Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ναός Αγίων Αποστόλων

  Ο Ναός των Αγίων Αποστόλων ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των "νησιώτικων" οκταγωνικών ναών, αποτελεί μικρό αντίγραφο του καθολικού της Νέας Μονής και είναι ένα άριστα διατηρούμενο βυζαντινό μνημείο. Εξωτερικά φέρει πλούσιο κεραμικό διάκοσμο (οδοντωτές ταινίες, φιαλοστόμια, πλίνθινα τόξα). Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες του Αντωνίου Δομεστίχου Κυνηγού του Κρητός, του έτους 1665.
  Μια επιγραφή πάνω από την κεντρική είσοδο του ναού αναφέρει ότι ο ιερομόναχος Συμεών, μετέπειτα Μητροπολίτης Χίου, ανήγειρε "εκ βάθρου" τον ναό στα 1564. Πιθανότατα πρόκειται για μια ανακαίνιση του ναού. Τα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία του ναού, μας οδηγούν σε μια χρονολόγηση ανέγερσής του στα μέσα του 14ου αι.
  Το 1985 ξεκίνησαν οι εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών του ναού, οι οποίες και συνεχίζονται. Το μνημείο είναι επισκέψιμο για το κοινό. Ο ναός λειτουργείται κάθε χρόνο στις 29 Ιουνίου, ημέρα μνήμης των Αγίων Πέτρου και Παύλου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Υπουργείου Εξωτερικών

• http://www.pyrgi.net/istorika_mnimeia.html (4 φωτ.)
Ιστοσελίδα Υπουργείου Πολιτισμού
• http://www.culture.gr/2/21/212/21203n/g212cn05.htm... (1 φωτ.)
Ιστοσελίδα Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χίου
• http://www.chios.gr/Monuments/church_of_aghioi_apo... (1 φωτ.)
• http://www.chiosonline.gr/holyapostles.asp (2 φωτ.)
• http://www.chios.com/island/monastery/apostoloi.ht... (1 φωτ.)

Η Koίμηση της Θεοτόκου

  Στην Κεντρική πλατεία του Πυργιού δεσπόζει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, που είναι η μεγαλύτερη και κεντρικότερη, η χωριοεκκλησιά. Ο ναός με την αυλή του κατέχουν ολόκληρη τη δυτική πλευρά της πλατείας. Σύμφωνα με επιγραφή έχει κτιστεί το 1694. Είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο καμαροσκέπαστο το μεσαίο κλίτος. Αξιόλογο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η εξωτερική επιφάνεια του ναού καλύπτεται με ξυστά.
  Στις αρχές του αιώνα προστέθηκε ένα προστώο στη νότια πλευρά του ναού. Η δυτική πλευρά του προστώου είναι ευθυγραμμισμένη με τον εξωτερικό τοίχο της δυτικής πλευράς της εκκλησίας. Στη νότια πλευρά της αυλής, λίγα μέτρα από τη νοτιοδυτική γωνία της, στη θέση του παλιού χαμηλού κωδονοστασίου οικοδομήθηκε το 1930 το σημερινό καμπαναριό από εγχώρια λευκή πελεκητή πέτρα, που δεσπόζει με το περήφανο ύψος του σ' ολόκληρο τον οικισμό. Στο ισόγειο του καμπαναριού στεγάζεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου, γιατί εκεί κοντά υπήρχε παλαιότερα μικρή εκκλησία αφιερωμένη στη μνήμη αυτού του Αγίου. Η αυλή της εκκλησίας κοσμείται με τις προτομές δύο επιφανών Πυργούσων, του μητροπολίτη Γερμανού Θεοτοκά και του ψυχιάτρου Μιχάλη Γιαννίρη. Στη νοτιοανατολική γωνία της αυλής βρίσκεται το Αγίασμα.
Από το βιβλίο "Ενα Κειμήλιο Το Πυργί της Χίου" σελ. 58 που εκδόθηκε το 1992 από τον Σύλλογο Πυργούσων Αττικής «Το Πυργί Χίου».

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του κόμβου: Το Πυργί της Χίου

• http://www.pyrgi.net/istorika_mnimeia.html (2 φωτ.)

Στη βορειοδυτική άκρη του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Υπαπαντής, που είναι του ίδιου τύπου με τον Ταξιάρχη. Αν κριθεί όμως από την τοιχοποιία και τον πλίνθινο διάκοσμό της, πρέπει να είναι αρκετά παλαιότερη εκκλησία.