεις πολιτιστικού και ιστορικού περιεχομένου.
Τα εκθέματα
Ένα μεγάλο μέρος από τις συλλογές που έχουν συγκεντρωθεί από την ίδρυση
της Εταιρείας, παρουσιάζονται στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου, η οποία αναπτύσσεται
στις αίθουσες που περιβάλλουν την αίθουσα συνεδριάσεων. Μέσα από τα εκθέματα,
παρουσιασμένα με χρονολογική διαδοχή, γίνεται εύληπτα γνωστή η ιστορική πορεία
του νεώτερου Ελληνισμού, από την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς
(1453) μέχρι και τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940.
Οι εκδηλώσεις
Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο οργανώνει τακτικά περιοδικές εκθέσεις και
άλλες εκδηλώσεις με ιστορικά, εθνογραφικά και λαογραφικά θέματα, πολλές από τις
οποίες είναι επετειακές.
Οι δραστηριότητες
Πλούσια είναι η εκδοτική δραστηριότητα της ΙΕΕΕ. Οργανώνονται επίσης
και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, με ειδικότερο ενδιαφέρον για τα παιδιά σχολικής
ηλικίας, ενώ οι δραστηριότητες του μουσείου επεκτείνονται και σε ποικίλες εξωτερικές
συνεργασίες που προάγουν τους σκοπούς και το αντικείμενό του.
Οι συλλογές
Οι συλλογές, ταξινομημένες ειδολογικά, αποτελούν το στυλοβάτη
των ερευνητικών και εκθεσιακών δραστηριοτήτων του ιδρύματος.
Τα τελευταία χρόνια ακολουθούνται εκτεταμένα προγράμματα συστηματικής
καταγραφής, ταξινομήσεως και δημοσιεύσεως των συλλογών. Αναπόσπαστα από το Μουσείο
λειτουργούν το Ιστορικό Αρχείο και η Βιβλιοθήκη, που έχουν συσταθεί από την ίδρυση
της Εταιρείας ως ανεξάρτητα τμήματα, ισότιμα με αυτό. Επίσης, ιδιαίτερα τμήματα
με μεγάλη ανάπτυξη αποτελούν η Λαογραφική Συλλογή και το Φωτογραφικό Αρχείο.
Εργαστήριο συντήρησης
Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο λειτουργεί κατάλληλα εξοπλισμένο Εργαστήριο
Συντήρησης, όπου πραγματοποιούνται εργασίες καθαρισμού, προστασίας, στερέωσης
και αποκατάστασης έργων από χαρτί, ύφασμα, ξύλο, μέταλλο, λίθο, καθώς και ζωγραφικών
και χαρακτικών έργων, φωτογραφιών και κεραμεικών αντικειμένων. Ιδιαίτερη μέριμνα
επιδεικνύεται για την προστασία των αντικειμένων της έκθεσης, καθώς και για τη
διαμόρφωση των χώρων φύλαξης των συλλογών.
Το πωλητήριο
Το πωλητήριο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου δημιουργήθηκε το 1993
με σκοπό την προσέγγιση του ευρύτερου κοινού με τις συλλογές και τις εκδόσεις του μουσείου.
Από τότε συνεχίζει με επιτυχία τη λειτουργία του ανανεώνοντας και εμπλουτίζοντας συνεχώς το υλικό του
με πιστές ή ελεύθερες αναπαραγωγές ιστορικών αντικειμένων και έργων παραδοσιακής
τέχνης, εκδόσεις, αφίσες και κάρτες της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας,
καθώς και μια ποικιλία διακοσμητικών και χρηστικών αντικειμένων.
Πρωτοποριακή είναι η προσπάθεια να διατίθενται στις περιόδους των εορτών αντικείμενα που να
αντανακλούν το πνεύμα και τις ελληνικές παραδόσεις των ημερών (πρωτοχρονιάτικα
φλουριά, λαμπάδες, μάηδες κ.α.). Τέλος, για τα παιδιά διατίθενται σειρά συναρμολογούμενων
εικόνων (παζλ) με θέματα από την Νεώτερη Ελληνική Ιστορία καθώς και χειροποίητα
μολυβένια στρατιωτάκια.
Παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου από το 2001 αποτελεί το
ιστορικό αρχοντικό του Λάζαρου Κουντουριώτη
στην
Ύδρα.