Εμφανίζονται 8 τίτλοι με αναζήτηση: Ιστορία για το τοπωνύμιο: "ΤΕΓΕΑ Αρχαία πόλη ΑΡΚΑΔΙΑ".
Η Τεγέα ήταν η σημαντικότερη πόλη της Αρκαδίας
πρίν από την ίδρυση της Μεγαλόπολης.
Βρίσκεται στο δρόμο που από την Τρίπολη
οδηγεί στη Σπάρτη. Στην αρχαιότητα
η Τεγέα κατείχε το νοτιοανατολικό τμήμα της Αρκαδίας που ονομαζόταν Τεγεάτις και
στους ιστορικούς χρόνους αποτελείτο από εννέα δήμους. Η ίδρυσή της ανάγεται στην
προϊστορική εποχή και αναφέρεται σαν μία από τις χώρες που πήραν μέρος στην αργοναυτική
εκστρατεία και στον πόλεμο της Τροίας. Αρχικά ήταν μία μικρή κωμόπολη, η οποία
όμως κατάφερε να επιβληθεί πολιτικά στους γειτονικούς οικισμούς και να τους συσπειρώσει
γύρω από τη λατρεία της θεάς Αλέας, η οποία ταυτίστηκε αργότερα με την Αθηνά.
Η Τεγέα, που λεγόταν και Αφειδάντιος Κλήρος, περιελάμβανε τους δήμους
των Κορυθέων, Γαρεατών, Φυλακέων,
Καρυατών, Οιατών, Βωταχιδών,
Μανθυρέων, Εχενιδών, Αφειδάντιων
και τις φυλές Ιποθίτιδα, Καριώτιδα, Απολονιάτιδα, Αθηναιάτιδα ή Αθηναία. Ήταν
σημαντικότατη πόλη της Ελλάδας, με πρωτεύουσα το Πιαλί (Αλέα)
και Ακρόπολή της τη Φύλακρη που τοποθετείται στο χωριό Αγιος
Σώστης. Οι κάτοικοί της έφταναν κατά τον Ε' π.χ. αιώνα τις 40.000 περίπου.
Είχε μεγαλοπρεπή οικοδομήματα, Γυμνάσιο, θέατρο, Στάδιο, Αγορά και Βουλή με τριακόσιους
βουλευτές. Ο ναός της Αλέας Αθηνάς ήταν ένας από τους τρεις μεγαλύτερους ναούς
της Πελοποννήσου, ενώ ήταν μεγαλοπρεπέστερος από τους δύο άλλους, του Δία στην
Ολυμπία και του Επικούρεια
Απόλλωνα στις Βάσσες. Πρός
τιμήν της Αλέας Αθηνάς διοργανώνοντο γιορτές και θυσίες, όπου οι κάτοικοι προσέφεραν
στη θεά αναθήματα και ζώα. Επίσης εγίνοντο και αθλητικοί αγώνες, τα Αλαίεα. Πλούσια
είναι τα αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν τη σημασία και τη διάδοση της λατρείας
της θεάς. Η αρχαία Τεγέα έκοβε δικά της νομίσματα, και γνώρισε μεγάλη πνευματική
ακμή αναδεικνύοντας ποιητές όπως τον Κλονά και την Ανύτη, το θυληκό Ομηρο, τον
ιστορικό Αρίανθο, τον τραγικό Αρίσταρχο, τους νομοθέτες Αντισθένη και Κρίσο, τον
Τυρωνίδα και Πυρρία, τους ήρωες Αγκαίο, Εποχο, την Αταλάντη, τον Εχεμο και τον
Αγαπήνορα.
Το 469 π.Χ., η Τεγέα αναγκάστηκε να συμμαχήσει με τη Σπάρτη, της
οποίας παρέμεινε πιστός σύμμαχος. Ετσι οι Τεγεάτες πολέμησαν στο πλευρό των Σπαρτιατών
κατά τον πελοποννησιακό πόλεμο. Μετά τη μάχη στα Λεύκτρα
όμως τους εγκατέλειψαν, για να συμμαχήσουν το 235 π.Χ. με τους Θηβαίους
και στη συνέχεια να προσχωρήσουν το 222 π.Χ.στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Η Τεγέα συμμετείχε
στους περσικούς πολέμους και οι Τεγεάτες πολέμησαν γενναία κατά των Περσών στις
Θερμοπύλες και τις Πλαταιές.
Οταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Ελλάδα, η Τεγέα ακολούθησε την τύχη
των άλλων ελληνικών πόλεων. Το 31 π.Χ ο Αύγουστος θέλησε να τιμωρήσει τους Τεγεάτες
για την βοήθεια που προσέφεραν στον αντίπαλο του Αντώνιο και αφαίρεσε από το ναό
της Αλέας το άγαλμα της θεάς Αθηνάς από ελεφαντοστό μαζί με τα δόντια του Καλυδώνιου
κάπρου. Οπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας, το άγαλμα βρίσκονταν στη Ρώμη στην αγορά
που είχε φτιάξει ο Αύγουστος.
Στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, η περιοχή καταστράφηκε από τους
Γότθους το 395 μ.Χ. Από τον 7ο μ.Χ. αιώνα η Τεγέα παρήκμασε. Από το 10ο αιώνα
μ.Χ. η περιοχή της Τεγέας απαντάται ως Αμύκλιον, που στον 12ο αιώνα παραφράζεται
σε Νύκλι και εξελίσσεται σε ισχυρή πόλη, ιδιαίτερα κατά τους χρόνους της φραγκοκρατίας
, οπότε και αποτέλεσε μία από τις βαρωνίες. Γίνεται μάλιστα έδρα επισκοπής. Το
1296 πέρασε στην εξουσία του δεσπότη του Μυστρά Ανδρόνικου Παλαιολόγου, που την
κατέστρεψε, επειδή, κτισμένη καθώς ήταν στην πεδιάδα χρειαζόταν πολυάριθμη φρουρά
για να την προστατεύει. Πολλοί από τους κατοίκους του Νυκλίου με την άλωση από
τους Φράγκους το 1209 - είτε κατ’ άλλους μετά την καταστροφή το 1296- κατέφυγαν
στη Μάνη και εκεί αποτέλεσαν τις ισχυρές οικογένειες των "Νυκλιάνων"
ή "Μεγαλογεννητών", που επιβλήθηκαν στους ντόπιους.
Στην περιοχή Αλέα της Τεγέας μπορεί να επισκεφθεί κανείς τα ερείπια
του ναού της Αθηνάς, που ήταν από τους λαμπρότερους της Πελοποννήσου. Ο ναός ήταν
κτισμένος στο νοτιοδυτικό άκρο του οχυρωτικού περιβόλου της αρχαίας πόλης. Από
τις ανασκαφές έγινε φανερό πως στη θέση αυτή υπήρχε ιερό και λατρεία θεάς από
τα μυκηναϊκά χρόνια. Τα ερείπια που σώζονται ανήκουν στο νεότερο δωρικό περίπτερο
(4x14) ναό, έργο του Παριανού Σκόπα, που κατασκευάστηκε είτε στα 370 π.Χ. είτε,
κατ’ άλλους ερευνητές , στο β’ μισό του 4ου αι., από ντόπιο μάρμαρο των Δολιανών
με πρόδρομο, σηκό και και οπισθόδομο. Ο σηκός εσωτερικά στολιζόταν με κορινθιακούς
ημικίονες και στο βάθος του ήταν στημένα το άγαλμα της Αλέας Αθηνάς (στο κέντρο)
και τα μαρμάρινα αγάλματα του Ασκληπιού και της κόρης του Υγείας. Εξωτερικά η
διακόσμηση είχε θέματα από τους τοπικούς μύθους.
Το θέατρο βρίσκεται κοντά στην αγορά της αρχαίας Τεγέας, με τα ιερά
και τα αναθήματα, και κατασκευάσθηκε 4ο π.Χ. αι. Αργότερα, στα 175 μ.Χ. περίπου,
ο Αντίοχος Γ' ο Επιφανής ανήγηρε νέο μαρμάρινο θέατρο (κοίλο) στη θέση του παλιού.
Στο κοίλο κτίστηκε αργότερα η παλαιοχριστιανική εκκλησία της παλαιάς Επισκοπής.
Στην Επισκοπή μπορεί κανείς ακόμα να δεί υπολείμματα μεσαιωνικών τειχών και τα
μωσαϊκά δάπεδα από την παλαιοχριστιανική βασιλική.
Οι Τεγεάτες διακρίθηκαν επίσης και σαν ιδρυτές αποικιών. Χαρακτηριστική
είναι η περίπτωση της Πάφου
(νέα Πάφος) στην Κύπρο που ιδρύθηκε από τον Αγαπήνορα, βασιλιά της Τεγέας. Σύμφωνα
με την παράδοση ο Αγαπήνωρ, επιστρέφοντας από την Τροία,
παρασύρθηκε με τα καράβια του από τις θύελλες και προσάραξε στην Κύπρο
όπου έκτισε την Πάφο και ίδρυσε το ιερό της Αφροδίτης. Ο Παυσανίας στα "Αρκαδικά"
γράφει: "...Και Πάφου τε Αγαπήνωρ εγένετο οικιστής και της Αφροδίτης κατασκευάσατο
εν Παλαίπαφω ιερόν..." Η έλευση των Αχαιών Ελλήνων στην Πάφο επιβεβαιώνεται πράγματι
από τους κυκλώπειους τοίχους, την πλούσια "μυκηναϊκή" κεραμεική, όπως και άλλα
αρχαιολογικά ευρήματα και τοποθετείται γύρω στο 1220 - 1200 π.Χ.
Στο χωριό Αλέα λειτουργεί αρχαιολογικό
μουσείο στο οποίο κυρίως περιέχονται γλυπτικά κομμάτια σκοπαδικής τεχνοτροπίας.
Κοντά στην αγορά της αρχαίας Τεγέας, με τα ιερά και τα αναθήματα, διακρίνεται
το αρχαίο θέατρο στα θεμέλια του Ναού της Παναγίας. Πρόσφατα έχουν γίνει πρόσθετες
εργασίες περεταίρω ανάδειξής του και έχουν αποκαλυφθεί τομεγαλύτερο μέρος της
περιμέτρου του όπως και η είσοδός του.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Η Τεγέα είναι γνωστή από τα μυθικά ακόμα χρόνια. Οι Τεγεάτες έλαβαν
μέρος στη Αργοναυτική εκστρατεία. Στο Τρωικό πόλεμο τους συναντάμε υπό τον βασιλιά
τους Αγαπήνορα. Μετά το τέλος του πολέμου ο Αγαπήνορας με τους Τεγεάτες κατευθύνθηκε
στη Κύπρο, όπου και ίδρυσαν την πόλη Πάφο. Μάλιστα, η κόρη του Αγαπήνορα, Λαοδίκη,
δε λησμόνησε την πατρίδα της και έστειλε στη Τεγέα πέπλο που αφιέρωσε στον ναό
της Αλέας Αθηνάς το οποίο και αναφέρει ο μεγάλος περιηγητής Παυσανίας. Στην Τεγέα
ενταφιάστηκε ο Ορέστης όπου παρέμειναν τα οστά του μέχρι που τα πήραν μετά από
χρησμό οι Σπαρτιάτες.
Η Τεγέα αποτελείτο από Δήμους και συνοικισμούς που τους συνέδεε η
λατρεία της θεάς Αλέας, η οποία αργότερα συγχωνεύτηκε με την εισαχθείσα λατρεία
της θεάς Αθηνάς και έτσι πλέον στην Τεγέα λατρευόταν η Αλέα Αθηνά. Η πόλη Τεγέα
κτίστηκε στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και περιβαλλόταν από ισχυρό τείχος μήκους
5.500 μέτρων και ύψους 2,5 έως 6,5 μέτρων ανάλογα με το έδαφος. Στο σημερινό οικισμό
του Δημοτικού Διαμερίσματος Σταδίου σώζεται το βόρειο τμήμα του τείχους. Η Τεγέα
γρήγορα αναπτύχθηκε και έγινε πλούσια και δυνατή, με πληθυσμό, κατά το 5ο αιώνα,
περίπου 40.000 κατοίκους. Η Σπάρτη εποφθαλμιούσε την εύφορη Τεγέα και προσπάθησε
πολλές φορές να την κατακτήσει και τελικά το κατάφερε το 469 π.Χ. οπότε και συμμάχησαν.
Με την γειτονική Μαντινεία η Τεγέα ήταν μονίμως σε αντιπαλότητα λόγω της δυνατότητας
που είχε η Τεγέα, ανάλογα με το ποσό των βροχοπτώσεων να διοχετεύει ή να σταματάει
τα νερά στο οροπέδιο της Μαντινείας. Κατά τους Περσικούς πολέμους 500 Τεγεάτες
πολέμησαν στις Θερμοπύλες και τον επόμενο χρόνο 3000 βρέθηκαν να πολεμούν μαζί
με τους άλλους Έλληνες κατά των Περσών στις Πλαταιές.
Το 370 π.Χ. χτίζεται στη Τεγέα ο περίφημος ναός της Αλέας Αθηνάς
που μαζί με το ναό του Δία στην Ολυμπία και το ναό του Απόλλωνα στη Φυγαλεία ήταν
οι μεγαλύτεροι και λαμπρότεροι της Πελοποννήσου. Χτίστηκε πάνω στα ερείπια του
Αρχαϊκού ναού από τον αρχιτέκτονα και γλύπτη Σκόπα. Ο ναός ήταν δωρικού ρυθμού
και όλος από μάρμαρο, ακόμα και η στέγη του. Εσωτερικά υπήρχε το άγαλμα της Θεάς
από ελεφαντόδοντο και εκατέρωθεν τα αγάλματα του Ασκληπιού και της κόρης του Υγείας.
Οι Τεγεάτες συμμαχήσουν το 235 π.Χ. με τους Θηβαίους και στη συνέχεια
προσχώρησαν το 222 π.Χ. στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Όταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την
Ελλάδα η Τεγέα ακολούθησε την τύχη των άλλων ελληνικών πόλεων. Το 31 π.Χ ο Αύγουστος
θέλησε να τιμωρήσει τους Τεγεάτες για την βοήθεια που προσέφεραν στον αντίπαλο
του Αντώνιο και αφαίρεσε από το ναό της Αλέας το άγαλμα της θεάς Αθηνάς από ελεφαντοστό
μαζί με τα δόντια του Καλυδώνιου κάπρου και, όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας,
βρίσκονταν στη Ρώμη στην αγορά που είχε φτιάξει Αύγουστος.
Στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, η περιοχή καταστράφηκε από τους
Γότθους το 395 μ.Χ Από τον 7ο μ.Χ. αιώνα η Τεγέα παρήκμασε. Από το 10ο αιώνα μ.Χ
η περιοχή της Τεγέας απαντάται ως Αμύκλιον, που στον 12ο αιώνα παραφράζεται σε
Νύκλι και εξελίσσεται σε ισχυρή πόλη, ιδιαίτερα κατά τους χρόνους της φραγκοκρατίας
, οπότε και αποτέλεσε μία από τις βαρωνίες. Το 1296 πέρασε στην εξουσία του δεσπότη
του Μυστρά Ανδρόνικου Παλαιολόγου, που την κατέστρεψε, επειδή, κτισμένη καθώς
ήταν στην πεδιάδα χρειαζόταν πολυάριθμη φρουρά για να την προστατεύει. Πολλοί
από τους κατοίκους του Νυκλίου με την άλωση από τους φράγκους το 1209 - είτε κατ?
άλλους μετά την καταστροφή το 1296- κατέφυγαν στη Μάνη και εκεί αποτέλεσαν τις
ισχυρές οικογένειες των "Νυκλιάνων" ή "Μεγαλογεννητών", που
επιβλήθηκαν στους ντόπιους. Από την Τεγέα ήταν ο τραγικός ποιητής Αρίσταρχος,
ο ιστορικός Αρίανθος, ο ποιητής Κλονάς και άλλοι.
Στην περιοχή Αλέα της Τεγέας μπορεί να επισκεφθεί κανείς τα ερείπια
του ναού της Αθηνάς, που ήταν από τους λαμπρότερους της Πελοποννήσου. Ο ναός ήταν
κτισμένος στο νοτιοδυτικό άκρο του οχυρωτικού περιβόλου της αρχαίας πόλης. Από
τις ανασκαφές έγινε φανερό πως στη θέση αυτή υπήρχε ιερό και λατρεία θεάς από
τα μυκηναϊκά χρόνια. Τα ερείπια που σώζονται ανήκουν στο νεότερο δωρικό περίπτερο
(4x14) ναό, έργο του Παριανού Σκόπα, που κατασκευάστηκε είτε στα 370 π.Χ είτε,
κατ? άλλους ερευνητές , στο β? μισό του 4ου αι., από ντόπιο μάρμαρο των Δολιανών
με πρόδρομο, σηκό και και οπισθόδομο. Ο σηκός εσωτερικά στολιζόταν με κορινθιακούς
ημικίονες και στο βάθος του ήταν στημένα το άγαλμα της Αλέας Αθηνάς (στο κέντρο)
και τα μαρμάρινα αγάλματα του Ασκληπιού και της κόρης του Υγείας. Εξωτερικά η
διακόσμηση είχε θέματα από τους τοπικούς μύθους. Στο χωριό Αλέα λειτουργεί σήμερα
μουσείο, στο οποίο κυρίως περιέχονται γλυπτικά κομμάτια σκοπαδικής τεχνοτροπίας.
Κοντά στην αγορά της αρχαίας Τεγέας , με τα ιερά και τα αναθήματα, υπήρχε και
θέατρο. Στο κοίλο που κτίστηκε το β' μισό του 11ου ή στον 12ο αι. η εκκλησία της
παλιάς Επισκοπής. Στην Επισκοπή μπορεί κανείς ακόμα να δεί υπολείμματα μεσαιωνικών
τειχών και τα μωσαϊκα δάπεδα από την παλαιοχριστιανική βασιλική.
Οι Λακεδαίμονες με αρχηγό το Χάριλλο και έχοντας παρανοήσει χρησμό εξεστράτευσαν με μεγάλη σιγουριά κατά της Τεγέας παίρνοντας μαζί τους και "πέδες" για να δέσουν τους Τεγεάτες που θα έπιαναν αιχμαλώτους. Στη μάχη που δόθηκε νίκησαν οι Tεγεάτες και μετά έδεσαν με τις πέδες τους Σπαρτιάτες αιχμαλώτους και τους έβαλαν δέσμιους να καλλιεργούν τα χωράφια τους (Εκδ. Αθηνών, Παυσανίου Περιήγησις, τόμ. 2, σελ. 323, σημ. 2). Ο Παυσανίας είδε στο Ναό της Αθηνάς Αλέας τις σκουριασμένες πια πέδες , που τις είχαν αναθέσει (Παυσ. 8,47,2).
...When the Lacedaemonians heard the oracle reported, they left the other Arcadians alone and marched on Tegea carrying chains, relying on the deceptive oracle. They were confident they would enslave the Tegeans, but they were defeated in battle.Those taken alive were bound in the very chains they had brought with them, and they measured the Tegean plain with a rope by working the fields. The chains in which they were bound were still preserved in my day, hanging up at the temple of Athena Alea.
Οι Tεγεάτες λέγανε ότι παλιά Τεγέα λεγόταν η περιοχή στην οποία υπήρχαν 8 κοινότητες: οι Γαρεάται, οι Φυλακείς, οι Καρυάται, οι Κορυθείς, οι Πωταχίδαι, οι Οιάται, οι Μανθυρείς και οι Εχευήθεις. Οταν έγινε βασιλιάς ο Αφείδας προστέθηκαν και οι Αφείδαντες (Παυσ. 8,45,1-2).
The Hellenes who awaited the Persians in that place were these: three hundred Spartan armed men; one thousand from Tegea and Mantinea, half from each place; one hundred and twenty from Orchomenus in Arcadia and one thousand from the rest of Arcadia; that many Arcadians, four hundred from Corinth, two hundred from Phlius, and eighty Mycenaeans. These were the Peloponnesians present; from Boeotia there were seven hundred Thespians and four hundred Thebans.
The Spartans chose the Tegeans for their neighbors in the battle, both to do them honor, and for their valor; there were of these fifteen hundred men-at-arms.
Οι Αργείοι με τους Αρκάδες προβάλλουν αντίσταση στη Σπάρτη. Στη μάχη νικούν οι Σπαρτιάτες αλλά όχι αποφασιστικά.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
