Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ναός Αγίας Παρασκευής

ΣΙΑΤΙΣΤΑ (Πόλη) ΚΟΖΑΝΗ
  Ο αρχαιότερος σωζόμενος ναός είναι της Αγίας Παρασκευής στην πλατεία της Γεράνειας. Χτισμένος το 1677, αποτελεί ένα αξιόλογο μνημείο μεταβυζαντινής τέχνης. Πρόκειται για μια θολοσκέπαστη τρίκλιτη βασιλική, με υπερυψωμένο νάρθηκα-γυναικωνίτη. Η διάταξη των θόλων σε σχήμα σταυρού, κατά μήκος του ναού και εγκάρσια, δίνουν στο ναό τη μορφή του εγγεγραμμένου σταυροειδούς. Ο κυρίως ναός, ο νάρθηκας και εξωτερικά ο νότιος τοίχος του περίστωου είναι κατάγραφοι με τοιχογραφίες. Αξια προσοχής είναι η απεικόνιση στο νότιο τοίχο του νάρθηκα-γυναικωνίτη αρχαίων Ελλήνων σοφών: Σόλωνα, Πλούταρχου, Αριστοτέλη, Πλάτωνα, Θουκυδίδη και Σίβυλλας.
  Η αντίστοιχη απεικόνιση των ίδιων προσώπων στο ναό του Προφήτη Ηλία, φαινόμενο όχι συνηθισμένο σε χριστιανικούς ναούς, δείχνει την άνθιση της ελληνικής παιδείας στη Σιάτιστα στο τέλος του 17ου και όλο το 18ο αιώνα. Το τέμπλο ψηλό, ξυλόγλυπτο, εξαιρετικής τέχνης, είναι επιχρυσωμένο, ενώ τα θωράκια στο κάτω μέρος είναι διαφορετικής τέχνης και όχι επιχρυσωμένα. Άριστης τέχνης είναι και τα επιχρυσωμένα ξυλόγλυπτα του άμβωνα και του δεσποτικού. Τα δεσποτικά, ο εικόνες του τέμπλου, αριστουργηματικά δημιουργήματα του Κρητικού Θεόδωρου Πουλάκη, παρέχουν ιδιαίτερη μυσταγωγικότητα, μαζί με τα βημόθυρα της Ωραίας Πύλης, στον εισερχόμενο. Χαρακτηριστικός είναι ο Επιτάφιος, δυτικής τεχνοτροπίας, με ζωγραφική στις δύο όψεις του ξύλου, έργο του "Αναστασίου Ιωάννου εξ Ιωαννίνων" (1741), με κουβούκλιο ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο. Ο ναός της Αγίας Παρασκευής, μαζί με το ναϊσκο της Παναγίας στα νότια, το ψηλό καμπαναριό εξαγωνικής κάτοψης (1862) στα βόρεια, περικλείεται από αυλή πλακόστρωτη. Το οικοδομικό αυτό τετράγωνο, που βόρεια αναπτύσσεται τριγωνικά, αποτελεί το εκφραστικότερο δείγμα της μεταβυζαντινής φυσιογνωμίας της Σιάτιστας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

Ναός Προφήτη Ηλία

  Ο ναός του Προφήτη Ηλία, στο μέσο Χώρας και Γεράνειας, σε λόφο με πανοραμική θέα, είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με υπερυψωμένο επίσης νάρθηκα-γυναικωνίτη στο δυτικό μέρος και ένα μονόχωρο παρεκκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους, στη βορειοανατολική πλευρά. Χτίστηκε το 1701, ανακαινίστηκε το 1740, ενώ ο κατάγραφος νάρθηκας-γυναικωνίτης ιστορήθηκε το 1744 από Καπεσοβίτες αγιογράφους. Οι παραστάσεις της ρίζας του Ιεσσαί με τους αρχαίου φιλόσοφους, της δημιουργίας του Αδάμ, της "Ετοιμασίας του Θρόνου", της Δευτέρας Παρουσίας, είναι αξιόλογες. Η διακόσμηση στον κυρίως ναό, όπου οι τοιχογραφίες είναι ελάχιστες, γίνεται με γύψινα στοιχεία, το ταβάνι είναι ξύλινο, στη μορφή που υπάρχει και στα αρχοντικά σπίτια, όπως και στις άλλες εκκλησίες της ίδιας εποχής. Το ψηλό τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

Ναός Αγίου Ιωάννη

Χτίστηκε το 1700 στο νοτιοδυτικό άκρο της Σιάτιστας. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της εκκλησίας είναι της ίδιας τεχνικής με εκείνο του Προφήτη Ηλία.

Ναός Αγίο Μηνά

Χτίστηκε το 1702 επί αρχιερατείας του Ζωσιμά. Πρόκειται για μονόκλινη ξυλόστεγη βασιλική με αξιόλογες τοιχογραφίες του 1728.

Ναός Αγίου Νικάνορα

Τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε το 1709

Ναός των Δώδεκα Αποστόλων

Τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε το 1744.

Ναός Αγίου Γεωργίου

Τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε το 1760 στις υπώρειες του όρους Βέλια (Γρίβα Μπαλαμπάνη).

Ναός Αγίου Χριστόφορου

Τρίκλιτη βασιλική που κτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα.

Ναός των Αγίων Ταξιαρχών

Τρίκλιτη βασιλική που κτίστηκε το 1798 με κτίτορα το μοναχό και διδάσκαλο της Σιάτιστας Ιωνά.

Ναός Αγίου Αθανασίου

Ο ναός - Αγίων Αναργύρων και Αγίου Αντωνίου ως τρισυπόστατος - χτίστηκε το 1963 σε θέση παλιότερου.

Ναός Αγίας Τριάδος

Είχε κτιστεί δισυπόστατος (και στη μνήμη του Οσίου Ναούμ) πιθανώς το 1610.

Ναός Αγίου Δημητρίου

  Ο αρχικός ναός του Αγίου Δημητρίου είχε ανεγερθεί το 1647, κατεδαφίστηκε το 1801 και ξανακτίστηκε, κάηκε από τυχαία πυρκαγιά το 1910, για να υψωθεί το 1911 ο σημερινός επιβλητικός βυζαντινού ρυθμού, σε σχέδιο του Σιατιστινού αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου. Δίπλα στο ναό είναι χτισμένο εξαγωνικό κωδωνοστάσιο (1856) που , όπως και το σχεδόν όμοιο της Γεράνειας, αποτελεί μνημείο για τη Σιάτιστα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

Ναός Αγίου Νικολάου

  Ο σημερινός ναός του Αγίου Νικολάου είναι ο δεύτερος, αφού ο αρχικός χτίστηκε το 1743 δισυπόστατος (Αγίων Νικολάου και Σπυρίδωνος), κατεδαφίστηκε το 1929, οπότε και οικοδομήθηκε ο σύγχρονος με σχέδιο του Στατιστινού αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Μάλαμα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

  Μικρότεροι ναοί, που κτίστηκαν πρόσφατα, είναι του Αγίου Αντωνίου στη συνοικία "Μανιάδικα" της Γεράνειας, του Αγίου Νεκταρίου δίπλα στον Αγιο Αθανάσιο, του Αγίου Αχιλλείου στη "Μπάρα Σιάτιστας". Της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο ύψωμα "Βίγλας" καθώς ανηφορίζουμε για τη Σιάτιστα, των Αγίων Θεοδώρων στην ιστορική τοποθεσία "Ράχη Συκιάς", του Αγίου Κοσμά κοντά στο ναό του Αγίου Νικάνορα, του Αγίου Αχιλλείου δίπλα στο ναό του Αγίου Ιωάννη. Δεν πρέπει να αποσιωπήσουμε ακόμα δύο εξωκκλήσια έξω από τη Σιάτιστα, του Αγίου Παντελεήμονος στη μαγευτική θέση "Τσιάμια" στο όρος "Μπούρινου", 16 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Σιάτιστας, και του Αγίου Ιωάννη στη "Γιάγκοβη", 8 χιλιόμετρα νότια της Σιάτιστας στις όχθες του Αλιάκμονα.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μικροκάστρου

ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΜΙΚΡΟΚΑΣΤΡΟΥ (Μοναστήρι) ΚΟΖΑΝΗ
Τηλέφωνο: +30 24650 71306