Πληροφορίες τοπωνυμίου

  Το 1210 το νησί καταλαμβάνουν οι Ενετοί. Πρώτη μνεία του ονόματος Ελούντα έχουμε σε ένα έγγραφο του 1376.
  Οι Ενετοί φτιάχνουν αλυκές για την παραγωγή αλατιού και υπό την απειλή του τουρκικού κινδύνου αρχίζουν το 1579 την ανοικοδόμηση του φρουρίου της Σπιναλόγκας.
  Αρκετές εκκλησίες χτίζονται την ύστερη ενετοκρατία (της Ανάληψης, του Αγίου Γεωργίου στον Πόρο, του Αγίου Νικολάου στην Κατεβατή, της Παναγίας στο Ντρουβαλιά, της Αγίας Παρασκευής στο Τσιφλίκι και της Αγίας Μαρίνας στην Πλάκα.
(Κείμενο: Μανόλης Μακράκης)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Αγίου Νικολάου.

  Το 1669 οι Τούρκοι καταλαμβάνουν το Χάνδακα και γίνονται κυρίαρχοι της Κρήτης. Η Σπιναλόγκα θα αντισταθεί για 46 χρόνια ακόμη. Μέχρι το 1715 που την κατέλαβαν οι Τούρκοι έβρισκαν σ’ αυτή καταφύγιο οι επαναστάτες. Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος οι Τούρκοι είχαν απαγορεύσει την εγκατάσταση σε όλο τον ευρύτερο χώρο της Σπιναλόγκας. Η απαγόρευση αυτή και ο φόβος των πειρατών κάνουν επιφυλακτικούς τους κατοίκους που μένουν σε μικρούς κτηνοτροφικούς οικισμούς μακριά από τη θάλασσα.
  Η κατοίκηση των οικισμών (Πάνω, Κάτω Ελούντας και Μαυρικιανώ) σε μόνιμη βάση άρχισε από τα μέσα του 18ου αιώνα. Το 1834 όπως μας πληροφορεί ο περιηγητής Πάσλεϋ η Ελούντα έχει 40 οικογένειες οι περισσότερες από τις οποίες προέρχονται από τη Φουρνή.
  Η Ελούντα κάηκε το 1823 από το Χασάν πασά. Οι κάτοικοι πήραν ενεργό μέρος σε όλες τις επαναστάσεις για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, καθώς και στους αποκλεισμούς του φρουρίου της Σπιναλόγκας. Σημαντική ήταν η προσφορά και οι θυσίες των Ελουντιανών για την απελευθέρωση της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης.
(Κείμενο: Μανόλης Μακράκης)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Αγίου Νικολάου.