Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αγιοι Θεόδωροι

ΑΒΑΣ (Χωριό) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Aκριβής θέση: 25°40΄ 40°40΄.
Σχετική θέση: Bρίσκονται στην περιοχή του Ζωναίου όρους, στην κοιλάδα του ποταμού "Ειρήνης ρέμα", που βρίσκεται κοντά και στα Α της Αλεξανδρούπολης και κινείται με κατεύθυνση BΔ-ΝΑ για να εκβάλλει στο Αιγαίο (από αυτή την κοιλάδα διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή Κομοτηνή-Αλεξανδρούπολη), 4χλμ Δ του ΄Αβαντα, 10χλμ B της Αλεξανδρούπολης.
Nαοί και ιερά: Με την κοιλάδα του "Ειρήνης ρέμα" (τουρκ. In dere) ενώνεται μια μικρότερη πλευρική κοιλάδα, η οποία απολήγει σε απότομους γκρεμούς, οι περισσότεροι από τους οποίους σχηματίζουν σπήλαια. Σε ένα τέτοιο σπήλαιο διαμορφώθηκε ο βραχώδης ναός των Αγίων Θεοδώρων: τοίχοι και εντοιχισμένο εικονοστάσιο είναι πλούσια διακοσμημένοι σε βυζαντινές τοιχογραφίες δύο φάσεων (τέλη; 11ου, στροφή 12ου προς 13οαι.).
Zωγραφική: Στο βραχώδη ναό των Αγ. Θεοδώρων οι τοίχοι και το εικονοστάσιο είναι πλούσια διακοσμημένοι με βυζαντινές τοιχογραφίες δύο φάσεων: Η πρώτη χρονολογείται στα τέλη του 11ου αι. και ανήκει στη λεγόμενη "μοναστική" τεχνοτροπία, η δεύτερη στη στροφή του 12ου με τον 13ο αι. και διακρίνεται από τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης "μεταβατικής εποχής".
Συγγραφέας: Μ. Κορτζή - Β. Σιαμέτης

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Θρακικού Ηλεκτρονικού Θησαυρού

• http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?p...

Αγίου Γεωργίου

ΚΙΡΚΗ (Χωριό) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Τελευταίο ίσως εργαστήρι βυζαντινής αγιογραφικής παράδοσης στην Ελλάδα. Δείγματα του καλλιτεχνικού του έργου κοσμούν το τέμπλο του κεντρικού ναού του Αγ. Γεωργίου. Οι εικόνες του τέμπλου φιλοτεχνήθηκαν στα 1926-1927 απο το μοναχό Κύριλλο (1871-1945), που γεννήθηκε στην Κίρκη και έμαθε την αγιογραφική τέχνη στο Άγιον Όρος . Επιστρέφοντας στην πατρίδα του δημιούργησε εργαστήριο με κύριο μαθητή το λαϊκό ζωγράφο Πασχάλη Κατσίκα . Δέχτηκαν πολλές παραγγελίες , κυρίως απο τη Ρωσία και τη Θράκη.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης

• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/evros_2diadromi.htm

Μεταβυζαντινός Ναός Παλαιοχωρίου Νίψας

ΝΙΨΑ (Χωριό) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Τιμάται στη γένεση της Θεοτόκου. Ο αρχιτεκτονικός του τύπος, τρίκλητη Βασιλική με δίρριχτη στέγη και υπερώο είναι αρκετά συνηθισμένος στις επαρχίες της τουρκοκρατούμενης μεταβυζαντινής Ελλάδας. Στη νότια πλευρά, πάνω από την εξωτερική πύλη, σώζεται μέσα σε τυφλό αψίδωμα η χρονολογία 1844. Δεν γνωρίζουμε αν αναφέρεται στην ανέγερση ή σε κάποια επισκευή. Το κωδωνοστάσιο είναι ανεξάρτητο, ύψους περίπου 13μ. και σχήματος τετραγώνου πύργου, ακολουθώντας τη βυζαντινή παράδοση. Το δάπεδο λίθινο. Το υπερώο, ο άμβωνας και το τέμπλο ξύλινα. Στα θωράκια του τέμπλου υπάρχουν ωραιότατες λαϊκές ζωγραφιές αγγέλων. Η Αγία Τράπεζα αποτελείται από τετράγωνη πλάκα μ' ένα μόνο κυλινδρικό πόδι. Αυτός ο τύπος τράπεζας είναι παλαιοχριστιανικός. Ενδεχομένως ανήκει στην παλαιοχριστιανική περίοδο και μεταφέρθηκε στο μεταβυζαντινό ναΰδριο από κάπου αλλού, ίσως από την «Αγία Τριάδα». Οι εσωτερικοί τοίχοι έχουν καλυφθεί με ασβεστοκονίαμα. Διακρίνονται ωστόσο ίχνη προγενέστερων τοιχογραφιών.
Η κεντρική αψίδα κοσμείται με τον Παντοκράτορα ενώ στον υπόλοιπο χώρο φαίνονται ανθέμια, αστέρια και άγγελοι σε σκούρο μπλε έδαφος. Μάλλον παριστανόταν έναστρος ουρανός δηλ. πάλι ένα θέμα παλαιοχριστιανικής παράδοσης. Στο υπερώο βρέθηκε (καλοκαίρι 1988) αγιογραφημένο ύφασμα σε κακή κατάσταση με σκηνές από την Παλαιά, την Καινή Διαθήκη και τους βίους Αγίων. Στην πίσω όψη υπήρχε, μέσα σε φυσικό στεφάνι, χειρόγραφη επιγραφή. Κάποιος που επισκέφτηκε τους Αγίους Τόπους το 1857 αγόρασε το ύφασμα, πρόσθεσε την επιγραφή και το αφιέρωσε στο ναό. Η κεντρική αψίδα κοσμείται με τον Παντοκράτορα ενώ στον υπόλοιπο χώρο φαίνονται ανθέμια, αστέρια και άγγελοι σε σκούρο μπλε έδαφος. Μάλλον παριστανόταν έναστρος ουρανός δηλ. πάλι ένα θέμα παλαιοχριστιανικής παράδοσης. Στο υπερώο βρέθηκε (καλοκαίρι 1988) αγιογραφημένο ύφασμα σε κακή κατάσταση με σκηνές από την Παλαιά, την Καινή Διαθήκη και τους βίους Αγίων. Στην πίσω όψη υπήρχε, μέσα σε φυσικό στεφάνι, χειρόγραφη επιγραφή. Κάποιος που επισκέφτηκε τους Αγίους Τόπους το 1857 αγόρασε το ύφασμα, πρόσθεσε την επιγραφή και το αφιέρωσε στο ναό.

Ιστοσελίδα Δήμου Τραϊανούπολης
• http://www.traianoupolis.gr/tourist/church_1.htm (3 φωτ.)

Ναός Παναγίας Κοσμοσώτειρας

ΦΕΡΕΣ (Κωμόπολη) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
'Eχει χαρακτηριστεί ως "Το λαμπρότερο εκκλησιαστικό μνημείο στη Δυτική όχθη του 'Eβρου Ποταμού".
'Eχει ανεγερθεί το 1152 από Κωνσταντινουπολίτες και λειτουργήθηκε συνέχεια για περισσότερο από 200 χρόνια. 'Eγινε τζαμί μετά την κατάληψη των Φερών από τους Τούρκους, οι οποίοι κάλυψαν με αμμοκονίαμα τις τοιχογραφίες και έκαναν προσθήκες εσωτερικά και εξωτερικά με την οικοδόμηση ενός μιναρέ στην βορειοδυτική πλευρά του. Μετά την απελευθέρωση των Φερών το 1920, άρχισαν οι εργασίες αποκατάστασης του Ναού και της επαναφοράς στην πρώτη του κατάσταση.
Βρίσκεται στο κέντρο της παλιάς πόλης και ανήκει στο τύπο του δικιόνιου σταυροειδούς τρούλους έχει διάμετρο 7 μέτρων και το ύψος του από το έδαφος είναι όσο και το πλάτος 1 προς 1 που συμβολίζει την αρμονία του κόσμου. Η εικονογράφηση του αποτελεί το μοναδικό δείγμα της τέχνης της σχολής της Κωνσταντινούπολης κατά τον 12ο αιώνα και αποπνέει μεγαλοπρεπή σοβαρότητα.
Ξεχωρίζουν στον βόρειο και στον νότιο τοίχο του ναού με εμφανίσεις στρατιωτικών βυζαντινών αγίων τέσσερις μορφές αποδίδουν τις μορφές του αυτοκράτορα Αλεξίου Κομνηνού και των γιών του Ιωάννη Ανδρόνικου και Ισαάκιου που είναι και ο κτήτορας της Μονής.
Εξωτερικά η κοκκινωπή πέτρα δίνει ρόδινη όψη στην εκκλησιά την οποία ο λαός των Φερών αποκαλούσε "Αγία Σοφιά" γιατί του έφερνε στο νου τη Μεγάλη Εκκλησία της Πόλης.
Στο νότιο μέρος της Ανατολικής εξωτερικής πλευράς του Ναού, ο επισκέπτης μπορεί να δει εντοιχισμένο ανάγλυφο μονοκέφαλου αετού που ήταν το σύμβολο της αυτοκρατορικής οικογένειας και τούτο φανερώνει πως κάποιο μέλος της, ο κτήτορας Ισαάκιος έχει ταφεί στο χώρο του Ναού.
Γύρω από τον Ναό, που αποτελούσε το Καθολικό της Μονής, διατηρούνται ίχνη του τείχους που περιέλειε όλο τον χώρο της, καθώς και 2 πύργοι, ένας από τους οποίους χρησιμοποιείται ως καμπαναριό της εκκλησίας.
'Oλο το συγκρότημα της Μονής, υδρεύονταν με άριστα οικοδομημένο, από τον Ισαάκιο υδραγωγείο που κατασκευάστηκε. "πολλοίς ιδρώσιν και δαπάνη πολλών νομισμάτων"
Κομμάτια αυτού του υδραγωγείου σώζονται στην είσοδο της πόλης και στην παρακείμενη ρεματιά.
Σήμερα η Παναγία η Κοσμοσώτειρα, συνιστά ομώνυμο πνευματικό ίδρυμα που αποτελεί προσκύνημα και τόπο λατρείας των απανταχού της γης Θρακών.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης

• http://www.aneta.gr/evrostour/Dimoi/feres2.htm

Η πολιτεία που κτίστηκε γύρω από μια Βυζαντινή εκκλησία

• http://alex.eled.duth.gr/Eldoseis/Koukos/orfeas/fi...

Παναγία Ελευθερώτρια

Η έλλειψη σύγχρονου λατρευτικού χώρου, αντιμετωπίστηκε με την ανέγερση του περικαλλούς Ναού της "Παναγίας Ελευθερώτριας", που κοσμεί την πόλη του Διδυμοτείχου και είναι αφιέρωμα της εκκλησίας και των πιστών του Διδυμοτείχου, ως δείγμα ευγνωμοσύνης για την απελευθέρωση της πόλης, τον Μάιο του 1920.

Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδούπολης
• http://www.aneta.gr/evrostour/Dimoi/didy4.htm

Ιερά Μητρόπολη, Αγιος Νικόλαος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ (Πόλη) ΕΒΡΟΣ
Είναι η πρώτη Εκκλησία που χτίστηκε στην Αλεξανδρούπολη από τους πρώτους άποικους της. Στην σημερινή της μορφή έχουν γίνει πάρα πολλές αισθητικές αλλαγές. Υπάρχουν ανεκτίμητης αξίας ιερά εικονίσματα και σκεύη τα οποία εκθέτονται και στο κοινό στο Εκκλησιαστικό της Μουσείο. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1900 και πρωτολειτούργησε το 1901 από τον Μητροπολίτη επίσκοπο Γερμανό της Αίνου. Το 1908 με την χρηματική βοήθεια του Vlassiou Souchour πρόξενο της Αυστρίας-Ουγγαρίας στην Αλεξανδρούπολη, χτίστηκαν δύο καμπαναριά.Η εκκλησία ανακαινίστηκε το 1947 υπο την επίβλεψη του τότε Μητροπολίτη επισκόπου Ιωακείμ Καβύρη. Είναι αφιερωμένη στον Αγιο Νικόλαο πολιούχο της Αλεξανδρούπολης.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης

• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/alexpoli_views.htm

Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Αετοχωρίου

ΑΕΤΟΧΩΡΙ (Οικισμός) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Τηλέφωνο: +30 25510 51315
ΙΣΤΟΡΙΚΟ : Ιδρύθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1981 από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης κον Ανθιμο. Θεμελιώθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου του 1989 και εγκαινιάσθηκε στις 21 Ιουνίου 1992.
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Σε απόσταση 11 χιλιομέτρων από την Αλεξανδρούπολη και στην κορυφή ενός λόφου, στην θέση Αετοχώρι του Δήμου Τραϊανούπολης βρίσκεται η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Η τοποθεσία των δέκα στρεμμάτων, στην οποία είναι κτισμένη η Μονή, δεν επιλέχθηκε τυχαία. Η θέα την οποία απολαμβάνει ο προσκυνητής βλέποντας τη θάλασσα είναι απεριόριστη τα νησιά Ιμβρος, Τένεδος και Σαμοθράκη αλλά και η κορυφή του όρους Αθω είναι ορατά.
ΝΑΟΣ: Ο Ναός ο οποίος τιμάται στον Απόστολο και Ευαγγελιστή Ιωάννη το Θεολόγο, είναι βυζαντινού ρυθμού, έχοντας σχήμα εγγεγραμμένου ισοσκελούς σταυρού με τρούλο το βάρος του οποίου συγκρατούν τέσσερα τόξα που με τη σειρά τους στηρίζονται σε δύο κίονες και δύο πεσσούς. Στις δύο κεραίες του σταυρού βόρια και νότια έχουν σχηματισθεί κόγχες, που μαζί με αυτήν του Ιερού Βήματος δημιουργούν το τρίκωγχο σχήμα.
ΚΕΙΜΗΛΙΑ: Στα κειμήλια της Μονής συγκαταλέγονται μία εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου του 1786 δώρο του ιδρυτή της Μονής Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου. Τεμάχια Ιερών Λειψάνων των Πέντε Νεομαρτύρων από την Σαμοθράκη που μαρτύρησαν στην Μάκρη Έβρου το 1835. Τεμάχιο του Αγίου Χαραλάμπους, του Αγίου Παντελεήμονος κ.α.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Η Ιερά Μονή διαθέτει ξενώνα όπου κάθε χρόνο φιλοξενούνται περίπου 700 προσκυνητές. Διαθέτει επίσης συνεδριακό κέντρο 110 ατόμων με πλήρη εξοπλισμό όπου διοργανώνονται συνέδρια με διεθνή συμμετοχή. Η πνευματική κυρίως δραστηριότητα της Μονής αποτελεί πόλο έλξης για τους πιστούς μιας ευρύτερης περιοχής και εκτός τον ορίων της Μητροπόλεως.

Μονή Αγίου Ιωάννη Θεολόγου

Είναι ένα από τα 4 Μοναστήρια του 'Εβρου και το νεότερο. Ιδρύθηκε από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως κ. 'Ανθιμο και εγκαινιάστηκε το 1992. Βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ. Από την Αλεξανδρούπολη, δίπλα στο χωριό Αετοχώρι, στην πλαγιά ενός λόφου με θέα στο Θρακικό πέλαγος. Εκτός από το καθολικό αφιερωμένο στον Απόστολο Ευαγγελιστή Ιωάννη τον Θεολόγο, η Μονή διαθέτει μεγάλο ξενώνα και συνεδριακό κέντρο 110 θέσεων, με πλήρης εξοπλισμό κι πλούσια βιβλιοθήκη. Στα κειμήλια της Μονής συγκαταλέγοντας παλιές ιερές εικόνες και τεμάχια από λείψανα των 5 Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης και των Αγίων Χαραλάμπους και Παντελεήμονος. Το έμψυχο δυναμικό της Μονής, αποτελούν 15 ιερομόναχοι, οι οποίοι διακονούν σε διάφορες θέσεις και Ναούς της Μητρόπολης Αλεξανδρουπόλεως. Η Μονή πανηγυρίζει στις 8 Μαΐου. 'Εχει μεγάλη πνευματική ακτινοβολία και αποτελεί πόλο έλξης για τους πιστούς της ευρύτερης περιοχής και εκτός των ορίων της Μητρόπολης.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης

• http://www.aneta.gr/evrostour/Dimoi/traian7.htm

Μονή Παναγίας Εβρου

ΜΑΚΡΗ (Κωμόπολη) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Τηλέφωνο: +30 25510 71263
  Δυτικότερα και ανάμεσα στους πυκνούς ελαιώνες, βρίσκεται η Ιερά Μονή της Θεοτόκου, πιο γνωστή με το όνομα "Η Παναγία του 'Εβρου". Ιδρύθηκε το 1980 και λειτουργεί από το 1983. Οι μοναχές που εγκαταβιώνουν εδώ, έχουν δημιουργήσει μια δημιουργική κυψέλη πνευματικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Η μεγάλη αυλή, είναι τριγυρισμένη με τα κτίρια του ξενώνα. Στον επάνω όροφο τα κελιά, το ισόγειο, το αρχονταρίκι, τα εργαστήρια αγιογραφίας, ιερορραπτικής, κεντητικής και κηροπλαστικής.
  Στο κέντρο της αυλής, είναι το καθολικό, εκκλησία βυζαντινού ρυθμού, καταζωγράφιστη εσωτερικά με σκηνές από τη ζωή του Θεανθρώπου, έργα του ζωγράφου Ζλατάνη. Είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.
  Κάθε Κυριακή και γιορτή μετά τη Θεία Λειτουργία, ακολουθεί η φιλοξενία και το κέρασμα που προσφέρουν οι μοναχές με φιλόξενη διάθεση και άδολα γελαστό πρόσωπο.

Ιερά Μονή Παναγίας Κοσμοσώτειρας

ΦΕΡΕΣ (Κωμόπολη) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Στις Φέρες, εικοσιεννέα χλμ βορειανατολικά της Αλεξ/πολης και δίπλα στον ποταμό Έβρο, τοποθετείται η βυζαντινή πόλη Βήρα. Η Βήρα συνδέθηκε στενά με το όνομα του Σεβαστοκράτορα Ισαάκιου Κομνηνού. Στα 1151-52 ανέγειρε στην παραποτάμια πόλη τη μονή της Κοσμοσώτειρας και εγκατέλειψε τον κοσμικό βίο. Από την οχυρή μονή, σήμερα σώζεται το καθολικό της (κεντρικός ναός) ένα από τα καλύτερα δείγματα κομνήνειας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα και τα θεμέλια ή τμήματα τριών από τους έξι πύργους των τειχών της. Ο τύπος του ναού είναι δικιόνιος εγγεγραμμένος σταυροειδής (δηλαδή σχηματίζει τετράγωνο με δύο διπλά στηρίγματα, στο οποίο εγγράφεται σταυρός.) Στο εσωτερικό διατηρούνται θαυμάσιες τοιχογραφίες κομνήνειας περιόδου, που απηχούν την τέχνη της Βασιλεύουσας. Στον αυλόγυρο του ναού εκτίθενται διάφορα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης

• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/evros_5diadromi.htm (2 φωτ.)

Ιστοσελίδα Δήμου Φερών
• http://www.feres.gr/panagia.htm (4 φωτ.)