Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ο πρώτος οικισμός

  Ο αρχικός οικιστικός πυρήνας του σημερινού μας Δήμου βρισκόταν στην πλαγιά του λόφου του Αγ. Γεωργίου, δεξιά της σημερινής λεωφόρου Δημοκρατίας, όπως μεταβαίνει κανείς προς το λιμάνι.
  Στην κορυφή του λόφου μια ισχυρή οχύρωση ήταν αρκετή για να προφυλάξει από ξαφνικές επιθέσεις τους λιγοστούς εκείνους κατοίκους που διάλεξαν την περιοχή μας για να κατοικήσουν.
  Οι θεμελιώσεις που καταστράφηκαν με την ανέγερση του ναού του Αγ. Γεωργίου και τα ευρήματα δεξιά και αριστερά της Λεωφόρου Δημοκρατίας στα 1933 και 1935 πείθουν για την χρονολόγηση του οικισμού στην 3η χιλιετία π.Χ.
  Το όνομά του ήταν πιθανότατα Θυμαιτάδαι και ασφαλώς οι κάτοικοί του βρίσκονταν σε καλές σχέσεις με τους γειτονικούς συνοικισμούς της ευρύτερης πειραϊκής έκτασης με τους οποίους αποτελούσαν το Τετράκωμον του Ηρακλέους.
  Η προνομιακή χωρο - γεωγραφική θέση των Θυμαιταδών προσέδιδε ιδιαίτερη αξία στον οικισμό τους, με τα μέτρα της εποχής, αφού έλεγχαν τα κοντινά με τον Πειραιά λιμάνια, της σημερινής Δραπετσώνας, των Φώρων και του ανοιχτού όρμου (σημερινό λιμάνι Κερατσινίου).
  Παράλληλα βρίσκονταν πάνω στον οδικό άξονα που ένωνε την Αθήνα με το Πέραμα, στην γνωστή "ΟΔΟ", δηλ. τη σημερινή λεωφόρο Δημοκρατίας δίπλα στην οποία στα αρχαϊκά χρόνια δημιουργήθηκαν δύο άλλοι οικισμοί, των Ροιαδών και των Εχελιδών.
  Φαίνεται πως καταγίνονταν στα ναυτικά, γιατί οι συγγραφείς της αρχαιότητας αναφερόμενοι στο ταξίδι που προετοίμαζε ο Θησέας για την Κρήτη, λένε ότι ναυπήγησε μερικά πλοία του εδώ. Την αξιοσύνη τους αυτή, πολύ αργότερα εκμεταλλεύθηκε και ο Θεμιστοκλής, όταν κάλεσε τους κατοίκους των οικισμών του Πειραιά να βοηθήσουν το ναυτικό του πρόγραμμα και ν' αναδείξουν το μεγάλο λιμάνι σε απόρθητο ναύσταθμο.
  Αλλά ο οχυρωμένος περίβολος και ο οικισμός τους εγκαταλείφθηκε, όταν είδαν τους Αθηναίους να καταφθάνουν με προορισμό τη γειτονική Σαλαμίνα, καθώς οι Πέρσες πλησίαζαν το Σεπτέμβριο του 480 π.Χ. Είναι λογικό να φανταστεί κανείς, ότι το πεζικό στράτευμα του Ξέρξη εγκαταστάθηκε στην στρατηγική από κάθε άποψη περιοχή μας και ο ίδιος μεταφερόμενος με το ανάκλιντρό του στους ώμους των ακολούθων του οδηγήθηκε στην κορυφή του λόφου, απ' όπου καθισμένος σε πολυτελή θρόνο παρακολούθησε τη μεγαλοπρεπή νίκη των Ελλήνων. Θυμωμένος από την καταστροφή του στόλου του και την ήττα, έδωσε το σινιάλο της υποχώρησης και ταυτόχρονα της καταστροφής και δήωσης του οικισμού.
  Οι Θυμαιτάδαι σιγά - σιγά ενσωματώθηκαν με τους λοιπούς Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά του χρυσού αιώνα, αλλά ο οικισμός στην περιοχή μας, αν και ξέπεσε, ποτέ όμως δεν εγκαταλείφθηκε, τουλάχιστον μέχρι την ρωμαϊκή κατάκτηση (148-146 π.Χ.).
Βιβλιογραφία: Χάρης Κουτελάκης
Λεύκωμα Δήμου Κερατσινίου

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Κερατσινίου

• http://www.keratsini.gr/n/istoria/istoria/1.htm

Αγρίμειο ή Κερατσίνι

  Δεν γνωρίζουμε την ιστορική πορεία του μικρού εκείνου οικισμού στο λόφο του Αγ. Γεωργίου κατά τη ρωμαϊκή, βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο. Αλλωστε και ο ίδιος ο Πειραιάς ήταν ακατοίκητος μέχρι το 1745 που κάποιοι καλόγεροι αποφάσισαν ν' ανεγείρουν το μοναστήρι του Αγ. Σπυρίδωνα. Το βέβαιο πάντως είναι ότι από τον 17ο αιώνα κατοικείται από λίγους ξωμάχους που ασχολούνται με αγροτικές εργασίες, εκτρέφουν χοίρους που τους ταΐζουν με ξυλοκέρατα και φροντίζουν τα μελίσσια τους. Κάποιοι από αυτούς αποφάσισαν για τις θρησκευτικές τους ανάγκες να αναγείρουν στην κορυφή του λόφου ένα εκκλησάκι που το αφιέρωσαν στον Αγ. Νικόλαο, εκεί ακριβώς που βρίσκονταν οι θεμελιώσεις του οχυρού περίβολου των Θυμαιταδών, και ζουν επικοινωνώντας με τους κατοίκους της Κούλουρης και της Αθήνας.
  Συχνά είναι αναγκασμένοι να διαφύγουν για να σωθούν, πότε από τους Τούρκους πειρατές και πότε από τους χριστιανούς Ευρωπαίους, οι οποίοι με το πρόσχημα ότι ενδιαφέρονται για την εκδίωξη των Τούρκων κατακτητών της Αττικής, λεηλατούν και αιχμαλωτίζουν όποιον βρεθεί μπροστά τους. Μόλις ο ήλιος βασίλευε στα βουνά της Σαλαμίνας και το πρώτο σκοτάδι απλωνόταν, στην περιοχή μας το πέπλο της σιωπής και της ερημιάς προκαλούσε ρίγη φόβου και αγριευόσουν! Έτσι οι παλιοί ξωτάριδες και οι καλόγεροι του Αγίου Σπυρίδωνα αποκαλούσαν όλη την έκταση από τον Αγ. Διονύση (κτίστηκε γύρω στο 1801) μέχρι το Κερατσίνι, "Αγριμειό".
  Πάντως η λαϊκή αυτή ονομασία που καταχωρήθηκε σε πωλητήρια συμβόλαια, δεν επικράτησε. Η περιοχή μας ήταν ήδη γνωστή από τον 17ο αιώνα ως Κερατσίνι ή Τσερατσίνι και έτσι καταγράφεται σε τούρκικα και ελληνικά έγγραφα.
  Το όνομα Κερατσίνι είναι σύνθετο από δύο λέξεις. Η μία φανερώνει το είδος του δένδρου που πλεόναζε εδώ, δηλ. η Κερατιά (χαρουπιά, ξυλοκερατιά), και η άλλη το όνομα του ιδιοκτήτη όλης αυτής της περιοχής, που οριζόταν από τους λόφους του σημερινού Αγ. Παντελεήμονα και Αγ. Γεωργίου μέχρι τα Μανιάτικα (Αγ. Δημήτριος Ξυλοκερατιάς) και μέχρι τα Μποστάνια (σήμερα νεκροταφείο της Αναστάσεως) και τη Δραπετσώνα. Ο κτηματίας αυτός, κάποιος Γκίνης ή Γγίνης, είναι ο άνθρωπος του ο οποίου ο Δήμος μας φέρει το όνομα, περίπτωση δηλ. που είναι συχνό φαινόμενο στα τοπωνύμια.
Βιβλιογραφία: Χάρης Κουτελάκης
Λεύκωμα Δήμου Κερατσινίου

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Κερατσινίου

• http://www.keratsini.gr/n/istoria/istoria/2.htm

Το παλιό και το νέο χωριό

  Το Παλιό Χωριό Κερατσίνι είχε την τιμή να φιλοξενήσει για λίγο τον γνωστό Τούρκο περιηγητή Ελβιγιά Τσελεμπή, ο οποίος επιστρέφοντας το 1667 από την Κούλουρη αποβιβάστηκε στο Κερατσίνι και με συνοδεία κατευθύνθηκε στην Αθήνα δια της γνωστής από την αρχαιότητα "οδού της Κούλουρης" (σήμερα Λεωφ. Δημοκρατίας).
  Εικοσιένα χρόνια αργότερα, οι πρόγονοί μας Κερατσινιώτες αντίκρισαν το ίδιο με την αρχαιότητα φαινόμενο, της απελπισμένης φυγής των Αθηναίων προς τη Σαλαμίνα, προ του κινδύνου της σφαγής τους από τους Τούρκους, αφού οι Βενετσιάνοι με το ναύαρχο Morosini τους εγκατέλειψαν αβοήθητους. Έτσι αναγκάστηκαν να μετοικήσουν μαζί τους και όταν μετά από μερικά χρόνια επέστρεψαν βρήκαν το χωριό τους λεηλατημένο και τα σπίτια καμένα.
  Κάτω από άγνωστες αιτίες, αλλά πολύ πιθανόν από αφιερώσεις, στα τέλη του 18ου αιώνα το παλιό χωριό Κερατσίνι, είχε περιέλθει στην κυριότητα της μονής Φανερωμένης Σαλαμίνας, η οποία αναγκάστηκε να το εκχωρήσει στα 1822 σε Τούρκους κτηματίες εξαιτίας των δύσκολων περιστάσεων και των κακών οικονομικών της.
   Όσο ήταν μετόχι της μονής Φανερωμένης, οι κολίγοι της ξανάκτισαν μερικά σπίτια στην ίδια περιοχή, αλλά όχι στην ίδια θέση.
  Έτσι όταν ο Γ. Καραϊσκάκης έφθασε με το στράτευμά του στο Κερατσίνι και έδωσε τις μάχες του στα ταμπούρια (απ' τα οποία ένα τμήμα της πόλης μας ονομάζεται Ταμπούρια), εγκατέστησε το κανόνι στο κέντρο του οικισμού, δηλ. του Νέου Χωριού, που βρισκόταν γύρω από τη σημερινή πλατεία Λαού και προς τους λόφους.Με το θάνατό του και την καταστροφή στο Φάληρο, οι Έλληνες που είχαν εγκλειστεί στη μάνδρα του Σαρδελά, κοντά στο σημερινό 3ο Γυμνάσιο, στο Νερό, και πολεμούσαν τους Τούρκους του Τσελεπίτζαρη (Τζέλιο Πιτζιάρης), αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή εγκαταλείποντας το χωριό τους στους Τούρκους του Κιουταχή.
  Αυτοί το έκαψαν και ολοκλήρωσαν τις ζημιές που είχαν υποστεί τα σπίτια από την εγκατάσταση των Ελλήνων μαχητών (1827).
  Έτσι το Νέο Χωριό Κερατσίνι έμεινε έρημο μέχρι το 1830 που αναχώρησαν οι Τούρκοι από την Αττική, οπότε οι απέραντες αυτές εκτάσεις του Κερατσινίου - Δραπετσώνας - Καραβά αγοράστηκαν έναντι πινακίου φακής από Αθηναίους και Πειραιώτες (Κουλουριώτες).
  Στο μεταξύ ο Πειραιάς δέχεται τους πρώτους οικιστές από το 1836 και διαμορφώνεται σε επίνειο της Αθήνας, της νέας πρωτεύουσας του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν νησιώτες και Πελλοπονήσιοι που ήλπιζαν σε καλύτερη τύχη. Κάποιοι από αυτούς αγόρασαν εκτάσεις στις τότε έρημες και απόμακρες περιοχές της Δραπετσώνας, του Κερατσινίου, του Κοκκινόβραχου και του Καραβά, ενώ κάποιοι Κουλουριώτες έβοσκαν τα κοπάδια τους και έσπερναν σιτάρι.
  Από το 1870 άρχισε η μόνιμη εγκατάσταση πάλι στο εγκαταλειμμένο Νέο Χωριό Κερατσίνι που από το 1840 είχε περιέλθει στο Δήμο Αθηναίων!
  Φαίνεται ότι το 1870 αποδεσμεύτηκε, γι' αυτό και παρατηρήθηκε έντονη αγοραστική δραστηριότητα γης στην περιοχή μας με αποτέλεσμα τη συγκρότηση σε πραγματικό χωριό του Κερατσινίου.
  Οι Πειραιώτες στους οποίους επανήλθε διοικητικά το Κερατσίνι, φρόντισαν να κτίσουν πάνω στο λόφο, και πολύ κοντά στο εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου όπου είχαν ταμπουρωθεί τα παλικαριά του Χατζή - Πέτρου, ένα νέο μικρό ναό προς τιμή του Αγ. Γεωργίου και σε ανάμνηση του Γ. Καραϊσκάκη. Αυτός ο ναός ανακαινίστηκε στα 1876 και στη θέση του ορθώθηκε ένας μεγαλύτερος σταυρόσχημος, με νεοκλασική πρόσοψη και υψηλό καμπαναριό που ήταν έτοιμος στα 1879 και αποτελούσε το στολίδι της περιοχής και το προσκύνημα όλων των Πειραιωτών. Παράλληλα αποτελούσε το τέρμα των περιπάτων και των εκδρομών που οργάνωναν οι φυσιολατρικοί σύλλογοι της εποχής και τα ιδιωτικά Γυμνάσια του Πειραιά.
  Με τη νέα του μορφή ο ναός του Αγ. Γεωργίου διατηρήθηκε μέχρι το 1963, οπότε δυστυχώς κατεδαφίστηκε και στη θέση του κτίστηκε ο σημερινός τρουλλαίος.
  Πάντως η ύπαρξή του σηματοδότησε μια ολόκληρη εποχή νοσταλγικών αναμνήσεων για τους ντόπιους και τους Πειραιώτες, ενώ έγινε αφορμή μετά την άφιξη των προσφύγων της Μ. Ασίας να ονομαστεί ο νεοσυσταθείς δήμος του 1934 ως Δήμος Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου.
Βιβλιογραφία: Χάρης Κουτελάκης
Λεύκωμα Δήμου Κερατσινίου

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Κερατσινίου

• http://www.keratsini.gr/n/istoria/istoria/3.htm (2 φωτ.)

Εθνική Αντίσταση

Η μάχη της Ηλεκτρικής στο Κερατσίνι

  Συνειδητοποιημένοι συμπολίτες συνεργαζόμενοι και με αντίστοιχους ιδεολόγους γειτονικών συνοικισμών και Δήμων, που πρώτοι απ' όλους εργάστηκαν κατά του καθεστώτος Μεταξά, εντάχθηκαν αμέσως μετά την κατάρρευση του μετώπου και την είσοδο των Γερμανών στη χώρα, στην εθνική αντίσταση, ειδικά μετά την επίσημη ιδρυτική διακήρυξη του Ε.Α.Μ. στις 27 Σεπτεμβρίου 1941. Έτσι μέσα στα πλαίσια της οργανωτικής διάρθρωσης του Ε.Α.Μ. Πειραιά, ένας τομέας του οποίου ήταν τα Ταμπούρια με τις συνοικίες Δραπετσώνα, Λιπάσματα, Αη Γιώργης, Ευγένεια, Αγ. Σοφία, αναπτύχθηκε τεράστια αντιστασιακή δραστηριότητα.
  Ειδικότερα στο Δήμο μας, σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής, διετέλεσαν κατά διαστήματα γραμματείς ο Αλέκος Κακουλίδης, ο Βαγγέλης Αργυρόπουλος και ο Νίκανδρος Κεπέσης, ενώ υπεύθυνος της περιοχής ήταν ο Παν. Λαμπρινάκος και ο Χαρ. Τσιρίδης. Σημαντική επίσης ήταν η συμβολή πολλών μελών του εκδρομικού σωματείου ΦΟΙΝΙΞ.
  Όταν στις 16 Φεβρουαρίου ιδρύθηκε ο Ε.Λ.Α.Σ. η αντίσταση προχώρησε έμπρακτα, χάρη στις εφεδρικές του δυνάμεις που δρούσαν στις συνοικίες πλαισιωμένες μάλιστα και από μέλη της ΕΠΟΝ. Μια ομάδα ανέλαβε να σαμποτάρει πλοία που είχαν ενταχθεί στην υπηρεσία των Γερμανών, όπως στην περίπτωση του Μιχ. Μονέδα που έκαψε το πλοίο "Αγ. Τριάδα" και κάποιον άλλων που αφαίρεσαν το καραβόσκοινο από το γερμανικό φορτηγό "Μαρία Μέρσυ" που βρισκόταν στο Κερατσίνι και για το οποίο οι Γερμανοί στις 15 Μαϊου 1942 ανάγκασαν τον Δήμαρχο να καταβάλλει το ποσό των 36.500 δρχ. ως αντίτιμο (Πρακτ. Δ.Σ., 1941-43, 117).
  Μια άλλη ομάδα έχοντας επικεφαλής τον Βασίλη Καψάλη (καπετάν Βυτινιώτης ή Μπομποτάς) ανέλαβε τη φυγάδευση Ιταλών αντιφασιστών και τη συγκέντρωση όπλων, ενώ μια τρίτη προέβαινε σε σαμποτάζ κατά εργοστασίων, όπως στην περίπτωση του Π. Λουρμπέα και του εργοστασίου Σταυριανού στη διασταύρωση Κερατσινίου - Ν. Ικονίου. Αλλοι πάλι είχαν αναλάβει τη διαφώτιση του λαού με συνθήματα, χωνιά, προκηρύξεις, ενημέρωση, κινητοποίηση.
  Αυτή η δραστηριότητα όπως ήταν επόμενο ενόχλησε το κατεστημένο που κατευθυνόταν κυρίως από την αγγλική πολιτική και τα ζωτικά συμφέροντα της Αγγλίας στην χώρα μας. Προκειμένου να κτυπηθούν αυτοί οι πυρήνες, βομβαρδίστηκε ο Πειραιάς και η Δραπετσώνα στις 11 Ιανουαρίου 1944 με ανυπολόγιστες ζημιές και θύματα.
  Ακολούθησε το μπλόκο της Κοκκινιάς, η πυρπόληση των Αρμένικων και της Νεάπολης, οι εκτελέσεις στο Χαϊδάρι και στην Κοκκινιά, οι μαζικές κινητοποιήσεις του λαού στις 19 Σεπτεμβρίου 1944 και οι εκτεταμένες απεργίες. Τότε οι Γερμανοί συνέλαβαν αρκετούς εργάτες και τους οδηγούσαν στο Πέραμα.
  Ο ΕΛΑΣ Κερατσινίου - Ταμπουρίων τους επιτέθηκε κοντά στο καφενείο του Τρίμπαλη και τους ελευθέρωσε, αλλά συνελήφθησαν ο Σ. Αξιώτης και ο Βεν. Πασσαλής και εκτελέστηκαν στην οδό Θεοφράστου και Μαρίας Κιουρί. Την ίδια τύχη είχαν και οι Χρήστος Αγαλιώτης, Φραγκόπουλος και Σ. Καλαμπόκας που συνελήφθησαν κατά την εξουδετέρωση των υπονομεύσεων τις οποίες είχαν ετοιμάσει οι Γερμανοί προκειμένου ν' ανατινάξουν εργοστάσια κοινής ωφέλειας, λιμενικές εγκαταστάσεις και σιδηροδρομικούς σταθμούς. Στο Κερατσίνι άφησε την τελευταία του πνοή και ο Ελασίτης του τομέα Αμφιάλης Κ. Φωτάκης που πολέμησε στις 16 Αυγούστου τους Γερμανούς στη σημερινή στάση "Νερό".
  Στις 12 και 13 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί βλέποντας ότι δεν μπορούν πια να παραμείνουν ανατίναξαν προβλήτες, το τελωνείο, λιμεναρχείο, και κτίρια του Ο.Λ.Π. Πρόθεσή τους ήταν να σωριάσουν σε ερείπια το εργοστάσιο ΚΟΠΗ, ντεπόζιτα πετρελαίων, βιομηχανίες, αλευρόμυλους στο Κερατσίνι και την Ηλεκτρική Εταιρεία.
  Με εξουδετερώσεις καλωδιακών μηχανισμών και μάχες του Ε.Λ.Α.Σ. Ταμπουρίων σώθηκαν ο ΣΕΚ, ο ΣΠΑΠ (τρένα), η ΚΟΠΗ, η Σχολή Δοκίμων, οι Αλευρόμυλοι, η Shell και η Standart. Από την Ηλεκτρική αποχώρησαν με τη συμφωνία να μη τους χτυπήσει ο Ε.Λ.Α.Σ. του Αλέκου Βαρυτιμίδη και του Νώντα Ευσταθόπουλου, πράγμα που έγινε. Όμως για λόγους πρόνοιας ο Νίκανδρος Κεπέσης διέταξε όχι μόνο να παραμείνει φρουρά 15 ανδρών του Ε.Λ.Α.Σ. στο εργοστάσιο, αλλά να τοποθετηθεί κι άλλη στο λόφο με την εκκλησία του Αγ. Γεωργίου.
  Αυτή η απόφαση απέβη σωτήρια, γιατί οι Γερμανοί αφού ανατίναξαν τη Shell, κατευθύνθηκαν με 60 βαριά οπλισμένους άνδρες και 4 μηχανοκίνητα πυροβόλα κατά της Ηλεκτρικής. Συνήφθη ολιγόωρη μάχη, αλλά αμφίρροπη, που κατέληξε σε παράδοση των γερμανικών δυνάμεων και του οπλισμού τους. Αλλά και οι δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ. είχαν 8 νεκρούς, που μαζί με όσους φονεύθηκαν τις προηγούμενες μέρες εκτελώντας το καθήκον τους, ανέρχονται στους 17.
  Τα ονόματά τους, μαζί με τους επιζήσαντες συναγωνιστές, θα παραμείνουν φωτεινό σύμβολο θυσίας και αγώνων για την Ελευθερία.
  Η μάχη της Ηλεκτρικής Κερατσινίου σήμανε την οριστική εκδίωξη του Ναζισμού από την Ελλάδα.
  Η 14 Οκτωβρίου 1944 βρίσκει το Δήμο μας ν' αναπνέει τον αέρα της ελευθερίας, καθώς αποβιβάστηκε στο Κερατσίνι η πρώτη μεταπολεμική Κυβέρνηση με τον Γ. Παπανδρέου (18 Οκτωβρίου 1944). Δυστυχώς οι ταλαιπωρίες του λαού μας συνεχίστηκαν, καθώς οι εξωγενείς παράγοντες καθόριζαν και τις πολιτικές επιλογές στην Ελλάδα.
  Το διάστημα 1944 - 1949 με τα τραγικά γεγονότα του εμφυλίου, που ατυχώς είχε μεγάλο αντίκτυπο στο πληθυσμιακό δυναμικό του Δήμου μας, θα πρέπει πια ν' αποτελέσει την αφετηρία διδαγμάτων που θα συμβάλουν στη σφυρηλάτηση της εθνικής μας ενότητας και ομοψυχίας και στη χάραξη ενός δημιουργικού μέλλοντος.
   Ο Δήμος μας για να τιμήσει τους αγωνιστές και τους πεσόντες, όχι μόνο έστησε μνημείο στο χώρο του εργοστασίου, αλλά κάθε χρόνο καταθέτει στεφάνι και διοργανώνει εκδηλώσεις προς τιμή τους, εορτή που καθιερώθηκε με ψήφισμα του Δ.Σ. επί δημαρχίας Χρήστου Φωτίου (Πράξη 109, 10.10.1975).
Οι νεκροί της Ηλεκτρικής
Αντώνης Καλαποθάκος
Νικ. Γεωργιάδης
Δημ. Μαργαρώνης
Γεώργιος Γκούρδας
Παναγ. Κοσμίδης
Ανδρ. Κούνουπας
Παναγ. Μαυρομάτης
Ιωάν. Ηλιόπουλος
Γρηγ. Μεγκίσογλου
Ακρίτας Τοροσίδης
Παπάζογλου Συρίγος
Βιβλιογραφία: Χάρης Κουτελάκης
Λεύκωμα Δήμου Κερατσινίου

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Κερατσινίου

• http://www.keratsini.gr/n/istoria/istoria/5.htm (4 φωτ.)