ΧΟΥΜΕΡΙ, Οικισμός, ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ

  Χωριό που ανήκε στην κοινότητα Αρκαλοχωρίου πριν ακόμη εφαρμοστεί το σχέδιο αναδιάρθρωσης της υπαίθρου με το όνομα Καποδίστριας. Χτισμένο πάνω στον οδικό άξονα που έρχεται στο Αρκαλοχώρι από το Ηράκλειο απέχει από την έδρα του Δήμου λιγότερο από τρία χιλιόμετρα προς βορά.
  Την πρώτη ονομασία Kato Chumeri του χωριού τη συναντάμε το 1364 σε έγγραφο του Δουκικού αρχείου του Χάντακα. Ήταν φέουδο της μεγάλης οικογένειας των Querino ή Quirino. Το όνομα του χωριού περιλαμβάνεται σε όλες τις βενετσιάνικες απογραφές με τη γραφή Cumeri. Στην οθωμανική απογραφή το βρίσκουμε Humeri και στην αιγυπτιακή Kumeri.
  Η προέλευση του ονόματος του χωριού μας είναι άγνωστη. Ο Στέφανος Ξανθουδίδης υποθέτει ότι το όνομα ίσως να είναι αραβικό και να έμεινε από την εποχή της Αραβοκρατίας.
  Βορειοδυτικά του χωριού βρίσκεται η «Χουμεριανή Κεφάλα» πάνω στην οποία έχουν κατά καιρούς βρεθεί διάφορα αρχαιολογικά αντικείμενα μερικά των οποίων βρίσκονται ακόμη και σήμερα σε χέρια ιδιωτών, ενώ αρκετά έχουν παραδοθεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία Ηρακλείου.
  Στην περιφέρεια επίσης του χωριού υπάρχουν δυο σπηλιές οι οποίες κατά τις δύσκολες εποχές της ιστορικής πορείας του τόπου πρόσφεραν καταφύγιο και κρυψώνα στους κατοίκους. Σημαδιακό έμεινε το πέρασμα του καπετάν Μιχάλη Κόρακα από το χωριό και οι συμπλοκές των κρητικών επαναστατών με τον οθωμανικό και αιγυπτιακό στρατό.
  Γύρω από το χωριό υπάρχουν αρκετά τοπωνύμια που διατηρούν τις μνήμες και τις γραφικές παραδόσεις του τόπου και της ιστορίας.
  Σήμερα το χωριό που βρίσκεται σε εύφορα εδάφη δυστυχώς δεν ξεφεύγει από τη γενική πορεία των χωριών της ελληνικής υπαίθρου. Το δημοτικό σχολείο του χωριού έχει κλείσει εδώ και αρκετά χρόνια.

Ιστοσελίδα Δήμου Αρκαλοχωρίου
• http://www.arkalochori.gr/docs/xoumeri.htm (2 φωτ.)