Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ανω Μούλια

ΑΝΩ ΜΟΥΛΙΑ (Χωριό) ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ
  Το χωριό Ανω Μούλια βρίσκεται 32 χιλιόμετρα νότια από το Ηράκλειο στο δρόμο Ηράκλειο - Αγία Βαρβάρα - Ανω Μούλια - Αγιοι Δέκα. Η βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Αποστόλων βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.

Ιστοσελίδα της Crete TOURnet
• http://www.crete.tournet.gr/MainArea.jdp?ID=493 (2 φωτ.)

Διάφορες άλλες σελίδες

• http://www.interkriti.net/interkriti/agiavarvara/g... (2 φωτ.)

Ανω Μούλια

  Το χωριό, Ανω Μούλια, είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στο φρύδι μιας λαγκαδιάς, με κατεύθυνση από βορρά προς νότο, που σχηματίζεται στην πλαγιά των λόφων, οι οποίοι φράσουν τη Μεσαρά από βορρά. Η κοιλάδα, καθώς κατεβαίνει προς τα πεδινά, διέρχεται ανάμεσα από δύο γήλοφους στα ριζά της κεντρικής πεδιάδας, για να φτάσει ως αυτή και να σβήσει στα βόρεια άκρα της. Στους λόφους αυτούς, ανάμεσα στους οποίους υπάρχει το εκκλησάκι της Ανάληψης στην Αλμυρή, επειδή δεσπόζουν στο κεντρικό τμήμα της πεδιάδας, είχαν εξοπλισθεί από τους εκάστοτε δυνάστες του νησιού με δύο φρούρια, ερείπια των οποίων δείχνονται ακόμη και σήμερο. Εξαιτίας όλων αυτών,το φυσικό τοπίο όπως φαίνεται από τα Ανω Μούλια είναι πανοραμικό. Το χωριό στέκεται στην κορυφή ενός εξαίσιου ζωγραφικού πίνακα με χίλια χρώματα και πολύ περισσότερα σχήματα και μορφές.
  Τα Ανω Μούλια, που ανήκουν σήμερα στον "Καποδιστριακό" Δήμο Αγίας Βαρβάρας, βρίσκονται πολύ κοντά σ’ αυτή, αριστερά του δρόμου προς τη Μεσαρά, στο σελί της λοφοσειράς, που προηγουμένως αναφέραμε και απέχουν από το Ηράκλειο 33 Χμ ευρισκόμενα σε υψόμετρο 640 μ.
  Η ονομασία του χωριού δεν είναι βεβαιωμένο από που προέρχεται. Ο Στέφανος Ξανθουδίδης ετυμολογεί την ονομασία του από το ρήμα μύλλω, της Αρχαιοελληνικής γλώσσας, που σημαίνει "συντρίβω, αλέθω". Ομως, κατά την προσωπική μας εκτίμηση αυτή η ετυμολογία μοιάζει να είναι πολύ "τραβηγμένη". Να σημειώσουμε ωστόσο ότι παρόμοια ονομασία υπάρχει και σε άλλο χωριό της Κρήτης,στην επαρχία Σητείας τα Μουλιανά.
  Πρώτη μνεία του χωριού γίνεται σε έγγραφο του 1248,όπου αναφέρεται, ως Casale Mulia.Τον οικισμό συναντούμε επίσης και σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα του 1379 με τη σημερινή του μάλιστα ονομασία Mulia. Συναντάται ακόμη σ’ ένα συμβόλαιο του 1411. Ο Fr Barozzi αναφέρει το χωριό στην επαρχία Καινουργίου το 1577. Αναφορά του επίσης γίνεται από τον καστροφύλακα το 1583 με 119 κατοίκους, όπως και από τον Βασιλικάτα το 1630. Στην πρώτη τούρκικη απογραφή, που έγινε το 1671 βρίσκεται να έχει 60 χαράτσια. Χαράτσια λέγονταν οι υπόδουλοι που ήταν υποχρεωμένοι να πληρώνουν κεφαλικό φόρο στον τούρκο κατακτητή και αυτοί ήταν όσοι διάνυαν ηλικία από 12 ετών και άνω για να απαλλάσσονται από τη στράτευση.
  Στην Αιγυπτιακή απογραφή που διενεργήθηκε το 1834 τα Μούλια είχαν, όπως αναφέρει ο Pashley, 5 χριστιανικές οικογένειες και 10 μουσουλμανικές. Στη δεύτερη τουρκική απογραφή το 1881,το χωριό ανήκε στο Δήμο Ζαρού και αριθμούσε 78 χριστιανούς και 98 μουσουλμάνους κατοίκους.

Ιστοσελίδα 2/θέσιου Δημοτικού Σχολείου Ανω Μουλίων
• http://users.forthnet.gr/her/dsmoulia/Toxvrio.htm (4 φωτ.)