Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ναός Παναγίας Χρυσοβίτσας

ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑ (Κωμόπολη) ΙΩΑΝΝΙΝΑ
Τηλέφωνο: +30 26560 22312
  Η εκκλησία της Παναγίας Χρυσοβίτσας βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό του Μετσόβου, σε υψόμετρο 1000 μ. περίπου. Ο σημερινός ενοριακός ναός ήταν άλλοτε καθολικό μονής, που η παράδοση θέλει να ανεγείρεται στο μέρος όπου εμφανίστηκε με θαυματουργό τρόπο η εικόνα της Παναγίας. Σύμφωνα με επιγραφές που σώζονται εντοιχισμένες στο εσωτερικό του ναού, η μονή ιδρύθηκε μέσα στο 13ο αιώνα.
  Από τη μονή, που την εποχή της ακμής της ήταν η πλουσιότερη της περιοχής, σώζεται σήμερα το καθολικό, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η τρίκλιτη βασιλική, με τη στέγη από σκούρο σχιστόλιθο, τους τοίχους από ντόπια πέτρα και το χαγιάτι που στηρίζεται σε τέσσερις τετράγωνους πεσσούς, ανήκει στο χαρακτηριστικό τύπο της ηπειρωτικής βασιλικής, που ακμάζει ιδιαίτερα το 18ο αι. Στον ίδιο αιώνα και συγκεκριμένα το 1781 χρονολογούνται και οι τοιχογραφίες του καθολικού, που φιλοτέχνησαν δύο από τους σημαντικότερους εκπροσώπους των Καπεσοβιτών αγιογράφων της Ηπείρου, οι Ιωάννης και Γεώργιος, γιοι του Αθανασίου. Το θαυμασμό αποσπούν επίσης τα ξυλόγλυπτα έργα του καθολικού, όπως ο δεσποτικός θρόνος και το τέμπλο του Ιερού Βήματος.
  Εκτός από την εκκλησία της Παναγίας, το συγκρότημα διασώζει και άλλα στοιχεία της αρχικής μοναστηριακής του μορφής, όπως το τείχος που το περιβάλλει δίνοντάς του όψη φρουρίου, τη μία από τις τρεις πύλες-εισόδους με τις δρύινες πόρτες και τα λιγοστά, αναστηλωμένα σήμερα, κελλιά.