Το
σπήλαιο "στα Καλαμάκια" σχηματίστηκε πριν από πολλές εκατοντάδες χιλιάδες
χρόνια και χρησιμοποιήθηκε ως τόπος κατοικίας των παλαιολιθικών ανθρώπων. Οι επιχώσεις
και τα αρχαιολογικά λείψανα που περιέχει σήμερα χρονολογούνται στην περίοδο πριν
από 80.000 ως πριν από 40.000 χρόνια περίπου (μέση παλαιολιθική περίοδος). Στη
συνέχεια, το σπήλαιο έκλεισε από πέτρες και χώματα που σωρεύτηκαν στην είσοδό
του. Ανοιξε πάλι πριν από 5.000 χρόνια περίπου, όταν ο σωρός αυτός αποξηλώθηκε
από τα θαλάσσια κύματα.
Βρίσκεται στην είσοδο του Ορμου του
Οιτύλου,
στη δυτική ακτή της χερσονήσου της Μάνης (Νότια Πελοπόννησος). Ανοίγεται κοντά
στη θάλασσα, στη βάση ενός γκρεμού ύψους 40 μέτρων και παρουσιάζεται ως διάδρομος,
ύψους 8 μέτρων και πλάτους 7 μέτρων περίπου, στην είσοδο, ενώ το μήκος του φτάνει
τα 20 μέτρα. Καθώς προχωρούμε προς το βάθος, ο διάδρομος αυτός γίνεται πολύ στενός
και χαμηλός, αφού έχει γεμίσει, σχεδόν ως την οροφή, από επιχώσεις πλούσιες σε
αρχαιολογικά λείψανα.
Η ανασκαφή άρχισε το 1993 και διεξάγεται με τη συνεργασία του Πανεπιστημίου
Αθηνών και του Museum National d'Histoire Naturelle της Γαλλίας, υπό την εποπτεία
Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας.
Η συστηματική ανασκαφή και η διεπιστημονική μελέτη του σπηλαίου "στα
Καλαμάκια" μας δίνουν, για πρώτη φορά, πολύτιμες πληροφορίες για τους παλαιολιθικούς
ανθρώπους καθώς επίσης για το κλίμα, την πανίδα και τη χλωρίδα στη Νότια Πελοπόννησο,
κατά το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας παγετώδους περιόδου.
