Πληροφορίες τοπωνυμίου

Μερικά στοιχεία από την ιστορία της Παλλήνης

Πρόκειται για μια φημισμένη πόλη της Αττικής με πανάρχαια ιστορία, ένας από τους 174 αρχαίους δήμους της, από τούς πιο σημαντικούς. Οι ρίζες της φτάνουν ως τους μυθικούς χρόνους, αφού η αναφέρεται -σε μια από τις παραλλαγές του μύθου- σαν τόπος της Γιγαντομαχίας. Στο πλευρό των Γιγάντων πολέμησε και η Γοργόνα, ένα τέρας με φρικτή όψη, την οποία σκότωσε η Αθηνά κι από το δέρμα της έφτιαξε την αιγίδα που την προστάτευε από τους εχθρούς της.
  Στην Παλλήνη επίσης, σύμφωνα με το μύθο, βασίλευε ο βασιλιάς Πάλλας, γιος του Πανδίωνα και αδελφός του Αιγέα, που έδωσε το όνομά του στην πόλη. Ο Πάλλας είχε πενήντα παιδιά, τους Παλλαντίδες. Ο βασιλιάς της Αθήνας Θησέας ήθελε να ενώσει όλη την Αττική κάτω από το σκήπτρο του και η Παλλήνη ήταν μια από τις τελευταίες πόλεις, που αντιστέκονταν σ' αυτή την επιθυμία του μυθικού βασιλιά. Στη μάχη που ακολούθησε, στα όρια της Παλλήνης, ο Θησέας κατάφερε με τη βοήθεια του προδότη Λεώ του Αγνούσιου, που βρισκόταν στο στράτευμα των Παλλαντίδων, να νικήσει τους τελευταίους και να ενώσει όλη την Αττική κάτω από την εξουσία της Αθήνας. Σ' ανάμνηση αυτού τον γεγονότος ο Θησέας καθιέρωσε την γιορτή των Συνοικίων κι επίσης μετονόμασε την άλλη μεγάλη γιορτή τα Αθήναια σε Παναθήναια.
  Στην αρχαία Παλλήνη βρισκόταν ένας από τους πιο φημισμένους ναούς της Θεάς Αθηνάς. Το ιερό της "επί Παλληνίδι Αθηνάς", όπως ήταν πιο γνωστό στην εποχή του, μνημονεύεται από πολλούς αρχαίους και νεότερους συγγραφείς, όπως τον Ηρόδοτο και τον Αριστοτέλη, τον Ευρυπίδη και τον Αριστοφάνη. Η θέση του ιερού της Παλληνίδος Αθηνάς υποστηρίζεται ότι βρίσκεται στη θέση όπου είναι σήμερα o ναός του Αγίου Νικολάου της Κάντζας. Στο χώρο αυτό το 539 π.Χ. ή σύμφωνα με άλλες πηγές το 541 π.Χ. έγινε η περίφημη μάχη του τύραννου Πεισίστρατου με τους Αθηναίους, "η επί Παλληνίδι μάχη", όπως αναφέρεται από πολλούς ιστορικούς της αρχαιότητας με κορυφαίο τον Ηρόδοτο. Στη μάχη αυτή ο Πεισίστρατος νίκησε τους αντιπάλους του και εγκατέστησε τυραννία στην Αθήνα. Το λίθινο λιοντάρι της Κάντζας, που σώζεται και σήμερα ύστερα από 2.500 χρόνια, είχε τοποθετηθεί σαν επιτάφιος λέων πάνω στον τάφο των Κούρων Αθηναίων.
  Μια από τις ηρωικές μορφές της Παλλήνης ήταν και ο Αμεινίας ο Παλληνεύς, ο οποίος κατάφερε με τις παράτολμες πράξεις του στη ναυμαχία της Σαλαμίνας να ξεχωρίσει ανάμεσα στις χιλιάδες των συμπολεμιστών του. Τα κατορθώματά του περιγράφει ο Ηρόδοτος.
  Αρχαιολογικά ευρήματα της Παλλήνης κοσμούν σήμερα το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
  Κατά τη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή περίοδο η Παλλήνη ήταν σχεδόν ακατοίκητη.
  Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας, αλλά και μέχρι το 1927, η Παλλήνη ονομαζόταν Χαρβάτι και ήταν ένα τεράστιο τσιφλίκι (το οποίο κατά πάσα πιθανότητα κατείχε κάποιος Harvat μπέης).
  Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους το Χαρβάτι, χωριό και κτήμα, πέρασε διαδοχικά στην ιδιοκτησία πολλών σημαντικών Ελλήνων και Γάλλων ιδιοκτητών. Το 1913 άρχισε και ολοκληρώθηκε μετά από 15 χρόνια η απαλλοτρίωση των 2/3 του αγροκτήματος του Χαρβατιού υπέρ των κολίγων (καλλιεργητών του κτήματος). Το υπόλοιπο 1/3 παρέμεινε στους τελευταίους ιδιοκτήτες του, που ήταν οι απόγονοι του Δημητρίου Καλλιφρονά.
  Το Χαρβάτι ενέπνευσε πολλούς μεγάλους λογοτέχνες, που το ανέφεραν ή αφιέρωσαν σ' αυτό κείμενά τους. Ανάμεσά τους ήταν ο Γάλλος συγγραφέας About Edmont, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, τακτικός επισκέπτης του Χαρβατίου, που έγραψε γι' αυτό το διήγημά του "Ο Επιτάφιος και η Ανάστασις εις τα χωρία", ο Μιχαήλ Περάνθης που του αφιέρωσε ένα σημαντικό κομμάτι από τον περίφημο "Κοσμοκαλόγερο", η δημιουργός της "Κυρίας Ντορεμί" Λιλίκα Νάκου, που επίσης αφιέρωσε στο Χαρβάτι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι στο μυθιστόρημά της "Παραστρατημένοι" και άλλοι πολλοί. Ιδιαίτερη αγάπη έτρεφαν για την Παλλήνη και οι λογοτέχνες Σωτήρης Σκίπης και Κώστας Βάρναλης, που την επισκέπτονταν πολύ συχνά.
  Αξιοθέατα ιστορικά διατηρητέα μνημεία της Παλλήνης είναι η Βίλα Α. Καμπά παρακείμενη των κτιρίων της περίφημης ομώνυμης οινοποιίας, το παλιό Σταθμαρχείο και ένας πανέμορφος περιστερώνας στην κεντρική πλατεία της πόλης.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2006 από την ιστοσελίδα http://www.palini.gr/cms/index?/the_city/history του Δήμου.