Εμφανίζονται 35 τίτλοι με αναζήτηση: Προσκυνήματα στην ευρύτερη περιοχή: "ΠΕΔΙΑΔΑ Επαρχία ΗΡΑΚΛΕΙΟ" .
ΑΓΙΕΣ ΠΑΡΑΣΚΙΕΣ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Απόδειξη της μεγάλης αίγλης που γνώρισε παλιότερα αποτελούν οι οχτώ
εκκλησίες που υπάρχουν σε διάφορα σημεία και χρειάζονται επισκευή. Από αυτές μονάχα
μία, της Αγίας Ζώνης, περιέχει τοιχογραφίες οι οποίες μάλιστα δε φαίνονται καθόλου
καλά. Η εκκλησία επίσης περιλαμβάνει κάποιες παλιές εικόνες. Βρίσκεται κοντά στο
κέντρο του χωριού.
ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Ο Αγιος Βασίλειος έχει μια πολύ παλιά βυζαντινή εκκλησία που αναπαλαιώθηκε
το 1291. Στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου υπάρχουν μερικές πολύ ενδιαφέρουσες
και καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες του Φωκά. Η εκκλησία ανήκει στο Μοναστήρι Σινάι,
που βρίσκεται κοντά στο χωριό.
Από τον Αγιο Βασίλειο μπορείτε να φτάσετε στην εκκλησία των Αγίων
Αποστόλων και της Παναγίας. Πρόκειται για μια βενετική εκκλησία ψηλά στο βουνό,
κοντά στο βενετικό κάστρο, πάνω σ' ένα δύσβατο δρόμο. Η εκκλησία είναι ανοικτή
και έχει μέσα ένα ανάγλυφο και θέα προς το βενετικό κάστρο.
ΑΛΑΓΝΙ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Η εκκλησία του Σωτήρα βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.
Η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας στο Αλάγνι έχει σταυροειδή αρχιτεκτονική
με έναν τρούλο στο κέντρο. Έξω από την εκκλησία υπάρχει ένας ενδιαφέρων παλιός
τάφος.
ΑΣΤΡΑΚΟΙ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Η εκκλησία της Παναγίας έχει μια μοναδική παράσταση βυζαντινού αετού
χαραγμένου μπροστά, και μέσα υπάρχει ένας τάφος με ένα οικόσημο πάνω του.
ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Μέσα στο χωριό υπάρχει η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.
Μέσα στο χωριό υπάρχει η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, η οποία περιέχει τοιχογραφίες. Συγκεκριμμένα, στον Άγιο Ιωάννη υπάρχουν ορισμένες εντυπωσιακές τοιχογραφίες, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει αυτή του Χριστού που ανεβαίνει στον Παράδεισο. Ο G. Gerola (αρχές 20ου αιώνα, Ιταλός ιστορικός και φωτογράφος) τη θεωρεί ως μια από τις καλύτερες της Κρήτης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
Within the village is the Byzantine church Agios Ioannis which contains frescoes. In particular, Agios Ioannis has very striking frescoes, especially the one of Christ ascending into heaven. Giuseppe Gerola (1900 Italian historical photographer) considered it to be among the best in Crete.
Η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Λιμνιώτισσας βρίσκεται στην
περιοχή του Κεφαλά. Η μονόκλιτη εκκλησία έχει καμάρες στο πλάι με πλίνθινες διακοσμήσεις,
μερικές τοιχογραφίες κι έναν τρούλο (έχει καταρρεύσει). Ένα παράθυρο στη μέση
έχει έναν κίονα στο κέντρο.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ (Χωριό) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Μέσα στο χωριό Ευαγγελισμός βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Ευαγγελισμού
με μερικές ασυνήθιστες τοιχογραφίες, συμπεριλαμβανόμενης και μιας που παρουσιάζει
τον Αδάμ και την Εύα στον Παράδεισο. Η εκκλησία έχει σταυροειδή αρχιτεκτονική
χωρίς θόλο και το κάθετο κλίτος είναι ψηλότερο από το κεντρικό.
ΚΑΣΤΕΛΛΙ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Στο Καστέλι βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Φωτεινής και
του Αγίου Σπυρίδωνα. Η εκκλησία έχει ιδιόρρυθμο σχήμα με δύο κλίτη, το ένα κοντύτερο
και μικρότερο από το άλλο. Η εξωτερική διακόσμηση στα παράθυρα και στις πόρτες
παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
ΚΟΥΝΑΒΟΙ (Χωριό) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Η βυζαντινή εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, του Αγίου Νικολάου
και του Αγίου Δημητρίου έχει τρία κλίτη και πέντε μπλε τρούλους σε σχήμα σταυρού,
που ο κεντρικός είναι ψηλότερος από τους υπόλοιπους. Η πόρτα έχει διακοσμηθεί
πολύ όμορφα.
ΛΥΚΤΟΣ (Αρχαία πόλη) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Η πόλη υπήρχε και κατά τη Βυζαντινή Εποχή. Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού
είναι χτισμένη στη θέση παλαιότερης βασιλικής του 5ου αιώνα.
ΠΗΓΗ (Οικισμός) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Στην Πηγή, η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα είναι μια από
τις παλαιότερες της Κρήτης και βρίσκεται σε μια γαλήνια τοποθεσία γεμάτη δέντρα
και νερά. Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική και τα τρία κλίτη διαχωρίζονται
από τέσσερις καμάρες που έχει το καθένα. Η τελευταία καμάρα προς το ιερό είναι
ψηλότερη και κυκλική. Οι καμάρες στηρίζονται σε κολόνες με κιονόκρανα. Μια κολόνα
έχει κατασκευαστεί από κιονόκρανα μόνο το ένα πάνω στο άλλο. Αυτό, όπως και πολλά
άλλα μέρη της εκκλησίας μοιάζουν να έχουν παρθεί από παλιότερο ρωμαϊκό ή βυζαντινό
κτίριο, που βρισκόταν στην περιοχή. Οι εξωτερικοί τοίχοι της εκκλησίας είναι διακοσμημένοι
με μάρμαρα, σταυρούς κι επιγραφές. Στη μια πλευρά της εκκλησίας υπάρχουν πλίνθινες
βυζαντινές καμάρες που φτάνουν περίπου ως την κορυφή.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΠΟΤΑΜΙΕΣ (Χωριό) ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ
Το εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού είναι μικρό, μονόχωρο και περιέχει
μερικές τοιχογραφίες.
ΣΚΛΑΒΕΡΟΧΩΡΙ (Οικισμός) ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Στο χωριό Σκλαβεροχώρι βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της Σύλληψης
της Παρθένου. Οι καλά διατηρημένες τοιχογραφίες του 15ου και 16ου αιώνα είναι
υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας.
ΣΚΟΤΕΙΝΟ (Χωριό) ΓΟΥΒΕΣ
Πάνω απ' τη σπηλιά του Σκοτεινού βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία της
Αγίας Παρασκευής, η οποία χρονολογείται από την Ενετοκρατία.
ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Κωμόπολη) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται σε μια πανέμορφη
δασώδη περιοχή κι έχει αξιοπρόσεκτες εξωτερικές διακοσμήσεις και λίγες ζωγραφιές
στο εσωτερικό.
Το μοναστήρι βρίσκεται κάτω από το χωριό και μπορεί να φτάσει κανείς
σε αυτό μετά από περπάτημα δέκα λεπτών.
ΚΑΣΤΕΛΛΙ (Χωριό) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Πέντε περίπου χλμ, ΒΔ του Καστελλίου, βρίσκεται η μονή
Καλλέργη. Υπάρχει σχετική πινακίδα και μέσα στο Καστέλλι αλλά και στην Δυτική
του από τους Αποστόλους είσοδο. Το μέρος είναι όμορφο με νερό δένδρα και λουλούδια.
Ο Ναός του Αγ. Ιωάννη ανακαινίστηκε το 1912, σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στο
κωδωνοστάσιο διατηρώντας αρχιτεκτονικά στοιχεία παλαιότερων εποχών.
Το μοναστήρι ανήκει στην ιερά μονή Βιδιανή του Οροπεδίου
Λασιθίου και αγοράστηκε από τον Ηγούμενο Μεθόδιο Περάκη το 1874. Πάντως κατα
την προφορική παράδοση υπήρχαν και παλαιότερα μοναχοί στό μοναστήρι, το οποίο
κατά τον Ι. Μ. Καραβελάκη χτίστηκε στα μέσα του περασμένου αιώνα στα ερείπια παλαιότερης
μονής. Μετά τον θάνατο των ανακαινιστών της, το 1912, η μονή εγκαταλείφθηκε και
σε αυτό φαίνεται πως συνετέλεσε και μια φωτιά που έγινε το 1931 και κάηκαν περί
τα 800 δένδρα. Τα τελευταία πάντως χρόνια η μονή είναι καλοδιατηρημένη. Το κεντρικό
κτήριο έχει επισκευαστεί και έχει μετατραπεί σε τράπεζα το θολωτό τμήμα της ΝΔ
πλευράς. Επίσης υπάρχει και νεότερη εκκλησία κτισμένη έξω από τον περίβολο της
μονής.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΠΑΝΩΣΗΦΗ (Μοναστήρι) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 51231, 51093
Οδοιπορικό
Ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της Κρήτης.
Απέχει από το Ηράκλειο 32
χιλιόμετρα και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα Μονής που αναπτύχθηκε και μεγάλωσε
κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Πριν από το 1669 ήταν μικρό και ασήμαντο μοναστήρι.
Εκείνη την εποχή κυριαρχούσε στην περιοχή μια άλλη Μονή έρημη σήμερα. Η Μονή Αηστράτηγου
(Μιχαήλ Αρχαγγέλου) στον Αγαλαντέ.
Η Μονή Αηστράτηγου βρίσκεται κοντά στο χωριό Καρκαδιώτισσα και απέχει
4,5 χιλιόμετρα από τον Επανωσήφη. Σώζεται μόνον ο Ναός και ελάχιστα κτίσματα τα
οποία χρησιμοποιούνται ως κατοικίες κτηνοτρόφων. Στους τοίχους της Μονής, όμως,
μπορεί να δει κανείς θαυμάσιες βυζαντινές τοιχογραφίες. Η παράδοση αναφέρει ότι
ο Ναός του Αηστράτηγου χτίστηκε από το Βυζαντινό στρατηγό και μετέπειτα Αυτοκράτορα
Νικηφόρο Φωκά, όταν ο τελευταίος ελευθέρωσε την Κρήτη
από τους Αραβες Σαρακηνούς το 961. Δεν υπάρχουν βέβαια στοιχεία που να αποδεικνύουν
αυτή την άποψη, αλλά η ευρύτερη περιοχή σχετίζεται με τη δράση του σπουδαίου αυτού
Βυζαντινού. Στο ύψωμα Ρόκα είχε υψώσει φρούριο και είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο
του. Η Μονή ερημώθηκε κατά τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Λίγο πριν και πιο
συγκεκριμένα το.1655 εκδηλώθηκε μια επιδημία πανώλους στην Κρήτη
η οποία και αφάνισε οριστικά τους κατοίκους ενός κοντινού χωριού του Αγαλαντέ.
Για πολλά χρόνια τα σπίτια του χωριού παρέμεναν άδεια, ακατοίκητα μέχρι που καταστράφηκαν.
Μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα σώζονταν τα περιβόλια τους, τα καρποφόρα
δέντρα ανάμεσα στα αγριόχορτα. Λέγεται πως τότε ερημώθηκε και το μοναστήρι. Οι
νεώτερες έρευνες, όμως, έδειξαν πως αυτό δεν ευσταθεί. Είχε Ηγούμενο τουλάχιστον
ως το 1672. Πιθανότατα ερημώθηκε λόγω μείωσης του προσωπικού του, λόγω της γρήγορης
ανάπτυξης της άλλης Μονής, εκείνης του Απανωσήφη, αλλά και λόγω των ποικίλων τουρκικών
καταπιέσεων (μόνον οι μεγάλες Μονές μπορούσαν να πληρώνουν τη βαρύτατη φορολογία).
Η εκπληκτική ταχύτητα με την οποία αναπτύχθηκε η Μονή Αγίου Γεωργίου
Επανωσήφη, οφείλεται, κατά κύριο λόγο στην επιδημία πανώλους του 1655. Ο Αγιος
Γεώργιος θεωρήθηκε προστάτης του ντόπιου πληθυσμού από τη φοβερή αρρώστια που
σκότωνε κατά δεκάδες τους ανθρώπους. Σε λίγα χρόνια ήταν ένα μεγάλο προσκύνημα.
Οι πιστοί αφιέρωναν στον Αγιο χρήματα και περιουσίες. Στο μοναστήρι σώζονται ακόμη
και σήμερα εξαιρετικής σημασίας χειρόγραφα με ύμνους προς τον Αγιο Γεώργιο τον
Απανωσήφη. Μέσα από τους ύμνους αυτούς οι πιστοί ζητούσαν τη βοήθεια του Αγίου
για την εξάλειψη της πανούκλας αλλά και των τουρκικών επιδρομών που εκείνα τα
χρόνια αποτελούσαν μάστιγα για την περιοχή. Μπορούμε να φανταστούμε πως οι Τούρκοι
που είχαν στρατοπεδεύσει για 22 χρόνια έξω από το σημερινό Ηράκλειο και προσπαθούσαν
να καταλάβουν την πόλη, λεηλατούσαν συχνά τα κοντινά χωριά και μοναστήρια, ανάμεσα
στα οποία ήταν και η Μονή Επανωσήφη. Ο Ύμνος του Αγίου Γεωργίου είναι σημαντικό
κείμενο. Εκτός από την ωραία γλώσσα του δίνει και ιστορικές πληροφορίες για την
εποχή του.
Η μορφή του κτιριακού συγκροτήματος είναι ενδεικτική της εποχής κατά
την οποία χτίστηκε η Μονή. Δεν είναι φρουριακής μορφής επειδή μετά το 17ο αιώνα
η μοναστηριακή αρχιτεκτονική ακολουθούσε στην Κρήτη
το δικό της ρυθμό. Αλλωστε τα μοναστήρια δεν κινδύνευαν πια από πειρατικές επιδρομές
για να περιτειχίζονται αλλά και η οχύρωση δεν ήταν ικανή να προστατέψει τους μοναχούς
από τους παντοδύναμους τότε Οθωμανούς. Η δομή της Μονής θυμίζει τη λαϊκή κρητική
αρχιτεκτονική εκείνης της περιόδου με ανεξάρτητα σπίτια (στο μοναστήρι κελιά),
χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Η Τράπεζα βρίσκεται ως συνήθως δυτικά του Ναού,
εκεί που βρίσκεται και το ηγουμενείο.
Το κενό των σχετικών με την ίδρυση πληροφοριών προσπαθεί να καλύψει
η λαϊκή παράδοση. Αναφέρει πως το μοναστήρι χτίστηκε από ένα οδοιπόρο καλόγηρο
που κοιμήθηκε εκεί που είναι σήμερα χτισμένος ο Ναός. Κι άλλες παραδόσεις και
θρύλοι προσδίδουν στη Μονή μια μεταφυσική αίγλη. Οι παραδόσεις μιλούν για θαύματα
του Αγίου Γεωργίου. Λέγεται πως ένας βοσκός είχε ζητήσει την βοήθεια του Αγίου
και του είχε τάξει τα καλύτερα κριάρια από το κοπάδι του. Όταν έφθασε η ώρα να
εκπληρώσει το τάμα του πήγε στη Μονή τα κριάρια αλλά όχι τα καλύτερα. Το επόμενο
πρωί είδε όλα τα ζώα να έρχονται μόνα τους στο Επανωσήφη.
Η Μονή γνώρισε ημέρες μεγάλης ακμής μετά το 18ο αιώνα. Μετά το 1750
γίνεται ένα από τα πιο αξιόλογα πνευματικά κέντρα του νησιού. Τα χειρόγραφα εκείνης
της περιόδου είναι σημαντικά και περιέχουν εκτός από τα κείμενα και ωραία εικονογράφηση.
Ένα τέτοιο χειρόγραφο κατέληξε στο Λονδίνο μετά την επανάσταση του 1821. (Σήμερα
βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο). Ένα άλλο βρίσκεται στο Ηράκλειο στο εκθετήριο
εικόνων της Αγίας Αικατερίνης, και αρκετά άλλα σώζονται στη Μονή. Τα τελευταία
χρόνια, μάλιστα, δημιουργήθηκε εκεί ένα μικρό μουσείο εκκλησιαστικής τέχνης που
φιλοξενεί κειμήλια της Μονής.
Στην επανάσταση του 1821 η Μονή διεδραμάτησε σημαντικό ρόλο. Τα πολύτιμα
κειμήλιά της, τα χρυσά και τα αργυρά φορτώθηκαν σε ένα πλοίο και μεταφέρθηκαν
στο νησί Ύδρα όπου πουλήθηκαν
για να αγοραστούν όπλα με τα οποία συντηρήθηκε ο αγώνας της κρητικής ελευθερίας.
Στην επανάσταση αυτή σκοτώθηκαν 18 καλόγηροι του Επανωσήφη. Το μοναστήρι ερημώθηκε.
Ο Ναός ανοικοδομήθηκε επί Αιγυπτιοκρατίας (1830-1840), τότε που ο χαλίφης της
Αιγύπτου Μεχμέτ Αλής (Μωχάμετ Αλι) έλαβε φιλελεύθερα μέτρα διοίκησης της Κρήτης
για να αποφύγει τους σηκωμούς και τις επαναστάσεις. Δεν άργησε όμως να έρθει και
άλλη κρητική επανάσταση, εκείνη του 1866. Το μοναστήρι ερημώθηκε για μια ακόμα
φορά...
Εκείνη την περίοδο η Μονή Επανωσήφη συντηρούσε με την τεράστια περιουσία
της δεκάδες σχολεία στο Νομού Ηρακλείου.
Ο μεγάλος αριθμός των μοναχών που ζουν σήμερα εκεί.(ανάμεσά τους και ο καλλιγράφος
καλόγηρος Γαβριήλ Μαμουγιώργης) αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα επιβίωσης της μοναστικής
παράδοσης του νησιού.
(Από το Βιβλίο του Ν. Ψιλάκη "Βυζαντινές Μνήμες της Κρήτης" Ηράκλειο
1994)
Η Μονή Επανωσήφη βρίσκεται 32 χιλιόμετρα νότια από το Ηράκλειο, στο
δρόμο Ηράκλειο - Κνωσός - Κουνάβοι - Χουδέτσι - Μονή Επανωσήφη. Πιστεύεται ότι
χτίστηκε κατά το 16ο αιώνα. Υπήρξε σημαντικό πνευματικό κέντρο κατά την Τουρκοκρατία
και καταστράφηκε από τους Τούρκους. Σήμερα είναι ένας ευχάριστος τόπος που βρίσκεται
σε ακμή.
ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ (Μοναστήρι) ΓΟΥΒΕΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 781349
Νοτιοανατολικά της Ανώπολης,
σε μικρή απόσταση, μέσα σε καταπράσινη κοιλάδα, βρίσκεται η μονή του Αγίου Ιωάννη
του Θεολόγου.
Αρχικά, ήταν μετόχι της μονής του Αγ. Γεωργίου κτισμένης στις εκβολές
του ποταμού Αποσελέμη. Εξ αιτίας όμως του φόβου των πειρατών πού συχνά έκαναν
επιδρομές κατά τον15ο και16ο αιώνα, οι καλόγηροι του Αγ.Γεωργίου, πήραν την εικόνα
του, πού σώζεται και σήμερα, και εγκαταστάθηκαν στο μετόχι της μονής Αγ. Ιωάννου
του Θεολόγου στην Ανώπολη.
Ο Νικολ. Παπαδάκης, στο βιβλίο του "Η Εκκλησία της Κρήτης", αναφέρει,
ότι η μονή αυτή καθώς και η μονή του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου στην Κριτσά,
ανήκαν στην μονή Αγ.
Ιωάννου Θεολόγου της Πάτμου.
Σύμφωνα με μαρτυρίες και παραδόσεις, εκεί λειτούργησε κρυφό σχολειό.
Σίγουρα πάντως η μονή αυτή ανέπτυξε εθνική δράση τον τελευταίο αιώνα της Τουρκοκρατίας.
Από το 1840 μέχρι το 1908 λειτούργησε στη Μονή σχολείο στο οποίο φοιτούσαν τα
παιδιά της περιοχής. Στο σχολείο αυτό δίδαξε και ο μετέπειτα μητροπολίτης Κρήτης
Τίτος Ζωγραφίδης.
Σημαντική υπήρξε επίσης η δράση της μονής στις επαναστάσεις για την
απελευθέρωση της Κρήτης. Για την δράση της αυτή, οι Τούρκοι, τον Ιούλιο του 1896,
έσφαξαν όσους καλογέρους και λαικούς βρήκαν στη μονή και στο χωριό Ανώπολη,
και κατάστρεψαν την μονή. Ο πρώτος μετά την καταστροφή ηγούμενος Καλλίνικος Δασκαλάκης
(1904-1936) επανίδρυσε την μονή.
ΜΟΝΗ ΑΓΚΑΡΑΘΟΥ (Μοναστήρι) ΘΡΑΨΑΝΟ
Τηλέφωνο: +30 2810 771218, 771621, 771874
Οδοιπορικό
Βρίσκεται σε ένα μάλλον πετρώδες ύψωμα ανάμεσα στα χωριά Σγουροκεφάλι
και Σαμπάς και απέχει από
Ηράκλειο 23 χιλιόμετρα. Ο
επισκέπτης μπορεί να φτάσει ως εδώ ακολουθώντας το δρόμο Ηράκλειο
- Αμνισός - Επισκοπή - Σγουροκεφάλι
- Αγκάραθος, μπορεί όμως και να πάει από την κεντρική οδική αρτηρία της επαρχίας
Πεδιάδος, από Ηράκλειο προς
Καστέλι και να στρίψει αριστερά
αρκετά μετά το χωριό Αγιές Παρασκιές.
Πρόκειται για ένα παλαιότατο μοναστήρι
που υπήρχε από το 15ο αιώνα, αλλά δεν αποκλείεται να είχε ιδρυθεί και στα χρόνια
της Β΄ Βυζαντινής περιόδου. Δεν υπάρχουν όμως οι πηγές εκείνες που θα μπορούσαν
να οδηγήσουν σε τέτοια συμπεράσματα. Στην αρχή ήταν μικρό μοναστήρι που ανήκε
στη μεγάλη κρητική οικογένεια των Καλλεργών, οικογένεια επιφανών ανδρών, με σπουδαία
επαναστατική δράση εναντίον των Ενετών κατακτητών της Κρήτης. Ο πρώτος γνωστός
Ηγούμενος της μονής ονομαζόταν Νήφων Νοταράς. Όπως δείχνουν τα στοιχεία που σώθηκαν
ο Νήφων ήταν εκείνος που αναδιοργάνωσε και ανέδειξε το μικρό ως τότε μοναστήρι.
Η οικογένεια Καλλέργη προσέφερε αρκετά ακίνητα, τα οποία πολλαπλασιάστηκαν αργότερα
με δωρεές των πιστών και αγορές.
Η ανάπτυξη της μονής συνεχίστηκε και κατά τα επόμενα χρόνια. Από τα
μέσα του 16ου αιώνα άρχισε να οχυρώνεται η μονή και να αποκτά φρουριακή μορφή,
με τρεις εισόδους, από τις οποίες κεντρική ήταν εκείνη της νότιας πλευράς. Σήμερα
σώζονται αρκετά στοιχεία από το παλαιό φρουριακό συγκρότημα, όπως οι δύο πύλες,
τα θολοσκεπή κτήρια των παλαιών βορδοναρείων κ.α. Στα τέλη του 16ου αιώνα το κτήριο
είχε αποπερατωθεί και η μονή κυριαρχούσε στην ευρύτερη περιοχή, όπου βρίσκονταν
δεκάδες μικρότερα μοναστήρια, τα περισσότερα από τα οποία έγιναν εξαρτήματα της
Αγκαράθου. Την εποχή εκείνη οι ηγούμενοι της μονής κατάγονταν από τη νήσο Κύθηρα,
που βρίσκεται κοντά στην Κρήτη. Ο πρώτος Κρητικός ηγούμενος της μονής ονομαζόταν
Μάξιμος Λούκαρις και ήταν αδελφός του μεγάλου εκκλησιαστικού άνδρα και Οικουμενικού
Πατριάρχη, του Κυρίλλου Λούκαρη. Ο Μάξιμος ανέλαβε τη διακυβέρνηση της μονής το
1619,σε μια δύσκολη περίοδο με πολλές οικονομικές δυσκολίες. Ήταν, όμως, άνθρωπος
με οργανωτικές δυνατότητες και κατάφερε να ανακόψει την άσχημη οικονομική πορεία
της μονής. Ο επισκέπτης της μονής μπορεί να δει μια κτητορική επιγραφή που βρίσκεται
στην Αγκάραθο και φέρει το όνομα του. Βρίσκεται αριστερά μόλις εισέλθει κάνεις
στο μοναστηριακό περίβολο από τη σημερινή κεντρική είσοδο.
Το 1637 η μονή είχε 60 μοναχούς και πολλά εισοδήματα από αγροτικές
καλλιέργειες (σιτηρά, κρασί, λάδι, ελιές, όσπρια και λαχανικά)και ήταν ένα από
τα πλουσιότερα μοναστήρια της Κρήτης. Η ορθή διοίκηση του Μάξιμου είχε επιφέρει
αποτελέσματα...
Η θέση της μονής στο κέντρο της Κρήτης δημιούργησε τις προϋποθέσεις
ώστε να διαδραματίσει έναν ουσιαστικό ρόλο για την κρητική ορθοδοξία. Για το λόγο
αυτό επελέγη μετά το θάνατο του Μάξιμου Λούκαρη, μια σημαντική εκκλησιαστική προσωπικότητα
της Ενετοκρατούμενης Κρήτης για την ηγουμενία της Αγκαράθου. Πρόκειται για τον
μέχρι τότε ηγούμενο της Μονής
Ακρωτηριανής Σητείας (σήμερα Τοπλού) Μελέτιο Παντόγαλο. Δεν γνωρίζομε πόσο
καιρό έμεινε ηγούμενος της Αγκαράθου ο Μελέτιος, η θητεία του συνέπεσε, όμως,
με τα χρόνια πριν από την επίθεση των Τούρκων εναντίον της Κρήτης.
Πιστεύεται σήμερα ότι η Μονή Αγκαράθου ήταν επί Ενετοκρατίας κέντρο
παιδείας στο οποίο σπούδαζαν νεαροί μαθητές, ιερωμένοι ή και λαϊκοί, και αντίγραφαν
τα χειρόγραφα βιβλία. Μοναχοί ή Ηγούμενοι της ανέβηκαν όλες τις βαθμίδες της εκκλησιαστικής
ιεραρχίας και έγιναν μέχρι και Πατριάρχες (Κύριλλος, Λούκαρις, Μελέτιος Πηγάς,
Σύλβεστρος ο Κρης).
Οι Τούρκοι επιτέθηκαν εναντίον της Κρήτης τον Ιούνιο του 1645. Τον
ίδιο χρόνο κατέλαβαν τα Χανιά
και τον επόμενο το Ρέθυμνο.
Όταν έφτασαν πια στην ενδοχώρα του Ηρακλείου, Ηγούμενος στην Αγκάραθο ήταν ο Αθανάσιος
Χριστόφορος, ένας δυναμικός ιερομόναχος που δεν δίστασε να σηκώσει τα όπλα εναντίον
των εισβολέων και να σχηματίσει επαναστατικό σώμα με το οποίο πολέμησε λυσσαλέα
τους Τούρκους. Η δράση του είναι γνωστή από το έργο του ποιητή και ιστορικού Μαρίνου
τζάνε Μπουνιαλή, ο οποίος μας πληροφορεί ότι ο Αθανάσιος σχημάτισε αψίδα με κεφάλια
Τούρκων στρατιωτών για να περάσει ο Ενετός στρατηγός Ντολφίν!
Λίγο μετά τη λυσσαλέα αντίσταση του Αθανάσιου οι Τούρκοι είχαν καταλάβει
ολόκληρη την ύπαιθρο της Κρήτης και πολιορκούσαν την πρωτεύουσά της τον Χάνδακα
(σήμερα Ηράκλειο). Ο πολεμιστής Ηγούμενος πρόλαβε και έφυγε απ’ το νησί. Βρήκε
καταφύγιο στην Ιταλία, όπου
μετέφερε και πολλά εκκλησιαστικά κειμήλια για να μην πέσουν αυτά στα χέρια των
Οθωμανών. Οι Ενετοί τον καλοδέχτηκαν και έζησε εκεί τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής
του.
Ο τελευταίος Ηγούμενος της περιόδου της Ενετοκρατίας ονομαζόταν Μελέτιος
Καλλονάς και καταγόταν από τα Κύθηρα. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς διαδέχτηκε
τον Αθανάσιο, πρέπει, όμως, να θεωρείται βέβαιο ότι απλώς έφερε τον τίτλο του
Ηγουμένου χωρίς να προλάβει να ασκήσει τα καθήκοντά του. Το πέρασμά του από τη
Μονή ήταν σημαντικό επειδή πρόλαβε και φυγάδεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του (στα
Κύθηρα) τις ιερές εικόνες κειμήλια, βιβλία και έγγραφα. Τα κειμήλια αυτά παρέμειναν
στα Κύθηρα για περισσότερα από 300 χρόνια. Ανάμεσα σ’ αυτά τα κειμήλια ήταν και
η εικόνα της Παναγίας που οι Κυθήριοι την ονόμασαν "Παναγία Ορφανή",
θέλοντας να πουν ότι η εικόνα αυτή ήταν ορφανή, αφού το μοναστήρι της είχε ήδη
πέσει στα χέρια των Τούρκων. Το 1970 οι αρχές των Κυθήρων
παρέδωσαν στους μοναχούς της Αγκαράθου όσα από τα κειμήλια είχαν διασωθεί. Ανάμεσα
σ’ αυτά ήταν και η εικόνα της Παναγίας, που δεν είναι πια ορφανή, αφού βρίσκεται
πάλι στο μοναστήρι της. Μπορεί κανείς να την θαυμάσει μέσα στον ιερό Ναό.
Η κατάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους δημιούργησε πολλά προβλήματα
στη Μονή. Είναι βέβαιο ότι θα τη κατέστρεφαν και θα δήμευαν τα ακίνητά της, αλλά
η παρέμβαση του πρώτου Μητροπολίτου Κρήτης Νεόφυτου Πατελάρου ήταν σωτήρια. Οι
Τούρκοι δεν κατέστρεψαν το μοναστήρι απαγόρευσαν όμως την επισκευή του. Εκείνα
τα χρόνια εγκαταστάθηκε στην Αγκάραθο ο Μητροπολίτης Κρήτης Νεόφυτος, ο πρώτος
ύστερα από πολλά χρόνια ορθόδοξος Μητροπολίτης της Κρήτης (οι Ενετοί είχαν καταργήσει
τις ορθόδοξες επισκοπές). Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν δύσκολα. Η φορολογία
που επέβαλαν οι κατακτητές ήταν βαριά και η καταπίεση αφόρητη. Παρ’ όλα αυτά συνέχισε
να λειτουργεί με αρκετούς μοναχούς οι οποίοι ασχολούνταν μόνο με αγροτικές εργασίες,
ενώ ελάχιστοι μοναχοί μπορούσαν πλέον να αποκτήσουν παιδεία και να μάθουν ανάγνωση
και γραφή. Η Αγκάραθος δε θύμιζε σε τίποτα το παλιό κέντρο παιδείας και πολιτισμού....
Από ότι φαίνεται, η Μονή ενίσχυε και τα επαναστατικά κινήματα και τους μαχητές
της κρητικής ελευθερίας.
Στην επανάσταση του 1821 οι Τούρκοι έσφαξαν τους μοναχούς και έβαλαν
φωτιά στα κτήρια. Ένα μεγάλο τμήμα καταστράφηκε. Η Μονή παρέμεινε έρημη για λίγα
χρόνια και μετά το τέλος της επανάστασης εγκαταστάθηκαν ξανά εκεί οι μοναχοί που
είχαν σωθεί από τη σφαγή. Φαίνεται πως οι μοναχοί περίμεναν την καταστροφή του
1821. Για το λόγο αυτό έκρυψαν σε ένα σπήλαιο τις καντήλες και άλλα εκκλησιαστικά
σκεύη. Αλλά ο μοναχός που τα έκρυψα σφαγιάστηκε από τους κατακτητές και κανείς
δεν έμαθε που τα είχε κρύψει. Ύστερα από 150 περίπου χρόνια ένας καλόγηρος βοσκός
της Μονής βρήκε μέσα στο σπήλαιο μια καντήλα!
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες της Τουρκοκρατίας η Αγκάραθος άρχισε
να ξαναβρίσκει την παλιά της αίγλη. Μετά το 1860 ίδρυσε σχολείο στο οποίο φοιτούσαν
οι μαθητές από τα γύρω χωριά. Η τουρκική κυριαρχία είχε αρχίσει να γίνεται απαλότερη...
Οι Κρήτες ξεσηκώθηκαν πάλι το 1866 ζητώντας την ελευθερία τους. Η
Αγκάραθος έγινε ορμητήριο ενός σπουδαίου κρητικού ήρωα, του Αντωνίου Τριφύτσου
ο οποίος σκοτώθηκε κοντά στη Μονή. Το φυλακτό του και άλλα κειμήλια που είχε φυλάσσονται
σήμερα στο μοναστήρι.
Το 1894 ανοικοδομήθηκε ο Ναός. Η Τουρκοκρατία τελείωσε το 1898 και
από τότε άρχισε μια καινούργια περίοδος για την Κρήτη και τα μοναστήρια της. Η
Αγκάραθος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις Μονές εκείνες που επιβίωσαν και διατηρήθηκαν
ως τις μέρες μας. Τα τελευταία χρόνια, που ο μοναχισμός προσέλαβε μια καινούργια
πιο πνευματική διάσταση, η Μονή Αγκαράθου έγινε πόλος έλξεως νέων μορφωμένων μοναχών,
πτυχιούχων πανεπιστημιακών σχολών και άλλων που έχουν ξαναδώσει στο μοναστήρι
την παλιά του μορφή.
Ο επισκέπτης της Μονής μπορεί να δει τα σωζόμενα τμήματα του παλιού
μοναστηριού, τον κατανυκτικό Ναό με τις σύγχρονες τοιχογραφίες που εικονίζουν
κρητικούς Αγίους, αλλά και τη ρογδιά της Αγκαράθου. Πρόκειται για ένα μικρό δέντρο
που φύτρωσε μπροστά από το ιερό και οι μοναχοί ανάβουν πάντα ένα καντήλι στο κορμό
του. Η παράδοση λέει κάτω από το δέντρο αυτό βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας και
για το λόγο αυτό χτίστηκε η Μονή. Λέγεται πως στην αρχή ήταν αγριόθαμνος αλλά
οι πρώτοι μοναχοί το κέντρισαν ρογδιά - παρά τους φυσικούς νόμους - και το "μπόλι"
έπιασε. Από τότε το δέντρο είναι ιερό.
(Από το Βιβλίο του Ν. Ψιλάκη "Βυζαντινές μνήμες της Κρήτης", Ηράκλειο
1994)
Σήμερα το Μοναστήρι είναι ιδιόρρυθμο και έχει 19 αδελφούς.
Η Μονή Αγκάραθου βρίσκεται 23 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, από μια έξοδο στο 8ο χιλιόμετρο του εθνικού δρόμου Ηρακλείου - Αγίου Νικολάου. Το γυναικείο αυτό μοναστήρι, αφιερωμένο στην Ανάληψη της Θεοτόκου, είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Κρήτης. Χειρόγραφα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο Ιστορίας, χρονολογούμενα από 1559, αποδεικνύουν ότι είχε μια σημαντική βιβλιοθήκη. Κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας η Μονή Αγκάραθου και το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Ηράκλειο ήταν κέντρα εκπαίδευσης στα οποία φοίτησαν σπουδαίοι επιστήμονες. Το όνομα του μοναστηριού προέρχεται από την Αγκαραθιά, που σημαίνει φασκόμηλο της Ιερουσαλήμ, γιατί πιστεύεται ότι μια εικόνα της Παναγίας βρέθηκε σ' αυτό το σημείο κάτω από ένα θάμνο φασκομηλιάς της Ιερουσαλήμ. Η εκκλησία του μοναστηριού είναι αφιερωμένη στην Παρθένο Μαρία. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το νησί η εικόνα της Παναγίας κι άλλα ιερά αντικείμενα στάλθηκαν μ' ένα ηγούμενο στα Κύθηρα για προστασία. Πολλές επιγραφές στο μοναστήρι χρονολογούνται από τη Βενετοκρατία αν και η σημερινή εκκλησία είναι καινούργια.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΜΟΝΗ ΚΑΡΔΙΩΤΙΣΣΑΣ (Μοναστήρι) ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28970 51203, 51490
Η Μονή Καρδιώτισσας είναι έξι χιλιόμετρα πριν το Αβδού, μετά από το
χωριό της Κεράς. Βρίσκεται 45 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ηρακλείου προς το
Οροπέδιο Λασιθίου.
Η Μονή της Κεράς της Καρδιώτισσας βρίσκεται σε μια θαυμάσια τοποθεσία, ψηλά στα
βουνά της Δίκτης, με θέα στην πεδιάδα και στη θάλασσα. Το μοναστήρι γιορτάζει
στις 8 Σεπτεμβρίου - γιορτή της Παρθένου Μαρίας. Πρόκειται για ένα πολύ παλιό
μοναστήρι που υπήρχε κατά τη Δεύτερη Βυζαντινή Περίοδο (961 - 1204). Έχει μια
δίκλιτη εκκλησία με όμορφα διακοσμημένα παράθυρα από τούβλα και καμάρες, που στα
πλάγια της εκκλησίας γίνονται πολύ μεγάλα, διακοσμημένα με τούβλα κι αυτά. Μέσα
στην εκκλησία υπάρχουν τοιχογραφίες του 14ου αιώνα και παλιές εικόνες. Το ξύλινο
τέμπλο της εκκλησίας είναι πολύ ελκυστικό. Μια θαυμάσια εικόνα, που υπολογίζεται
ότι κλάπηκε το 15ο αιώνα και βρίσκεται σήμερα στην εκκλησία του Αγίου Αλφόνσου
στο λόφο Esguiline στη Ρώμη, ονομάζεται η Παρθένος της Διαρκούς Βοήθειας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΠΟΤΑΜΙΕΣ (Χωριό) ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ
Τηλέφωνο: +30 2810 288484, 288394
Φαξ: +30 2810 288484
Σύμφωνα με την παράδοση το Μοναστήρι της Παναγιάς της Γουβερνιώτισσας χτίστηκε από ένα βασιλιά του Βυζαντίου που ήρθε στην Κρήτη μετά την απελευθέρωσή της από τους Αραβες το 961 μ.Χ. Η σταυροειδής εκκλησία έχει δύο κλίτη ίδιου ύψους κι ένα θόλο στο κέντρο. Ο θόλος έχει καμάρες και μέσα σ' αυτές παράθυρα. Επίσης υπάρχουν μερικές ιδιαίτερα αξιόλογες τοιχογραφίες με κυρίαρχη αυτή του Παντοκράτορα μέσα στο θόλο. Η εκκλησία, που βρίσκεται πάνω στο λόφο, προσφέρει ευχάριστη θέα της καταπράσινης πεδιάδας, που απλώνεται από κάτω. Οι πολύτιμες εικόνες του μοναστηριού, το χαραγμένο σε ξύλο τέμπλο και η πόρτα του ιερού εκτίθενται στο Ιστορικό Μουσείο του Ηρακλείου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
