ΚΟΥΚΚΟΥΛΙΑ, Χωριό, ΑΡΤΑ

  Κουκούλια, παλαιότερα Kουκούλι και Κουκουλίστα, χωριό της Ηπείρου της περιφέρειας Τζουμέρκων. Η μετονομασία σε Κουκούλια έγινε με το Π.Δ. 1-04-1927, ΦΕΚ Α76/1927. Το όνομά του όλως παραδόξως κρατήθηκε Σλαβικό για τουλάχιστον 12 αιώνες. Το ελληνικό όνομα πριν τον 8ο αιώνα δεν το γνωρίζουμε. Το χωριό κατά το 16ο αιώνα καταστράφηκε από την πανώλη. Από την επιδημία επιβίωσε μια νέα γυναίκα με το όνομα Λένω - η οποία κατοικούσε στο Κάτω Λιθάρι - Βυζαντινό Κάστρο - και ο Κωνσταντίνος στη σπηλιά άνωθεν της Λαγκάδας (τοπωνύμιο σήμερα Κωνσταντίνος). Από το ζευγάρι αυτό σαν αυτόχθονες, και από μετοίκους κτηνοτρόφους από βορειότερα χωριά και από τη Θεσσαλία παρουσιάζεται το 1781 ξανά κανονική ζωή στο χωριό με πέντε συνοικισμούς, το Νιζερό, Μεγαμπέλι, Δενδρώνα (παλαιός ρωμαϊκός και βυζαντινός οικισμός), τη Δημάρα και το Παλαιοχώρι. Η μετονομασία του συνοικισμού από Νιζερό σε Ανατολή έγινε με το Β.Δ 11-5-1954, ΦΕΚ Α101/1954. Ιστορικά το χωριό κατοικείται από την παλαιολιθική εποχή (σύμφωνα με ευρήματα στο χωριό). Το πέρασμα των Πελασγών άφησε τα σημάδια του με τα τείχη στη θέση Κωνσταντίνος. Κατά τη διάρκεια της ακμής του Αθαμανικού Κράτους (από Μελισσουργούς μέχρι τον κάμπο της Λαμίας), έπαιξε σπουδαίο ρόλο λόγω της γεωγραφικής θέσης του λόφου, στα βορειοδυτικά σύνορα του κράτους. Κατά τους κλασσικούς χρόνους πρέπει επίσης να ήκμαζε σύμφωνα με ευρήματα χρυσού αγάλματος της θεάς Δήμητρας, άριστης τεχνογνωσίας ορειχάλκινους δρομείς, κεραμικά ,τερακότας κ.λπ. Φυσικά το χωριό έχει φοβερές γεωλογικές μεταβολές από σεισμούς και μεγάλες κατολισθήσεις και για το λόγο αυτό είναι δύσκολη η Αρχαιολογική έρευνα. Σήμερα ο πληθυσμός του χωριού είναι μικρός λόγω του φαινομένου της αστυφιλίας της ελληνικής υπαίθρου τα τελευταία 30 χρόνια.