Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αγιος Ιωάννης "στο γκρεμνό"

ΚΑΨΑΛΙ (Λιμάνι) ΚΥΘΗΡΑ
  Σε ένα απότομο μεγαλειώδη γκρεμό πάνω από το γραφικό όρμο του Kαψαλίου και σε υψόμετρο 100 περίπου μέτρων, σε μια μαγευτική τοποθεσία, βρίσκεται το σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου του "Εν Γρεμνόν" ανάμεσα σε σεμπρεβίβες, φασκομηλιές, φυτά κάπαρης κ.α.
  Στην είσοδο του συγκροτήματος υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφεται το όνομα του μοναχού Ιωαννικίου, ο οποίος ανακαίνισε το προσκύνημα το 1725. Πάνω από τη θολωτή είσοδο είναι χτισμένος ο ξενώνας με δυο αίθουσες και μαγειρείο. Ο αρχικός ξενώνας υπολογίζεται ότι κτίσθηκε πριν από 500 χρόνια και σε αυτόν καθώς και σε ένα-δυο μικρά κελιά ακόμη διέμεναν κάποτε 5-6 καλόγηροι.
  Καθώς ανεβαίνουμε τα 100 περίπου λίθινα σκαλοπάτια συναντούμε τα θεμέλια ενός αρχαίου ναϊδρίου το οποίο κατά πάσα πιθανότητα ήταν έπ' ονόματι του Αγίου Ιωάννου του Πρόδρομου.
  Τέλος φθάνουμε στο σπήλαιο, όπου σύμφωνα με την παράδοση (την οποίαν αναφέρουν και ξένοι περιηγητές που επισκέφτηκαν τα Κύθηρα κατά τον 17ο,18ο και 19ο αιώνα), διέμεινε ένα διάστημα ο Ιωάννης ο Θεολόγος διωκώμενος από τη Ρώμη και σε αυτό εμπνεύσθηκε την Αποκάλυψη.
  Κατά τον 17ο αιώνα στο συγκρότημα του Ενγκρεμνού φαίνεται ότι υπήρχαν 2 ναοί, του Ιωάννου του Θεολόγου μέσα στο σπήλαιο και του Πρόδρομου παρακάτω στο γκρεμό. Το μνημείο αυτό ερειπώθηκε λόγω των βαρβαρικών επιδρομών και της εγκατάλειψης και όταν ανακαινίσθηκε σε μεταγενέστερους χρόνους τον 18ο αιώνα φαίνεται ότι το σπήλαιο εγκαινιάσθηκε έπ' ονόματι του Προδρόμου και έτσι ξεχάσθηκε η λατρεία του Θεολόγου με την οποίαν κατ' εξοχήν είναι συνδεδεμένο το σπήλαιο, το οποίο αποτελείται από δυο χώρους. Ο πρώτος, περισσότερο ευρύχωρος μήκους 7 μέτρων είναι ο κυρίως ναός και ο δεύτερος, στενότερος και χαμηλότερος μήκους 20 μέτρων με πήλινες λεκάνες για να συγκεντρώνεται το νερό που στάζει από την οροφή του σπηλαίου. Στο ξύλινο τέμπλο δεξιά μια μικρή θυρίδα οδηγεί σε ένα στενό υπερώο όπου ήταν ασκητήριο.
  Κατά το τέλος του 18ο αιώνα αρχές 19ου ηγούμενος στον Ενγκρεμνό διετέλεσε ο Ανθιμος Λεβούνης, μετέπειτα επίσκοπος Κυθήρων. Τελευταίος ηγούμενος διετέλεσε ο Κύριλλος Κεντρωτής στα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Σήμερα ο ναός εορτάζει το Γενέθλιον του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου και στις 29 Αυγούστου την Αποτομή της τιμίας κεφαλής του.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Κυθήρων

• http://www.kythira.gr/greek/islpages/aggiannis.htm... (2 φωτ.)

Αγιος Δημήτριος

ΠΟΥΡΚΟ (Οικισμός) ΚΥΘΗΡΑ
  Πούρκο = πόρκο = μπόργκο = borgo = πόλη.
  Πολύ αξιόλογο μνημείο και για τα Κύθηρα και για όλη την Ελλάδα. Εξωτερικά έχει ακανόνιστο σχήμα με δυο τρούλους, εσωτερικά αποτελεί ένα σύμπλεγμα 4 ναών εκ των οποίων οι δυο έχουν τρούλους με χαμηλό τύμπανο ενώ οι άλλοι δυο έχουν καμάρα. Ο προσανατολισμός είναι σωστός μόνο στο νότιο ναό και στο βορειοανατολικό ενώ οι άλλοι δυο ναοί είναι στραμμένοι προς Βορρά. Η μοναδική είσοδος είναι στα δυτικά και έτσι οι 4 ναοί επικοινωνούν μεταξύ τους διαδοχικά. Αυτή η μορφή του συγκροτήματος δεν έχει όμοιό του στα Κύθηρα αλλά ούτε και σε όλη την Ελλάδα, μόνο στη Νάξο υπάρχει κάτι παρόμοιο. Ο νότιος και ο βορειοδυτικός ναός έχουν δυο κόγχες στο ιερό, είναι μονόχωροι κυθηραϊκού ρυθμού με τρούλο όπως ο Αγιος Νίκων, ο Θεολόγος, ο Αγιος Νικήτας κ.α. Οι άλλοι δύο, βόρειος και βορειανατολικός είναι απλοί, μονόχωροι, καμαροσκέπαστοι.
  Νότιος ναός: Ο μεγαλύτερος και παλαιότερος που έδωσε το όνομά του στο συγκρότημα, είναι ο άγιος Δημήτριος. Είναι μονόχωρος με τρούλο κυθηραϊκού τύπου ο οποιος στηρίζεται σε 4 κυθηραϊκά ημιχώνια. Το τέμπλο είναι χτιστό βυζαντινό. Είναι 6,70 Χ 3,10 μ. Χτίστηκε το 13ο αιώνα και οι τοιχογραφίες είναι σε 3 στρώματα του 13ου και 14ου αιώνα και εικονίζονται ιεράρχες, μάρτυρες, ο Ευαγγελισμός, η Αναληψη, οι Αγιοι 40, ο Θεολόγος, ο όσιος Θεόδωρος, η Μεταμόρφωση, ο Αγιος Δημήτρης έφιππος, η Γέννηση στην κάμαρα του κυρίως ναού, η Σταύρωση και η Υπαπαντή. Στο τέμπλο δίπλα στον Πρόδρομο υπάρχει αφιερωτική επιγραφή με μαύρα γράμματα με χρονολογία 1707:
ΔΕΗCIC TOY ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΙΩΑΝΟΥ ΓΡΙΠΑΡΙ 1707.
  Βορειοανατολικός ναός: Μάλλον είναι η Παναγία. Μονόχωρος καμαροσκέπαστος με αψίδα. Ανήκει στο 13ο αιώνα. Έχει δυο στρώματα τοιχογραφιών βυζαντινά και δύο μεταβυζαντινές παραστάσεις. Εικονίζονται ιεράρχες, προφήτες, ο Ευαγγελισμός, τα Εισόδια, η Παναγία ένθρονη, ο Χριστός μέγας και άλλοι αρχιερείς.
  Βόρειος ναός: Αγιος Νικόλαος. Μονόχωρος καμαροσκέπαστος με αψίδα. Ανήκει στο 13ο αιώνα. Στην κτητορική επιγραφή αναφέρεται κάποιος ζωγράφος Δημήτριος από τη Μονεμβάσια αρχιδιάκονος, αλλά η χρονολογία έχει σβήσει. Πίσω από την αγία τράπεζα ο Αγιος Νικόλαος ημίσωμος, και από κάτω 4 ιεράρχες ολόσωμοι μετωπικοί. Πάνω από την αγία τράπεζα, υπήρχε μια τεραστία δέηση με το Χριστό να ευλογεί και να κρατά ανοιχτό βιβλίο. Δυστυχώς η μορφή καταστράφηκε από ένα παραθυράκι που άνοιξαν σε μεταγενέστερα χρόνια. Στον κυρίως ναό ο Αγιος Νικόλαος ένθρονος και ο Θεόδωρος στρατηλάτης έφιππος.
  Βορειοδυτικός ναός: Αγιος Βασίλειος. Μονόχωρος με τρούλο κυθηραϊκού τύπου με 2 κόγχες στο ιερό χτισμένος στα τέλη του 13ου αιώνα. Στην κάμαρα του κυρίως ναού η Κοίμηση της Θεοτόκου. Στο νότιο τοίχο του ιερού ο Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και ο Αγιος Ανδρέας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Κυθήρων

• http://www.kythira.gr/greek/islpages/agdimitris.ht... (1 φωτ.)

Μονή Αγίου Μηνά Αιγίνης

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ (Χωριό) ΑΙΓΙΝΑ
Τηλέφωνο: +30 22970 32201

Μονή Παναγίας Ελευθερώτριας Αίγινας

ΒΑΘΥ (Κωμόπολη) ΑΙΓΙΝΑ
Τηλέφωνο: +30 22970 52182

Μονή Αγίας Ευπραξίας Δοκού Ύδρας

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΕΥΠΡΑΞΙΑΣ (Μοναστήρι) ΥΔΡΑ
Τηλέφωνο: +30 22980 52484

Μονή Αγίας Ματρώνης Ύδρας

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΜΑΤΡΩΝΗΣ (Μοναστήρι) ΥΔΡΑ
Τηλέφωνο: +30 22980 52552

Μονή Αγίας Τριάδος Ύδρας

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ (Μοναστήρι) ΥΔΡΑ

Μονή Αγίου Νικολάου Ύδρας

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ (Μοναστήρι) ΥΔΡΑ
Τηλέφωνο: +30 22980 52551

Μονή Αγίων Πάντων Σπετσών

ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ (Μοναστήρι) ΣΠΕΤΣΕΣ
Τηλέφωνο: +30 22980 72300, 72192
  Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνος (1803) αναφέρεται η ύπαρξη μικρής εκκλησίας των Αγίων Πάντων στο λόφο πάνω από τον όρμο που σήμερα καλείται της Αγίας Μαρίνας. Γύρω από αυτό το εκκλησάκι, η υδραία τη καταγωγή Σοφρωνία, σύζυγος του Σπετσώτη πλοιάρχου Β. Γκίνη, ίδρυσε περί το 1830-33 το γυναικείο μοναστήρι που λειτουργεί έκτοτε ανελλιπώς μέχρι σήμερα και έγινε η πρώτη ηγουμένη του.
  Το 2001 διαπιστώθηκαν στατικά προβλήματα στον τρούλο και στα θεμέλια της παλαιάς εκκλησίας, η οποία κατεδαφίσθηκε εξ ολοκλήρου και στη θέση της ανεγείρεται νέα μεγαλύτερη εκκλησία των Αγίων Πάντων.
  Οι λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδος θεωρούνται ιδιαίτερα κατανυκτικές στους Αγίους Πάντες και πολλοί Σπετσιώτες και επισκέπτες τις παρακαλουθούν.
  Μπροστά στη Μονή Αγίων Πάντων υπάρχει το ένα από τα δύο νεκροταφεία των Σπετσών, με τάφους πολλών προσωπικοτήτων από την πλούσια ιστορία του νησιού.

Μονή Γενεσίου Θεοτόκου Ζούρβας

ΜΟΝΗ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΖΟΥΡΒΑΣ (Μοναστήρι) ΥΔΡΑ
Τηλέφωνο: +30 22980 52344
1. ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ - ΟΝΟΜΑ
  Εις το ανατολικόν άκρον τής ιστορικής νήσου Ύδρας και εις άγονον βραχώδες οροπέδιον τής ´Ανω Ζούρβας, ευρίσκεται, απομονωμένη -θα έλεγε κανείς- από τον κόσμον η Ιερά Μονή τού Γενεσίου τής Θεοτόκου. Από το πλοίον, κατά τό δρομολόγιον τής Ύδρας - Πειραιώς, μόλις διακρίνεται - ένα άσπρο σημάδι - μεταξύ ουρανού και γης. Απομακρυσμένη από πόλεις και ανθρώπους, στερουμένη τών συγχρόνων ανέσεων τού πολιτισμού και αποτραβηγμένη εις τήν ερημικήν της σιωπήν, λατρεύει επί σειράν ετών τον Κύριον και την Αειπάρθενον Μητέρα Του, τήν κατ’ εξοχήν Προστάτιδά της, μετά τών Αγίων Θεοπατόρων, οι Οποίοι υπηρέτησαν διά τής αφοσιώσεώς Των το Ύψιστον Μυστήριον τής Ενσάρκου Οικονομίας τού Θεού μας, αξιωθέντες νά «υπεραρθούν απάντων γεννητόρων» και να γεννήσουν τήν Υπεραγίαν Θεοτόκον.
  Το όνομα Ζούρβα η περιοχή αυτή έλαβεν - καθώς υπάρχει παράδοσις - από κάποιον άρχοντα ονόματι Ζούρβαν, ο οποίος λέγεται, ότι είχε κτισμένον το αρχοντικόν του εις την σημερινήν θέσιν τής Ιεράς Μονής, το ολιγώτερον εκτεθειμένον εις όλους τούς ανέμους μέρος τής περιοχής. Την παράδοσιν επιβεβαιώνει εν μέρει το γεγονός ότι κατά καιρούς έχουν ευρεθεί, σκαπτομένου τού εδάφους, λίθινα σκαλιστά τεμάχια κιόνων ίσως ή κιονοκράνων, η δέ πρώτη Καθηγουμένη μοναχή Καλλινίκη Παπαγεωργίου, ισχυρίζετο ότι μέ τήν εγκατάστασίν της ενταύθα - περί το 1920 - ενεθυμείτο χαλάσματα παλαιοτάτης οικίας, πολύ πλησίον τών κτιρίων τής Ιεράς Μονής.
  Το τοπίον γύρω από την Ιεράν Μονήν παρουσιάζει μίαν απλήν ερημικήν μεγαλοπρέπειαν. Από την θάλασσαν χαμηλά, βράχοι απότομοι και άγριοι, υψώνονται έως επάνω εις ύψος περίπου 200 μέτρων. Είναι τά «Καρούλια τής Ύδρας», όπως τά ωνόμασεν κάποιος Γέρων πνευματικός. Οπουδήποτε στραφούν οι οφθαλμοί δέν αντικρύζουν τίποτε άλλον, ειμή μόνον πέτρα. Βλάστησις ελαχίστη, αλλά σπανία εις την απέριττην ομορφιάν της. Την άνοιξιν μοσχοβολά η πειροχή όλη από την φασκομηλιά, το θυμάρι και το κατακίτρινο ξάλαφτο, ενώ το χειμώνα πλημμυρίζει ο τόπος από ευωδιαστές σπέντζες (ή μανουσάκια), τά «άνθη τής Παναγίας τής Ζούρβας», όπως πολλοί τά λέγουν, διότι μόνον εδώ φυτρώνουν και πολλαπλασιάζονται χωρίς την παραμικράν περιποίησιν. Όσον από άγρια χόρτα τού βουνού πικρά και δυσεύρετα δι’ όσους τά επιθυμούν, υπάρχουν άφθονα.
  Από τον λιμενίσκον εις την θάλασσαν - τον αρσανά τής Μονής - τήν Λέδιζαν, φέρει ως επάνω τόν προσκυνητήν στενόν δρομάκι μέ πρόχειρον καλντερίμι, έργον αφαντάστου κόπου, μόχθου και πολλών ιδρώτων, ποίος γνωρίζει τίνων ασκητών και παλαιών κτητόρων, οι οποίοι μέ επιμονήν θαυμαστήν υπέταξαν εις την θέλησίν των το βραχώδες απόκρημνον βουνό. Διότι λέγεται ότι πρώτα κατεσκευάσθη ο δρόμος και κατόπιν μετεφέρθησαν δι’ αυτού τά υλικά προς ανέγερσιν τής Ιεράς Μονής.
  Παρ’ όλην όμως τήν αγριότητα τών σιωπηλών σκυθρωπών βράχων, η γαλήνη και η ηρεμία τής φύσεως, ιδίως κατά τήν απογευματινήν και νυκτερινήν ώραν μέ τά πανέμορφα χρώματα τού δειλινού, αναπαύουν και ειρηνεύουν την ψυχήν και το πνεύμα. Από μακρυά ακούονται οι κωδωνίσκοι τών ολίγων προβάτων, το κελάηδισμα τής πέρδικας και η βοή τής θαλάσσης. Αυτήν τήν ώραν η καρδία ασυναισθήτως και αυθορμήτως υψώνεται προς τον Θεόν. Τον αισθάνεται πολύ πλησίον της και νοιώθει την ανέκφραστον Θείαν Μεγαλειότητα συνηνωμένην μέ τήν απέραντον Πατρικήν Αγάπην προς τον ελάχιστον άνθρωπον. Τότε τελείως απομεμακρυσμένη από κάθε θόρυβον τού κόσμου, μέ τήν αίσθησιν τής μηδαμινότητός της και τής αμαρτωλότητος, ζητεί μέ πόθον νά συνομιλήση μαζί Του μέ τήν εμπιστοσύνην τού τέκνου προς τον Πατέρα. Αναζωογονείται εις τήν Παρουσίαν Του και κάτω από το γλυκύ βλέμμα τής Θεοτόκου και το ιλαρόν τών Αγίων Θεοπατόρων παίρνει αποφάσεις, μεταμελείται, ζητεί το έλεος, την Προστασίαν, τήν λύσιν τών προβλημάτων της. Μοναδικαί, ανεξίτηλαι στιγμαί εις τήν ζωήν τού ανθρώπου, τάς οποίας δέν ευρίσκει εις τούς περικαλλείς και πολυφώτους μεγαλοπρεπείς Ναούς τών πόλεων μέ τον θόρυβον και τήν πολυκοσμίαν. Βεβαίως παντού υπάρχει ο Θεός, αλλ’ είναι μερικοί τόποι, όπου η ψυχή νοιώθει μόνη ενώπιόν Του μέσα εις την σιωπήν. Κι ένας τέτοιος τόπος είναι το Μοναστήρι τής Ζούρβας.
  Παλαιότερον αρκετοί ποιμένες μέ τάς οικογενείας των και τά ποίμνιά των υπέμεναν την τραχείαν ζωήν των μέ όλας τάς καιρικάς συνθήκας κι εγέμιζαν μέ τήν παρουσίαν των τήν περιοχήν τής Ζούρβας. Η Μονή ήτο το καταφύγιόν των, η ανάπαυσίς των, εδώ εκμυστηρεύονταν τούς πόνους και τάς δυσκολίας των κι εύρισκαν παρηγορίαν, ήκουον την σοφήν πεπειραμένην συμβουλήν τού Γέροντος πνευματικού Δανιήλ Σιάκου, εμάνθανον τά πρώτα γράμματα τά τέκνα των, προσέφερον τά πρώτα από τα λιγοστά προϊόντα τής εστερημένης ζωής των εις τήν Παναγίαν κι εβοηθούσαν προθυμότατα μέ τόν κόπον των εις ό,τι εχρειάζετο η Μονή. Σήμερον όμως ερήμωσαν ολίγον κατ’ ολίγον αι αγροκατοικίαι και μόνον κατά τάς ημέρας τού Πάσχα τά τέκνα των φθάνουν νά ξαναζήσουν τάς παιδικάς των αναμνήσεις εις τόν ιερόν περίβολον τής Μονής, διά τήν οποίαν τρέφουν ιδιαιτέραν ευλάβειαν, εκτίμησιν και εμπιστοσύνην.
  Η συγκοινωνία τής Μονής μέ τήν Χώραν (Ύδραν) παρουσιάζει μεγάλην δυσκολίαν και απαιτεί αρκετόν κόπον, καθότι δέν υπάρχει δρόμος, η απόστασις είναι σχεδόν 3 ώρας και το μοναδικόν μεταφορικόν μέσον εις τά Υδραϊκά βουνά είναι το υποζύγιον, το οποίον μεταφέει από τά ελαφρότερα έως τά βαρύτερα φορτία διά τάς ανάγκας τής αδελφότητος.
  Διά ξηράς υπάρχει ένα απλό μονοπάτι, το οποίον αλλού κατέρχεται εις τά ρέμματα κι αλλού ανέρχεται εις τά ισώματα, κατεστραμμένον από τήν πάροδον τού χρόνου και πολύ επικίνδυνον εις την εποχήν χειμώνος. Η αδελφότης από τά πρώτα χρόνια τής ιδρύσεως τής Ιεράς Μονής χρησιμοποιεί το υπομονετικόν γαϊδουράκι διά τάς τακτικάς ανάγκας μεταβάσεως εις Ύδραν. Μάλιστα προτού έλθη έως εδώ μέ τήν εξέλιξιν η άνεσις τού τηλεφώνου, έπρεπε να μεταβή αδελφή μέ οιονδήποτε καιρόν, έστω και δι’ ένα φάρμακον ή μίαν απαραίτητον παραγγελίαν. Παρ’ όλον όμως το δυσχερές και κοπιώδες τού δρόμου, το θέαμα κατά μήκος τών βουνών είναι υπέροχον. Απότομο κατέρχονται έως τήν αφρισμένην ή γαλήνιον θάλασσαν, και σχηματίζουν χαράδρας, όπου μόνον αίγες ημπορούν να αναρριχώνται, σπανίως δέ μερικοί τολμηροί ριψοκινδυνεύουν νά φθάσουν τήν κάπαρη και το κρίταμι εις τά πλέον προσιτά μέρη.
  Όποιος ξεκινήσει από τήν Χώραν προς Ζούρβαν, καθ’ οδόν θά συναντά τό ένα κατόπιν τού άλλου εξωκκλήσια και Μοναστήρια, μέ τά οποία η βαθεία ευσέβεια προς τον Ύψιστον και ο πόθος τής ερημικής ζωής, ο έρως τού Θεού και τής μονώσεως, εγέμισαν από παλαιοτάτων χρόνων τήν ερημίαν. Αφού προσπεράση το Ησυχαστήριον τών Αγίων Φωτεινής και Ελισάβετ - μετά τάς τελευταίας οικίας τής Ύδρας - και ανεβή τήν απότομην Παναγιά, συναντά πρώτον το νεόκτιστον χαριτωμένον Εκκλησάκι τού Τιμίου Σταυρού. Εν συνεχεία δεξιά εις ύψωμα τήν γυναικείαν Μονή τής Αγίας Ματρώνης μέ τό παρεκκλήσιον τού Αγίου μάρτυρος Σώζοντος και αριστερά επάνω εις βράχον τήν Αγίαν Τριάδα, παλαιάν γυναικείαν Μονήν, η οποία ανεκαινίσθη και μετετράπη εις ανδρικήν, γνωστήν ως «Μοναστικός Οίκος Πατερικής Διακονίας». Μετά το μοναδικόν δασύλλιον από πεύκα εις όλην τήν διαδρομήν του, υπάρχει η πριν ερειπωμένη Εκκλησία τών Αγίων Μεγαλομαρτύρων Γεωργίου τού Τροπαιοφόρου και Δημητρίου τού Μυροβλήτου, η οποία εσχάτως ανεκαινίσθη. Κατόπιν η Ιερά Μονή τού Θαλασσινού Αγίου Νικολάου, όπου επί σειράν ετών εμόνασεν έγκλειστος ο ιερομόναχος γέρων Αρσένιος και προ 5 ετών επεσκευάσθη μετατραπείσα εις γυναικείαν Μονήν. Αριστερά και χαμηλά εις την θάλασσαν το εξωκκλήσιον τής Αγίας Παρασκευής. Εις τήν συνέχειαν τού δρόμου, επάνω εις βραχισμόν το μικρόν απέριττον ερημοκκλήσιον τού «Ενσάρκου Αγγέλου», τού Προφ. Ηλιού. Προσπερνά και το πτωχικόν ερημοκκλησάκι τού Αγ. Γεωργίου τού Τροπαιοφόρου, οπότε πλέον φαίνεται καθαρά εις το βάθος η Μονή τής Ζούρβας όπου φθάνει κανείς εντός 45 περίπου λεπτών τής ώρας.
  Σήμερον η συγκοινωνία γίνεται κυρίως μέ καϊκάκι, ή βάρκα ή θαλάσσιο ΤΑΧΙ, όταν ο καιρός το επιτρέπη. Ο επισκέπτης καθώς ταξιδεύη μέ γαλήνην, θαυμάζει τήν αγριότητα τών βράχων, οι οποίοι από ψηλά καταλήγουν απρόσιτοι εις την θάλασσαν και χαίρεται τα παιγνίδια τών γλάρων εις το νερό. Το ταξίδι διαρκεί περί τά 45 λεπτά τής ώρας. Από το λιμανάκι Λέδιζα, η ανάβασις απαιτεί αντοχήν και αρκετάς στάσεις, δια νά πάρη δύναμιν το σώμα και να περιπλανηθή το μάτι εις το μεγαλόπρεπον γύρω τοπίον. Μέ αργόν ρυθμόν εντός 40-45 λεπτών τής ώρας, το μονοπάτι φέρει εις τήν είσοδον τής Ιεράς Μονής.

2. Εύρεσις Ι. Εικόνος και ίδρυσις Ι. Μονής.
  Πότε ακριβώς ιδρύθη, υπό ποίου και ποίος ήτο ο κτήτωρ τής Ιεράς Μονής τού Γενεσίου τής Θεοτόκου «Ζούρβας» είναι άγνωστον.
  Γενικώς διά τά πρώτα έτη τής χριστιανικής Εκκλησίας τής νήσου Ύδρας δέν υπάρχει καμμία ωρισμένη πληροφορία ή γραπτή μαρτυρία. Πρό τού έτους 1460, κάτοικοι τής νήσου ήσαν ολίγοι ποιμένες, οι οποίοι έζων εστερημένην ζωήν εις τά απότομα γυμνά βουνά, διαμένοντες εις καλύβας και καλλιεργούντες τά ελάχιστα απαραίτητα γεωργικά των προϊόντα εις το άγονον βραχώδες έδαφος. Η χριστιανική των ζωή ήτο υποτυπώδης. Ιερείς και Ιεροί Ναοί μάλλον δέν υπήρχαν καθόλου.
  Συγγραφείς εξ Ύδρας, οι οποίοι ησχολήθησαν μέ τήν ιστορίαν τής νήσου, αναφέρουν τά εξής διά τήν εξέλιξιν τής θρησκευτικής ζωής τών κατοίκων:
  Περί τό έτος 1348, οι Βυζαντινοί Δεσπόται τού Μωρέως, διά νά υπερασπίσουν τούς τόπους των και νά πυκνώσουν τον αραιόν πληθυσμόν των - λόγω συχνοτάτων επιδρομών - εκάλεσαν τούς Αρβανίτας, προερχομένους από τήν Βόρειον Ήπειρον, Ορθοδόξους κατά τό θρήσκευμα και μέ φρόνημα Ελληνικόν. Οι Αρβανίται αυτοί είναι απόγονοι αρχαίων φυλών Ελλήνων και Ιλλυριών και προέρχονται κατόπιν αναμίξεως Ελλήνων και εξελληνισμένων Αλβανών. Συνεπώς είναι μέν συγγενείς τών σημερινών Αλβανών, αλλ’ όχι Αλβανοί. Υπήρξαν σκληραγωγημένοι υπερασπισταί τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ιδίως τού Δεσποτάτου τού Μωρέως.
  Μετά όμως από τήν κατάληψιν και τής Πελοποννήσου από τούς Τούρκους, οι Αρβανίται πιεζόμενοι από τον κατακτητήν, περί το 1460 έτος, ήλθον εις τον βράχον τής Ύδρας, διά νά ζήσουν μαζί μέ τούς ελαχίστους κατοίκους μίαν λιτήν και σκληράν ζωήν, αλλ’ ελευθέραν, εις τά άγρια γυμνά βουνά. Τοιουτοτρόπως επεκράτησεν οριστικώς ο ενσυνείδητος χριστιανικός βίος, διότι οι Αρβανίται, φανατικοί χριστιανοί από τον τόπον των, επέβαλον τήν πίστιν των. Προ τής εποχής αυτής, η Εκκλησία τής Ύδρας εις ουδεμίαν Αρχιεπισκοπήν είχε υπαχθή, διότι λόγω τής ασημότητος αυτής ήτο άγνωστος εις το Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως. Αφ΄ότου ήλθον οι πιστοί Αρβανίται, ενδιεφέρθη διά τόν χριστιανικόν πληθυσμόν ο Επίσκοπος Κύθνου, ο οποίος μετέβαινεν κατ’ έτος εις την νήσον προς καταρτισμόν τών κατοίκων και χειροτονίαν ιερέων.
  Τά μετέπειτα έτη τής Τουρκοκρατίας, η Εκκλησία τής νήσου υπάγεται εις τήν Επισκοπήν Αιγίνης. Ως παλαιότερος και πρώτος γνωστός Επίσκοπος Ύδρας, αναφέρεται ο άγιος Διονύσιος (Σιγούρος) ο Αιγινίτης, το έτος 1587.
  Ολίγον κατ’ ολίγον ήρχισαν νά κτίζωνται οι σημερινοί Ιεροί Ναοί τής Ύδρας. Ο Ιερός Ναός τής Μονής τού Γενεσίου τής Θεοτόκου, πιθανόν νά εκτίσθη περί το 1710.
  Αν και υπάρχη η υπόθεσις, ότι εις τά απομεμακρυσμένα, δύσβατα και δυσπρόσιτα εις τούς πειρατάς μέρη τής Ύδρας, όπως είναι κατ’ εξοχήν η περιοχή τής Ζούρβας, και όπου κατ’ αρχάς κατώκησαν οι Αρβανίται μέ τούς εντοπίους ποιμενας, είχον κτισθή αι πρώται Εκκλησίαι προ τού έτους 1640 ακόμη. Το 1769 όμως σεισμός δυνατός εκρήμνισεν ίσως πολλάς, αι οποίαι αργότερον διωρθώθησαν. Ο εξ Ύδρας συγγραφεύς Γεώργ. Ν. Σαχίνης αναφέρει, ότι εις τήν συζήτησίν του μέ τόν ανακαινιστήν και ιδρυτήν τής σημερινής γυναικείας Ιεράς Μονής, τον γέροντα πνευματικόν Δανιήλ Σιάκον, επληροφορήθη ότι η ιερά εικών τής Παναγίας ευρέθη το έτος 1776 εντός σπηλαίου παρά το κτήμα κάποιου Ελευθερίου Γιαννίκη, ο οποίος και ίδρυσεν το Μοναστήρι, γεννόμενος μάλιστα και ιερεύς αυτού. Περί τής πληροφορίας αυτής, σήμερον δέν ευρίσκεται ουδεμία γραπτή μαρτυρία, ίσως μετεδόθη προφορικώς ως παράδοσις.
  Εκ παραδόσεως επίσης γνωρίζομεν και περί τής ευρέσεως τής θαυματουργού Αγ. Εικόνος τού Γενεσίου τής Θεοτόκου τά εξής: Έναντι τής σημερινής θέσεως τής Ι. Μονής έζη κάποτε ένας ηλικιωμένος και ευλαβής ποιμήν. Μίαν νύκτα εις τον τόπον όπου είναι τώρα κτισμένος ο Ιερός Ναός είδεν φως. Το γεγονός τό οποίον επανελήφθη επί μίαν εβδομάδα εν συνεχεία την νύκτα, τού προξένησεν μεγάλην εντύπωσιν, καθότι ο τόπος ήτο έρημος και την ημέραν δέν υπήρχεν εις το μέρος αυτό τίποτα τό οποίον νά εξηγή τήν εμφάνισιν τού νυκτερινού φωτός. Υπό Θεού φωτιζόμενος και απορών διά τό θαυμάσιον, μετέβη εις την χώραν, όπου ανήγγειλεν εις τήν Εκκλησιαστικήν αρχήν το φαινόμενον. Δέν έγινεν όμως πιστευτός εις όσα έλεγεν κι επανήλθεν εις την κατοικίαν του άπρακτος. Επειδή όμως και πάλιν παρουσιάζετο εις το ίδιον ακριβώς σημείον το υπερφυσικόν φως, μετέβη εκ δευτέρου εις την Ύδραν και το ανέφερεν. Εμπρός εις την επιμονήν του τότε, εκ περιεργείας μάλλον ή εξ ευλαβείας κινούμενοι, ήλθον κι έσκαψαν εις το μέρος όπου ο απλοϊκός ποιμήν τούς υπέδειξεν. Και - ω τού θαύματος - ευρέθη ωραιοτάτη Αγία Εικών τού Γενεσίου τής Θεοτόκου (λέγεται δε ότι ίσως είναι έργον τού Ευαγγελιστού Λουκά και μία εκ τών 70 Εικόνων Του).
  Χαρά άφατος και αγαλλίασις, συγκίνησις βαθυτάτη και πηγαία ευλάβεια διεδέχθη τήν προηγουμένην αμφιβολίαν. Αμέσως εκτίσθη προχείρως προσκυνητάρι, όπου τήν ετοποθέτησαν, εις τούτο ακριβώς το σημείον τής ευρέσεως, έκαιεν δέ ακοίμητον κανδήλι εμπρός εις την Χαριτόβρυτον αγία Εικόνα. Σήμερον εις το σημείον αυτό ευρίσκεται το Καθολικόν τής Ι. Μονής, η Ιερά Εικών δε εκαλύφθη εκ φύλλου αργύρου επιχρυσωμένου.
(Απόσπασμα)

Μονή Ζωοδόχου Πηγής Καλαυρίας Πόρου

ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΚΑΛΑΥΡΕΙΑΣ (Μοναστήρι) ΠΟΡΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22980 22926, 26211

Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Χρυσολεοντίσσης Αίγινας

ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (Μοναστήρι) ΑΙΓΙΝΑ
Τηλέφωνο: +30 22970 22208
  Ανεπανάληπτο μνημείο του 1403 και 1614 είναι το Μοναστήρι της Παναγίας Χρυσολεόντισσας που βρίσκεται στο κέντρο του νησιού στη μέση μίας θαυμάσιας κοιλάδας κατάφυτης από σκίνα, πουρνάρια και κέδρα.
  Από το κτίσμα του 1403 έχει απομείνει ο πανύψηλος πύργος, ο δε βασιλικού ρυθμού ναός είναι κτίσμα του 1614 πάνω στα θεμέλια του προϋπάρχοντος ναού με το περίφημο σε τέχνη σκαλιστό τέμπλο και την εικονογράφηση λαϊκού αγνώστου καλλιτέχνη.
  Η Μονή χτίστηκε το 1403 επί αυτοκράτορα Ηρακλείου. Με την πάροδο των ετών απέκτησε από τις δωρεές των Αιγινητών μεγάλη ακίνητη περιουσία.
  Το 1614 από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Τιμόθεο υπογράφεται Πατριαρχικό Σιγίλιο και η Μονή γίνεται Σταυροπηγιακή. Έτσι το Μοναστήρι αποσπάται από την Επισκοπή Αιγίνης και επί Επισκόπου Νήφωνος μέχρι και σήμερα υπάγεται απευθείας στο Οικ. Πατριαρχείο.   Στους χρόνους της σκλαβιάς αλλά περισσότερο στον αγώνα του 1821 η Μονή προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες οικονομικές και ηθικές όπως αποδεικνύεται από παλαιά έγγραφα.
  Σήμερα το Μοναστήρι που λειτουργεί πλέον ως Γυναικεία Μονή είναι πολύ προσιτό από τον αμαξιτό δρόμο (οδός Αφαίας και μετά δεξιά λίγο πριν από την στάση για το Μοναστήρι Αγίου Νεκταρίου).

Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας

ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ (Μοναστήρι) ΣΑΛΑΜΙΝΑ
Τηλέφωνο: +30 210 4681861
  Το Μοναστήρι βρίσκεται στο βόρειο άκρο του νησιού απέναντι από την Μεγαρική Ακτή σε μια καταπράσινη πευκόφυτη περιοχή. Το Μοναστήρι οικοδομήθηκε στα ερείπια υπάρχοντος ναού όπως αναφέρουν πληροφορίες σχετικά με την εύρεση της εικόνας της Παναγίας από τον Λάμπρο Κανέλλο κτίστη της Μονής που καταγόταν από τα Μέγαρα και είδε τρεις φορές σε όραμα του την Παναγία που του είπε να μεταβεί στη Σαλαμίνα και να οικοδομήσει το ναό που βρισκόταν σε ερείπια , πράγμα που έγινε . Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Λάμπρος Κανέλλος ( ο ´Αγιος Λαυρέντιος όπως θα τον ονομάζουμε στο εξής ) διέπλευσε τη θάλασσα μεταξύ Μεγαρικής ακτής και νήσου Σαλαμίνας κατά προτροπή της Θεοτόκου πάνω στο επανωφόρια του «Ρίψε το επανωφόριον σου είς την θάλασσα και ανέβα επ΄αυτού θα διαπλεύσεις ασφαλώς αυτήν και θα αποβιβασθείς εις την έναντι της νήσου ακτής » . Ο ´Αγιος επεδόθη σε πολύμοχθες έρευνες και αξιώθηκε να βρει , θαμμένη , ανάμεσα σε ερείπια του ναού την ´Αχραντο εικόνα της Παναγίας και ανεδείχθη σε ήρωα του χριστιανισμού.
  Κατόρθωσε σε χρόνια μαύρης δουλείας (τουρκοκρατία ) να οικοδομήσει τον ναό και δώσει στη μονή το όνομα « Φανερωμένης » ή « Νεοφανείσα» και να την προσφέρει στο Θεό « θυμίαμα εύοσμο , μύρο πολύτιμο » . Ο ´Αγιος Λαυρέντιος , χάρη στα πολύτιμα χαρίσματα του , έγινε στήριγμα για τους μονάζοντες , βοηθός για τους φτωχούς , προστάτης για τα ορφανά . Αυτή την παράδοση συνεχίζει μέχρι σήμερα το μοναστήρι . Ο άγιος Λαυρέντιος εκοιμήθη εν Κυρίω στις 9 Μαρτίου του έτος 1707 . Το παράδειγμα του ακολούθησαν και τα μέλη της οικογένειας του . Η σύζυγος έγινε μοναχή και ο υιός του Ιωάννης διαδέχθηκε τον πατέρα του ως ηγούμενος της Μονής με το όνομα Ιωακείμ. Στον ´Αγιο αποδίδονται και πολλά θαύματα . Το ιερό λείψανο του Θεοφόρου Πατρός ετάφη στην μονή.
  Η ιστορική μονή Φανερωμένης ήταν Σταυροπηγιακή και δεν υπήγετο στον Μητροπολίτη της περιφέρειας αλλά στον Οικουμενικό Πατριάρχη και γι’ αυτό υπάρχουν Πατριαρχικά σιγίλια που το αποδεικνύουν . Στο μοναστήρι σώζονται και άλλα χειρόγραφα τουρκικά και ελληνικά. Αξιόλογη είναι η δράση της Μονής στα χρόνια της τουρκοκρατίας και κατά την επανάσταση του 1821 . Στη μονή έβρισκαν ασφάλεια οι γυναίκες και τα παιδιά των πολεμιστών. Εκεί έκρυβαν τα πολεμοφόδια , διάφορους θησαυρούς και κειμήλια . Γίνονταν συναντήσεις οπλαρχηγών και συσκέψεις . Βρίσκανε περίθαλψη και θεραπεία οι πληγωμένοι στις μάχες . Εκεί βρήκε καταφύγιο και ο αρχιστράτηγος του αγώνα Γεώργιος Καραϊσκάκης όπως εκφράζεται στους παρακάτω στίχους :
  « Εγώ κι’ αν ελαβώθηκα , συντρόφοι , μη λυπάστε πάω ταχύ στη Κούλουρη μέσ’ στη Φανερωμένη πουν’ οι βασιλικοί γιατροί να γιάνουν την πληγήν μου και να κρεμάσω τ. άρματα επάνω στ ´Αγιο βήμα κι’ ως τα διαβάση ο λειτουργός θε να τα βάλω ν’ άρθω ».
  Η δημοτική ποίηση βάζει στο στόμα του Κιουταχή τους παρακάτω στίχους:
  « Χωριά και κάμποι και βουνά και όλα τα μοναστήρια Διάβηκα , τα πάτησα και τά καμα όλα στάχτη Μα η Παναγιά της Κούλουρης , το Μέγα μοναστήρι Οπούχει εξήντα σήμαντρα κι είκοσι τρεις καμπάνες Με δεσποτάδες ιερείς με ψάλτες ενενήντα Στέκεται και με πολεμά δεν φίνει να την πάρω Δεκάξι φόρμους έκανα κι εικοσιενιά γιουρούσια Μα η φωτιά της μ’ έκαψε και φεύγω την αφήνω ».
  Τα τελευταία χρόνια το μοναστήρι της Φανερωμένης περιήλθε σε παρακμή και έφθασε να έχει μόνο τρεις μοναχούς γέροντας . Το 1944 ο Μητροπολίτης Αττικής - Μεγάρων και Σαλαμίνας Ιάκωβος την μετέτρεψε σε γυναικεία.
  Το μοναστήρι συνεχίζει μέχρι και σήμερα έτσι την λαμπρή του πορεία και δράση ( Η πρώτη Ηγουμένη ήταν η μοναχή Χριστονύμφη Τσιγκέλη )

Μονή Προφήτου Ηλιού Ύδρας

ΜΟΝΗ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ (Μοναστήρι) ΥΔΡΑ
Τηλέφωνο: +30 22980 52540