Εμφανίζονται 5 τίτλοι με αναζήτηση: Ιστορία στην ευρύτερη περιοχή: "ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ Πόλη ΑΡΚΑΔΙΑ" .
ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Ο Επαμεινώνδας θεωρείται οικιστής της Μεγαλόπολης, γιατί όχι μόνο παρακίνησε τους Αρκάδες να συνοικιστούν, αλλά τους έστειλε και χίλιους επίλεκτους Θηβαίους για να τους προστατεύσουν σε περίπτωση που θα αντιδρούσαν οι Λακεδαιμόνιοι στο συνοικισμό (Παυσ. 8.27.2, 9.14.4).
Ο Παυσανίας αναφέρει ότι η Μεγαλόπολη δημιουργήθηκε με το συνοικισμό πολλών αρκαδικών πόλεων τη χρονιά της μάχης των Λεύκτρων, δηλαδή το 371π.Χ. (Παυσ. 8,27,8). Συνήθως όμως πιστεύεται ότι ο συνοισμός έγινε το 368π.Χ, μετά τη μάχη που κέρδισε ο Σπαρτιάτης Αρχίδαμος εναντίον των Αρκαδίων, Μεσσηνίων και Αργείων χωρίς οι Σπαρτιάτες να έχουν καμία απώλεια, γεγονός από το οποίο η μάχη αυτή ονομάστηκε "άδακρυς" (Εκδ. Αθηνών, Παυσανίου Περιήγησις, τόμ. 4, σελ. 293, σημ. 2).
Η πρώτη επίθεση Λακεδαιμονίων που αναφέρει ο Παυσανίας συνέβη κατά τη διάρκεια της τυραννίδας του Αριστόδημου και νικητές ήταν οι Μεγαλοπολίτες (Παυσ. 8,27,11). Στην επόμενη επίθεσή τους οι Λακεδαιμόνιοι είχαν αρχηγό τον Αγι και ήταν πιο καλά προετοιμασμένοι από πριν. Αν δεν τους είχε σταματήσει ο βοριάς θα είχαν γκρεμίσει τα τείχη της πόλης, όπως είχαν υπολογίσει. Η τρίτη απόπειρα των Λακεδαιμόνιων να κυριέψουν τη Μεγαλόπολη έγινε υπό τον Κλεομένη, ήταν επιτυχής και σ' αυτή τη μάχη ήταν που σκοτώθηκε ο Λυδιάδης. Η κατάληψη της πόλης έγινε νύχτα εν καιρώ ειρήνης. Πολλοί Μεγαλοπολίτες σκοτώθηκαν τότε ενώ άλλοι, καθώς και τις γυναίκες και τα παιδιά, κατέφυγαν με το Φιλοποίμενα στη Μεσσηνία. Ο Κλεομένης έκανε μεγάλες καταστροφές στην πόλη, καίγοντας και κατεδαφίζοντας (Παυσ. 8,27,11-15).
Οι Αρκάδες εξέλεξαν δέκα άνδρες ως οικιστές από πέντε από τις πόλεις που θα έπαιρναν μέρος στο συνοικισμό της Μεγαλόπολης. Συγκεκριμένα, τον Τίμωνα και τον Πρόξενο από την Τεγέα, τον Ακρίφιο και τον Κλεόλαο από τον Κλείτορα, τον Ποσσικράτη και το Θεόξενο από την Παρρασία, τον Ευκαμπίδα και τον Ιερώνυμο από τη Μαίναλο και τον Οπολέα και το Λυκομήδη από τη Μαντίνεια (Παυσ. 8,27,2).
ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ (Πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Νοτιοδυτικά του Νομού
Αρκαδίας και στο κέντρο της Πελοποννήσου
βρίσκεται 200χιλ. από την Αθήνα
και 35 χλμ. από την Τρίπολη,
ο Δήμος Μεγαλόπολης. Πρωτεύουσα
του Δήμου είναι η ομώνυμη πόλη της Μεγαλόπολης,
που είναι κτισμένη στο κέντρο λεκανοπεδίου, κοντά στον ποταμό Ελισσώνα,
παραπόταμο του Αλφειού και
κοντά στα ερείπια της Μεγάλης
Πόλεως.
Στην προϊστορική εποχή, το λεκανοπέδιο Μεγαλόπολης ήταν λίμνη, που
κατά την Πλειστόκαινο περίοδο μετατράπηκε σε έλος. Την λίμνη περιέβαλλαν δάση,
στα οποία κατοικούσε χαρακτηριστική πανίδα θηλαστικών, όπως γιγάντιοι ελέφαντες,
ρινόκεροι, ιπποπόταμοι, βοοειδή, τα οποία είχαν μεταναστεύσει από την Αφρική,
που τότε ήταν ενωμένη με την Ευρώπη και την Ασία. Εξ αιτίας διαφόρων γεωλογικών
μεταβολών, που συνέβησαν στο πέρασμα των αιώνων, τα νερά της λίμνης διάνοιξαν
φαράγγι κοντά στην Καρύταινα,
δημιούργησαν την κοίτη του ποταμού Αλφειού και παροχετεύτηκαν προς το Ιόνιο
Πέλαγος, όπως συνεχίζεται έως σήμερα. Έτσι η λεκάνη της Μεγαλόπολης αποστραγγίστηκε
πλήρως. Όμως στα χιλιάδες χρόνια ζωής της λίμνης, στο πυθμένα της θάφτηκαν ζώα,
δένδρα, φυτά, καλύφθηκαν από διάφορες ουσίες, που κατέβαιναν από τα περιστοιχίζοντα
τη λεκάνη βουνά, και έτσι τα μεν ζώα απολιθώθηκαν, τα δε φυτά και δένδρα ενανθρακώθηκαν
και δημιούργησαν τους σημερινούς λιγνίτες της Μεγαλόπολης.
Η ανθρώπινη δραστηριότητα έφερε και φέρνει μέχρι σήμερα στην επιφάνεια
υπολείμματα του ζωικού κόσμου της λεκάνης της Μεγαλόπολης. Ο περιηγητής Παυσανίας
στα "Αρκαδικά" του αναφέρει ότι στον ναό της Αγροτέρας Αρτέμιδας στην "Μεγάλη
Πόλη", είχαν τοποθετηθεί οστά, που δεν ταιριάζουν σε ανθρώπινο σώμα, αλλά σε γίγαντες,
θύματα της μεγάλης αναμέτρησης τους με τους θεούς που είχε γίνει στην περιοχή
αυτή.
Μετά από τις γεωλογικές αυτές μεταβολές, που η ελληνική μυθολογία
θεοποίησε δημιουργώντας τις θεϊκές δυναστείες Ρέας - Κρόνου και Δία - Ήρας ο πλανήτης
σαν ηρέμησε, παίρνοντας την εδαφολογική του διαμόρφωση, ανάμεσα σε άλλους τόπους
στερεώθηκε και το Λύκαιο Όρος
που δεσπόζει Βορειοδυτικά της Μεγαλόπολης. Το όρος αυτό που λεγόταν από τους Αρκάδες
και Όλυμπος, ήταν το ιερότερο για τους Πελοποννήσιους, γιατί στην κορυφή του λατρευόταν
ο Δίας, όπου εκεί στη θέση Κρητέα
πρωτοείδε το φως ο ύπατος των θεών.
Κανένας δεν μπορεί να πει πότε πρωτοκατοικήθηκε η περιοχή, γύρω από
το Λύκαιο. Η παράδοση θέλει η περιοχή να κατοικείται ταυτόχρονα με την εμφάνιση
των θεών και ότι οι κάτοικοι της περιοχής του Λυκαίου ήταν αυτόχθονες. Το γεγονός
αυτό το μαρτυρούν όλοι οι Αρχαίοι Έλληνες ιστορικοί, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Ξενοφών,
Πολύβιος και ο γεωγράφος Στράβων, ενώ άλλοι συγγραφείς όπως ο Αριστοτέλης, Ησύχιος
τους αποδίδουν τον χαρακτηρισμό "Προσέλληνες", διότι ενεφανίσθησαν πριν τη δημιουργία
της Σελήνης.
Είχαν την πεποίθηση, ότι κατάγονταν από τον Πελασγό, γενάρχη των ανθρώπων,
και ενέπλεκαν την καταγωγή τους με την γέννηση των θεών και εκαλούντο Αρκάδες.
Γιος του Πελασγού ήταν ο Λυκάων , ο πρώτος γνωστός βασιλιάς των Αρκάδων. Ο Λυκάων
απέκτησε από διάφορες γυναίκες 50 γιους και δύο κόρες, την Δία και την Καλλιστώ.
Ο Δίας πόθησε την Καλλιστώ και από την συνεύρεση τους γεννήθηκε ο Αρκάς και η
περιοχή που μέχρι τότε ονομαζόταν Πελασγία, ονομάσθηκε από αυτόν, Αρκαδία. Ο Λυκάων
αναδείχθηκε σε σπουδαίο βασιλιά, διότι από αυτόν οι Αρκάδες έμαθαν να κατασκευάζουν
και πήραν τις τέχνες και τις μεθόδους. Θεωρείται ότι ο Λυκάων έκτισε το πρώτο
οικιστικό κέντρο του κόσμου, την Λυκόσουρα,
στην ανατολική πλευρά του Λυκαίου. Αυτή είναι και η πρώτη πρωτεύουσα της Αρκαδίας.
Ο Λυκάων είναι αυτός που καθιέρωσε και την τη λατρεία του Λυκαίου Διός και έθεσε
την πρώτη λατρευτική Γιορτή, τα Λύκαια.
Μετά τον θάνατο του Λυκάονα βασιλιάς των Αρκάδων αναδείχθηκε ο γιος
του Νύκτιμος. Οι υπόλοιποι γιοι του Λυκάονα αναφέρονται ως ιδρυτές και ήρωες πολλών
πόλεων όχι μόνο στην Αρκαδία, αλλά και στον Ελλαδικό χώρο, στην Ιταλία, στην Κύπρο,
στα παράλια του Εύξεινου Πόντου και της Κασπίας Θάλασσας. Το Νύκτιμο διαδέχθηκε
ο γιος της Καλλιστούς, ο Αρκάς, ο οποίος μοίρασε με κλήρο την χώρα, στους τρεις
γιούς του. Ο Αζάνας, που ήταν κυρίαρχος όλης της χώρας πήρε την βορειοδυτική Αρκαδία,
ο Αφείδας έλαβε την περιοχή της Τεγέας
και ο Έλατος πήρε την υπόλοιπη χώρα. Οι τρείς οίκοι διατήρησαν την ενότητα
τους και την κοινή στάση απέναντι στους γείτονες τους. Αυτή η κοινή πολιτική καθώς
και οι παναρκαδικές γιορτές που τελούνταν στο Λύκαιο όρος ρίζωσαν το συναίσθημα
της ομογένειας, του φυλετικού δεσμού και πάνω σε αυτή την ενωτική ιδέα θεμελιώθηκε
το Κοινόν των Αρκάδων που δημιουργήθηκε αργότερα.
Ο γιος του Αζάνα, Κλείτωρ διαδέχεται στον πατέρα του και μεταφέρει
την πρωτεύουσα της Αρκαδίας από την Λυκόσουρα στην Κλειτορία.
Ατεκνος ο Κλείτωρ, τον διαδέχεται ο τεγεάτης Αλεός, γιος του Αφείδα, ο οποίος
και ορίζει πρωτεύουσα την Τεγέα.
Όμως μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου, και υπό τον φόβο μιας νέας καθόδου των
Δωριέων οι Αρκάδες μεταφέρουν επί ημερών του βασιλέα Ιππόθου την πρωτεύουσα στην
Τραπεζούντα, βορειοδυτικά
της κοιλάδας του Αλφειού, πλησίον του Λυκαίου, η οποία κατάφερε να σημειώσει σχετική
πρόοδο με την εκμετάλευση των παρόχθιων εδαφών.
Η Μεγάλη Πόλις ή
Μεγάλα Πόλις δωρικά, αναφάνηκε στην ιστορία, όταν ο αρχαίος ελληνικός κόσμος
έγερνε προς την δύση του εξαντλημένος από τις έριδες και τους εμφυλίους πολέμους.
Οι δημοκρατικές ελληνικές πόλεις, πρωτοστατούντος του Κοινού των Βοιωτών
υπό τον Επαμεινώνδα, συντρίβουν την ολιγαρχική Σπάρτη
το 371π.χ. στα Λεύκτρα. Έτσι
αλλάζει ο πολιτικός χάρτης της Πελοποννήσου, αφού ελευθερώθηκαν οι Μεσσήνιοι και
δημιουργήθηκε το Αρκαδικό Κοινόν. Οι Αρκάδες αποφάσισαν και ίδρυσαν, με την διενέργεια
πανελλήνιου εράνου και την υλική και ηθική βοήθεια του Επαμεινώνδα, το 371 π.χ.
τη Μεγάλη Πόλη στις δύο όχθες του Ελισσώνα ποταμού 2,5 μίλια πριν την συμβολή
του με τον Αλφειό. Στη Μεγάλη Πόλη της Αρκαδίας, τον 3ο π.χ. πραγματώθηκε για
πρώτη φορά ίσως στην παγκόσμια ιστορία , η σύσταση του πρώτου Κοινοβουλευτικού
Ομόσπονδου Κράτους των Ελλήνων, απόδειξη του οποίου είναι το Θερσίλιο, το μεγαλύτερο
βουλευτήριο του αρχαίου κόσμου.
Από τον ποταμό η πόλη χωριζόταν σε δύο τμήματα. Στο βόρειο τμήμα ήταν
η κυρίως πόλη που είχε τοπικό χαρακτήρα. Εδώ υπήρχε η αγορά μέσα στην οποία ήταν
ο ναός του Λυκαίου Διός και άγαλμα χάλκινο του Επικούρειου Απόλλωνα, ύψους 12
περίπου μέτρων. Βόρεια της αγοράς ήταν η Στοά του Φιλίππου, λαμπρό οικοδόμημα,
με διπλή σειρά κιόνων, από 25 κίονες η καθεμιά. Στο νότιο τμήμα υπήρχαν τα μεγαλύτερα
και σπουδαιότερα οικοδομήματα και παρουσίαζε χαρακτήρα Παναρκαδικής πόλης. Στο
τμήμα αυτό βρισκόταν το αρχαίο θέατρο, το θερσίλειο ή βουλευτήριο, το Ιερό του
Απόλλωνος, της Αφροδίτης, της Αγροτέρας Αρτέμιδας, του Ασκληπιού, τα οποία κοσμούσαν
πλήθος αγαλμάτων
Το 222π.χ. η πόλη καταστρέφεται από τους Σπαρτιάτες , ξαναχτίζεται
χωρίς όμως ποτέ να γνωρίσει την παλιά αίγλη, παρά τις προσπάθειες φωτισμένων ηγετών,
όπως ο Φιλοποίμην και ο Λυκόρτας, πατέρας του ιστορικού Πολύβιου. Κατά την Ρωμαϊκή
εποχή η Μεγάλη Πόλη ακολούθησε την τύχη των υπολοίπων Ελληνικών πόλεων. Το 174
μ.χ. ο Παυσανίας επισκέφθηκε την πόλη και κατέγραψε στα «Αρκαδικά» τη μνημειακή
τοπογραφία της. Ενδεικτικό για την οικονομία της είναι ότι στη Μεγάλη Πόλη βρέθηκαν
θραύσματα από αγορανομικό κώδικα του Διοκλητιανού του 310μ.χ. Ήδη πρέπει να υπήρχε
χριστιανική κοινότητα. Το 457μ.χ.υπάρχει μαρτυρία για τον Επίσκοπο Μεγαλόπολης
Τιμόθεο. Υπάρχουν επίσης κατάλοιπα μεγάλου κτιρίου με σπουδαία ψηφιδωτά του 6ου
μ.Χ., που ανασκάφηκαν στον οικισμό της Δ.Ε.Η. Από την αγορά, τα ιερά, τους ναούς
και τα άλλα οικοδομήματα δεν σώζονται σήμερα παρά τα λείψανα του ναού του Δία
Σωτήρα, ίχνη σταδίου, βωμών, ρωμαϊκά ερείπια και τα χαμηλότερα εδώλια από το κοίλο
του θεάτρου μαζί με την ορχήστρα και το προσκήνιο, καθώς και του θερσιλείου που
ανακάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη.
Τα βυζαντινά χρόνια θα βρουν την Αρκαδία υπαγόμενη στο «θέμα», (διοικητική
περιφέρεια) της Πελοποννήσου. Η περιοχή της Μεγαλόπολης βρισκόταν σε μαρασμό και
μόνο μικρά χωριά στα ορεινά τμήματα του Λεκανοπεδίου υπήρχαν, χωρίς καμμία ιδιαίτερη
σημασία. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους δεν υπήρχε Μεγαλόπολη, παρά μόνο τα ερείπιά
της. Κατά τον 13ο αιώνα φτάνουν στην Πελοπόννησο οι Φράγκοι, οι οποίοι στο πέρασμά
τους αφήνουν κληρονομιά στην περιοχή του λεκανοπεδίου της Μεγαλόπολης, οχυρά κάστρα
όπως της Βελιγοστής, του Ψηλού Αγιώργη των Ανω Καρυών, της Καρύταινας.
Το 1456 οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την Πελοπόννησο και η Αρκαδία θα
πέσει στον ζυγό τους. Η Μεγαλόπολη δεν υπάρχει πλέον. Δίπλα στα αρχαία ερείπια
δημιουργείται οικισμός από πλινθόκτιστες καλύβες που ονομάζεται τουρκικά Σινάνο.
Τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης βρίσκουν την περιοχή της Μεγαλόπολης σχεδόν
έρημη. Με το πέρασμα των χρόνων κάτοικοι άρχισαν σιγά - σιγά να κατεβαίνουν στα
χωριά του κάμπου, κυρίως στο Σινάνο που το 1885 παίρνει την ιστορική του ονομασία,
Μεγαλόπολη. Η γεωργία, η κτηνοτροφία, το εμπόριο, οι επιστήμες, τα γράμματα και
οι τέχνες αναθερμαίνονται και η πόλη αρχίζει και πάλι να ζωντανεύει, να αναπτύσσεται
και να προοδεύει.
Η πορεία του τόπου μας ακολουθεί την πορεία της χώρας γενικότερα.
Συμμετέχει στους πολέμους του 1897, του1912 - 13 και στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο
προσφέροντας θυσίες και αίμα. Στο διάστημα αυτό η Μεγαλόπολη συνεχίζει να αναπτύσσεται
χάρις τόσο στην γεωγραφική της θέση στο πεδινό και γόνιμο του εδάφους της, όσο
και στην οικονομική στήριξη των απόδημων Μεγαλοπολιτών της Αμερικής, Καναδά και
Αυστραλίας. Το 1837 Γερμανός πολεοδόμος σχεδιάζει την άριστη ρυμοτομία της, το
1843 με διάταγμα του Όθωνα γίνεται πρωτεύουσα της επαρχίας Μεγαλοπόλεως και το
1892 αριθμεί ήδη περί τους 1200 κατοίκους που ασχολούνται με την γεωργία και την
κτηνοτροφία. Το 1910 έγινε η ηλεκτροφώτιση και η ύδρευση της πόλης. Η μεγαλύτερη
όμως ανάπτυξη της πόλης άρχισε το 1918 με την ίδρυση και λειτουργία του Γυμνασίου,
πρώτα σε ενοικιαζόμενο κτίριο και αργότερα στο Γυμνασιακό Μέγαρο που κατασκευάσθηκε
με χρήματα των Μεγαλοπολιτών της Αμερικής το οποίο δυστυχώς καταστράφηκε στο σεισμό
του 1965. Την ανάπτυξη της περιοχής ανακόπτουν οι εσωτερικές εθνικές περιπέτειες
του 1925, κινήματα Πλαστήρα, Κονδύλη, η δικτατορία του Μεταξά, με κατάληξη τον
Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και τις εμφύλιες διαμάχες. Ο φόρος αίματος της περιοχής Μεγαλόπολης
τόσο στον απελευθερωτικό πόλεμο κατά των Γερμανών όσο και κατά την περίοδο του
εμφυλίου πολέμου ήταν μεγάλος. Αρχίζει ένα τεράστιο κύμα εσωτερικής και εξωτερικής
μετανάστευσης που έχει σαν αποτέλεσμα την ερήμωση πολλών χωριών της περιοχής και
την μείωση του πληθυσμού της Μεγαλόπολης. Την στασιμότητα στην ανάπτυξη της Μεγαλόπολης
και γενικότερα του Δήμου, θεραπεύει η κατασκευή και η λειτουργία του ατμοηλεκτρικού
εργοστασίου της Δ.Ε.Η. το 1970. Με την λειτουργία του εργοστασίου της Δ.Ε.Η. μια
νέα περίοδος αρχίζει για τον Δήμο Μεγαλόπολης.
Βιβλιογραφία: 1. «Μεγαλόπολη, γενική ιστορία της Επαρχίας» του Κώστα Παπανικολάου
2. «Το όρος Λύκαιο και οι Αρχαίοι Αρκάδες» της Ευγενίας Δερεχάνη
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Μεγαλόπολης
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
