Πληροφορίες τοπωνυμίου

Η ιστορία της Αλεξανδρούπολης

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ (Πόλη) ΕΒΡΟΣ

• http://www.aneta.gr/cfdocs/images/colaz.jpg
Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδούπολης
• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/alexpoli_history.htm...

ΔΟΡΙΣΚΟΣ (Οικισμός) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
  Αρκετά χρόνια μετά την καταστροφή του αρχαίου Δορίσκου, εμφανίζεται ένας νέος οικισμός, ο οικισμός του παμπάλαιου Δορίσκου στην αρχή μιας μικρής κοιλάδας. Την κοιλάδα αυτή διασχίζει ένα ρέμα που το ονομάζουμε σήμερα, ρέμα της εκκλησίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες γερόντων, ο οικισμός είχε 800 σπίτια με τσαγκάρικο, ραφείο, σιδεράδικο, εργαστήριο χρυσού και ασημιού. Από τον οικισμό αυτό σώζονται σήμερα τα ερείπια της παμπάλαιας εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου που χρονολογείται στο 1500 με 1600 μ.Χ., το καμπαναριό που είναι ακόμη σε καλή κατάσταση, ένα μέρος λιθόστρωτου δρόμου και τα θεμέλια του τείχους γύρο από την εκκλησία. Στην αυλή της εκκλησίας έχει ταφεί το 1838 ο Μητροπολίτης Μαρώνειας που καταγόταν από τον Δορίσκο. Ονομαζόταν Ιωαννίκιος ή αλλιώς "φιλικός" καθώς είχε διατελέσει και μέλος της Φιλικής εταιρείας" στην επανάσταση των Τούρκων το 1821. Επίσης η εκκλησία λειτούργησε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και ως κρυφό σχολείο με 52 μαθητές και έναν δάσκαλο. Ο δάσκαλος έπαιρνε τον χρόνο 55 Οθωμανικές λίρες εκ των οποίων 25 καταβαλλότανε από την κοινότητα και οι υπόλοιπες από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Φερών

• http://www.feres.gr/dhmos.htm (2 φωτ.)

ΦΕΡΕΣ (Κωμόπολη) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Από την Προϊστορία μέχρι την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία
  Το νότιο τμήμα του νομού - από το Δέλτα ως το Μικρό Δέρειο και το δάσος της Δαδιάς - οικολογικά και γεωλογικά ανήκει στην ίδια ενότητα. Ανάμεσα στο κοινά χαρακτηριστικά της περιοχής συγκαταλέγεται και το απολιθωμένο δάσος, ηλικίας 25 εκ. χρόνων. Το τελευταίο αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας, τα συμπεράσματα της οποίας θα καθορίσουν τους τρόπους προστασίας και ανάδειξης του πολύτιμου αυτού γεωλογικού μνημείου.
  Ο ποταμός Έβρος - ο «αργυρορρύτης» - ήταν αναμφισβήτητα ο καταλυτικός παράγοντας για την ύπαρξη και την ανάπτυξη κοινωνιών γύρω από αυτόν. Στην ημιορεινή τοποθεσία των Κοίλων, λίγα χιλιόμετρα βόρεια των Φερών, τα επιφανειακά ευρήματα μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία εδώ, ήδη από την Παλαιολιθική εποχή.
  Στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου ανήκουν οι βραχογραφίες, τα θεμέλια οικισμού και άλλα ευρήματα, δείγματα ενός πολιτισμού που εκτεινόταν από την οροσειρά της Ροδόπης μέχρι τις εκβολές του Έβρου. Ιδιαίτερο ιστορικό και ανασκαφικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο αρχαιολογικό χώρος του Δορίσκου, δυτικά των Φερών και σε μικρή απόσταση από τις εκβολές του ποταμού. Η ανασκαφή στη θέση «σαράγια» έφερε στο φως τα θεμέλια της ακρόπολης, συλημένους από αγγεία, ειδώλια, νομίσματα διαφόρων πόλεων, που μαρτυρούν την σταδιακή εξέλιξη ενός προϊστορικού οικισμού σε πόλη με ζωηρές εμπορικές συναλλαγές κατά την κλασική και ελληνιστική εποχή.
  Το 188 π.χ. καταλαμβάνεται από τους Ρωμαίους και λίγο αργότερα μοιάζει να χάνεται από το ιστορικό προσκήνιο για άγνωστους λόγους.
Από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα
  Οι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί χρονογράφοι, δεν παραλείπουν να μνημονεύσουν στο κείμενά τους την Βήρα και τον μεγαλοπρεπή ναό, που κοσμούσε όχι μόνο αυτή, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του Δέλτα. Σχεδόν διακόσια χρόνια μετά την ίδρυση της Μονής η Βήρα ερημώνεται και ο πληθυσμός της αποδεκατίζεται από τους βυζαντινούς εμφύλιους σπαραγμούς.
  Το 1357 η περιοχή υποδουλώνεται στους Οθωμανούς Τούρκους. Η Βήρα υποβαθμίζεται στρατιωτικά, το Καθολικό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας μετατρέπεται σε μουσουλμανικό τέμενος και η πόλη μετονομάζεται σταδιακά σε Φέρες. Η γεωγραφική της θέση όμως καθορίζει τον οικονομικό και πολιτικό της χαρακτήρα, και την αναδεικνύει σε βασικό εμπορικό και διοικητικό κέντρο της δυτικής όχθης του ποταμού Έβρου μέχρι τα μισά του περασμένου αιώνα.
  Ο σημερινός ακριτικός Δήμος των Φερών είναι η πόλη - κληρονόμος της Βυζαντινής Βήρας με την εκκλησία της Παναγίας να παραμένει το ζωντανό μνημείο - σύμβολο της τέχνης και του πολιτισμού της Κωνσταντινούπολης και της Θράκης. Το 1994 διοργανώνεται στις Φέρες το πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο των Θρακών, όπου οι μετέχοντες ανακηρύσσουν επίσημα την Παναγία Κοσμοσώτειρα προστάτιδά τους και τον Ιερό Ναό της προσκυνηματικό τους κέντρο.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Φερών

• http://www.feres.gr/istoria.htm (3 φωτ.)

Το όνομα της πόλης

  Από τους αρχαίους Έλληνες η περιοχή ονομάζεται Βηρός, που σημαίνει νερά, βάλτος. ?λλη εκδοχή, από τα βυρσοδεψεία που υπήρχαν στην περιοχή της Μεγάλης Βρύσης (ιστορικό μνημείο σήμερα). Το 1150 ο Σεβαστοκράτορας του Βυζαντίου Ισαάκιος Κομνηνός σε ηλικία 50 ετών νιώθει την ανάγκη να αφοσιωθεί στο Θεό και ν' αφήσει ένα έργο με πνευματικές προεκτάσεις. Του άρεσε ως τόπος το ύψωμα αυτό, που ήταν στραμμένο προς τη βασιλεύουσα. Στην κατοικημένη από παλαιολιθικούς χρόνους περιοχή (ευρήματα που ήρθαν στο φως), αποφασίζει να εγκατασταθεί. Αρχίζει αμέσως τις οικοδομικές εργασίες με ταλαντούχους τεχνίτες. Χτίζει ένα μεγαλόπρεπο ναό στα πρότυπα της Αγίας Σοφίας και τον ονομάζει "Ιερόν της Θεομήτρος". Στη συνέχεια χτίζει ένα ολόκληρο μοναστηριακό συγκρότημα, που ονομάζεται Μονή της Βήρας. Το 1372 η Βήρα πέφτει στα χέρια των Τούρκων. Αυτοί αδυνατούν να προφέρουν το Β (Βήρα) και αντ' αυτού βάζουν το Φ (Φήρα), στη συνέχεια γίνεται Φέρα, Φέρες, Φερετζίκ (μικρή Φερέ). Από τον 13ο ως 18ο αιώνα, από τους βυζαντινούς και λατίνους ιστοριογράφους αναφέρεται ως Βήρα. Οι ξένοι την αναφέρουν ως Perftuentia de Vira=μικρή διοικητική ενότητα. Ο δε A. Viques Nel που επισκέπτεται την πόλη το 1868, στη φυσική και γεωλογική του περιγραφή την αναφέρει ως Βήρα και όχι Φερετζίκ ή Φέρες. Σήμερα αποκαθίσταται η ιστορική αλήθεια. Ονομάζεται και πάλι όπως πριν ΒΗΡΑ και άρχισαν να φαίνονται τα σημάδια της μεγάλης ενότητας με τη ΒΗΡΑ ως κέντρο Ορθοδοξίας.
Πηγή: "Τουριστικός, Ιστορικός, Αρχαιολογικός Οδηγός Θράκης", Δημήτριος Δ. Καρακούσης

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Φερών

• http://www.feres.gr/dhmos.htm