ΣΤΙΡΟΝΑΣ, Χωριό, ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ

  Χτισμένο στην λοφοσειρά που αποτελεί το όριο του Δήμου Αρκαλοχωρίου με το Δήμο Αστερουσίων και το Δήμο Νίκου Καζαντζάκη, στο ανατολικό πρανές μοιάζει σαν ένα τεράστιο πρόβατο ξαπλωμένο στον ήλιο που ανατέλλει.
  Το χωριό ανήκε σύμφωνα με την παλαιότερη διοικητική διαίρεση στην κοινότητα Γουρνιών (σήμερα Πανόραμα) πάνω στο δρόμο Ηράκλειο - Αλάγνι - Στείρωνας ο οποίος τρίβει δεξιά αμέσως μετά το χωριό Αλάγνι.
  Το όνομα του χωριού με τη γραφή Στείρωνας πιθανολογείται ότι προέρχεται από τον ποιμενικό όρο «στείρωνας» που σημαίνει τον τόπο στον οποίο σταλίζονταν τα νεαρά αιγοπρόβατα του κοπαδιού που απογαλακτίζονταν.
  Ο Ξανθουδίδης όμως αποδίδει την ονομασία του χωριού στον πολιούχο του καθώς υποθέτει ότι η εκκλησία του χωριού ήταν αφιερωμένη στον Αγιο Γεώργιο Στύρωνα, οπότε η γραφή του ονόματος θα πρέπει να είναι διαφορετική.
  Πάντως η πρώτη γραπτή μορφή του ονόματος μας παραδίδεται σε έγγραφο του Δουκικού αρχείου κατά το 1369 με τη γραφή Stirona. Σε όλες τις βενετσιάνικες απογραφές διατηρείται η ορθογραφία του ονόματος ενώ στην οθωμανική απογραφή του 1671 το χωριό καταγράφεται με το όνομα Istrona και χρεώνονται στο χωριό 34 χαράτσα. Μόνο στην απογραφή του 1881 το χωριό καταγράφεται με υ (Στύρωνας).
  Στο χωριό και στην περιφέρειά του υπάρχουν γραφικά εξωκλήσια, αλλά και παλιές της υστεροβυζαντινής περιόδου (όπως της Παναγίας) με σπαράγματα τοιχογραφιών.
  Στην περίοδο της Οθωμανικής κατοχής κατοικούσαν μόνο οθωμανοί στο χωριό σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 1881. Γιαυτό και κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά τη μικρασιατική καταστροφή το χωριό κατοικήθηκε αποκλειστικά από πρόσφυγες της περιοχής του Ικονίου και επιδόθηκαν στην αμπελοκαλλιέργεια με την οποία προόδευσαν και ευημερούν.
  Δυστυχώς το χωριό εγκαταλείπεται κι αυτό παρά το γεγονός ότι τα πλούσια εδάφη του είναι σε θέση να προσφέρουν σημαντικά οικονομικά οφέλη.

• http://www.arkalochori.gr/docs/stironas.htm (1 φωτ.)