Πληροφορίες τοπωνυμίου

Οι κάτοικοι των ορεινών χωριών

  Αριθμούν 30.000 περίπου, και αποτελούν το 28% σχεδόν του πληθυσμού του Νομού Ξάνθης, είναι οι άνθρωποι που κατοικούν στα ορεινά χωριά. Συνήθως οι οικογένειες είναι πολυμελείς και μέσα στο ίδιο σπίτι ζουν και οι γιαγιάδες και οι παππούδες. Στα διπλανά σπίτια ή ακόμη κι όλο το χωριό μπορεί να είναι συγγενείς. Κάπως έτσι είναι δομημένες οι μικροκοινωνίες στα μικρά και απόμακρα χωριά. Ακόμη και συγγένεια να μην υπάρχει σίγουρα θα υπάρχουν τόσο στενοί δεσμοί μεταξύ των ανθρώπων σαν να είναι η ίδια οικογένεια.
  Οι κάτοικοι των ορεινών χωριών, σε μεγάλο βαθμό ήταν αυτάρκεις τα παλαιότερα χρόνια, εξασφαλίζοντας τα βασικά είδη και αποθηκεύοντάς τα κατάλληλα, να διατηρηθούν αλλά και να μην τους λείψει τίποτα μέχρι να βγουν στην άνοιξη κι αρχίσει πάλι η γη να τους δίνει τους φρέσκους καρπούς της. Η σχέση τους με το εμπόριο περιοριζόταν στην πώληση του φημισμένου σ’ όλο τον κόσμο Ξανθιώτικου καπνού “μπασμά”, της πεντανόστιμης βουνίσιας πατάτας, τα λευκόσαρκα και γευστικότατα καρύδια, λίγα κάστανα, λίγα όσπρια αλλά και καυσόξυλα που τα κατέβαζαν με τα μουλάρια στην πόλη.
  Μπορεί οι ορεσίβιοι κάτοικοι να ζουν και να βγάζουν το ψωμί τους ακόμη και σήμερα πιο δύσκολα απ’ τους άλλους, όμως η ζεστασιά του τζακιού και γύρω από αυτή όλη η οικογένεια και οι φίλοι, κάνει τις καρδιές τους ζεστές και φιλόξενες. Είναι άνθρωποι δουλευτάδες οι βουνίσιοι άνδρες που ξέρουν να δουλεύουν καλά τη γη και τα ζώα, μαστόροι και τεχνίτες περιζήτητοι, δυνατοί για να είναι οι πιο κατάλληλοι για τις δουλειές του δάσους αλλά και νοικοκυραίοι που φροντίζουν να μη λείψει τίποτε από το σπίτι και την οικογένεια. Έργα τους θαυμαστά τα παλιά και σοφά χαραγμένα μονοπάτια των βουνών, όχι φυσικά για να κάνουν ορειβασία αλλά για να επικοινωνούν μεταξύ τους και να συναλλάσσονται τα χρόνια που οι δρόμοι στα βουνά ήταν πολυτέλεια. Τεχνίτες ανώνυμοι αλλά σπουδαίοι. Φτάνει να καλοκοιτάξουμε τα περίτεχνα γεφύρια που είναι γεμάτα τα βουνά της Ξάνθης, φτιαγμένα με πέτρα και σοφία. Αλλο περίτεχνο έργο των μαστόρων των ορεινών χωριών ήταν οι νερόμυλοι. Κάθε χωριό έπρεπε να έχει το δικό του νερόμυλο. Το ψωμί, η πολυτιμότερη τροφή του ανθρώπου, ήταν για τους βουνίσιους αποκλειστική τους υπόθεση, από το σιτάρι μέχρι το φούρνισμα. Λιθόκτιστοι νερόμυλοι, έργα σπουδαίων μαστόρων, έκαναν το σιτάρι, που μόνοι καλλιεργούσαν, ψωμάκι.
  Ομως και η γυναίκα του βουνού έχει το δικό της πρωταγωνιστικό ρόλο. Σπίτι και παιδιά είναι δική της αποστολή. Στο χωράφι, στα ζώα, σ’ όλες τις αγροτικές ασχολίες, μαζί με τον άντρα, δουλεύει σκληρά γιατί τίποτα εκεί στα ψηλά δεν είναι εύκολο. Η καπνοκαλλιέργεια είναι κυρίως δική της υπόθεση. Αλλά πέρα από το σπίτι και τη δουλειά η γυναίκα στα ορεινά της Ξάνθης είναι χρυσοχέρα. Τα έργα της μιλούν από μόνα. Υφαίνουν, πλένουν, κεντούν και ράβουν αριστουργήματα. Δεν αφήνουν το χρόνο να κυλάει άσκοπα, δεν έμαθαν να ζουν έτσι.
  Η ορεινή Ξάνθη στη δεκαετία του ‘60 γνώρισε όσο λίγες περιοχές την εγκατάλειψη. Το μεγάλο κύμα μετανάστευσης ερήμωσε τον τόπο, αφήνοντας πίσω γέροντες να μεγαλώσουν τα παιδιά αλλά κουρασμένους πια για δουλειά όπως παλιά. Ομως από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70 αρχίζει να διαφαίνεται ότι καλύτερες μέρες πρόκειται να έρθουν. Ο πληθυσμός αρχίζει να αυξάνει σιγά σιγά με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η παλιννόστηση δρομολογήθηκε. Βέβαια ένας αριθμός απ‘ αυτούς εγκαταστάθηκε στην πόλη, όμως η εικόνα πια στα ορεινά χωριά είναι ασύγκριτα καλύτερη.
(κείμενο: Θανάσης Μουσόπουλος, Ε. Κορωνάκη-Τσοτανίδου, Γιάννης Χαραλαμπίδης, Νίκος Γερμαντζίδης, Νάντια Νάκου, Ευγενία Πατρώνη)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Ξάνθης (2003).

Πομάκοι

• http://users.otenet.gr/~tamieion/tamieion/index.ht...