Ν.Α. της
Τρίπολης,
στον δρόμο από την
Τεγέα προς
το
Πάρνωνα, 22 χιλ. από την
Γαρέα και 7 χιλ. από το
Μαυρίκι,
το τελευταίο χωριό της Τεγέας, βρίσκεται ένα πανέμορφο, καταπράσινο, γραφικό και
ιστορικό χωριό, τα Βέρβαινα.
Το χωριό είναι χτισμένο σε ένα μικρό καταπράσινο φαράγγι και είναι
ιδιαίτερα φροντισμένο, διατηρώντας ένα ιδιαίτερο και ομοιόμορφο αρχιτεκτονικό
χρώμα. Στους δρόμους και στις αυλές γλάστρες με πρασινάδα και λουλούδια, στενά
ανηφορικά σοκάκια, μικρές γραφικές πλατείες, καλοσυντηρημένα γραφικά πετρόκτιστα
σπίτια συνθέτουν ένα γοητευτικό σύνολο. Το ανοιξιάτικο και καλοκαιρινό δειλινό
χαρίζει ένα ειδυλλιακό χρώμα στο ξεχασμένο αυτό χωριό.
Το χωριό είναι συνδεδεμένο στενά με την επανάσταση του 21. Εκεί είχε
στρατοπεδεύσει ο Κολοκοτρώνης και εγκαταστήσει το στρατηγείο του. Το στρατηγείο
είχε εγκατασταθεί στον πύργο του Αυγουστή ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα. Εχοντας
το χωριό σαν ορμητήριο, ξεκίνησε την επίθεσή του κατά των Τούρκων για την άλωση
της Τριπολιτσάς. Εκεί (τον Ιούλιο του 1821) μίλησε στους συγκεντρωμένους αγωνιστές
ο Δημήτριος Υψηλάντης. Εκεί τέλος έγινε η περίφημη νικηφόρα μάχη των Ελλήνων κατά
των Τούρκων όταν οι τελευταίοι επέδραμαν κατά του χωριού.
Την όμορφη εικόνα του χωριού συμπληρώνουν μνημεία αξιόλογα για την
ιστορία τους και την τεχνική τους, όπως: πυργόσπιτα, εκκλησίες, μαρμάρινα γλυπτά,
που στολίζουν πλατείες και δρόμους. Αξιόλογες είναι οι εκκλησίες του Προδρόμου,
που βρίσκεται στην άκρη του χωριού, και της Παναγίας. Δίπλα στην εκκλησία του
Προδρόμου είναι η Μεγάλη Βρύση, χτισμένη το 1788 από πέτρα και μάρμαρο. Η πρόσοψή
της από μάρμαρο, αποτελείται από δύο καμάρες, όπου σε κάθε μία υπάρχουν από δύο
γλυπτές πέτρινες γούρνες-κρουνοί με άφθονο νερό, και επίσης κοσμούνται με ανάγλυφες
παραστάσεις, με ανθρώπους, φίδια, σταυρούς και ρόδακες. Οι δύο αψίδες στηρίζονται
σε απομίμηση κιονόκρανου και η στέγη είναι σκεπασμένη με πλάκες. Η παραπάνω βρύση
ήταν η μοναδική πηγή ύδρευσης του χωριού, μέχρι να φτιαχτεί το υδραγωγείο.
Εντονη παρουσία στον εξωραϊσμό του χωριού έχει ο τοπικός πολιτιστικός
σύλλογος Βερβαινιωτών. Το χωριό το χειμώνα δεν κατοικείται. Ολοι οι κάτοικοι χειμαδιάζουν
εδώ και πολλά χρόνια στα κάτω Βέρβαινα (κοντά στο Αστρος), στο
Αστρος
και στα κάτω Δολιανά. Αντίθετα, το καλοκαίρι γνωρίζει αξιόλογη κίνηση, αφού πολλοί
κάτοικοι ανεβαίνουν στο χωριό μαζί και με άλλους παραθεριστές που κατάγονται από
αυτό. Το ίδιο χαρακτηριστικό παρουσιάζουν πολλά χωριά της περιοχής, όπως τα
Βούρβουρα,
Κούτρουφα και
Δολιανά..
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών