Πληροφορίες τοπωνυμίου

Τέχνες-Παράδοση

ΤΗΛΟΣ (Νησί) ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ
Τοιχογραφίες
  Στη Τήλο διασώζονται 20 εικονογραφημένα εκκλησάκια που καλύπτουν το διάστημα 13ου-16ου αιώνα. Γενικά οι τοιχογραφίες που διασώθηκαν, αν εξαιρέσει κανείς εκείνες της Μονής του Αγ. Παντελεήμονα που είναι ανώτερης ποιότητας, έχουν μοναστικό χαρακτήρα και είναι λαϊκότροπες.
  Εικόνες
  Σ' ό,τι αφορά τις φορητές εικόνες στην Τήλο σώζονται εξαιρετικής ποιότητας από την άποψη της τεχνικής και της αρτιότητας στην εκτέλεση των θεμάτων. Πρόκειται για έργα των αρχών του 18ου αιώνα και είναι κυρίως οι λεγόμενες Δεσποτικές στα τέμπλα των μεγάλων εκκλησιών.
  Ξυλογλυπτική
  Στην Τήλο υπάρχουν θαυμάσια ξυλόγλυπτα, εκκλησιαστικής χρήσεως, φτιαγμένα από Δωδεκανήσιους τεχνίτες, όλα έργα του 18ου και 19ου αιώνα. Αξίζει να σημειωθούν τα τέμπλα του Αγ. Παντελεήμονα (1714), της Παναγιάς (Μετόχι-1743), της Τίμιας Ζώνης του Μικρού Χωριού (1766-87) και του Ταξιάρχη στο κάστρο του Μεγάλου Χωριού (μέσα του 18ου αιώνα) που φυλάσσεται τεμαχισμένο στη Θεοτόκισσα. Στην ίδια εποχή ανήκει και το αναλόγιο του Αγ. Παντελεήμονα, ενώ περί τα μέσα του 19ου αιώνα έγινε το τέμπλο του Ταξιάρχη στο Μ. Χωριό, με τον άμβωνα και το δεσποτικό του θρόνο, πιθανότατα από Συμιακούς τεχνίτες ή Σμυρναίους.
  Αργυροχοϊα
  Τα λίγα ασημένια εκκλησιαστικά αντικείμενα που ευρίσκονται ως σήμερα στην Τήλο, μαρτυρούν την ανάπτυξη του κλάδου αυτού στα Δωδεκάνησα, κυρίως από τις αρχές του 18ου αιώνα. Το αρχαιότερο αντικείμενο στο νησί χρονολογείται στα 1653 και είναι ένα θυμιατό. Οι ασημωμένες εικόνες έγιναν από Νισύριους τον 18ο αιώνα από τον Νικόλαο Ρόδιο μέχρι τα μέσα του 19ου. Από το 1880 εμφανίζεται και ένας Τηλιακός τεχνίτης από το μικρό χωριό, ο Ευάγγελος Πατρώνας, ο οποίος όμως ασχολείται με το γυναικείο παραδοσιακό κόσμημα. Στην Τήλο αυτό αποτελείται από δύο καρφοβελόνες με σείστρα, από τα φουσκιά (σκουλαρίκια τύπου Θεοδώρας από τα ψηφιδωτά της Ραβένας), από αλυσίδια με τα χάντρα τους, τα φιδάτα τους, τους αγιώργηδες τους, τα φλουριά τους και τα χλιμπίδια τους που κάλυπταν το λαιμό και το στήθος των γυναικών. Αυτά είχαν χαμηλή περιεκτικότητα σε ασήμι και χρυσό και τα έφερναν από την Κων/λη και αργότερα από τη Σμύρνη.
  Υφαντική
  Στον τομέα που η Τήλος ξεπέρασε τα γειτονικά νησιά ήταν η υφαντική. Τα παραδοσιακά γυναικεία ρούχα, χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Στην καθημερινή φορεσιά, στην επίσημη των γριών (ράσο) και την επίσημη των κοπελιών. Ειδικοί ερευνητές τονίζουν την ομορφιά της Τηλιακής στολής και το τρόπο στολισμού της με τα πολύχρωμα κεντίδια και τον πανάρχαιο τρόπο πλεξίματος (πλαϊμαλος).
  Κεραμοπλαστική
  Περιοριζόταν κυρίως σε οικιακά σκεύη για διάφορες χρήσεις που σώζονται ακόμα στο Μικρό Χωριό και στη Γερά (απαγορεύεται να τα πάρετε μαζί σας). Φαίνεται πως ήταν επείσακτα από τη Χάλκη, τη Κω και τη Ρόδο. Μόνο στα τέλη του 19ου αιώνα εμφανίζεται στην Τήλο κεραμουργείο με το Γιώργη Σακελλαρίδη στο Μικρό Χωριό.

Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Αναπτυξιακής Δωδεκανήσου Α.Ε.

Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρείας Δωδεκανήσου
• http://www.ando.gr/tilos/texnes.htm (4 φωτ.)

Καλαθοπλεκτική

ΒΩΛΑΚΑΣ (Οικισμός) ΤΗΝΟΣ
  Παράδοση στην καλαθοπλεκτική έχουν δημιουργήσει οι κάτοικοι του χωριού Βώλαξ. Τα προϊόντα των χεριών τους διατίθενται τόσο στο χωριό όσο και στην πόλη.
  Στις αρχές του 20ου αιώνα, 3.000 με 4.000 καλαθάκια φορτώνονταν για τη Σμύρνη κάθε εβδομάδα, για να τοποθετηθούν σε αυτά τα νωπά σύκα της Σμύρνης, που προορίζονταν για τις Ευρωπαϊκές αγορές.

Ιστοσελίδα Ξένιου Δία, Πανεπιστήμιο Πατρών
• http://www.cyclades-info.gr/a/3151bb90e42965b9c225...