Εκκλησιαστκό Μουσείο Κομοτηνής
ΚΟΜΟΤΗΝΗ (Πόλη) ΡΟΔΟΠΗ
Εφημερίδα "Αντιφωνητής" , 1-4-1999
Εκκλησιαστικό Μουσείο Κομοτηνής
Ένα ακόμη Μουσείο αποκτά σύντομα η πόλη της Κομοτηνής, το Εκκλησιαστικό
Μουσείο της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής. Ταυτόχρονα υλοποιείται
ένα σχέδιο δεκαετιών και αξιοποιείται ένα ξεχωριστό κτήριο - μνημείο ηλικίας υπερεξακοσίων
ετών.
Η ιστορία του Μουσείου κρατάει από την αρχή της ποιμαντορίας του (προηγούμενου)
Μητροπολίτη Τιμοθέου, περί τα σαράντα χρόνια πριν. Τότε για πρώτη φορά ξεκίνησε
ή δημιουργία της συλλογής εικόνων και εκκλησιαστικών κειμηλίων της περιοχής, η
οποία πρωτοστεγάστηκε στο παρεκκλήσι της Μητροπόλεως και αργότερα στην Εκκλησιαστική
Στέγη "Οι Τρεις Ιεράρχες". Από την ίδια εποχή χρονολογείται και το ενδιαφέρον
τής Μητροπόλεως για το κτίσμα που πρόκειται να φιλοξενήσει τώρα τα εκθέματα. Επισκεφτήκαμε
το Μουσείο και βεβαιωθήκαμε ότι πρόκειται για ένα κόσμημα για την Κομοτηνή, σχεδόν
έτοιμο για να λειτουργήσει. Οφείλουμε ευχαριστίες στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη
Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Δαμασκηνό και να τον συγχαρούμε - μαζί με όλους τους
άλλους συντελεστές - για το θαυμάσιο αποτέλεσμα.
Η συλλογή:
Πρόκειται για εικόνες, τέμπλα, άμφια, εκκλησιαστικά σκεύη και άλλα
εκκλησιαστικά κειμήλια τα οποία προέρχονται είτε από τον τόπο μας είτε από τους
πρόσφυγες πού συνέρευσαν στη
Ροδόπη
ξεριζωμένοι από τη
Μικρασία,
τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη. Από την Βόρεια Θράκη δεν υπάρχουν εκθέματα, μια
που οι Βούλγαροι δεν αφήσανε τους πρόσφυγες να τα πάρουν μαζί τους αλλά τα κρατήσανε
στη Βουλγαρία και βεβαίως σήμερα τα εκθέτουν εκεί. Από τη μεριά της Τουρκίας καθώς
δεν υπήρχε κανένα ενδιαφέρον γι αυτά, επετράπη στους πρόσφυγες να τα φέρουν μαζί
τους. Υπάρχει λοιπόν τέμπλο ολόκληρο από την
Τραπεζούντα,
το οποίο κατέληξε στην Κομοτηνή μέσω
Σαππών
και
Κασσιτερών, υπάρχει μεγάλη
ποικιλία εκθεμάτων από το
Σαμάκοβο
της Αν. Θράκης, καθώς κι από διάφορα άλλα μέρη. Η συλλογή έχει συντηρηθεί και
εiναι έτοιμη προς έκθεση.
Το κτήριο:
Το κτήριο πού θα στεγάσει την παραπάνω συλλογή είναι ένα μεσαιωνικό
κτίσμα, αμφιβόλου προελεύσεως. Κάποιοι το θεωρούν μουσουλμανικής προελεύσεως κρίνοντας
από στοιχεία της σημερινής του όψης, άλλοι θεωρούν εκκλησιαστική την προέλευσή
του βασιζόμενοι στην παράδοση και σε χρυσόβουλο Σέρβου ηγεμόνα που μιλά για μετόχι
τής Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους, μέχρι και άποψη για εμπορείο Γενουατών
έχει προταθεί (Αθανασιάδης). Πάντως είναι σίγουρο ότι κατά τα χρόνια τής Τουρκοκρατίας
λειτούργησε σαν Ιμαρέτ (Πτωχοκομείο), με έσοδα μάλιστα από ένα τσιφλίκι παραθαλάσσιο
με Βούλγαρους κολλήγους (στη θέση του σημερινού χωριού
Ιμερος).
Επί Βουλγάρων είχε μετατραπεί σε παρεκκλήσι, όπως εiχε μετατραπεί σε εκκλησία
και το παρακείμενο Εσκί Τζαμί. Και το μεν τζαμί αργότερα αποδόθηκε από την Ελληνική
Πολιτεία στους μουσουλμάνους της πόλης, ενώ το Ιμαρέτ μέσω του Δήμου και της ΔΕΗ
κατέληξε στην Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας. Τα τελευταία χρόνια και με χρήματα από
την Ευρωπαϊκή Ένωση το κυρίως κτίσμα στερεώθηκε και αναπαλαιώθηκε όπως και τα
δύο παρακείμενα(Ι9ου και αρχών του 20ου αιώνα), αγοράστηκαν δύο διπλανά κομμάτια
μισού στρέμματος από ιδιώτες, κατεδαφίστηκαν τα νεώτερα πρόσθετα κτίσματα, διαμορφώθηκε
ο περιβάλλων χώρος και απομένουν κάποιες τελικές εργασίες να ολοκληρωθούν. Όλη
η εργασία αυτή έγινε με την επιστημονική ευθύνη της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Καβάλας (προϊστάμενος ο κ. Ν. Μπακιρτζής) και με μέριμνα της Ιεράς Μητροπόλεως.
Μία σύντομη περιήγηση:
Ξεκινώντας από την Δυτική Αίθουσα, μπορούμε να θαυμάσουμε στο υποβλητικό
περιβάλλον -για το οποίο αξίζουν συγχαρητήρια στον αρχιτέκτονα κ. Ξύδη - εικόνες
του Ι7ου και Ι8ου αιώνος, ευαγγέλια και καλλιτεχνικά καλύμματα ευαγγελίων, λειτουργικά
βιβλία του Ι8ου αιώνος, βίους Αγίων, αρτοφόρια, γυάλινες κανδήλες, κλπ, μέχρι
και ένα εβραϊκό ειλητάριο.
Στην Ανατολική Αiθουσα, πάνω από της οποίας την είσοδο βρίσκεται σλαβική
(μάλλον ρωσική) επιγραφή που δηλώνει "Ναό του Αγίου Βασιλείου", μπορεί
κανείς να δει κάπως νεώτερες εικόνες (του Ι9ου κυρίως αιώνος), άμφια, σταυρούς,
δισκοπότηρα, στέφανα γάμων, εξαπτέρυγα, καθώς κι ένα σουλτανικό διάταγμα του προηγούμενου
αιώνα. Το διάταγμα - γραμμένο στα οθωμανικά - αφορά την άδεια ανέγερσης του Ιερού
Ναού του Αγίου Νικολάου στους Ασώματους Ροδόπης.
Η τρίτη αίθουσα, το παλιό Παγοποιείο (πού είναι και το νεώτερο κτίσμα)
εκτός από εικόνες με καραμανλίδικες επιγραφές και επιτάφιους ρώσικης προέλευσης,
έχει επίσης φωτογραφίες εποχής από την απελευθέρωση τής Κομοτηνής (14 Μαίου 1928),
κληρικών των αρχών του αιώνα (μεταξύ των οποίων και του Πατριάρχου Ιωακείμ Γ),
καθώς και μια σφραγίδα της Γενικής Διοίκησης Θράκης της ίδιας περιόδου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης
