Πληροφορίες τοπωνυμίου

Μονή Γενεσίου Θεοτόκου Δαμάστας

ΜΟΝΗ ΓΕΝΕΣΙΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΔΑΜΑΣΤΑΣ (Μοναστήρι) ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ
Τηλέφωνο: +30 22310 81304
  Η Ιερά Μονή Δαμάστας αφιερωμένη στο Γενέθλιον της Θεοτόκου βρίσκεται στις πλαγιές του Καλλίδρομου σε ύψος 580 μ. και είναι γυναικεία. Η πρώιμη ιστορία της μας είναι άγνωστη. Το καθολικό είναι του 11ου αιώνα με Αγιογραφίες του 1818. Μία επιγραφή που βρίσκεται πάνω από το εσωτερικό ανώφλι της κεντρικής πύλης, μας πληροφορεί, ότι ο ναός έχει αναγερθεί δαπάνης του Καπετάν Ιωάννη Δυοβουνιώτη. Η Μονή έχει υποστεί πολλές καταστροφές η μεγαλύτερη έγινε στα χρόνια του '21 όταν πυρπολήθηκε από τους Τούρκους. Κατά την πυρπόληση αυτής καταστράφηκαν τα πολύτιμα κειμήλια και η βιβλιοθήκη της Μονής. Η ανοικοδόμησή της οφείλεται στις προσφορές των ευσεβών χριστιανών.
  Η Ιερά Μονή Δαμάστας καθώς και η γύρω από αυτήν περιοχή έπαιξαν μεγάλο ρόλο στους προεπαναστατικούς και επαναστατικούς χρόνους. Τη Μονή χρησιμοποίησαν ως ορμητήριο πολλοί οπλαρχηγοί όπως ο Καπετάν Πανουργιάς, Ο Διάκος και ο Δυοβουνιώτης. Ο ηγούμενος της Μονής Νεόφυτος όπως και πολλοί μοναχοί έπεσαν μαχόμενοι στο πλευρό του Διάκου στη μάχη της Αλαμάνας. Εκεί κοντά στη θέση Χαλκομάτα στη Δεσποτόβρυση σκοτώθηκε ο επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας. Στο Ελευθεροχώρι είχαν το στρατόπεδό τους ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και ο Γκούρας και από εκεί ξεκίνησαν για να πατήσουν το Πατρατζίκι (Υπάτη).