ΠΡΑΣΤΟΣ, Χωριό, ΑΣΤΡΟΣ

  Ο Πραστός είναι η παλιά και ιστορική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς από το μεσαίωνα μέχρι και τους προεπαναστατικούς χρόνους. Απέχει 20 χιλ. από τον Αγιο Ανδρέα. Χτισμένος αμφιθεατρικά σε πλαγιά του Πάρνωνα, σε υψόμετρο 750μ. είναι ένα πανέμορφο και γραφικότατο χωριό και γοητεύει με τα παραδοσιακά του σπίτια, τα πυργόσπιτα και τις εκκλησίες του. Εχει κυρηχθεί παραδοσιακός οικισμός. Τα σπίτια του, διατηρούν τα κύρια στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής, η οποία είναι λιτή και χαρακτηριστική: τοξοτή εξώθυρα, στενά παράθυρα, διακοσμητική θυρίδα, χτιστή σκάλα με ψηλό τόξο, στέγες από πλάκες σχιστόλιθου και συχνά με έντονα στοιχεία αμυντικής και οχυρής κατασκευής. Πιο πάνω από το χωριό απλώνονται δάση από καστανιές και έλατα. Σήμερα το χωριό δεν κατοικείται το χειμώνα, αλλά πολλά Σαββατοκύριακα όπως και το καλοκαίρι ζωντανεύει, αφού πολλοί ιδιοκτήτες, κύρια κάτοικοι του Αγιου Ανδρέα και του Λεωνιδίου, διατηρούν εκεί τη δεύτερη κατοικία τους.
  Από τους μεσαιωνικούς χρόνους ήταν μια πολυάνθρωπη και εύπορη πόλη, γεμάτη πύργους, πλούσια αρχοντικά και εκκλησίες. Η επιλογή της απόκρυμνης τοποθεσίας όπου εκτίστηκε το χωριό οφειλόταν σε αμυντικούς λόγους για το φόβο των πειρατών. Το μεγαλύτερο μέρος του Τσακώνικου πληθυσμού είχε εγκατασταθεί εκεί, όπου και διατηρούσε τη βασική κατοικία του. Εκτιμάται ότι ο πληθυσμός του Πραστού τους μεσαιωνικούς χρόνους ανερχόταν σε 9.000. Ο Πραστός είχε τότε 9 ενορίες και 30 εκκλησίες, όπως και έντονη οικονομκή δραστηριότητα.Το 1826 πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ και έκτοτε ερημώθηκε. Μετά την καταστροφή του οι κατοικοί του μετέφεραν τα σπιτικά τους στο Λεωνίδιο. Είναι όμως ακόμα φανερά τα σημάδια της παλιάς ακμής του Πραστού.
  Διασώζονται αρκετά παλιά πυργόσπιτα με πιο χαρακτηριστικά του Σαραντάρη (το καλύτερα διατηρημένο με εντοιχισμένη επιγραφή 1722), Καλημέρη, Μερίκα, Καραμάνου (1788) και Γούνελου χτισμένα στη δεύτερη Τουρκοκρατία. Είναι οχυρές κατοικίες που φέρουν τυφεκιοθυρίδες.
  Στον Πραστό υπάρχουν παλιές και αξιόλογες εκκλησίες. Ξεχωρίζουν οι Ταξιάρχες (18ος αι.) - αρχικά μονόχωρος τρίκογχος ναός με μεταγενέστερες ανακατασκευές και προσθήκες - ο Αγιος Δημήτριος (17ος αι.) - μονόκλιτη σταυρεπίστεγη βασιλική με τρούλο με ωραίες τοιχογραφίες - και η Παναγία, παλιά μητρόπολη. Δίπλα στην εκκλησία της Παναγίας, ερειπωμένης σήμερα, βρίσκεται μικρό ύψωμα με εξαίρετη θέα στο χωριό και στη γύρω περιοχή. Κάτω από αυτό και δίπλα στην εκκλησία, υπάρχει η προτομή του Πραστιώτη Μανώλη Δούνια, αγωνιστή του 21, που επρωτοστάτησε στην άλωση της Τρίπολης στις 23 Σεπτεμβρίου 1821. Κάτω από την παλιά μητρόπολη είναι η μικρή πλατεία του χωριού, που πρόσφατα έχει ανακαινιστεί. Στο ψηλότερο σημείο του χωριού είναι το κοιμητήριο. Μια παλιά πλάκα, εντοιχισμένη εκεί, μαρτυρεί την παλιά ακμή της πολυάνθρωπης παλιάς πρωτεύουσας της Τσακωνιάς...
  Στο κοντινό ρέμα της Μαζιάς υπάρχουν οκτώ νερόμυλοι και μια νεροτριβή. Ενας νερόμυλος είναι δίπλα στο διακλάδωση του δρόμου Πραστού - Καστάνιστας, ενώ ένας άλλος βρίσκεται μετά 500 μ. πιο πέρα προς την κατύθυνση της Καστάνιτσας. Οι υπόλοιποι βρίσκονται ψηλότερα και δεν είναι ορατοί από το δρόμο. Στο χωριό φτάνει κανείς είτε από τον Αγιο Ανδρέα παίρνοντας το δρόμο για την Καστάνιτσα, είτε από την Καστάνιτσα. Πρόσφατα μάλιστα ο δρόμος έχει ασφαλτοστρωθεί. Μπορεί όμως να ακολουθήσει μια όμορφη εναλλακτική διαδρομή, που περνά από το μοναστήρι της Εορτακουστής (ή Αρτοκωστάς): στο δρόμο Αγίου Ανδρέα - Καστάνιτσας, 6 χιλ. από τον Αγιο Ανδρέα και μετά τον οικισμό Φούσκα, ξεκινά χωμάτινος ανηφορικός δρόμος που περνά από το παλιό ερειπωμένο μοναστήρι της Παναγιάς, από το σημερινό μοναστήρι και από τη διασταύρωση που οδηγεί στη μονή του Αγίου Νικολάου Καρυάς. Η διαδρομή, αν και δύσκολη, είναι μαγευτική και με ωραία θέα προς τον Πάρνωνα και τη χαράδρα της Ζαρμπάνιτσας. Συνεχίζοντας, ο δρόμος κατηφορίζει και συναντά το δρόμο Αγίου Ανδρέα - Καστάνιτσας.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/pras... (41 φωτ.)