ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ, Λίμνη, ΚΑΡΔΙΤΣΑ

Ιστορικά στοιχεία
  Η λίμνη Πλαστήρα είναι τεχνητή και δημιουργήθηκε στο οροπέδιο της Νεβρόπολης, με το κλείσιμο της κοίτης του Μέγδοβα, ενός παραπόταμου του Αχελώου. Παλιά στην περιοχή που σήμερα βρίσκεται η νησίδα Μορφοβουνίου, υπήρχε μικρή φυσική λιμνούλα που οι ντόπιοι ονόμαζαν «γούρνα Βαβά».
  Αποτελεί σύλληψη ιδέας του Νικολάου Πλαστήρα, ο οποίος το καλοκαίρι του 1925 παραθέριζε στο μοναστήρι της Κορώνας και καθημερινά έκανε διάφορες εκδρομές στην ευρύτερη περιοχή της Νεβρόπολης. Παρατηρώντας την περιοχή συνέλαβε την ιδέα ίδρυσης ενός παραθεριστικού κέντρου στη θέση «αλώνια» Μπεζούλας, και στη θέση «Κακαβάκια» τη δημιουργία ενός φράγματος, με σκοπό τη δημιουργία τεχνητής λίμνης. Το κλείσιμο του Μέγδοβα, παραπόταμου του Αχελώου, και στη συνέχεια η εκτροπή του νερού στο Θεσσαλικό κάμπο, θα εξασφάλιζε παραγωγή ενέργειας αλλά θα έδινε και ζωή στο Θεσσαλικό κάμπο, ο οποίος το καλοκαίρι υπέφερε από λειψυδρία.
  ´Αρχισε να καλλιεργεί την ιδέα, και το 1927 οργάνωσε δύο επισκέψεις στην περιοχή στις οποίες μετείχαν φίλοι του, επιστήμονες σχετικών με το έργο ειδικοτήτων. Οι εκτιμήσεις όλων ήταν θετικές και με πρωτοβουλία πάντα του Πλαστήρα (ο οποίος παρακολουθούσε στενά το θέμα), γίνονται από υπηρεσίες του υπουργείου Γεωργίας οι πρώτες μελέτες. Πρώτος ασχολήθηκε ο Ελβετός Louis Senn, ειδικός επιστήμονας για τα υδραυλικά έργα τον οποίο έφερε κυβέρνηση του Ε. Βενιζέλου και έμεινε στην Ελλάδα για μια δεκαετία κάνοντας ανάλογες μελέτες. Το 1932 ακολούθησε άλλη συμπληρωματική μελέτη του μηχανικού Συράκου, με εντολή του υπουργείου Γεωργίας και η οποία αφορούσε κυρίως τα αρδευτικά έργα.
  Η Κατοχή έφερε πολλά δεινά στον τόπο, το ίδιο και στην περιοχή, η οποία ταυτίσθηκε με την Εθνική Αντίσταση από την πρώτη στιγμή και πλήρωσε πανάκριβα το τίμημα της Λευτεριάς. Στη Νεβρόπολη το 1943 - 44, λειτούργησε αντάρτικο αεροδρόμιο, το οποίο εξυπηρέτησε την επικοινωνία της κυβέρνησης του βουνού με τους συμμάχους και την κυβέρνηση του Λιβάνου.
  Με τη λήξη γερμανικής κατοχής και στα πλαίσια της ανασυγκρότησης της χώρας, ειπώθηκε ότι θα κατασκευάζονταν και το έργο του Μέγδοβα. Τελικά επί κυβερνήσεων Πλαστήρα, συμπεριλήφθηκε στο τεχνικό πρόγραμμα του 1951 και ανατέθηκε η μελέτη στην εταιρεία KNAPPEN TIPPETTS ABBETT ENGINEERING co. Toν Οκτώβριο του 1952 δημοσιεύεται η μελέτη του έργου Ποταμού Μέγδοβα, ύψους 11,4 εκατ.$ και με κάποιες διαφορές σε σχέση με την μελέτη Senn, και κυρίως ότι πρότεινε χωμάτινο φράγμα κάτω από το Νεοχώρι και όχι τσιμεντένιο στα Κακαβάκια.
  Το Νοέμβριο του 1953 το Υπουργείο Συντονισμού προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την ανάδειξη της κατασκευάστριας εταιρίας. τελικά σύμβαση υπογράφθηκε με την Εταιρία OMNIUM LYONNAIS - COTECI co στις 5/5/1955, η οποία άλλαξε τη μελέτη και υιοθέτησε την αρχική πρόταση.
  Το Δεκέμβριο του 1955 ο νεοορκισθείς πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εγκαινίασε το έργο του Μέγδοβα στο Βλάσδο (Μοσχάτο), για να ολοκληρωθεί το 1959, χρονιά την οποία κατακλύσθηκε η Νεβρόπολη με τα νερά και δημιουργήθηκε η λίμνη, αλλάζοντας όχι μόνο την φυσιογνωμία της περιοχής, αλλά και την ίδια τη ζωή των κατοίκων.
  Αν και με σχετικό νόμο προβλέφθηκαν ικανοποιητικές αποζημιώσεις η δημιουργία της λίμνης είχε αρχικά αρνητικά αποτελέσματα, αφού οι κάτοικοι έχασαν τα ευφορότερα χωράφια και είδαν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται. Η επικοινωνία δυσκόλεψε και για τη διευκόλυνσή των κατοίκων ανατολικής και δυτικής πλευράς της λίμνης και γι’ αυτό δρομολογήθηκε μεγάλη βάρκα. Την παραμονή του Αγίου Νικολάου (5/12) του 1959, κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες, αναποδογύρισε στέλνοντας στο βυθό 20 άνδρες, 17 από το Νεοχώρι, 2 από την Καρύτσα και 1 από το Μορφοβούνι. Το τραγικό αυτό δυστύχημα βύθισε με πένθος την περιοχή και συγκλόνισε το Πανελλήνιο.
  Σήμερα η λίμνη Πλαστήρα αποτελεί πηγή ζωής για ολόκληρη την Καρδίτσα και όχι μόνο. Από την λίμνη υδρεύεται η πόλη της Καρδίτσας και δεκάδες κοινότητες, ενώ το καλοκαίρι τα νερά της φθάνουν μέχρι τα χωράφια της Λάρισας. Ως προς την παραγωγή ενέργειας περιορίσθηκε κάπως η σημασία της, ενώ μία άλλη διάσταση άρχισε να αναδεικνύεται από τα μέσα της δεκαετίας του 80, αυτή του τουρισμού. Η λίμνη αποτελεί την αιχμή του δόρατος της τουριστικής ανάπτυξης, αφού δέχεται περισσότερους από 120.000 επισκέπτες ετησίως.
  Για να τιμηθεί η μνήμη του μεγάλου πατριώτη και οραματιστή Ν. Πλαστήρα, το 1984 με απόφαση της ΔΕΗ, η οποία διαχειρίζεται τη λίμνη, μετονομάσθηκε σε λίμνη Νικολάου Πλαστήρα.

Χαρακτηριστικά της λίμνης
  Το βάθος της τεχνητής λίμνης είναι ανομοιογενές στο σύνολό του και αυτό κυρίως προσδιορίζεται από το ανάγλυφο της περιοχής πριν σκεπασθεί από τα νερά. ´Eχει μέγιστο βάθος τα 60μ. (κοντά στο φράγμα), μέγιστο πλάτος 4 km, ενώ το μέγιστο μήκος είναι 14km. Εχει χωρητικότητα 400 εκατομμύρια m3. Το υψόμετρο της στάθμης της είναι στα 780 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, καθιστώντας την από τις σπανιότερες ορεινές λίμνες της χώρας μας.
  Με το πέρασμα των ετών η λίμνη ανέπτυξε το δικό της οικοσύστημα. Στα νερά της σήμερα διαβιούν πολλά είδη ψαριών. Εκτός αυτών που προυπήρχαν στον Μέγδοβα, απέκτησε και νέα όταν τα τελευταία χρόνια εμπλουτίσθηκε με γόνους νέων ειδών. Τα είδη των ψαριών που υπάρχουν είναι, χέλια (Anguilla anguilla), λαυράκια (Barbus albanicus), γριβάδια (Cyprinus carpio), πεταλούδα (Carassiuw auratus gibelio), κορέγονος (Coregonus lavaretus), ασπρόψαρο (Leuciscus cephalus), γλήνι (Tinca tinca), πέστροφα και άγρια πέστροφα (Salmo gairdneri - Salmo truta).
  Στην περιοχή θα συναντήσουμε δεκάδες πουλιά της πανίδας των Αγράφων αλλά και είδη που διαβιούν στο νερό ή στις άκρες της λίμνης. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους ερωδιούς, μαυρόκοτες, διάφορα είδη γλάρων, ενώ σπανιότερα είναι τα βουτηχτάρια οι κορμοράνοι. Στα τριχωτά της τοπικής πανίδας μπορούμε να συμπεριλάβουμε τις αλεπούδες, ελάχιστους λύκους και αγριογούρουνα, ασβούς, νυφίτσες, κλπ.
  Από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι το γεγονός ότι κάθε χρόνο αυξομειώνεται σημαντικά η στάθμη της λίμνης, ανάλογα με τις απαιτήσεις του νερού για αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες του θεσσαλικού κάμπου. ´Ετσι το χειμώνα τα νερά συχνά φθάνουν μέχρι το ανώτατο όριο, ενώ τα καλοκαίρια και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες υποχωρούν σημαντικά. Τούτο έχει ως επίπτωση να μην μπορεί να αναπτυχθεί χλωρίδα στις ακτές, να τραυματίζεται πρόσκαιρα η αισθητική του τοπίου, να μην μπορούν να αναπτυχθούν μόνιμες εγκαταστάσεις στις ακτές. Μια σειρά από άλλα περιβαλλοντικά ζητήματα όπως π.χ. η διαχείριση των απορριμμάτων ήδη αντιμετωπίζονται σε επίπεδο διαδημοτικής συνεργασίας.
  Λόγω του εξαιρετικού κάλλους και λόγω της για την προστασία της έχουν ληφθεί σειρά μέτρων. Ενδεικτικά αναφέρεται η δημιουργία Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου στην παραλίμνια περιοχή (η οποία πρέπει να πούμε ότι υπερβάλλει και σε κάποια σημεία είναι εξοντωτική για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής). Επίσης η περιοχή είναι ενταγμένη στον Ευρωπαικό χάρτη Natura 2000, και προστατεύεται από την ευρωπαική νομοθεσία. Τέλος στα πλαίσια προστασίας του περιβάλλοντος συντάσσεται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και άλλους φορείς ειδική περιβαλλοντική μελέτη.

• http://www.plastiras.gr/greek/lake.html (4 φωτ.)
• http://www.plastiras.gr/greek/lake_historic.html (2 φωτ.)