Αρχαιολογικό Μουσείο Γυθείου

  Το Μουσείο στεγαζόταν έως το 1996 στο νεοκλασικού ρυθμού Δημοτικό Μέγαρο του Γυθείου, το οποίο ανοικοδομήθηκε το 1891. Σύντομα το Μουσείο θα μεταφερθεί στο Παρθεναγωγείο της πόλης, επίσης νεοκλασικό κτίριο, που αναστηλώνεται αυτή την περίοδο.
  Ο αρχικός πυρήνας των συλλογών συγκροτήθηκε πριν 80 χρόνια, με τη συμβολή ορισμένων φιλάρχαιων Γυθεατών. Οι εκθεσιακοί χώροι οργανώθηκαν το 1980.
  Στο Μουσείο εκτίθενται αντιπροσωπευτικά και ποιοτικά έργα της ακμαίας εμπορικής πόλης Γύθειον, καθώς και των άλλων πόλεων του Κοινού των Ελευθερολακώνων.
  Στο εκθεσιακό υλικό του Μουσείου περιλαμβάνονται οι εξής συλλογές:
•Από την αρχαία πόλη του Γυθείου: ευρήματα από ανασκαφές, περισυλλογές και δωρεές.
•Από τη Λακωνική Μάνη (επαρχίες Γυθείου και Οιτύλου): περισυλλογές αρχαιοτήτων από έρευνες πεδίου.
•Συλλογή επιγραφών με πολύ διαφωτιστικά κείμενα για την πολιτική και κοινωνική ιστορία της περιοχής κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής επικυριαρχίας.
  Τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου είναι:
Στήλη που επιστέφεται με κεφαλή κριού (Αρ. Μουσείου 130). Ζωομορφική παράσταση του θεού Καρνείου [Απόλλωνος]. Αρχαϊκή περίοδος. Από την αρχαία πόλη Λας (οικισμός Χωσιάρι Μάνης).
Θραύσμα αναγλύφου, του τύπου των λεγόμενων "Λακωνικών ηρωικών αναγλύφων" (αρ. Μουσείου 87). Παριστάνεται ένθρονη μορφή και όρθιος λατρευτής. Από την αρχαία πόλη Λας. Αρχαϊκή περίοδος.
Ορθογώνια πλάκα αρχιτεκτονικό μέλος με επιγραφή στο κυμάτιο: FΙΟΣΤΕΦΑΝΟΙ ΑΦΡΟΔΙΤΑΙ (αρ. Μουσείου 105). Από τη Δίχοβα Μάνης, όπου και ιερό, πιθανώς της Αφροδίτης. Αρχαϊκή περίοδος.
Ανάγλυφο ανάθημα σε θεό θεραπευτή (Μαχάονα;) (αρ. Μουσείου 123) Εικονίζεται το πόδι από τη μέση του μηρού έως το πέλμα. Επιγραφή [...] ΑΝΕΘΗΚΕΝ. Από την αρχαία Καινή πόλη ή πόλη των Ταιναρίων (σημερινοί οικισμοί Αλικα και Κυπάρισσος της Μάνης). Υστερη Ελληνιστική περίοδος (3ος αιώνας π.Χ.).
Πορτρέτο του φιλοσόφου Επίκουρου (αρ. Μουσείου 120). Αντίγραφο έργου του 4ου αιώνα π.Χ. Ρωμαϊκή περίοδος.
Αδριάντας του δυναμικού Σπαρτιάτη επιστάτου "ηγεμόνος" Γαϊου Ιουλίου Ευρυκλέους, στον εικονιστικό τύπο του Ερμή (αρ. Μουσείου 3). Στη βάση δίγλωσση επιγραφή στα ελληνικά και λατινικά. Αφιέρωμα των ευεργετηθέντων Ρωμαίων εμπόρων και τραπεζιτών της παράλιας Λακωνικής. Από την πόλη του Γυθείου, περιοχή μεταξύ αρχαίου Θεάτρου και Αγοράς. Ρωμαϊκή περίοδος.
Σαρκοφάγοι με ποικιλία παραστάσεων. Συνιστούν αξιόλογη θεματική ενότητα που πιστοποιεί την υψηλή οικονομική επιφάνεια μιας μερίδας της αρχαίας Γυθεατικής και Ελευθερολακωνικής κοινωνίας. Ρωμαϊκή περίοδος.
Ιερός Νόμος (αρ. Μουσείου 47). Αναφέρεται στις Γυθεατικές γιορτές Καισάρεια (προς τιμήν των Ιουλίων αυτοκρατόρων) και Ευρύκλεια (προς τιμή του Γάιου Ιουλίου Ευρυκλέους και του γιού του). Προέρχεται από το Γύθειο. Χρονολογείται το 15 μ.Χ.
Επιτύμβιο επίγραμμα (αρ. Μουσείου 63), που πιθανότατα παραπέμπει στην επιδρομή των Γότθων (269 μ.Χ.). Ο νεκρός νέος πολεμιστής που δύει επάνω στον αφρό της θάλασσας αναπολεί σε τόνους χαμηλούς τις μεγάλες ώρες του Ελληνισμού, με τις οποίες συνδέει τον δικό του αγώνα εναντίον του ερχόμενου βαρβαρισμού.
Εικονιστική προτομή άγνωστης δέσποινας του Γυθείου (αρ. Μουσείου 7). Ενθετες κόρες οφθαλμών. Χρονολογείται στον 4ο μ.Χ. αιώνα.
Κεφαλή υπερφυσικού μεγέθους, πιθανώς του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μέγα (307-337 μ.Χ.), στη συμβολική παράσταση του θεοποιημένου Αήττητου Ηλίου (sol invictus). Περίοδος Τετραρχίας, ίσως λίγο πριν από το 312 μ.Χ.