Πληροφορίες τοπωνυμίου

Εθιμο του καψίματος των κέδρων

ΛΙΤΟΧΩΡΟ (Κωμόπολη) ΠΙΕΡΙΑ
  Σειρά έχει την Αποκριά το κάψιμο των κέδρων, έθιμο συνδεδεμένο με τις αρχαίες διονυσιακές τελετές. Οι προετοιμασίες αρχίζουν στα "μπαϊρια", τις μεγάλες γειτονιές. Μικροί και μεγάλοι συγκεντρώνουν κέδρα και τα φυλάνε με βάρδιες κάθε νύχτα για να μην τα κλέψουν από άλλη γειτονιά. Την τελευταία εβδομάδα της Αποκριάς μεταμφιεσμένοι πειράζουν στο δρόμο τους περαστικούς και επισκέπτονται σπίτια γνωστών και συγγενών. Την Παρασκευή αυτοσχέδια άρματα περνάνε σον κεντρικό δρόμο. Και το βράδυ της Κυριακής ανάβουν τα κέδρα και γύρω από τις φωτιές ντόπιοι και επισκέπτες γλεντάνε μέχρι το πρωί, τραγουδώντας τα "ασόιαστα", τα σκωπτικά τραγούδια του Λιτόχωρου. Το γλέντι συνεχίζεται στην Καθαρή Δευτέρα στην τοποθεσία Ξηροκάμπι με το πέταγμα του χαρταετού, νηστίσιμους μεζέδες και χορευτικά συγκροτήματα, με οικοδεσπότη τον Δήμο.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Λιτόχωρου.

"Κυριαλέσα"

ΕΛΑΤΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΠΙΕΡΙΑ
6/1 - 6/1
  Εθιμο όλων των οικισμών που διατηρείται στο Ελατοχώρι. Ομάδες νέων του χωριού παίρνουν μετά από "δημοπρασία" τις εικόνες της εκκλησίας του χωριού. Στη συνέχεια ψάλλοντας "Κύριε Ελέησον" περνούν από όλες τις πηγές και τα νερά του χωριού και της ευρύτερης περιοχής καταλήγοντας πάλι στην εκκλησία.

Το βυζαντινό έθιμο των σίχνων και της πορτοκαλιάς

ΛΙΤΟΧΩΡΟ (Κωμόπολη) ΠΙΕΡΙΑ
6/1
  Από τα μοναδικά έθιμα του Λιτόχωρου, πρώτο κάθε χρόνο, στη γιορτή των Φώτων, στις 6 Ιανουαρίου, το βυζαντινό έθιμο των σίχνων και της πορτοκαλιάς. Τα σίχνα είναι λάβαρα με ψηλούς ιστού, αργυρούς σταυρούς και πολύχρωμες σημαίες. Καθένα αντιστοιχεί στους ναούς και τα ξωκλήσια των ενοριών της πόλης. Την παραμονή στα ξωκλήσια του Αγίου Γεωργίου και της Παναγίας "δένουν τους σταυρούς", ετοιμάζουν δηλαδή τα σίχνα. Την ημέρα των Θεοφανείων γίνεται πομπή προς του κεντρικούς ναούς του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Δημητρίου. Σε κάθε ναό πλάι στην εικόνα της Βάπτισης τοποθετούνται δύο πορτοκαλιές σαν ευχή για παραγωγική χρονιά. Μετά τη λειτουργία συγκεντρώνονται όλοι στην κεντρική πλατεία και κατεβαίνουν στον Ενιπέα ποταμό, στο "Λάκο", όπως λένε οι ντόπιοι, όπου γίνεται η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού και οι βουτηχτάδες πέφτουν στα παγωμένα νερά για να τον πιάσουν. Ο τυχερός επισκέπτεται μετά όλα τα σπίτια για να ασπαστούν οι κάτοικοι τον Σταυρό και να πάρει το φιλοδώρημά του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Λιτόχωρου.

"Διπλωτός χορός - Κάψιμο της ρόκας".

ΠΙΕΡΙΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
  Εθιμο όλων των οικισμών της ορεινής Πιερίας. Γυναίκες χορεύουν το διπλωτό χορό (δύο σειρές ενωμένες με τα χέρια χιαστί) τραγουδώντας τραγούδια της γιορτής. Η μεγαλύτερη προπορεύεται με τη ρόκα, γνέθοντας το μαλλί. Σε κάποια στιγμή η ρόκα παίρνει φωτιά και ακολουθεί διάλυση του χορού και κυνηγητό του συγκεντρωμένου πλήθους με την αναμμένη ρόκα. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία και σε τέχνασμα, όπως λέγεται, των γυναικών για να σώσουν παλικάρια που είχαν αιχμαλωτίσει οι τούρκοι.

"Κριτσμάς"

ΠΙΕΡΙΑ (Δήμος) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Ο Δήμος Πιερίων αναβιώνει το έθιμο της ευρύτερης περιοχής της ορεινής Πιερίας και ιδιαίτερα των οικισμών του Δήμου, με την επωνυμία "κριτσμάς".
  Οταν προς το τέλος του Σεπτέμβρη οι καπνοπαραγωγοί, που αποτελούσαν το 90% των απασχολούμενων με τη γεωργία κατοίκων των ορεινών οικισμών των Πιερίων, τελείωναν την συλλογή του καπνού, εγκατέλειπαν τις αγροτικές καλύβες και επέστρεφαν στο σπίτι, στο χωριό, για το καλό της ετήσιας σοδιάς, έστηναν σπιτικό γλέντι που ονομαζόταν "κριτσμάς". Τελείωμα δηλαδή της συλλογής του καπνού και επιστροφή στο σπίτι. Στο γλέντι κυρίαρχο φαγητό ήταν η πίτα που έφτιαχνε η νοικοκυρά με γέμιση τα διαθέσιμα υλικά, κολοκύθα, χόρτα, γάλα, τυρί κλπ.
  Σήμερα στους οικισμούς του Δήμου εξακολουθούν οι κάτοικοι να είναι αγρότες-καπνοπαραγωγοί. Η εξέλιξη και η αυτοματοποίηση των γεωργικών μηχανημάτων έχει προσφέρει πολλές ευκολίες και ανέσεις σε όλη την διαδικασία της καπνοκαλλιέργειας. Δεν παύει όμως να είναι μία επίπονη απασχόληση που κρατά τον καπνοκαλλιεργητή όλη μέρα στο χωράφι χωρίς περιθώρια ξεκούρασης.
  Ο Δήμος Πιερίων σε συνεργασία με τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους δίνουν την ευκαιρία σε όλους του δημότες να γιορτάσουν το τελείωμα της συλλογής του καπνού, μια συνεύρεση όλων, μια ανάσα κεφιού και γλεντιού, στις εκδηλώσεις "ΚΡΙΤΣΜΑΣ".
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο(2001) του Δήμου Πιερίων.

Υπαπαντή

ΡΗΤΙΝΗ (Κωμόπολη) ΠΙΕΡΙΑ
2/2 - 2/2
  Εορτασμός της εκκλησίας της Ρητίνης. Μετά την πανηγυρική Θεία λειτουργία ακολουθούν παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια στο προαύλιο της εκκλησίας από τους γεροντότερους του χωριού και χορευτικά τμήματα.

Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης

ΒΡΙΑ (Χωριό) ΠΙΕΡΙΑ
21/5 - 21/5

Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης

ΕΛΑΤΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΠΙΕΡΙΑ
21/5 - 21/5

Αγίου Πνεύματος

ΡΗΤΙΝΗ (Κωμόπολη) ΠΙΕΡΙΑ
  Τριήμερο τοπικό πανηγύρι.

ΛΙΤΟΧΩΡΟ (Κωμόπολη) ΠΙΕΡΙΑ
Στο Λιτόχωρο της Μακεδονίας, την Μ. Πέμπτη, το βράδυ, στολίζονται οι επιτάφιοι που φτιάχνονται από ελεύθερες κοπέλες, οι οποίες καθόλη την Σαρακοστή φτιάχνουν λουλούδια από ύφασμα. Την Μ. Παρασκευή το βράδυ γίνεται στο παζάρι η συνάντηση των Επιταφίων που συνοδεύονται από χορωδίες Λιτοχωριτών, δημιουργώντας ένα εκπληκτικό θέαμα. Την εβδομάδα της διακαινησίμου (την επομένη μετά την Ανάσταση) σε όλη την Ελλάδα επικρατούν πολλά έθιμα. Αυτές τις μέρες στο Λιτόχωρο συνηθίζονται οι περιφορές εικόνων στους δρόμους και τους αγρούς με σκοπό την ευλογία του χωριού και των αγρών του για την εξασφάλιση υγείας και πλούσιας σοδειάς. Η εορταστική πασχαλινή περίοδος λήγει με τον εορτασμό του αγίου Γεωργίου, γιορτή με ιδιαίτερη ποιμενική σημασία.

• http://www.ert.gr/afieromata/Pasxa/Litoxwro.html