Εμφανίζονται 90 τίτλοι με αναζήτηση: Κεντρικές σελίδες στην ευρύτερη περιοχή: "ΛΑΣΙΘΙ Νομός ΚΡΗΤΗ" .
ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Τηλέφωνο: +30 28430 91498
Απέχει από τη Σητεία περίπου 35 χιλιόμετρα και είναι το ακρότερο χωριό
του οροπεδίου σε υψόμετρο 410 μέτρα. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την παραγωγή
λαδιού, σταφίδας, κρασιού, καθώς επίσης και με το ψάρεμα.
Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Τσω και δεν είναι γνωστό από
πού προήλθε. Η σημερινή του ονομασία οφείλεται στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας.
Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες το χωριό υπήρχε επί Ενετοκρατίας, αλλά
καταστράφηκε από τους Τούρκους πειρατές το 1471 και κατοικήθηκε ξανά το 16ο ή
17ο αιώνα. Ωστόσο, το χωριό δεν αναφέρεται ούτε με την παλιά του ονομασία στις
ενετικές απογραφές.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας το χωριό δεν κατοικήθηκε από Τούρκους.
Κοντά στο χωριό βρίσκονται οι μικροσυνοικισμοί Λειβάρι, Αχλάδι, Σταλός
και Αμυγδάλι. Για τους αρχαιολόγους οι θέσεις των μικροσυνοικισμών αυτών παρουσιάζουν
μεγάλο ενδιαφέρον. Στη θέση Σταλός ανακαλύφθηκαν μινωικός οικισμός και θολωτοί
τάφοι. Επίσης, στην τοποθεσία Λειβάρι υπάρχει σπήλαιο με την ονομασία Αλογαρά,
το οποίο κατοικήθηκε κατά τους μινωικούς χρόνους.
Σημαντικοί για το χωριό είναι δυο παραδοσιακοί ξυλόφουρνοι, πασίγνωστοι
στην περιοχή για τα ωραία τους παξιμάδια. Στον εγκαταλελειμμένο αλλά πολύ γραφικό
οικισμό Πλατάνι στον δρόμο προς Γούδουρα υπάρχει η όμορφη εκκλησία του Αγίου Νικολάου.
Σημαντικό στοιχείο της εκκλησίας, εκτός από την παλαιότητά της είναι τα υπολείμματα
των εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφιών, ανάμεσα στις οποίες εντύπωση προκαλεί ο γενειοφόρος
Αγιος Βαρθολομαίος.
ΑΓΙΑ ΦΩΤΙΑ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
7 χιλ. ανατολικά της Σητείας,
στο δρόμο για Βάι βρίσκεται το χωριό Αγ. Φωτιά, που οφείλει το όνομα του στην
εκκλησία της Αγ. Φωτεινής. Στην περιοχή βρέθηκαν τα ερείπια του μεγαλύτερου νεκροταφείου
της μινωικής εποχής στην Κρήτη
με 252 τάφους πρωτομινωικής περιόδου, 1800 αγγεία και πολλά κτερίσματα.
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 26044
Χωριό πλούσιο σε βλάστηση με πολλά νερά. Βρίσκεται στο 14ο χιλ. του δρόμου Σητείας
Ιεράπετρας. Το χωριό
παλιότερα λεγόταν Τουρτούλλοι. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα από αρχαιολογικής
πλευράς, αφού εδώ ανακαλύφτηκαν νεκροταφεία μινωικής και γεωμετρικής περιόδου
και επίσης μια μινωική έπαυλη. Κοντά στο χωριό είναι τα σπήλαια Μικρό και Μεγάλο
Κατωφύγι.
ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 61607
Το χωριό βρίσκεται στις νότιες πλαγιές του υψώματος, σε υψόμετρο 500μ.
Απέχει 17,7 χιλ. από την Ιεράπετρα
και περιλαμβάνει το χωριό Αγ. Ιωάννη και τους παραλιακούς οικισμούς Κουτσουνάρι,
Φέρμα και Αγ.
Φωτιά.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 26910
Οικισμός που τελευταία ενώθηκε με το Δήμο
Σητείας και που παλιότερα ονομάζονταν Κανένε με περίπου 50 κατοίκους σήμερα.
Το χωριό είναι πολύ παλιό με μεγάλη ιστορία. Σύμφωνα με τις πηγές το χωριό ήταν
φέουδο του Ενετού Μάρκου Salamone που ήταν πρόγονος του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου
Σολωμού. Παλιότερα ανήκε στην κοινότητα Πραισού.
Απέχει περίπου 14 χιλιόμετρα από τη Σητεία
στο δρόμο Πισκοκέφαλο
- Μαρωνιά
- Αγιος Σπυρίδων και βρίσκεται σε υψόμετρο 360 μέτρων.
ΑΜΜΟΥΔΑΡΑ (Χωριό) ΛΑΣΙΘΙ
Η Αμμουδάρα και το Βαθύ
στην παραλιακή ζώνη της Κριτσάς
εμφανίζονται πρώτη φορά στην απογραφή του 1981. Είναι και οι δύο ζωντανοί οικισμοί
με αξιόλογη τουριστική ανάπτυξη, καθαρές και όμορφες παραλίες. Το 2001 η Αμμουδάρα
είχε 419 και το Βαθύ 172
κατοίκους.
(Κείμενο: Μανόλης Κλώντζας)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΑΝΑΤΟΛΗ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 41111
Το χωριό βρίσκεται στη νότια πλαγιά του λόφου στις ανατολικές υπώρειες
των Λασιθιώτικων Ορέων σε υψόμετρο 600μ. σε καταπράσινη περιοχή με θέα τον κάμπο
της Ιεράπετρας και το Λιβυκό
Πέλαγος. Απέχει από την Ιεράπετρα
17χλμ. Η περιοχή της Ανατολής περιλαμβάνει και τους οικισμούς: Καλόγεροι,
Νέα Ανατολή, Στόμιο
και Αμμουδάρα. Η περιοχή της Ανατολής
έχει να επιδείξει μεγάλη βυζαντινή και λόγια παράδοση αιώνων. Στα Μοναστήρια της
άκμασε ο μοναχικός βίος, ενώ μεγάλες θεολογικές μορφές, όπως του Ιερομόναχου Νείλου
Δαμιλά, περιφρουρούσαν με το έργο τους το Ορθόδοξο φρόνημα του κλήρου και του
λαού, που εύρισκαν καταφύγιο σε αυτά καθ'όλη τη μακρά περίοδο της Βενετικής κυριαρχίας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΑΝΩ ΣΥΜΗ (Οικισμός) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Ο τελευταίος οικισμός του Δήμου Ιεράπετρας προς το Δήμο
Βιάννου. Μαζί με τις Μουρνιές
αποτελούν την κοινότητα Μουρνιών. Είναι κτισμένος σε ένα σπάνιας ομορφιάς τοπίο
με πλατάνια, πεύκα, αχλαδιές, μηλιές, κερασιές και συκιές που συνθέτουν μια θέα
μαγευτική. Η έντονη παρουσία πράσινου καθιέρωσε την περιοχή αυτή ως θέρετρο για
τους γύρω οικισμούς, αλλά και τους ξένους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΑΠΙΔΙΑ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Τηλέφωνο: +30 28430 51683
Απέχει από τη Σητεία
περίπου 32 χιλιόμετρα. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την αμπελουργία, την παραγωγή
σταφίδας, κρασιού και λαδιού. Η ονομασία του χωριού οφείλεται στο ομώνυμο δέντρο,
το οποίο όμως σήμερα σπανίζει στην περιοχή. Τα Απίδια δεν αναφέρονται στην απογραφή
του Καστροφύλακα του 1583. Επομένως, θα πρέπει να ιδρύθηκαν μετά το 16ο αιώνα.
Στη μικρή πλατεία των Μέσα Απιδίων υπάρχει το καφενεδάκι του μπάρμπα
Μανώλη Αυγουστινάκη, που είναι αληθινό ιστορικό μνημείο για το χωριό, αφού λειτουργεί
με την ίδια μορφή από το 1946.
Ο ιδιοκτήτης του - 85 χρονών πια - εξακολουθεί να προσφέρει με τον
ίδιο ζήλο τις υπηρεσίες του. Η παλιά ονομασία του καφενείου ήταν «το εθνικόν»,
κάποτε όμως ο αέρας παρέσυρε την πινακίδα του και από τότε παραμένει ανώνυμο.
Στο εσωτερικό του εξακολουθεί να διατηρεί τα παλιά ράφια στους τοίχους, μια θαυμάσια
παμπάλαια ζυγαριά με τα δράμια της και το τζάκι που κάποτε έκανε ο μπάρμπα Μανώλης
τους καφέδες.
ΑΡΜΕΝΟΙ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Τηλέφωνο: +30 28430 31305
Απέχουν περίπου 20 χιλιόμετρα από την πόλη της Σητείας
και είναι χτισμένοι σε υψόμετρο 550 μέτρων. Οι κάτοικοί τους ασχολούνται με την
παραγωγή λαδιού, σταφίδας, κτηνοτροφικών προϊόντων, μελιού, καθώς επίσης με την
καλλιέργεια οπωροκηπευτικών.
Το χωριό ονομάστηκε έτσι γιατί εγκαταστάθηκαν Αρμένιοι στην περιοχή,
ύστερα από τη νικηφόρα εκστρατεία του βυζαντινού αυτοκράτορα Νικ. Φωκά το 961
στην Κρήτη.
Πιθανολογείται, μάλιστα, ότι υπήρχε στην περιοχή εκείνη χωριό την
εποχή που η Μεγαλόνησος δεχόταν επιδρομές των Αράβων, το οποίο καταστράφηκε στη
διάρκεια μιας από αυτές τις επιδρομές.
Το όνομα του χωριού πολύ πιθανό να ήταν Πετρούνι, ονομασία που διασώζει
μέχρι σήμερα κάποια τοποθεσία.
Κατάλοιπα της ένδοξης βυζαντινής περιόδου είναι δύο εκκλησίες βασιλικές,
οι οποίες μέχρι τον προηγούμενο αιώνα ήταν κατάγραφες με τοιχογραφίες. Πρόκειται
για τον Αγιο Γεώργιο και την Κοίμηση της Θεοτόκου. Εκτός από αυτές υπάρχουν και
πολλές άλλες εκκλησίες στην περιοχή του χωριού όπως ο ναός της Αγίας Σοφίας που
άκμασε κάποτε σαν μονή, η Μεταμόρφωση του Σωτήρα, ο Αγιος Ιωάννης και το Αγιο
Πνεύμα.
Υπάρχουν επίσης και τα ξωκλήσια του Αι Γιάννη στο Μελιττερό (η τοποθεσία
ονομάστηκε έτσι, επειδή έχει αναπτυχθεί μελισσοκομία στην περιοχή) και του Αι
Νικήτα.
Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι σε πολύ παλιότερες εποχές υπήρχε λίμνη στη
θέση που είναι κτισμένο το χωριό, επειδή βρέθηκαν κατά καιρούς στην περιοχή απολιθωμένα
ψάρια και όστρακα. Οικισμός των Αρμένων, η Ετιά
είναι ένα απόλυτα ερειπωμένο χωριό που απέχει δύο χιλιόμετρα δυτικά του χωριού.
Η "Ετιά" ή "Εθιά" οφείλει το όνομα της στο δέντρο Ιτιά, που
φυτρώνει σε αφθονία στα κοντινά ρέματα . Ο οικισμός θα πρέπει να υπήρχε από τους
βυζαντινούς χρόνους, αν λάβουμε υπόψη μας τις βυζαντινές εκκλησίες της Αγίας Αικατερίνης
και του Αγίου Ιωάννη.
ΑΡΝΙΚΟ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Πανέμορφος οικισμός που τελευταία εντάχθηκε στο Δήμο Σητείας σε υψόμετρο 210 μέτρων
ανατολικά του Πισκοκέφαλου.
Είναι καινούργιος οικισμός που κατοικήθηκε συστηματικά στις αρχές του αιώνα μας.
Στους προηγούμενους αιώνες φαίνεται ότι υπήρχαν μετόχια και γι' αυτό δεν αναφέρεται
σε παλιότερες απογραφές, ούτε της Ενετοκρατίας, ούτε της Οθωμανοκρατίας. Σήμερα
στο χωριό διαμένουν περίπου 50 κάτοικοι.
ΑΧΛΑΔΙΑ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 71580
Κεφαλοχώρι του Δήμου Σητείας με 250 περίπου κάτοικους. Απέχει περίπου
9 χιλ. από τη Σητεία
αριστερά στη διακλάδωση μετά το Πισκοκέφαλο.
Το χωριό είναι πολύ παλιό αφού στην περιοχή του υπάρχουν ερείπια από οικισμό που
καταστράφηκε από σεισμό και περιλαμβάνεται σε όλες της γνωστές απογραφές της εποχής
των Ενετών και των μετέπειτα χρόνων. Στη θέση Ρίζα του χωριού ανασκάφτηκε μεγάλη
τετράγωνη αγρέπαυλη της Μεσομινωικής IIΙ Περιόδου και στη θέση Πλατύσκοινος μεγάλος
θολωτός τάφος. Ανάμεσα στα Αχλάδια και Σκοπή,
σε καταπράσινη ρεματιά βρίσκεται ο σχεδόν εγκαταλελειμένος οικισμός Κιμουργιώτης
με την αρχαία όπως λέγεται πηγή Λαψανάρι.
ΒΑΘΥ (Οικισμός) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Η Αμμουδάρα και
το Βαθύ στην παραλιακή ζώνη της Κριτσάς
εμφανίζονται πρώτη φορά στην απογραφή του 1981. Είναι και οι δύο ζωντανοί οικισμοί
με αξιόλογη τουριστική ανάπτυξη, καθαρές και όμορφες παραλίες. Το 2001 η Αμμουδάρα
είχε 419 και το Βαθύ 172 κατοίκους.
(Κείμενο: Μανόλης Κλώντζας)
Το απόσπασμα παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΒΑΪΝΙΑ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Το χωριό βρίσκεται στο ανατολικό μέρος του κάμπου της Ιεράπετρας
και απέχει από την πόλη 3 χιλιόμετρα. Κατά το Στ. Ξανθουδίδη το όνομα Γιαννίτσι
προήλθε από βυζαντινό επώνυμο του πρώτου οικιστή Γιαννίτση. Το 1940 μετονομάστηκε
σε Βαϊνιά.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ (Οικισμός) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Ο οικισμός Βασιλική βρίσκεται στο 10ο χλμ. του αυτοκινητόδρομου από
Ιεράπετρα προς Παχειά
Αμμο και σε παράκαμψη αριστερά ενός χιλιομέτρου Ν.Α. του χωριού, στο λόφο
"Κεφάλι". Δίπλα στον αυτοκινητόδρομο βρίσκεται Μινωϊκός οικισμός, στον οποίο βρέθηκαν
πήλινα αγγεία ιδιόρρυθμα και στο σχήμα και στη διακόσμηση και για αυτό οι αρχαιολόγοι
ονόμασαν το ρυθμό των αγγείων αυτών "Ρυθμό Βασιλικής".
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΒΡΟΥΧΑΣ (Χωριό) ΕΛΟΥΝΤΑ
Τηλέφωνο: +30 28410 42800
Στο βουνό που βρίσκεται πάνω από τη λιμνοθάλασσα της Ελούντας
είναι κτισμένος ο Βρουχάς. Στο χωριό φτάνει ο επισκέπτης μετά από μια σύντομη
διαδρομή με πανοραμική θέα του κόλπου του Μεραμπέλλου,
που γίνεται μαγευτικότερη από τους ανεμόμυλους που είναι “παρατεταγμένοι”
στην είσοδό του και τελευταία έχει ξεκινήσει η αποκατάστασή τους.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΓΔΟΧΙΑ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 51355
Αυτόνομη πρώην Κοινότητα και σήμερα Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου
Ιεράπετρας. Βρίσκεται στο δυτικό μέρος του Δήμου και όμορο του Δήμου
Βιάννου του Νομού Ηρακλείου.
Από την έδρα του Δήμου απέχει 23 χλμ. Από την θάλασσα απέχει 3,5 χλμ. Βρίσκεται
σε υψόμετρο περίπου 230μ. Αποτελείται από τέσσερις συνοικίες "Δασκαλιανά", "Παπαδιανά",
"Κάτω Γδόχια" και από την παράκτιο συνοικία "Βάτος" με θαυμάσια παραλία για θαλάσσια
μπάνια. Είναι όμορφο χωριό με καταπληκτική θέα με πολύ πράσινο και πηγαίο νερό.
Είναι απρόσβλητο συνήθως από κακές καιρικές συνθήκες. Τοπωνύμια και θρύλοι, που
διατηρούνται μέχρι σήμερα, είναι χαρακτηριστικά των δεινών που υπέστη από τη μάστιγα
της πειρατείας. Επί γερμανικής κατοχής πυρπολήθηκε στις 15.9.1943 και 43 κάτοικοι
τουφεκίσθηκαν. Με προεδρικό Διάταγμα έχει αναγνωρισθεί ένα από τα μαρτυρικά χωριά
της Γερμανικής θηριωδίας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΓΟΥΔΟΥΡΑΣ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Βρίσκεται σε απόσταση περίπου τριάντα χιλιομέτρων από τη Σητεία, χτισμένος
στις όχθες του Λιβυκού. Το όνομά του το οφείλει στο ακρωτήρι «Κάβο Γούδουρας»,
το «Ερυθραίο» ενός αρχαιότητας. Η δε ονομασία Γούδουρας οφείλεται στο θαμνώδες
φυτό «Αγούδουρος», που αφθονεί στην περιοχή και κάποτε χρησίμευε για να σκουπίζονται
τα αλώνια ή ως υπόστρωμα για να ξεραίνονται τα σταφύλια και τα σύκα.
Ο άλλοτε μικρός οικισμός του Γούδουρα σήμερα ξεπερνά τους 300 κατοίκους
με σχολείο, πολλά καταστήματα, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες και ζωηρή κίνηση.
Είναι η φυσική εξέλιξη και το αποτέλεσμα της εσωτερικής μετανάστευσης από τους
ορεινούς οικισμούς των Απιδίων,
των Αρμένων,
της Αγίας Τριάδας
και της Ζήρου,
στα παράλια.
Οι κάτοικοι του Γούδουρα, εκτός από τις μεγάλες θερμοκηπιακές καλλιέργειες,
ασχολούνται και με την αλιεία. Δυστυχώς δεν υπάρχει κατάλληλο λιμάνι για να φιλοξενήσει
μεγάλα σκάφη εκτός από ένα τεχνητό όρυγμα που χρησιμεύει ως καταφύγιο για μικρές
βάρκες. Την ανάγκη ύπαρξης ενός σημαντικού αλιευτικού καταφυγίου στην περιοχή
θα καλύψει συντομότατα η δημιουργία των μεγάλων λιμενικών εγκαταστάσεων στον Αθερινόλακο,
με την ευκαιρία της λειτουργίας του νέου εργοστασίου της Δ.Ε.Η.
Ο επισκέπτης μπορεί να κάνει μπάνιο στην πεντακάθαρη θάλασσα και να
απολαύσει τα υπέροχα φρέσκα ψάρια στις παραθαλάσσιες ταβέρνες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Λεύκης
ΓΡΑ-ΛΥΓΙΑ (Οικισμός) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Παραθαλάσσιος οικισμός του Δήμου
Ιεράπετρας στο 4,5 χλμ. του δρόμου Ιεράπετρας-Βιάννου,
με μεγάλη παραγωγή πρώϊμων κηπευτικών.
ΔΑΦΝΗ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Ωραίο χωριό με πολλά νερά που βρίσκεται περίπου 2 χλμ από τα Κρυά
στο δρόμο για το Σταυροχώρι.
Απέχει από τη Σητεία
περίπου 28 χλμ. Ασφαλώς το όνομα του θα το οφείλει στο ομώνυμο φυτό. Ως Dafni
αναφέρεται στην απογραφή των Ενετών του 1583 με 187 κατοίκους.
ΔΙΟΝΥΣΑΔΕΣ (Σύμπλεγμα νήσων) ΛΑΣΙΘΙ
Με ανασηκωμένες τις πλώρες τους τα καΐκια κατευθύνονται για το ψάρεμα στους απέναντι
ψαρότοπους που βρίσκονται γύρω από τις νησίδες Διονυσάδες ή Γιανυσάδες όπως λέγονται
στη γλώσσα των ντόπιων. Στα νησιά αυτά αξίζει να αφιερώσει κανείς μια εκδρομή
με βάρκα. Εδώ στις απόκρημνες ακτές φωλιάζει το υπερήφανο αρπακτικό γεράκι το
γνωστό με το όνομα Falco Eleonorae. Μικρά φωτεινά σημεία τα καΐκια χορεύουν πάνω
στο μαυρισμένο από τη νύχτα νερό της θάλασσας. Παρέα με τα δελφίνια που συχνάζουν
εδώ, θα περάσει η νύχτα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Δήμου Σητείας
ΕΛΛΗΝΙΚΑ (Οικισμός) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Ο οικισμός βρίσκεται στη δυτική πλευρά του κόλπου
Μεραμπέλλου, στο υψηλότερο σημείο που ενώνει τον Αγιο
Νικόλαο με την Ελούντα,
οριακό σημείο ανάμεσά τους, όπως συνέβαινε και πριν χιλιάδες χρόνια ανάμεσα στη
Λατώ και την Ολούντα.
Στο μεγάλο δίδυμο ναό που υπήρχε στην περιοχή -ερείπια του οποίου σώζονται και
σήμερα - οι κάτοικοι των δύο πόλεων λάτρευαν τον Αρη και την Αφροδίτη πριν 2500
χρόνια.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΕΞΩ ΛΑΚΚΩΝΙΑ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28410 25180
Αν εξαιρέσει κανείς τον οικισμό “Παναγία”, οι πέντε άλλοι
οικισμοί που τα αποτελούν έχουν ονόματα οικογενειακά, τα περισσότερα Βυζαντινά
ή Ενετικά. Ιδιαίτερα σημαντικό βυζαντινό μνημείο είναι ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου.
Υπάρχουν βέβαια δείγματα κατοίκησης της περιοχής σε παλαιότερες εποχές όπως τα
ερείπια μινωικού οικισμού στους Φιορέτζηδες.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΕΞΩ ΠΟΤΑΜΟΙ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28440 22554
Το πιο ορεινό χωριό του Δήμου
Αγίου Νικολάου είναι οι Ποτάμοι. Ολοι οι οικισμοί είναι χτισμένοι στις ρεματιές
και στις πλαγιές της Σελένας,
του ιστορικού για τον τόπο μας βουνού που πιθανότατα οφείλει το όνομά του στη
Σελήνη, τη δωρική Σελάνα. Εκατοντάδες πηγές μικρές και μεγάλες με δροσερό και
πεντακάθαρο νερό ποτίζουν τους κάμπους, όπου καλλιεργούνται λαχανικά, μηλιές,
καρυδιές και αμπέλια.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Οικισμός) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Σημαντική παρουσία κοντά στην Ιεράπετρα
αποτελεί το παραδοσιακό χωριό Επισκοπή που πήρε το όνομα του από τον Επίσκοπο
Gaspar Viviani ο οποίος είχε την έδρα του στην Επισκοπή. Η επισκοπή του Viviani
ήταν η περιφημότερη στην εποχή του. Κάτω ήταν στρωμένη με μωσαϊκό και οι τοίχοι
με Αγιογραφίες που δυστυχώς λίγες σώθηκαν.
Βρίσκεται 1 χιλιόμετρο βορειότερα του Κάτω
Χωριού πάνω στον οδικό άξονα Ιεράπετρας-Αγίου
Νικολάου στο 7ο χιλιόμετρο. Είναι χτισμένο γύρο από λόφο αμφιθεατρικά. Το
όνομα του μας παραπέμπει σε περασμένους αιώνες, όταν εδώ βρισκόταν η έδρα της
Επισκοπής Ιεράπετρας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΖΑΚΡΟΣ (Χωριό) ΙΤΑΝΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28430 93282
Η Ζάκρος είναι το δεύτερο σε μέγεθος χωριό του Δήμου
Ιτάνου με 800 περίπου κατοίκους. Απέχει απο το Παλαίκαστρο
20 χλμ. Βρίσκεται στη μέση ενός καταπράσινου κάμπου με χιλιάδες ελαιόδεντρα, που
είναι και η πηγή ζωής για την οικονομία του τόπου, μια και η γεωργία και η καλλιέργεια
της ελιάς είναι και η βασικότερη ασχολία των κατοίκων της. Φημίζεται για τις πηγές
και τα κρυστάλλινα νερά που ασταμάτητα ρέουν εδώ και αιώνες κάνοντας εύφορη τη
γη που απλόχερα μοιράζει τους καρπούς της.
Επίσης από δώ ξεκινάει και το περίφημο φαράγγι της Ζάκρου, διασχίζοντας
τα πανύψηλα βουνά και καταλήγοντας στην Κάτω Ζάκρο δίπλα από τα ερείπια του τέταρτου
σε μέγεθος Μινωικού Ανακτόρου. Τα χιλιάδες ευρήματα, αριστουργήματα της Μινωικής
τέχνης που έφερε στο φώς η αρχαιολογική σκαπάνη, κοσμούν σήμερα το Αρχαιολογικό
Μουσείο Ηρακλείου.
ΖΕΝΙΑ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28410 33135
Σε υψόμετρο 750 μέτρων και 10χλμ. περίπου δυτικά του Αγίου
Νικολάου αφού περάσουμε την κατάφυτη κοιλάδα στο Δράσι
υπάρχει ο οικισμός Ζένια. Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό υπάρχουν απομεινάρια
αρχαίας πόλης και ο “Ατζιγγανόσπηλιος”, ένα από τα αξιολογότερα σπήλαια
του νομού Λασιθίου.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΖΙΡΟΣ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Απέχει 27 περίπου χιλιόμετρα από τη Σητεία
και είναι η έδρα του Δήμου Λεύκης. Είναι κτισμένη σε ύψος 700 μέτρων, στη βόρεια
πλευρά του λεκανοπεδίου της Ζήρου. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την παραγωγή σταφίδας,
κρασιού και λαδιού.
Για την προέλευση του ονόματος του χωριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές.
Σύμφωνα με μία, η ονομασία Ζή(υ)ρος προήλθε από το ότι τα σπίτια του χωριού ήταν
κτισμένα γύρο (ζύρω) από το βουνό.
Σύμφωνα με δεύτερη, η λέξη ζήρος σημαίνει άνθρωπο ενεργητικό, δραστήριο,
ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τους κατοίκους του χωριού.
Σύμφωνα με τρίτη εκδοχή, προέρχεται από κάποιον Ενετό στρατηγό που
λεγόταν Ζήρος. Στην απογραφή του Καστροφύλακα το 1583 αναφέρεται ως Siro με 396
κατοίκους.
Το οροπέδιο της Ζήρου θυμίζει πόσο το μεράκι και η αγάπη του ανθρώπου
μπορούν να μεταμορφώσουν μια σκληροτράχηλη έκταση γης σε ένα απέραντο περιβόλι,
ζωντανό και καταπράσινο. Το βλέμμα του επισκέπτη χάνεται ανάμεσα στα συνεχόμενα
αμπελάκια, σχήματα γεωμετρικά το ένα δίπλα στο άλλο, άλλα μεγαλύτερα και άλλα
μικρότερα, όλα κομματάκια αυτού του τεράστιου χαλιού που δημιούργησε ο άνθρωπος.
Στις τοποθεσίες Πεντάλιτρο, Ανεμομύλια, Πυργάδες και Φονιάς έχουν
εντοπιστεί μινωικά ερείπια.
Στην περιοχή της Ζήρου υπάρχουν παλιές εκκλησίες. Οι σπουδαιότερες από
αυτές είναι η Αγία Παρασκευή, τοιχογραφημένη, με επιγραφή που φέρει τη χρονολογία
1523, και ο Αγιος Νικόλαος με χαράγματα του 1507 και 1515. Αλλες παλιές εκκλησίες
είναι ο Αγιος Γεώργιος - Παναγία διμάρτυρη με ξυλόγλυπτα μεγάλης αξίας και η Αγία
Ειρήνη.
ΖΟΥ (Οικισμός) ΣΗΤΕΙΑ
Μικρός καταπράσινος οικισμός, 7 χιλ από τη Σητεία.
Το όνομα προέρχεται πιθανότατα από την τούρκικη λέξη Σου που σημαίνει νερό, επειδή
στην περιοχή υπάρχουν άφθονα νερά από την περίφημη πηγή Ζου. Λίγο πριν την είσοδο
του χωριού διακρίνονται τα ερείπια μινωικής αγροικίας με πολλά δωμάτια, που ανέσκαψε
ο Ν. Πλάτων το 1955.
ΘΡΥΠΤΗ (Βουνό) ΛΑΣΙΘΙ
Τα όρη της Θρυπτής,
τα "Αόρη", όπως λέγονται από τους κατοίκους, αποτελούν τη φυσική συνέχεια της
Δίκτης. Σύμφωνα με την ντόπια
εκδοχή, το όνομα της Θρυπτής οφείλεται στο καλό της κλίμα. Αν και ετυμολογικά
θεωρείται πιθανότερο η ονομασία της να είναι παραφθορά της λέξης "Κρυπτή" δηλαδή
κρυφή τοποθεσία οι ντόπιοι πιστεύουν ότι η ονομασία της προέρχεται από το ρήμα
θρέφω, εξαιτίας του κλίματος και της χρησιμοποίησης της περιοχής ως αναρρωτηρίου
που "θρέφαν" δηλαδή γιατρεύονταν οι αρρώστιες και ειδικά η φυματίωση.
Σε υψόμετρο 860 μ. βρίσκεται το μικρό αμφιθεατρικό οροπέδιο της Θρυπτής
με τον ομώνυμο οικισμό του. Η απόσταση από την Ιεράπετρα
είναι 16 χλμ και ο δρόμος είναι χωματόδρομος. Η διαδρομή όμως θα σας αποζημιώσει.
Είναι μαγευτική. Η αγριότητα του Κρητικού τοπίου σας καθηλώνει. Γυρνώντας το βλέμμα
προς τα πίσω αντικρίζουμε τις δύο θάλασσες και τη μεταξύ τους πεδιάδα. Δεξιά οι
βράχοι και τα πεύκα. Τα παλιά σπίτια, οι "μαγατζέδες", όπως λέγονται, είναι αρμονικά
δεμένα με το περιβάλλον. Τα υλικά τους, η πέτρα, το ξύλο και το χώμα έχουν χρησιμοποιηθεί
ή στην φυσική τους κατάσταση ή πολύ λίγο επεξεργασμένα.
Αυτό που κάνει την περιοχή ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η ποικιλία
των αρωματικών φυτών αλλά και τα πολλά είδη ζώων και πουλιών. Το θυμάρι, οι φασκομηλιές,
οι αγριελιές, οι αγριαμυγδαλιές είναι μερικά από τα φυτά. Ο κρητικός λαγός, το
κουνάβι της Κρήτης, η γνωστή Ζουρίδα, η Κρητική νυφίτσα, ο ακανθωτός ποντικός,
ο γυπαετός, ο χρυσαετός ή Βιτσίλα, ορτύκια, μπεκάτσες, τρυγόνια, πέρδικες κ.α.
Σε υψόμετρο 1476 μέτρων βρίσκεται η κορυφή αφέντης στην οποία υπάρχει
και η εκκλησία Αφέντης Χριστός. Το θέαμα καταπληκτικό. Το Δωδεκανησιακό πέλαγος,
η Κάσος, το Λιβυκό πέλαγος
και οι επαρχίες Ιεράπετρας
και Σητείας απλώνονται μπροστά
μας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΚΑΒΟΥΣΙ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 94522
Είναι το βορειοανατολικότερο χωριό της Επαρχίας
Ιεράπετρας. Απέχει 20 χλμ από την Ιεράπετρα.
Στο Δημοτικό Διαμέρισμα Καβουσίου ανήκουν και οι περιοχές: Δρακαλεύρι,
Μέλισσες, Τσιαμάντες,
Θόλος, Μαλάβρα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΚΑΘΑΡΟ (Οικισμός) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Για τους λάτρεις του βουνού, της πυκνής βλάστησης αλλά και της γυμνής
πέτρας η επίσκεψη στο οροπέδιο του “Καθαρού” είναι επιβεβλημένη. 16χλμ.
δυτικά της Κριτσάς σε υψόμετρο
2.150 μέτρων απλώνονται 60.000 στρέμματα πεδινής έκτασης, όπου καλλιεργούνται
δημητριακά, λαχανικά, αμπέλια και οπωροφόρα δέντρα. Χιλιάδες αιγοπρόβατα εκτρέφονται
στις πλαγιές του και δίνουν εξαιρετικής ποιότητας γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το Καθαρό παρουσιάζει επίσης ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς
διαπιστώθηκε από ερευνητές παλαιοντολόγους η ύπαρξη απολιθωμάτων νάνων ιπποποτάμων
και ελεφάντων.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΚΑΛΑΜΑΥΚΑ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 92225
Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 480μ. δυτικά της Ιεράπετρας
και σε απόσταση 12 χλμ. Στην ίδια περιοχή υπάγονται επίσης οι οικισμοί Καμάρα
και Ψαθί.
Η Καλαμαύκα φημίζεται για τις φυσικές καλλονές, τα δροσερά της πλατάνια
και τα γάργαρα νερά της.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΚΑΛΟ ΧΩΡΙΟ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28410 61501
Φαξ: +30 28410 61651
Διάσπαρτοι στην καταπράσινη κοιλάδα, στην παραλία και στους εύφορους
λόφους οι οικισμοί Αρνικού,
Πύργος, Ίστρο
και Φορτί συγκροτούν σήμερα
το Καλό Χωριό. Μακραίωνη είναι η ιστορική πορεία της περιοχής με παλαιότερη γνωστή
ονομασία Ίστρων.
Ξεκινά από τα μινωικά χρόνια όπως δείχνουν τα σημαντικά αρχαιολογικά
ευρήματα που έχουν φέρει στο φως οι ανασκαφές.
Η οικονομική, οικιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη του Καλού Χωριού
τα τελευταία χρόνια είναι αλματώδης χάρις στο φυσικό του περιβάλλον, στις μεγάλες,
καθαρές και πανέμορφες παραλίες του και στην εντατική καλλιέργεια του εύφορου
κάμπου του.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΚΑΛΟ ΧΩΡΙΟ (Οικισμός) ΛΕΥΚΗ
Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων από τη Ζήρο
και σε υψόμετρο 540 μέτρων. Η ονομασία του δεν είναι εξακριβωμένο από πού προήλθε.
Πιθανολογείται ότι ονομάστηκε έτσι κατ' ευφημισμό προς το «κακό χωριό» επειδή
δεν διακρίνεται για το φυσικό του πλούτο, καθώς απλώνεται σε μικρό, άνυδρο κάμπο.
Στην απογραφή των Ενετών του 1583 το Καλό Χωριό δεν υπάρχει. Στην
τουρκική απογραφή του 1671 οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι αυτό που απογράφεται
με το όνομα Νικουριό, ίσως παραφθορά των λέξεων Νέο Χωριό, δηλαδή, ότι αυτό ήταν
το πρώτο του όνομα πριν για κάποιο άγνωστο λόγο αλλάξει σε αυτό που έχει σήμερα.
Το 1881 στην απογραφή, για πρώτη φορά αναφέρεται ως Καλό Χωριό με
136 κατοίκους. Το 1928 είχε 155 κατοίκους.
Η περιοχή του έχει λίγα αμπέλια και ελιές. Σήμερα, ο επισκέπτης μπορεί
να περιηγηθεί στα εγκαταλελειμμένα σχεδόν σοκάκια του και να θαυμάσει τα ερειπωμένα
παραδοσιακά κτίσματα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λεύκης
ΚΑΡΥΔΙ (Χωριό) ΙΤΑΝΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28430 93472
Το ομορφότερο από τα ορεινά χωριά του Δήμου
Ιτάνου που διατηρεί ακόμα αναλλοίωτη την εικόνα και την φυσιογνωμία του στο
πέρασμα του χρόνου. Απέχει από το Παλαίκαστρο
15χλ. και έχει γύρω στους 80 κατοίκους. Στην περιοχή έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά
αρχαιολογικά ευρήματα. Επίσης στη θέση Περιστεράς υπάρχει το ομώνυμο σπήλαιο,
ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα σπήλαια της Κρήτης.
ΚΑΤΕΛΙΩΝΑΣ (Οικισμός) ΛΕΥΚΗ
Ο σημερινός επισκέπτης μόνο σωρούς ερειπίων μπορεί να δει στο άλλοτε
πανίσχυρο αυτό χωριό που βρίσκεται μεταξύ Χανδρά
και Σιτάνου. Η απογραφή
του Καστροφύλακα του 1583 που έγινε για τους Ενετούς απογράφει στο Cattegliona
της Σητείας 428 κατοίκους. Σιγά - σιγά οι κάτοικοί του αραίωσαν για να φτάσουν
τους 26 το 1881 και να εγκαταλειφθεί οριστικά αργότερα.
Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι στη θέση αυτή βρισκόταν η αρχαία
πόλη Δραγμός, η οποία,
σύμφωνα με την επιγραφή της διαιτησίας των Μαγνήτων, βρισκόταν μεταξύ Ιτάνου
και Πραισού. Πάντως,
αρχαίες επιτύμβιες επιγραφές, λάρνακες και άφθονα όστρακα θεμελιώνουν την άποψη
πως εκεί βρισκόταν κάποιος αρχαίος συνοικισμός.
Οπωσδήποτε το χωριό θα ήταν οχυρωμένο, όπως δείχνει και το όνομά του
που σημαίνει στις λατινογενείς γλώσσες οχυρωμένη τοποθεσία, και έχει μείνει και
σε μας σαν Καστέλλο.
Στον οικισμό βρίσκονται παλιές εκκλησίες, πολλές από αυτές ερειπωμένες
πια, καθώς και μια παλιά, πολύ γραφική πηγή κάτω από θεόρατες καρυδιές.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκης
ΚΑΤΣΙΔΩΝΙ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Και αυτό το χωριό της ορεινής Σητείας προσφέρει δροσιά και απόλαυση. Βρίσκεται
σε υψόμετρο 560 μέτρων και απέχει 15 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη της Σητείας
στο δρόμο Πισκοκέφαλο
- Σταυρωμένος -
Σαντάλι - Κατσιδώνι. Θεωρείται
ότι το όνομά του το πήρε από τον πρώτο βυζαντινό οικιστή του που λεγόταν Κατσιδώνης.
Αναφέρεται σε όλες τις απογραφές από την εποχή των Ενετών μέχρι σήμερα. Φαίνεται
όμως ότι κατοικήθηκε σε όλες τις εποχές γιατί έρχονται στο φως ευρήματα από όλες
τις εποχές.
ΚΑΤΩ ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Οικισμός) ΣΗΤΕΙΑ
Μικρός γραφικός οικισμός του Δήμου Σητείας που σήμερα έχει περίπου 80 κατοίκους.
Απέχει 4 χιλιόμετρα από τη Σητεία
ανατολικά του Πισκοκέφαλου
στο δρόμο προς Ιεράπετρα.
Στην περιφέρεια του χωριού βρέθηκαν μινωικοί τάφοι με σπουδαία ευρήματα. Αναφέρεται
στις απογραφές των Βενετών και των Τούρκων, πράγμα που δείχνει ότι είναι πολύ
παλιό και ιστορικό χωριό.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Δήμου Σητείας
ΚΑΤΩ ΧΩΡΙΟ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 31000
Βρίσκεται πάνω στο οδικό άξονα που συνδέει την Ιεράπετρα
με τον Αγιο Νικόλαο και σε απόσταση 7 χλμ από την πρώτη.
ΚΕΝΤΡΙ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Το χωριό βρίσκεται 2,3 χιλιόμετρα βόρεια της Ιεράπετρας
στη μέση του κάμπου, χτισμένο αμφιθεατρικά γύρω από τον λόφο.
ΚΙΜΟΥΡΙΩΤΗΣ (Οικισμός) ΣΗΤΕΙΑ
Παλιότερα ήταν οικισμός της κοινότητας Αχλαδίων.
Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την πόλη της Σητείας πριν τη Σκοπή σε διακλάδωση
από τον οδικό άξονα προς Αγιο
Νικόλαο. Το όνομα του χωριού δεν αναφέρεται σε παλιότερες από το 1881 απογραφές.
Με την πρόσφατη αναδιοργάνωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επανήλθε στο Δήμο Σητείας.
ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ (Νησί) ΛΕΥΚΗ
Στα νοτιοανατολικά του Ξερόκαμπου
ζωγραφίζει με το σχήμα του το φόντο της θάλασσας το Κουφονήσι. Εδώ η αρχαιολογική
σκαπάνη έφερε στο φως ερείπια από εγκαταστάσεις μινωικής αλλά και ρωμαϊκής εποχής.
Φαίνεται ότι ο νησί πυκνοκατοικήθηκε από τα παλαιότατα χρόνια μέχρι και τα ύστερα
ρωμαϊκά. Το αποδεικνύει το μεγάλο ελληνορωμαϊκό θέατρο των 1000 θέσεων που ανασκάφτηκε.
Σύμφωνα με τα ευρήματα το νησί ήταν κέντρο συλλογής και επεξεργασίας του θαλλάσιου
όστρακου πορφύρα που ευδοκιμεί στις θάλασσες της περιοχής.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Δήμου Σητείας
ΚΡΙΤΣΑ (Κωμόπολη) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28410 51780, 51205
Φαξ: +30 28410 51205
Αδιάκοπη είναι η παρουσία ανθρώπων στο χώρο της Κριτσάς τουλάχιστον
από τα υστερομινωικά χρόνια και μετά. Θεωρείται βέβαιη η ακμή της στα Βυζαντινά
χρόνια. Αν και ερημώθηκε από τους Αραβες (823), κατοικήθηκε ξανά το 961 και γνώρισε
νέα άνθιση στα χρόνια της Φραγκοκρατίας (13ος και 14ος αιώνας). Ήταν το μεγαλύτερο
χωριό της Κρήτης καθ’
όλο το Μεσαίωνα. Το 1867 έγινε έδρα Δήμου που συμπεριλάμβανε τον Κρούστα,
την Πρίνα, το Καλό
Χωριό, το Μαρδάτι, τον
Αγιο Νικόλαο, τα Μέσα
Λακώνια και τις Τάπες.
Το 1925 έγινε κοινότητα και από το 1998 αποτελεί ένα από τα 14 δημοτικά διαμερίσματα
του Δήμου Αγίου Νικολάου.
(Κείμενο: Μανώλης Κλώντζας)
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΚΡΟΥΣΤΑΣ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28410 51400
Χαρακτηριστικό παραδοσιακό κρητικό χωριό, 13χλμ. νότια του Αγίου
Νικολάου και σε υψόμετρο 540 μέτρων, που κατοικείται αδιάκοπα εδώ και χιλιάδες
χρόνια. Δείγματα της προαιώνιας αυτής κατοίκησης βρίσκονται διάσπαρτα σε πολλά
σημεία της περιφέρειάς του, όπως στα Λενικά,
στην Παναγιά, στους Λάκκους, στη Φορτέτσα.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΚΡΥΑ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 26816
Σε απόσταση 24 - 25 χιλιομέτρων από τη Σητεία
στο δρόμο Πισκοκέφαλο
- Παρασπόρι - Κρυά βρίσκονται
οι δυο οικισμοί Απάνω και Κάτω Κρυά με απόσταση 700 περίπου μέτρων μεταξύ τους.
Το χωριό οφείλει το όνομά του στις δροσερές του πηγές ή στο υπερβολικό κρύο το
χειμώνα. Είναι παλιοί και ιστορικοί οικισμοί που δυστυχώς σήμερα κατοικούνται
από ελάχιστους κατοίκους. Οι οικισμοί βρίσκονται σε υψόμετρο 550 - 600 μέτρα και
προσφέρουν ευχάριστη διαμονή και δροσιά το καλοκαίρι. Στο λόφο του Αϊ Γιάννη βρίσκονται
τα ερείπια του ενετικού κάστρου MONTE - FORTE 13ου ή 14ου αι.
ΛΑΜΝΩΝΙ (Οικισμός) ΛΕΥΚΗ
Εγκαταλελειμμένος σήμερα οικισμός, ο οποίος την εποχή της Ενετοκρατίας
και Τουρκοκρατίας ήταν σημαντικό χωριό. Στον κατάλογο των χωριών της Σητείας
που έγινε από τον Fr. Barozzi το 1577 αναφέρεται ως Lamoni. Το 1583, στην επίσημη
απογραφή των Ενετών που έκανε ο P. Castrofylaca αναφέρεται Lamnoni και απογράφεται
με 211 κατοίκους. Σε άλλο ενετικό κατάλογο των σητειακών χωριών που έγινε από
το 1580-1590 αναφέρεται ως Lamoni και τέλος στην έκθεση του Fr. Bassilicata που
έγινε το 1630 γράφεται Lamnogni. Το 1671 στην τουρκική απογραφή έχει 29 οικογένειες.
Οι Τούρκοι του Λαμνωνιού ήταν από ενός πιο σκληρούς στην περιοχή και δεν μπορούσε
να συγκατοικήσει στο χωριό χριστιανική οικογένεια. Έτσι, στην τελευταία τουρκική
απογραφή του 1881 οι 99 κάτοικοί του που απογράφονται ήταν όλοι μωαμεθανοί. Αυτός
φαίνεται ήταν ο λόγος για τον οποίο, μετά την απελευθέρωση της Κρήτης, το Λαμνώνι
εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του, όσους γλίτωσαν από τα γεγονότα του 1897
και για αυτό δεν απογράφεται στην ελληνική απογραφή του 1928 και μένει μέχρι σήμερα
σιωπηλό και χορταριασμένο σε υψόμετρο 680 μέτρων, σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων
από τη Ζήρο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκης
ΛΑΣΙΘΙ (Νομός) ΚΡΗΤΗ
Ο Νομός Λασιθίου καταλαμβάνει το ανατολικότερο τμήμα του νησιού και
διαιρείται σε 8 Δήμους: Αγίου Νικολάου, Ιεράπετρας, Σητείας, Νεάπολης, Οροπεδίου
Λασιθίου, Μακρύ Γιαλού, Λεύκης και Ιτάνου. Τρία πελάγη τον αγκαλιάζουν: το Κρητικό
από βορρά, το Λιβυκό από νότο, και το Καρπάθιο από την ανατολή ενώ από τη δύση
η οροσειρά της Δίκτης, δεσπόζει επιβλητικά, απλώνοντας τις κατάφυτες πλαγιές της
μέχρι χαμηλά στους κάμπους του Μιραμπέλλου και της Ιεράπετρας σε μια γραφική αντίθεση.
Η μορφολογία του εδάφους σ' όλη την έκταση του Νομού, με το διαρκώς
εναλλασσόμενο, σε έντονες αντιθέσεις, τοπίο, με τις απαράμιλλες φυσικές καλλονές
του, εντυπωσιάζει από την πρώτη στιγμή τον επισκέπτη. Τις ίδιες αντιθέσεις παρουσιάζουν
και οι ακτές του. Το κλίμα ήπιο και γλυκό, καθαρά μεσογειακό, χωρίς απότομες εποχιακές
μεταπτώσεις, θεωρείται από τα πιο υγιεινά και πιο ευχάριστα καθ' όλη τη διάρκεια
του έτους. Το πράσινο οργιάζει κυριολεκτικά σε κάμπους και βουνοπλαγιές χάρη στους
απέραντους ελαιώνες του και την άγρια θαμνώδη βλάστηση.
Οι ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες εξασφαλίζουν στο νομό αυτάρκεια
σε γεωργοκτηνοτροφικά προιόντα και κηπευτικά, εκλεκτά, κατά κοινή ομολογία σε
ποιότητα και γεύση. Από ορισμένες μάλιστα περιοχές (Ιεράπετρα, Σητεία, Σίσι, Μιραμπέλλο
κ.α.) γίνεται συστηματική εξαγωγή πρώιμων κηπευτικών, όχι μόνο προς την Ηπειρωτική
Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Αλλα εξαγώμενα προιόντα είναι το λάδι, τα αμύγδαλα,
τα χαρούπια και κυρίως η εκλεκτή σταφίδα και το κρασί που παράγεται κατ' εξοχήν
στην Επαρχία Σητείας.
Το ανατολικότερο διαμέρισμα του νησιού έχει μια πλούσια πνευματική
παράδοση, που συνεχίζεται επάξια από γενιά σε γενιά μέχρι και των ημερών μας.
Κανένας άλλος νομός της Κρήτης δεν παρουσιάζει τόση ιδιομορφία όσο ο Νομός Λασιθίου.
Βασικός παράγοντας της ιδιομορφίας αυτής είναι ο συνδιασμός των φυσικών καλλονών
με ιστορικά και αρχαιολογικά ενδιαφέροντα. Περιοχές όπως το Βάι είναι μοναδικές
στην Ελλάδα. Οροπέδια όπως εκείνο του Λασιθίου, επίσης. Από αρχαιολογικής άποψης,
ο νομός είναι κατάσπαρτος με ερείπια αρχαίων πόλεων, συνοικισμών και κτιρίων,
όπως το ανάκτορο της Ζάκρου, η πολιτεία των Γουρνιών, της Λατούς, της Βασιλικής
κ.λ.π
Αλλά και από ιστορικής άποψης ο νομός Λασιθίου παρουσιάζει μεγάλο
ενδιαφέρον. Οχι μόνο επειδή υπήρξε το καταφύγιο των Ετεοκρητών και επειδή η Ιτανος
έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία των ελληνιστικών χρόνων αλλά και επειδή υπήρξε
και το θέατρο αιματηρών συγκρούσεων επί Τουρκοκρατίας.
Ο επισκέπτης του Νομού μπορεί άνετα να κινηθεί με βάση κάθε μία από
τις κωμοπόλεις του Νομού και να περιηγηθεί άνετα στη γύρω περιοχή. Φυσικά η πρωτεύουσα
του Νομού Λασιθίου ο γραφικός Αγιος Νικόλαος, αποτελεί το κέντρο πολλών αφετηριών
για διαδρομές με τα λεωφορεία της συγκοινωνίας. Αλλά ο επισκέπτης που θα έχει
περισσότερο χρόνο στη διάθεση του και θα ήθελε να γνωρίσει καλά το νομό, θα κινηθεί
προς διάφορες κατευθύνσεις, με βάση τον Αγιο Νικόλαο, την Νεάπολη, την Ιεράπετρα
και τη Σητεία.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριος 2002 από την Ιστοσελίδα της Νομαρχίας Λασιθίου
ΛΑΣΤΡΟΣ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 94247
Γραφικό χωριό με όνομα προελληνικής προέλευσης. Βρίσκεται 35 χιλ. δυτικά της Σητείας.
Διατηρεί τον παραδοσιακό του χαρακτήρα και μέσα στον οικισμό σώζεται η παλιά βυζαντινή
εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Στη γύρω περιοχή έχουν εντοπιστεί μινωικές αρχαιότητες
και αρχαϊκά ευρήματα.
ΛΙΜΝΕΣ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28410 32810
Στην άκρη του κάμπου του Μεραμπέλλου,
στη “σκιά” της αρχαίας Δρήρου,
βρίσκεται ένα από τα αρχαιότερα χωριά της περιοχής, οι Λίμνες. Το χωριό, ιδιαίτερα
παραγωγικό και πλούσιο, περιβάλλεται από πολλούς οικισμούς που κάποτε έσφυζαν
από ζωή. Οι νοσταλγικές εικόνες του παρελθόντος που προσφέρει σήμερα δικαιολογούν
το χαρακτηρισμό του ως “παραδοσιακή κοινότητα”.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΛΟΥΜΑΣ (Χωριό) ΕΛΟΥΝΤΑ
Τηλέφωνο: +30 28410 42176
Οι πετρόχτιστοι ανεμόμυλοι και η εξαιρετική θέα προς το Κρητικό
Πέλαγος από οποιοδήποτε σημείο της περιοχής κάνουν αναγκαία την επίσκεψη στο
χωριό. Φως και αέρας έχουν σμιλέψει τα δέντρα, το χώμα και την πέτρα της περιοχής.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΜΑΡΔΑΤΙ (Οικισμός) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Παλαιότατος κριτσώτικος οικισμός σε πολύ όμορφη θέση που ήλεγχε κατά
τη διάρκεια του Μεσαίωνα το πέρασμα προς την Κριτσά.
Το 2001 είχε 100 κατοίκους.
(Κείμενο: Μανόλης Κλώντζας)
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΜΑΡΩΝΙΑ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 26325
Μικρό χωριό στην καταπράσινη πλαγιά του ποταμού Παντέλη. Πιθανότατα η ονομασία
του χωριού προέρχεται από τους στρατιώτες του Ν.Φωκά που κατάγονταν από τη Μαρώνεια
της Θράκης και εγκαταστάθηκαν
εδώ το 961. Στην περιοχή βρέθηκαν λαξευτοί τάφοι και μινωικός οικισμός. Μέσα στο
χωριό υπάρχουν οι ναοί της Αγίας Τριάδας και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
ΜΕΣΑ ΜΟΥΛΙΑΝΑ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 95212
Καταπράσινο και φιλόξενο χωριό 19 χιλ. από τη Σητεία,
στο δρόμο για Αγ. Νικόλαο.
Περίφημο είναι το μουλιανίτικο κρασί, γνωστό από την αρχαιότητα, που προέρχεται
από λιάτικο σταφύλι. Στην περιοχή βρέθηκαν θολωτοί τάφοι Υστερομινωικής εποχής
με σημαντικότατα κτερίσματα. Στα Μ. Μουλιανά ανήκει ο μικρός οικισμός Καλαβρός
σε εντυπωσιακό τοπίο πάνω από την απόκρημνη ακτή του Κρητικού
πελάγους.
ΜΕΣΑ ΠΟΤΑΜΟΙ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Το πιο ορεινό χωριό του Δήμου
Αγίου Νικολάου είναι οι Ποτάμοι. Ολοι οι οικισμοί είναι χτισμένοι στις ρεματιές
και στις πλαγιές της Σελένας,
του ιστορικού για τον τόπο μας βουνού που πιθανότατα οφείλει το όνομά του στη
Σελήνη, τη δωρική Σελάνα. Εκατοντάδες πηγές μικρές και μεγάλες με δροσερό και
πεντακάθαρο νερό ποτίζουν τους κάμπους, όπου καλλιεργούνται λαχανικά, μηλιές,
καρυδιές και αμπέλια.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ (Οικισμός) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Ο οικισμός Μοναστηράκι βρίσκεται στο 10ο χλμ. του αυτοκινητόδρομου
από Ιεράπετρα προς Παχειά
Αμμο και σε παράκαμψη 2 χιλιομέτρων δεξιά κοντά στη χαράδρα του Χα, σε υψόμετρο
180 μ., στις παρυφές της Θρυπτής.
Η ονομασία του οφείλεται, πιθανότατα, σε μικρό μοναστήρι που υπήρχε εκεί από τους
πρώτους χριστιανικούς χρόνους. Το παλιό αυτό μοναστήρι, κατά την Τουρκοκρατία,
μεταβλήθηκε σε τζαμί. Ο οικισμός βρίσκεται σε μια πανέμορφη περιοχή με γάργαρα
νερά, πράσινο και απέραντη θέα προς τον κόλπο
Μεραμπέλου.
Σήμερα έχει ελάχιστους κατοίκους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΜΟΝΗ ΑΡΕΤΙΟΥ (Μοναστήρι) ΝΕΑΠΟΛΗ
Το μοναστήρι αυτό του 15ου αιώνα ήταν ένα από τα πιο σημαντικά της
περιοχής κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Χάρη στη θέση του, σε ξηρή και απομονωμένη
περιοχή, δεν ενοχλήθηκε ποτέ από τους Τούρκους. Υπάρχουν εργαστήρια παραγωγής
κρασιού και λαδιού, όπως και γραφικά κελιά μοναχών και μια πανέμορφη εκκλησία.
Το μοναστήρι έγινε το σημαντικότερο στο Μιραμπέλλο καταφέρνοντας να αγοράσει εφτά
άλλα μοναστήρια.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
ΜΟΝΗ ΚΑΨΑ (Μοναστήρι) ΜΑΚΡΥΣ ΓΙΑΛΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28430 51458
Φαξ: +30 28430 51458
Βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ Μακρύ Γιαλού και Γούδουρα
και αποτελεί ένα μνημείο για την επαρχία Σητείας συνδεδεμένο με θρύλους και παραδόσεις.
Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Αγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και στις 29 Αυγούστου
κάθε χρόνο γίνεται εορτή αφιερωμένη στον Αγιο Ιωάννη όπου μπορείτε να παρευρεθείτε
για να ζήσετε την μυστηριακή ατμόσφαιρα του μοναστηριού και να προσκυνήσετε τα
οστά του Γεροντογιάννη.
ΜΟΥΡΝΙΕΣ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 51485
Βρίσκεται 3,5 χλμ βορειοδυτικά του Μύρτου
σε υψόμετρο 310 μ. και απέχει 22 χλμ από την Ιεράπετρα.
Η κοινότητα Μουρνιών αποτελείται από τις Μουρνιές και τον οικισμό Απάνω
Σύμη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΜΥΘΟΙ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 51224
Το χωριό απέχει 20 χιλ. από την Ιεράπετρα
προς τη Βιάννο. Βρίσκεται σε
υψόμετρο 200μ. και απέχει 4 χιλ. από το Μύρτο
και 1,5 από τις Μουρνιές.
Δυτικά του χωριού, ψηλά στο βουνό, βρίσκονται τα μετόχια Καρύδι
και το Οροπέδι.
Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις, ότι στην περιοχή του χωριού Μύθοι υπήρχε
αρχαίος οικισμός. Κατά καιρούς έχουν βρεθεί διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα στην
περιοχή, όπως κεφαλή γυναίκας Ρωμαϊκής Περιόδου στην πλατεία του χωριού, ίχνη
αρχαίων τειχών, πήλινα αγγεία, λύχνοι και διάφορα άλλα αντικείμενα. Υπάρχει επίσης
το τοπωνύμιο Σαρακήνα, ένας τεράστιος βράχος απόκρημνος από όλες τις μεριές, εκτός
από την ανατολική, από την οποία και μόνο υπάρχει προσπέλαση σε αυτόν. Πάνω στο
βράχο αυτό, που αποτελεί την ανατολική πλευρά του θαυμάσιου φαραγγιού των Μύθων,
υπάρχουν και δείχνονται ακόμη και σήμερα χαλάσματα, που ίσως είναι απομεινάρια
των Σαρακηνών της εποχής εκείνης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΜΥΡΣΙΝΗ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 94225
Χωριό με υπέροχη θέα στον κόλπο του Μεραμπέλλου.
Απέχει 25 χιλ. από τη Σητεία
και βρίσκεται στο βόρειο οδικό άξονα. Ο δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος του χωριού
διοργανώνει σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις το καλοκαίρι. Στη θέση Γαλανά Χαράκια
βρέθηκε μινωικός θολωτός τάφος με 60 ταφές, ο πρώτος του είδους αυτού στη μινωική
Κρήτη. Κοντά στο χωριό, δίπλα στην εκκλησία του άγιου Αντωνίου σώζονται τα ερείπια
ενετικού πύργου, γνωστού σαν πύργος των Κορνάρων.
ΜΥΡΤΟΣ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 51225
Παραθαλάσσιο χωριό και Δημοτικό διαμέρισμα σήμερα. Βρίσκεται στην
δυτική όχθη του ομώνυμου ποταμού και απέχει 19 χλμ από την Ιεράπετρα.
Η περιοχή Μύρτου αποτελείται από τους οικισμούς Μύρτος και Νέος
Μύρτος.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΞΕΡΟΚΑΜΠΟΣ (Οικισμός) ΛΕΥΚΗ
Πρόκειται για πανέμορφο, παραθαλάσσιο οικισμό μεταξύ Ζάκρου
και Γούδουρα στα νοτιοανατολικά
του Δήμου και σε απόσταση 18 χιλιομέτρων από τη Ζήρο.
Οι κάτοικοί του ασχολούνται με τον τουρισμό και την ελαιοκαλλιέργεια. Τα δέντρα
είναι ποικιλία Κορωνέικη. Η ποιότητα του λαδιού είναι κορυφαία και έχει επανειλημμένα
βραβευτεί με χρυσά βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς. Τα χαρακτηριστικά του ελαιόλαδου
είναι πρασινοκίτρινο χρώμα, σχετικά παχύρευστο, οσμή ώριμου καρπού και φρουτώδης
γεύση.
Η νέα μορφή που απέκτησε ο τόπος έχει συμβάλει στη δημιουργία ενός
περιβάλλοντος ιδανικού για διακοπές, σε συνθήκες ύψιστης ηρεμίας και γαλήνης.
Ουσιαστικά ο Ξερόκαμπος είναι μια μεγάλη επίπεδη έκταση μήκους τριών περίπου χιλιομέτρων
και πλάτους αρκετών εκατοντάδων μέτρων, που εκτείνεται από τα ανατολικά προς τα
δυτικά. Το όριο προς τα νότια είναι η θάλασσα, ενώ προς τα βόρεια ένας συμπαγής
όγκος από τραχύτατους ασβεστολιθικούς λόφους που διακόπτονται από θεαματικά φαράγγια.
Η πυκνή δεντροφύτευση με ελαιώνες, η αραιότατη διασπορά οικιών και
καταλυμάτων, πολύ δύσκολα παραπέμπουν στην κλασική έννοια του οικισμού με το γνωστό,
ασφυκτικό δομημένο περιβάλλον. Εκείνο όμως το χαρακτηριστικό που αναδεικνύει την
περιοχή σε κορυφαίο προορισμό θερινών διακοπών είναι η ποιότητα και πολυμορφία
της ακτογραμμής. Πρόκειται στην ουσία για μια αδιάκοπη εναλλαγή κόλπων και όρμων
που σχηματίζονται σε ένα συνολικό μήκος τουλάχιστον πέντε χιλιομέτρων.
Όλοι σχεδόν αυτοί οι κολπίσκοι καλύπτονται με θαυμάσια αμμουδιά ή
λεπτό βοτσαλάκι, ο βυθός είναι φιλικός και βαθαίνει ομαλά, τα νερά είναι διαυγέστατα,
με εξωτικό τυρκουάζ χρώμα. Η πρόσβαση είτε με το αυτοκίνητο είτε με τα πόδια,
είναι ευχερέστατη σε όλες τις ακτές. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά μπορεί κάποιος να
βρεθεί από το δωμάτιό του στα εξαίσια αυτά νερά του Λιβυκού. Τόσο ο οικογενειάρχης
όσο και ο μοναχικός κολυμβητής θα βρούνε στον Ξερόκαμπο την παραλία που τους εκφράζει.
Στα ανατολικά του οικισμού βρίσκεται η Αλατσολίμνη. Μέχρι το 1965,
που απαγορεύτηκε από το κράτος, γινόταν συγκομιδή αλατιού από τους κατοίκους.
Δυτικότερα, στην ίδια παραλία εντοπίστηκε σύστημα παραθαλάσσιων αλυκών, που χρησιμοποιούσαν
οι κάτοικοι της αρχαίας πολιτείας για την εξαγωγή και ίσως εμπορεία αλατιού στα
Ελληνιστικά χρόνια. Αν πάλι κάποιος απαιτητικός κολυμβητής ή λάτρης του βυθού
αναζητάει εντονότερες συγκινήσεις από τις γαλήνιες αμμουδιές, δεν έχει παρά να
βουτήξει και να αρχίσει να εξερευνά τις βραχώδεις παραλίες ή να επιχειρήσει μια
διάσχιση μερικών εκατοντάδων μέτρων ως τις τρεις θεαματικές και απόκρημνες βραχονησίδες,
τους Καβάλους. Στις απρόσιτες πλαγιές τους βρίσκουν καταφύγιο τα περίφημα αρπακτικά
θαλασσοπούλια, τα Βαρβάκια (Falco Eleonorae). Με μια λιγόλεπτη αλλά προσεκτική
αναρρίχηση στους βράχους των νησίδων, μπορεί να αισθανθεί σαν να ταξιδεύει στην
κορυφή ενός άλμπουρου στη μέση του πελάγου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λεύκης
ΟΛΟΥΣ (Αρχαία πόλη) ΕΛΟΥΝΤΑ
Ο τόπος κατοικείται οργανωμένα από τα Μινωικά χρόνια. Η Ολούς υπήρξε
μια από τις σημαντικότερες εκατό πόλεις της αρχαίας Κρήτης,
με πληθυσμό άνω των 30.000 ψυχών. Βρισκόταν στον ισθμό που ενώνει την απέναντι
χερσόνησο (Νησί) με τον κύριο κορμό της Κρήτης.
Ο Ισθμός την εποχή που υπήρχε η αρχαία πόλη ήταν πλατύτερος και σε ψηλότερο επίπεδο.
Αποκόπηκε το1897-98 από τους Γάλλους που είχαν υπό την εποπτεία τους το Μεραμπέλλο,
λίγο πριν την αυτονόμηση της Κρήτης.
Το διοικητικό σύστημα της Ολούντος ήταν η ευνομία, ένα είδος δημοκρατίας.
Στην Ολούντα λατρευόταν ο Ταλλαίος Δίας, ο Απόλλωνας και η Βριτόμαρτις με ναό
αφιερωμένο σ’ αυτήν. Προς τιμήν τους γινόταν οι Ταλλαδίτες, γυμνικοι αγώνες,
και τα Βριτομάρτια. Επίσης λάτρευαν τον Ασκληπιό ο οποίος είχε σώσει την πόλη
από μια άγνωστη επιδημία που είχε ταλαιπωρήσει τους Ολουντίους.
Από διηγήσεις διαφόρων περιηγητών της αρχαίας εποχής μαθαίνουμε ότι
οι κάτοικοί της ήταν ανεπτυγμένου κοινωνικού και επαγγελματικού επιπέδου. Από
τις επιγραφές που έχουν βρεθεί συμπεραίνουμε πως ασχολούνταν με το εμπόριο, τη
θάλασσα και την επεξεργασία οστράκων από τα οποία έβγαζαν χρώματα και βαφές. Ακόμα
έκαναν εξόρυξη ακονόπετρας.
Η Ολούς αφανίστηκε είτε από τοπική καθίζηση, είτε από το μεγάλο σεισμό
του 780μ.Χ.
Έχουν βρεθεί πολλά αρχαιολογικά ευρήματα και επιγραφές, τα περισσότερα
από τα οποία βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο Αγίου
Νικολάου και του Λούβρου. Είχε δικά της νομίσματα. Ο Σβορώνος αναφέρει 11
διαφορετικούς τύπους. Στα περισσότερα παριστάνεται στη μία πλευρά η Αρτεμις Βριτομάρτις
και από την άλλη ο Ζευς αετοφόρος, η δελφίνι ή άστρο.
Η ακμή της Ολούντας συνεχίστηκε και κατά την πρώτη Βυζαντινή περίοδο.
Το μαρτυρούν η Βασιλική του Πόρου με το θαυμάσιο μωσαϊκό, επισκέψιμο σήμερα και
η Βασιλική της Κολοκύθας με τα εξαίσια λευκά μάρμαρα. Στο συνέκδημο του Ιεροκλή
αναφέρεται Αλυγγος.
Πυκνό σκοτάδι καλύπτει τα επόμενα χρόνια, 9ος-13ος αιώνας.
(Κείμενο: Μανόλης Μακράκης)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟ (Κωμόπολη) ΙΤΑΝΟΣ
Τo Παλαίκαστρο βρίσκεται στo άνατολικότερο άκρο της Κρήτης,
σε απόσταση 19 χιλ. από τη Σητεία
και 8 χιλ.απο το φημισμένο φοινικόδασος Βάι.
Είναι το μεγαλύτερο απο τα χωριά της επαρχίας Σητείας με 1700 περίπου κατοίκους.
Η πλεονεκτική γεωγραφική του θέση το κατατάσσει σε κέντρο μιάς ευρύτερης
περιοχής με αρκετά φυσικά, ιστορικά και αρχαιολογικά ενδιαφέροντα. Το ημιτροπικό
του κλίμα με την μεγάλη ηλιοφάνεια, τους ήπιους χειμώνες και τα εξωτικά θερμά
καλοκαίρια που δροσίζονται από τα μελτέμια, συνθέτουν μοναδικές κλιματολογικές
συνθήκες που δύσκολα θα συναντήσει κανείς σε άλλο νησί ή περιοχή της Ελλάδας.
Χιλιόμετρα ειδυλλιακές ακρογιαλιές με κρυστάλλινα καταγάλανα νερά,συνθέτουν ένα
τοπίο ειρηνικό, ήσυχο, μοναδικό. Είναι ο ιδανικός τόπος για ήσυχες και αξέχαστες
διακοπές.
ΠΑΠΠΑΓΙΑΝΝΑΔΕΣ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Τηλέφωνο: +30 28430 31401
Βρίσκεται σε απόσταση 17 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Σητείας
σε υψόμετρο 300 μέτρων. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την
κτηνοτροφία. Το χωριό δεν αναφέρεται στην απογραφή των Ενετών το 1583. Το όνομά
του προήλθε από τον παπα - Γιάννη που τοπικά εκφέρεται κατά τη γενική του πληθυντικού
Παπαγιαννάδω (χωριό των Παπαγιαννάδων). Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ζούσαν
στο χωριό ελάχιστοι Τούρκοι επειδή ήταν σχετικά φτωχό. Σώζονται μέχρι σήμερα τα
τζαμιά τους. Την περίοδο της Γερμανικής κατοχής λειτουργούσε στην περιοχή ασύρματος
των συμμαχικών δυνάμεων και οι κάτοικοι είχαν αναπτύξει έντονη αντιστασιακή δράση.
Στο ύψωμα Αι Λιας, λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό ανακαλύφθηκε κάποιο αρχαίο ιερό
και στη θέση Μοναστηράκια ένας αρχαίος μινωικός οικισμός που σήμερα έχει καταστραφεί
εντελώς.
ΠΑΡΑΣΠΟΡΙ (Οικισμός) ΣΗΤΕΙΑ
Βρίσκεται στο δρόμο Πισκοκέφαλο
- Αχλάδια
- Παρασπόρι, σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τη Σητεία
και σε υψόμετρο 350 μέτρων. Και αυτό είναι παλιό και ιστορικό, όπως και τα περισσότερα
χωριά του Δήμου Σητείας
καθώς μαρτυρεί και ο τάφος της μεγάλης οικογένειας των Κορνάρων που βρίσκεται
στο προαύλιο της εκκλησίας του χωριού. Εδώ έγινε μια από τις σημαντικές επαναστατικές
ενέργειες της εξέργεσης του 1821 κατά την οποία οι επαναστάτες πολιόρκησαν τους
Οθωμανούς και τους ανάγκασαν να παραδοθούν.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Δήμου Σητείας
ΠΑΧΕΙΑ ΑΜΜΟΣ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 93272
Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ. βόρεια της Ιεράπετρας
στο μυχό του κόλπου του Μεραμπέλλου,
πάνω στο κόμβο που οδηγεί ανατολικά για Σητεία
και δυτικά για Ηράκλειο.
Η περιοχή της Παχειάς Αμμου περιλαμβάνει τους οικισμούς: Παχεία Αμμος, Βασιλική
και Μοναστηράκι. Εδώ εδρεύει το
Ινστιτούτο Μελέτης Προϊστορικού Αιγαίου Ανατολικής Κρήτης, που πραγματοποιεί συστηματικές
ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή και, παράλληλα ασχολείται με τη συντήρηση και
την ανάδειξη αρχαιοτήτων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΠΙΣΚΟΚΕΦΑΛΟ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 28812
Από τα μεγαλύτερα και πλουσιότερα χωριά του Δήμου
Σητείας. Είναι στο 3ο χιλ. του δρόμου που ενώνει την Σητεία
με την Ιεράπετρα. Στην
περιοχή βρέθηκαν τα ερείπια Μινωικής έπαυλης και αγροτικό ιερό με πλούσια ευρήματα
που εκτίθενται στο αρχαιολογικό
μουσείο του Ηρακλείου, όπως ειδώλια, ομοιώματα ανθρώπων και ζώων, μικρά σπίτια
από άργιλο κ.τ.λ. Το Πισκοκέφαλο φαίνεται πώς ήταν φέουδο της οικογένειας των
Κορνάρων, γόνος της οποίας ήταν ο Βιτσέντζος Κορνάρος, ο συγγραφέας του "Ερωτόκριτου",
που θεωρείται ο σπουδαιότερος ποιητής της νεότερης Ελλάδας. Μέσα στο χωριό υπάρχει
το σπίτι και ο μύλος των Κορνάρων.
ΠΡΙΝΑ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Στο νοτιότερο χωριό του Δήμου
Αγίου Νικολάου φθάνει κανείς διασχίζοντας ένα όμορφο πευκοδάσος και ανεβαίνοντας
στα 345 μέτρα υψόμετρο.
Η Πρίνα αναφέρεται στις βενετσιάνικες απογραφές από το 16ο αι., όμως
η ζωή του χωριού πρέπει να φθάνει σε μεγάλο ιστορικό βάθος. Αυτό δείχνουν τα λείψανα
παλαιότατου οικισμού στη θέση Λενικό.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΡΙΖΑ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Τηλέφωνο: +30 28420 51240
Στους πρόποδες της Δίκτης
είναι σκαρφαλωμένη σαν αετοφωλιά η Ρίζα με τους δύο οικισμούς της, τον Καημένο
και τη Ζούρβα. Ο Καημένος,
έχει καεί τρεις φορές, από Τούρκους, Σαρακηνούς και Γερμανούς. Στη θέση "Καλές",
δίπλα στην εκκλησία του Τίμιου Σταυρού, το Σεπτέμβρη του 1943 οι Γερμανοί κατακτητές
συγκέντρωσαν τους άνδρες, που είχαν συλλάβει από τη Ρίζα και τα διπλανά χωριά
και τους εκτέλεσαν. Στις 14 Σεπτέμβρη, ημέρα του Τίμιου Σταυρού, πραγματοποιείται
εκδήλωση μνήμης και τιμής.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΡΟΥΣΣΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 25705
Βρίσκεται σε υψόμετρο 340 μ. ανατολικά της Σητείας
με πανοραμική θέα στην θάλασσα. Στην πλατεία του χωριού με τον μεγάλο πλάτανο
υπάρχει θαυμάσια κρήνη και μια παλιά εκκλησία του Αγ. Νικόλαου. Στο Χωριό θα βρείτε
καφενεία που σερβίρουν την παραδοσιακή σητειακή κουζίνα.
ΣΑΝΔΑΛΙ (Οικισμός) ΣΗΤΕΙΑ
Δέκα χιλιόμετρα μακριά από την πόλη της Σητείας
στο δρόμο προς Πισκοκέφαλο
- Σταυρωμένος
- Δρυς - δεξιά στη διακλάδωση
βρίσκεται το Σαντάλι. Ιστορικό χωριό που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στα χρόνια της
Βενετοκρατίας, σήμερα έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί.
ΣΕΛΑΚΑΝΟ (Οικισμός) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Η περιοχή του Σελακάνου είναι μια ορεινή περιοχή στα βορειοδυτικά
όρια του Δήμου Ιεράπετρας και αποτελεί ένα από τα ομορφότερα και σπουδαιότερα
διασωζόμενα οικοσυστήματα του νησιού. Μέρος της περιοχής καλύπτεται από δάσος
κυρίως τραχείας πεύκης αλλά και άλλων ειδών, όπως είναι ο δενδρώδης πρίνος, κυπαρίσσι,
σφένδαμος, πλάτανος, κ.α. Στην περιοχή συναντώνται υπέροχα φαράγγια, ρέματα, απότομες
πλαγιές όπου υπάρχουν αρπακτικά πουλιά, όπως βιτσίλες, γεράκια, αλλά και μια λεκάνη
όπου βρίσκονται οι οικισμοί Σελάκανο και Μαθοκοστανά
και υπάρχουν καλλιέργειες από καρυδιές, αχλαδιές, αμπέλια, καθώς και μποστάνια.
Υπάρχει μικρή γεωργική και ζωική παραγωγή με μποστάνια, αχλαδιές,
καρυδιές και κατσίκια. Το δάσος αποτελεί το σημαντικότερο μελισσοπαραγωγό τόπο
της Κρήτης, ενώ παλαιότερα γινόταν ρητινοσυλλογή και υλοτομία.
Η πρόσβαση στην περιοχή γίνεται με ασφαλτοστρωμένη οδό μέσω μιας μαγευτικής
διαδρομής μέχρι τον οικισμό Σελάκανο και με δίκτυο δασικών δρόμων. Η περιοχή καταλήγει
στην κορυφή του όρους Δίκτη, Αφέντης
Χριστός, με υψόμετρο 2.148μ.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (2001) του
Δήμου Ιεράπετρας.
ΣΗΤΕΙΑ (Επαρχία) ΛΑΣΙΘΙ
Ένα ταξίδι στη Σητεία, το Νοτιανατολικότερο άκρο της Ευρώπης είναι
μια εμπειρία πρωτόγνωρη με συγκινήσεις και συναισθήματα τόσο όμορφα που μοιάζουν
με ένα γλυκό ερωτικό παιγνίδι που συμμετέχουν όλα τα στοιχεία της φύσης και της
ζωής.
Φύση, φως, άνθρωποι γίνονται μύθοι ζωντανοί. Γιατί εδώ είναι η άκρη,
είναι όριο, είναι χώρα μακρινή. Εδώ είναι η πύλη του Μινωικού, του αρχαίου κόσμου
προς την Ανατολή και εδώ ο Δίας-Ταύρος έφερε στις πλάτες του από τις ακτές της
Ασίας την όμορφη Ευρώπη. Εδώ είναι το αρχαίο σταυροδρόμι των θαλάσσιων δρόμων
και των πολιτισμών τριών ηπείρων, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Εδώ
τραγουδήθηκε ο πρώτος ύμνος στην Ειρήνη σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο, εδώ είναι
η γη των Ετεοκρητών. Εδώ όλα αυτά έχουν αφήσει λαμπρά σημάδια και δίδουν στα πράγματα
διάσταση μυθική.
Αλλά ακόμη το ξηροθερμικό και εύκρατο κλίμα, ο ζωογόνος ήλιος και
οι δροσερές αύρες οξύνουν τις αισθήσεις του ανθρώπου και αναγεννούν τον επισκέπτη.
Η Σητεία με τις κρυστάλλινες θάλασσες και τα ήρεμα ακρογιάλια της
με την παρθένα γη των λουλουδιών και των χρωμάτων, με τους απέραντους ελαιώνες
και τα αμπέλια, με τα γραφικά χωριά και τα απροσδόκητα τοπία, με τις εξωτικές
πινελιές των αμμόλοφων και των φοινίκων, με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά
και την ζωντανή, ανανεούμενη παράδοση και προπάντων με τους γελαστούς, ευγενικούς
και φιλόξενους ανθρώπους, τους γλεντζέδες Σητειακούς, είναι η ιδανική γη να περάσετε
τις διακοπές σας.
Στη Σητεία ο επισκέπτης θα βρει πολλές ευκαιρίες να πάρει μέρος στα
παραδοσιακά γλέντια και τις άλλες διασκεδάσεις, να γευτεί τα μοναδικής νοστιμιάς
υγιεινά φαγητά της τοπικής κουζίνας, τα υπέροχα προϊόντα της παραδοσιακής ζαχαροπλαστικής
και να απολαύσει τα ονομαστά από την αρχαιότητα κρασιά της. Μπορεί ακόμη να περπατήσει
σε εξαιρετικού ενδιαφέροντος φυσιολατρικές και πολιτιστικές διαδρομές και αν απολαύσει
θαλάσσια σπορ κάτω από ιδανικές συνθήκες.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο
του Οργανισμού Ανάπτυξης
Σητείας.
ΣΙΤΑΝΟΣ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Μικρό χωριό που η ονομασία του συνδέεται με αυτήν της αρχαίας Ιτάνου.
Είναι 18 χιλ. από τη Σητεία,
στο δρόμο Πισκοκεφάλου
και έχει υψόμετρο 620 μ. Στη θέση Πατέλια, Β.Δ. της Σιτάνου υπάρχει ένα από τα
μεγαλύτερα σπήλαια της Κρήτης,το
Όξω Λατσίδι σε 610 μ. υψόμετρο.
ΣΚΙΝΙΑΣ (Χωριό) ΕΛΟΥΝΤΑ
Τηλέφωνο: +30 28410 42764
Στη βορειοδυτική άκρη της περιφέρειας του Δήμου
Αγίου Νικολάου βρίσκεται ο Σκινιάς, που περιλαμβάνει τους οικισμούς Αγιο
Γεώργιο, Βάλτο και Χοντροβολάκους.
Οι βοτσαλωτές παραλίες στα Βλυχάδια
και στον Αγιο Αντώνιο το “Σφουγγαρά”
είναι ιδανικές για κολύμπι και ψάρεμα.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΣΚΟΠΗ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 71241
Από τα μεγαλύτερα χωριά του δήμου με σημαντική παραγωγή ελαιολάδου. Στην τοποθεσία
Πλατάνι, κοντά στη θάλασσα βρίσκεται ο ναός της Παναγίας Φανερωμένης, γνωστής
και σαν Παναγία του Τράχηλα, του 15ου αι. Aλλο σημαντικό μνημείο είναι τα ερείπια
του ιστορικού φρουρίου του Λιόπετρου, που χτίστηκε πιθανότατα στα χρόνια των Γενουατών.
Στη Σκοπή ανήκουν και οι μικροί παραθαλάσσιοι οικισμοί Παπαδιόκαμπος
και Πλατάνι.
ΣΤΑΥΡΟΣ (Χωριό) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Το χωριό βρίσκεται 7 χλμ βορείως της Ιεράπετρας.
Το 1951 μετονομάστηκε σε Σταυρό από το ομώνυμο εκκλησάκι που βρίσκεται στην κορυφή
του βουνού.
ΣΥΚΙΑ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Απέχει περίπου 17 χιλιόμετρα από τη Σητεία.
Σαν Sichia αναγράφεται στην απογραφή των Ενετών του 1583 με 197 κατοίκους. Η ονομασία
της οφείλεται στο ομώνυμο δέντρο. Στην τοποθεσία Καντέμη Κεφάλι εντοπίστηκε ένας
Υστερομινωικός τάφος και στις θέσεις Μοναστηράκι και Παλιοταβέρνες ανακαλύφθηκαν
δύο Υστερομινωικά σπίτια. Το 1897έγιναν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των επαναστατών
Χριστιανών και των Οθωμανών κατοίκων του χωριού, οι οποίοι τελικά κλείστηκαν στο
Τζαμί όπου κάηκαν ζωντανοί. Ο αριθμός τους έφτασε τα 200 άτομα. Ο σημερινός επισκέπτης
μπορεί να ξεκουραστεί στη γραφική πλατεία του χωριού και να απολαύσει τους παραδοσιακούς
μεζέδες κάτω από τον ίσκιο των δέντρων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λεύκης
ΣΩΤΗΡΑ (Οικισμός) ΣΗΤΕΙΑ
Οικισμός που ανήκε παλιά στην κοινότητα Τούρτουλλοι
και σε υψόμετρο 320 μέτρων. Το χωριό φαίνεται ότι είναι παλιό γιατί αναφέρεται
σε πηγές από την εποχή των Βενετσιάνων. Το όνομα του χωριού προέρχεται από την
εκκλησία του χωριού που είναι αφιερωμένη στον Αφέντη Σωτήρα Χριστό. Σήμερα κατοικείται
από ελάχιστους κατοίκους όλο το χρόνο και μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ο
πληθυσμός του μεγαλώνει εντυπωσιακά.
ΤΑΠΕΣ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Μικρό παραδοσιακό ημιορεινό χωριό στενά δεμένο με την Κριτσά
και τους Κριτσώτες. Αετοφωλιά, ατρόμητοι άνθρωποι με μεγάλη συνεισφορά στους εθνικούς
αγώνες και στη δοκιμασία της Κατοχής. Το 2001 είχε 113 κατοίκους.
(Κείμενο: Μανόλης Κλώντζας)
Το κείμενο παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΤΟΥΡΛΩΤΗ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 94269
Γραφικό χωριό με όνομα προελληνικής προέλευσης. Βρίσκεται 35 χιλ. δυτικά της Σητείας.
Διατηρεί τον παραδοσιακό του χαρακτήρα και μέσα στον οικισμό σώζεται η παλιά βυζαντινή
εκκλησία του Αγ. Γεωργίου. Στη γύρω περιοχή έχουν εντοπιστεί μινωικές αρχαιότητες
και αρχαϊκά ευρήματα.
ΦΛΑΜΟΥΡΙΑΝΑ (Χωριό) ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28410 25140
Πέντε οικισμοί συγκροτούν το πλησιέστερο στον Αγιο
Νικόλαο χωριό: Τα Φλαμουριανά, οι Κακοκάμωτες,
το Σκίσμα, το Χαμηλό
και το Μαργέλι, μικροί οικισμοί
κτισμένοι σε πολύ μικρή απόσταση μεταξύ τους, διάσπαρτοι στον κατάφυτο από ελιές
κάμπο.
(Κείμενο: Μαρία Σωρού, Χρ. Κουλουμπράκη)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Αγίου Νικολάου.
ΧΑΜΑΪΤΟΥΛΟ (Οικισμός) ΛΕΥΚΗ
Γραφικό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 590 μέτρων, στο δρόμο προς Ξερόκαμπο
και σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από τη Ζήρο.
Υποστηρίζεται ότι πήρε το όνομά του από κάποιο τοπικό άρχοντα ενώ πιο βάσιμη είναι
η εκδοχή ότι πρόκειται για αρχαίο ελληνικό όνομα, το οποίο ετυμολογείται από το
χαμαί = χάμω και τύλος = σκληρό εξόγκωμα, καμπούρα και σχετίζεται με κάποια εδαφική
μορφολογία του χωριού.
Το Χαμαίτουλο δεν απογράφεται ούτε στην απογραφή των Ενετών του 1583,
ούτε στην τουρκική το 1617. Είναι άγνωστο αν είχε εγκαταλειφθεί για κάποιο λόγο
προ της ενετικής απογραφής ή εάν το χωριό δημιουργήθηκε μετά το 17ο αιώνα. Για
πρώτη φορά απογράφεται το 1881 με 79 κατοίκους, όλοι Χριστιανοί. Το 1928 είχε
73 κατοίκους, το 1971, 29 και το 1981 μόλις 23 κατοίκους. Στη θέση Ασπρο Νερό
βρίσκονται τα ερείπια παλιάς τοιχογραφημένης εκκλησίας του Αγίου Αντωνίου.
Εξαιρετικής ομορφιάς είναι το φαράγγι του Χαμαίτουλου που οδηγεί στον
Ξερόκαμπο και αξίζει μια επίσκεψη εκεί. Παλιότερα από εκεί περνούσε ο δρόμος για
την παραλία του Ξεροκάμπου. Το πιο ψηλό και το πιο απόκρημνο σημείο του - όπου
το ύψος ξεπερνά τα 200 μέτρα - λέγεται Σύνακρα.
Ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα στενά του χωριού,
να θαυμάσει τα παλιά κτίσματα, μερικά από τα οποία έχουν αναστηλωθεί, καθώς και
την αρχαία κρήνη του, από την οποία οι κάτοικοί του παίρνουν ακόμα νερό.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Λεύκης
ΧΑΜΕΖΙ (Χωριό) ΣΗΤΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 28430 71264
Το πανέμορφο Χαμαίζι βρίσκεται 11 χιλ. δυτικά της Σητείας.
Έχει αξιόλογο Λαογραφικό μουσείο. Στη θέση Σουβλωτό Μουρί, κοντά στο χωριό υπάρχουν
τα ερείπια περίφημης Μινωικής Οικίας. Πρόκειται για ελλειψοειδές οικοδόμημα, μοναδικό
δείγμα Μινωικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη.
ΧΑΝΔΡΑΣ (Χωριό) ΛΕΥΚΗ
Τηλέφωνο: +30 28430 31490
Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 21 χιλιομέτρων από τη Σητεία.
Είναι χτισμένος στο οροπέδιο Αρμένων Χανδρά, σε υψόμετρο 580 μέτρων. Οι κάτοικοί
του ασχολούνται με την καλλιέργεια ελιάς, αμπελιών και οπωροκηπευτικών.
Η προέλευση του ονόματός του είναι αραβική. Προέρχεται από την αραβική
λέξη χαντερέρ που σημαίνει πρωτεύουσα. Από την ελληνική παραφθορά προήλθε η ονομασία
Χανδράς.
Το χωριό αναφέρεται στην ενετική απογραφή του 1583 σαν Candra και
Chandra. Η περιοχή όμως πρέπει να είχε κατοικηθεί ήδη από τη μινωική εποχή, αφού
στις τοποθεσίες Γρας και Κατράνι βρέθηκαν αρχαία ερείπια και στην περιοχή Πλακαλώνια
σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα. Οι παλαιές βυζαντινές τοιχογραφημένες εκκλησίες
της περιοχής δείχνουν ότι υπήρχε εδώ ζωή και κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Πολλά
από τα βυζαντινά αυτά κτίσματα καταστράφηκαν κατά την περίοδο της αραβοκρατίας.
Στο χωριό υπάρχει ένα ερειπωμένο, τούρκικο θολωτό λουτρό. Στην περιοχή
βρίσκεται και το αξιόλογο σπήλαιο Παναγιά Γουνεά. Σε όλη την περιοχή υπάρχουν
ενδιαφέρουσες βυζαντινές εκκλησίες. Η πιο σημαντική είναι η εκκλησία της Κοιμήσεως
της Θεοτόκου, στην οποία διακρίνονται εξαιρετικές τοιχογραφίες. Αλλες παλιές εκκλησίες
του χωριού είναι η διμάρτυρη εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, ο Αγιος Δημήτριος και
η γραφική εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής που είναι χτισμένη μέσα σε μια σπηλιά και
κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στο χώρο της λειτουργούσε κρυφό σχολειό. Μέσα
στο ιερό της εκκλησίας αναβλύζει μια δροσερή πηγή. Σε μικρή απόσταση από το χωριό
βρίσκεται ο εγκαταλελειμμένος οικισμός Βόιλα.
ΧΡΥΣΗ (Νησάκι) ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ
Η νήσος Χρυσή, γνωστότερη σαν Γαϊδουρονήσι, βρίσκεται 8,5 μίλια νότια
της Ιεράπετρας. Η ολόχρυση άμμος, οι πρασινόξανθοι κέδροι της, του είδους Γιουνίπερος,
και αρκετά ίχνη Μινωικού πολιτισμού, όπως το σύμπλεγμα των επαύλεων και η μισοβυθισμένη
λιμενική προβλήτα, προσκαλούν τον επισκέπτη.
Εκεί θα βρει μια ολόχρυση αμμουδιά (5,5 χιλ. μήκος -1,5 χιλ. πλάτος)
μακριά από κοσμικές συμπληγάδες και χωρίς την παραμικρή ηχορύπανση ή αισθητική
παρενόχληση θα χαρεί τη φύση και τη ζωή.
Οι μοναδικοί κέδροι του τύπου Αρκενθος ή Μακρόκαρπος είναι παραπλήσια
είδη των κέδρων του Λιβάνου και οι Κρητικοί τα αποκαλούν στην γλώσσα τους "κέντρα".
Στα ανατολικά της Χρυσής και στη συνέχεια του άξονα της υπάρχει ένα
μικρότερο, αλλά βραχώδες νησάκι, το Μικρονήσι, με βραχοσπηλιές, όπου φωλιάζουν
φώκιες. Στην Χρυσή είχε κτισθεί στις αρχές του 14ου αιώνα ενετικός πύργος από
τον Ανδρέα Δάνδολο, στον οποίο είχε παραχωρηθεί ως φέουδο, για να εξοντώσει τους
Αλγερίνους πειρατές, που λυμαίνονταν κυριολεκτικά τα νοτιοανατολικά παράλια του
νησιού.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
(2001) του Δήμου Ιεράπετρας.
ΨΕΙΡΑ (Νησάκι) ΣΗΤΕΙΑ
Δυτικά του Μόχλου σε
ένα ακατοίκητο ξερονήσι υπάρχουν σημαντικά ευρήματα της ΠΜ περιόδου. Ευρήματα
όπου μαρτυρούν ένα σπουδαίο ναυτικό κέντρο. Οι ανασκαφές που έγιναν στο νησί Ψείρα
έφεραν στο φως έναν οικισμό κτισμένο αμφιθεατρικά. Τα ευρήματα της Ψείρας, κεραμικά
και αγγεία θεωρούνται από τα καλύτερα της Μινωικής περιόδου και εκτίθενται στο
αρχαιολογικό μουσείο
του Ηρακλείου.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
