ΜΑΡΙΟΛΑΤΑ, Χωριό, ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΑ

  Η Μαριολάτα είναι το πρώτο χωριό του Δήμου που συναντά κανείς ερχόμενος από Αθήνα μέσω Κάστρου Βοιωτίας, κτισμένο στους πρόποδες της ΒΔ πλευράς του Παρνασσού, σε υψόμετρο 380 μ., με 601 κατοίκους, με ευρύ ορίζοντα και γραφικές τοποθεσίες. Μέχρι το 1960 περίπου το χωριό βρισκόταν μέσα στο ευρύχωρο πλάτωμα (χαράδρα) που σχηματίζεται μεταξύ των λόφων Αγ.Αθανασίου, Καράμπατα, Σκαλιού, Σάρας με μοναδικό άνοιγμα το δρόμο προς τον κάμπο, εκεί που ο ξεροπόταμος του χωριού (χάραδρος) χύνεται στον ποταμό "Κανιανίτη", σημερινό Κηφισό. Η ισχυρή αυτή γεωφυσική θέση έδωσε σε παλιότερες εποχές στο χωριό τον έλεγχο ολόκληρης της γύρω περιοχής, αφού από τις δύο στρατηγικές θέσεις των λόφων Αγ. Αθανασίου και της Σάρας, μπορούσε να ελέγχει όχι μόνο την στενή είσοδο του χωριού, αλλά και το δημόσιο δρόμο Γραβιάς - Μαριολάτας - Λιλαίας - Πολυδρόσου και κατ' επέκταση ολόκληρη την κοιλάδα του Κηφισού μέχρι τους πρόποδες του Καλλιδρόμου. Η ονομασία του χωριού ξεκινάει από τα παλιά ιστορικά χρόνια όταν η ονομασία του ήταν Βοίον ή Βοιόν και στη συνέχεια Χαράδρα.
  Η ονομασία Βοίον ή Βοιόν μνημονεύεται από τον Θουκυδίδη (Α' 107), που αναφέρει ότι ήταν μία από τις πόλεις της αρχαίας Δωρικής Τετραπόλεως. Αν και ακόμα δεν έχουν γίνει ανασκαφές στο χωριό, οι νεώτεροι ερευνητές, αρχαιολόγοι, γεωγράφοι και περιηγητές, τοποθετούν την αρχαία πόλη Βοιόν στους απόκρημνους βράχους του Αγ. Αθανασίου, όπου σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση ερείπια της ακροπόλεως και άλλων αρχαίων κτισμάτων που κηρύχθηκαν πρόσφατα (1982) από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων, ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία.
  Οι κάτοικοι του χωριού ως επί το πλείστον ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
  Από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χωριού, είναι το παλιό χωριό με την παλιά εκκλησία "Το Γενέσιον της Θεοτόκου", η χαράδρα με τους απόκρημνους βράχους, η κεντρική πλατεία και τα γραφικά εξωκκλήσια Αγ.Γεώργιος και Προφ. Ηλίας στις ελατόφυτες πλαγιές του Παρνασσού όπου και οδηγεί καλής σχετικά βατότητας χωματόδρομος.