Πληροφορίες τοπωνυμίου

Γουνοποιία

ΣΙΑΤΙΣΤΑ (Πόλη) ΚΟΖΑΝΗ
  Η επεξεργασία γουναρικών στη Σιάτιστα και η διαδρομή του κλάδου της γουνοποιίας είναι συνυφασμένη με την ίδια τη ζωή της πόλης. Η επεξεργασία και το εμπόριο άρχισαν στη Σιάτιστα στο τέλος του 16ου αιώνα. Τα στοιχεία που υπάρχουν στη διάθεσή μας στηρίζονται περισσότερο στην προφορική παράδοση και πολύ λίγο σε γραπτά κείμενα. Οι πραματευτάδες με τα περίφημα καραβάνια τους μετέφεραν τα γουναρικά και άλλα είδη σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (Αυστρία, Ιταλία, Ουγγαρία), αφού πρώτα επεξεργάζονταν και συρράφονταν με τα υποτυπώδη εργαλεία (βελόνες) που είχαν στη διάθεσή τους. Η εμπορική αυτή κίνηση σταμάτησε, όταν η Αυστρία καταστράφηκε οικονομικά εξαιτίας του πολέμου της με τη Γαλλία. Στην Αυστρία, όταν η Ελληνική κοινότητα άκμαζε, εκεί πολλοί Σιατιστινοί, είχαν εμπορικούς οίκους. Με την εμφανιζόμενη κρίση στην Ευρώπη (αρχές 19ου αιώνα) μεταναστεύουν πολλοί Σιατιστινοί στην Αμερική, αρκετοί από αυτούς ασχολούνται με την τέχνη της γούνας.
  Η πορεία του κλάδου της γουνοποιίας μετά το Β Παγκόσμιο πόλεμο και ιδιαίτερα στις αρχές της δεκαετίας του 60 είναι σημαντική. Αρκετοί Σιατιστινοί μετανάστευσαν στη Δυτική Γερμανία κυρίως και σε άλλες χώρες Γαλλία, Καναδά, Αμερική, και κατάφεραν να εισχωρήσουν είτε σαν εργάτες, είτε σαν έμποροι στο τότε κύκλωμα της γούνας και έτσι σιγά-σιγά ένα μέρος της επεξεργασίας άρχισαν να το μεταφέρουν στη Σιάτιστα, όπου πρωτοεμφανίζονται και οι πρώτες βιοτεχνίες επεξεργασίας και μεταποίησης γουνοφόρων αποκομμάτων. Χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι ότι οι Σιατιστινοί συγκέντρωσαν από τα εργοστάσια ή εργαστήρια στα οποία εργάζονταν, χωρίς μάλιστα να καταβάλουν και κανένα τίμημα αγοράς, τα αποκόμματα που περίσσευαν από την επεξεργασία ολόκληρων γουνοφόρων δερμάτων και τα έστελναν στη Σιάτιστα, όπου συρράφονταν και προωθούνταν πάλι σε ύφασμα στο εξωτερικό για πώληση. Αυτή η λογική παίρνει διαστάσεις, κεντρίζει το ενδιαφέρον πολλών να ασχοληθούν με την γουνοποιία, είτε σαν εργάτες, είτε σαν μικροβιοτέχνες με αποτέλεσμα τη μαζικοποίηση του κλάδου κυρίως στον τομέα της μεταποίησης αποκομμάτων σε γουνοφόρα ενδύματα. Η περίοδος αυτή είναι η εποχή που καθιερώνει τη Σιάτιστα κέντρο παραγωγής γούνας από γουνοφόρα αποκόμματα. Την εποχή αυτή τολμούν να ιδρύσουν επιχειρήσεις γουνοποιητικές μόνο οι Σιατιστινοί και Καστοριανοί, αφού είχαν και το αποκλειστικό προνόμιο με το νόμο 1631/1939.
  Η κατασκευή αυτού του είδους των γουναρικών ακολουθεί έναν ιδιόρρυθμο τρόπο. Αρκεί να αναφερθεί, ότι ένα παλτό αποτελείται από χιλιάδες μικρά τεμάχια γούνας. Τα κομματάκια αυτά αποτελούν την πρώτη ύλη που εισάγεται στο εργαστήριο. Η διαδικασία της επεξεργασίας είναι η εξής:
  Πρώτο στάδιο είναι η διαλογή και ταξινόμηση. Επάνω σε ένα γεμάτο τραπέζι τα μικρά κομματάκια της γούνας κατανέμονται σε κατηγορίες, ανάλογα με την ποιότητα, το τρίχωμα και το χρώμα τους. Ακολουθεί το αράδιασμα της κάθε κατηγορίας επάνω σε χαρτί. Κατόπιν τα τεμάχια συναρμολογούνται σε μηχανή (υπάρχουν ειδικές γουναρικές μηχανές). Με τη συρραφή σχηματίζονται τα κομμάτια σε μεγαλύτερα τεμάχια, τα οποία και πάλι με την σειρά τους συναρμολογούνται για να πάρουν το τελικό τους σχήμα, παλτό, ζακέτα κ.λπ.
  Με την πάροδο των χρόνων και τη συνεχή αυξητική πορεία της ζήτησης κυρίως από καταναλωτές μεσαίας και υψηλής οικονομικής τάξης της Αμερικής, του Καναδά και της Ευρώπης, ιδρύονται μονάδες γουνοφόρων δερμάτων και στη Σιάτιστα καθώς επίσης και μονάδες εκτροφής γουνοφόρων ζώων (αλεπού, βιζόν).
  Η επεξεργασία των γουνοφόρων δερμάτων με τη βοήθεια ειδικών μηχανημάτων και κατάλληλων τεχνιτών συμβάλλει στην καλή και όμορφη εμφάνισή τους, με αποτέλεσμα οι Σιατιστινοί με τη μεγάλη υπομονή τους και τη δεξιοτεχνία να αναδείξουν τη Σιάτιστα και στην κατηγορία των δερμάτων σημαντικό κέντρο γούνας. Τα γουναρικά της Σιάτιστας διοχετεύονται στην εσωτερική αγορά καθώς και σε πολλές χώρες του εξωτερικού.
  Σίγουρα, όμως, ο επισκέπτης ωφελείται αρκετά οικονομικά, αν προμηθευτεί τα προϊόντα από τη Σιάτιστα, όπου θα βρει όλων των ειδών τα γουναρικά, παλτά, ζακέτες, καπέλα, τσάντες, παντόφλες, γάντια κ.λπ. που υπάρχουν σε ωραίες βιτρίνες και εργαστήρια από την είσοδο της πόλης μέχρι το τελευταίο άκρο της.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).