ΑΝΩΓΕΙΑ, Κωμόπολη, ΡΕΘΥΜΝΟ

  Σκαρφαλωμένα στις βόρειες πλαγιές του Ψηλορείτη, στο διάσελο ανάμεσα σε δύο λόφους και σε υψόμετρο 740 μέτρων βρίσκονται τα ιστορικά Ανώγεια, ο τόπος όπου ζει και πάλλεται από τα πανάρχαια χρόνια η ψυχή της Κρήτης ο τόπος όπου σύμφωνα με την μυθολογία ανατράφηκε ο θεός των θεών της αρχαιότητας ο Δίας.
  Εδώ, στη ρίζα της μεγάλης κορυφής του Ψηλορείτη μέσα σε μια φύση γεμάτη μεγαλοπρέπεια και ομορφιά υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα λατρευτικά κέντρα της αρχαιότητας, το Ιδαίον Αντρον. Ιστορικά είναι εξακριβωμένο ότι το σπήλαιο ήταν χώρος λατρείας από τα Μινωικά μέχρι τα Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά χρόνια. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως εντυπωσιακά ευρήματα όπως τις χάλκινες τελετουργικές ασπίδες του 750-650 π.Χ. και τα καλλιτεχνήματα από ελεφαντόδοντο της ίδιας εποχής. Διαιωνίζοντας μέχρι σήμερα τη μινωική λατρεία στα Ιερά Κορυφής, δύο φορές το χρόνο λειτουργείται η πετρόχτιστη εκκλησία του Τιμίου Σταυρού που είναι κτισμένη στην μεγάλη κορυφή του Ψηλορείτη (υψ. 2.456).
  Τ’ Ανώγεια, κατοικούνται από φιλόξενους ορεσείβιους Κρητικούς που διατηρούν με αληθινή ευλάβεια το ήθη και τα έθιμά τους. Οι Ανωγειανοί, χαρακτηριστικός κτηνοτροφικός λαός, δεν αλλοιώθηκαν στο πέρασμα των αιώνων και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να μιλούν τα κρητικά με ένα δικό τους γλωσσικό ιδίωμα το οποίο διατηρεί πολλές αρχαίες ελληνικές λέξεις. Ξεχωρίζουν για το καλαμπούρι τους, τις μαντινάδες, το χορό και τη μουσική τους και διασκεδάζουν με έναν ιδιαίτερο ενθουσιασμό που θυμίζει αρχαιοελληνικές τελετές. Η ευρύτερη ορεινή περιοχή των Ανωγείων προσφέρεται για ποικίλες δραστηριότητες όπως ποδηλασία, ορειβασία, πεζοπορία, φυσιολατρικό τουρισμό και σκι στο χιονοδρομικό κέντρο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο πλούτος της χλωρίδας και πανίδας του Ψηλορείτη, το πλήθος των σπηλαίων και βαράθρων με εντυπωσιακό σταλακτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο και ο μεγάλος αριθμός των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (οροπέδιο Νίδας, δάσος στα Βρουλίδια, Κάμποι, πηγές της Ζωμίθου, της Τριγιόδου, του Βαρσάμου κ.α.). Τ’ Ανώγεια βρίσκονται πάνω στο Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4, το οποίο διασχίζει την Κρήτη από ανατολή σε δύση.
  Αξιοθέατα: Η βυζαντινή εκκλησία του Αγ. Ιωάννη, το Μουσείο ξυλογλυπτικής του Γρυλλιού, το παλιό Ανωγειανό Σπίτι, τα εργαστήρια ύφανσης των παραδοσιακών υφαντών, ο Μινωικός οικισμός της Ζωμίθου, το Βενετσιάνικο Τυροκομείο, το Αστεροσκοπείο του Σκοίνακα, το σπήλαιο του Ιδαίου Αντρου, τα ξωκλήσια της Αγίας Μαρίνας, του Αγίου Μάμα, του Αγίου Φανουρίου, του Χριστού, τα λημέρια της Αντίστασης στα Τσουνιά και τα Πετραδολάκια.
  Επισκεφθείτε τ’ Ανώγεια για να θαυμάσετε τη μοναδική ομορφιά του Ψηλορείτη γνωρίζοντας την αυθεντική Κρήτη. Απέχουν 35 χλμ. από το Ηράκλειο και 54 χλμ. από το Ρέθυμνο. Για την εξυπηρέτησή σας διαθέτουν αγροτουριστικά καταλύματα, ταβέρνες και εστιατόρια με παραδοσιακή κουζίνα όπου μπορείτε να δοκιμάσετε οφτό κρέας, λουκάνικα και απάκι ντόπιας παραγωγής καθώς και ντόπια γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το κείμενο παρατίθεται το Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Ανωγείων.