ΟΞΥΛΙΘΟΣ, Κωμόπολη, ΚΥΜΗ

Ο Οξύλιθος που είναι το μεγαλύτερο Δ.Διαμέρισμα περιλαμβάνει και τους οικισμούς Κληματάρι και Στόμιο, είναι χτισμένος στη νότια πλαγιά ενός ελαιόφυτου λόφου που καταλήγει σε οξεία κορυφή από την οποία πήρε το όνομά της η κωμόπολη. Η γεωλογική σύσταση του λόφου, στον οποίο δεσπόζει η γραφική εκκλησία της Ευαγγελίστριας, αποτελείται από ηφαιστειογενή υλικά που προέρχονται από ηφαίστειο που ήταν ενεργό κατά τους μεταλπικούς χρόνους. Μέσα στο χωριό ενδιαφέρον για τον επισκέπτη παρουσιάζουν τρεις μικροί βυζαντινοί ναοί και ιδιαίτερα αυτός της Κοίμησης της Θεοτόκου, χτισμένος και αγιογραφημένος τον 13ο αιώνα. Ο ναός εορτάζει στις 15 Αυγούστου οπότε και σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο προσφέρεται στους προσκυνητές από τους κατοίκους του χωριού, το παραδοσιακό στιφάδο. Λόγο νοτιότερα από τον Οξύλιθο στο λόφο Βιγλατούρι, η αρχαιολογόγος κα Έφη Σακκελαράκη, έφερε πρόσφατα στο φως τα λείψανα οικισμού της εποχής των αποικισμών που η ίδια θεωρεί ότι είναι τμήμα της Αρχαίας Κύμης. Ακόμη πιο νότια συναντάμε το γυναικείο μοναστήρι "του Μάντζαρη", που ιδρύθηκε τον 14ο ή τον 15ο αιώνα.