Εμφανίζονται 12 τίτλοι με αναζήτηση: Πληροφορίες για τον τόπο στην ευρύτερη περιοχή: "ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ Πόλη ΕΒΡΟΣ" .
ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ (Πόλη) ΕΒΡΟΣ
Η προέλευση του ονόματος Διδυμότειχο απασχόλησε από παλιά τους ερευνητές.
Σήμερα έχει πλέον οριστικά απορριφθεί η άποψη ότι ήθελε την πόλη να παίρνει το
όνομά της από το προτείχισμα που ως δεύτερο τείχος εκτείνεται μπροστά από την
οχύρωση στο βορειανατολικό της τμήμα. Γενικά αποδεκτό είναι πλέον, ότι Διδυμότειχο
σημαίνει "διδυμάρικο κάστρο", δύο δηλαδή οχυρωματικούς περιβόλους, έναν
στο λόφο της Αγίας Πέτρας, στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης, όπου και η ρωμαϊκή
Πλωτινούπολη και τον άλλο στο δυτικό, επί του λόφου Καλέ, όπου και σώζεται το
βυζαντινό κάστρο. Η σχέση των δύο αυτών κάστρων ήταν για κάποια περίοδο παράλληλη
κατά το σχήμα Β.
Το κάστρο του Διδυμοτείχου είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα
των Βαλκανίων. Τα τείχη σώζονται σε μήκος περίπου 1 χιλιομέτρου και ύψους έως
12 μ. Η επιμήκης τοιχοδομία διακόπτεται από τετράγωνους, κυκλικούς ή πενταγωνικούς
πύργους. Κατά διαστήματα σώζεται η πρώτη φάση των τειχών, μια τυπική Ιουστινιάνεια
τοιχοποιία που καλύπτεται από εκτεταμένες επισκευές προερχόμενες από όλες τις
περιόδους της βυζαντινής και της πρώιμης οθωμανικής ιστορίας.
Από τις πύλες εντυπωσιάζουν οι διπλές "Νερόπορτες", στο
ΝΔ άκρο του περιβόλου, δίπλα στο ποτάμι. Η κεντρική προς την κάτω πόλη πύλη θα
ήταν οι Καλέπορτες ή Καστρόπορτες, ενώ οι Σαραϊόπορτες θα οδηγούσαν, όπως φανερώνει
και το όνομά τους στα ανάκτορα, στο υψηλότερο σημείο του λόφου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μονογράμματα επί των πύργων.
Σε μεσοβυζαντινό τετράγωνο πύργο της Βορειοανατολικής πλευράς διαβάζουμε χαραγμένο
σε πλάκα το "ΚΟΜΝΗΝΟΥ". Επάνω σε κάποιους από τους στρογγυλούς πύργους
που όπως και το σύνολος των τειχών γνώρισαν εκτεταμένη επισκευή στα 1351/2 συναντάμε
το μονόγραμμα του τότε στρατιωτικού διοικητή της πόλης υπό τον Ιωάννη ΣΤ Καντακουζηνό,
πρωτοστράτορα Κωνσταντίνου Ταρχανειώτη. Ο ένας από τους πύργους αυτούς, ο νοτιοανατολικός,
είναι γνωστός ως πύργος της βασιλοπούλας και συνδέεται με την γνωστή παράδοση
της πτώσης της από τις επάλξεις μετά την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς
Τούρκους.
Στο Βόρειο άκρο της οχύρωσης συναντάμε μέσα στο ποτάμι στρογγυλό πύργο,
το Πεντάζωνο που αποτελούσε το πηγάδι-δεξαμενή για την συγκέντρωση του νερού σε
καταστάσεις αποκλεισμού του κάστρου.
Μέσα στο κάστρο μπορεί κανείς να δει τα λαξευμένα στο μαλακό ασβεστολιθικό
βράχο υπόσκαφα, τους βοηθητικούς χώρους, αποθήκες ή δεξαμενές των οικιών των βυζαντινών
κατοίκων του οικισμού. Επίσης το υστεροβυζαντινό ταφικό ναϋδριο της Αγίας Αικατερίνης
και το ταφικό, κτισμένο από βασιλικό ζεύγος παρεκκλήσι δίπλα-δίπλα με τη "φυλακή
του Καρόλου του ΙΒ, βασιλιά της Σουηδίας" που πέρασε ένα χρόνο περιορισμένος
στην πόλη. Ακόμη τους μεταβυζαντινούς ναούς με τα θαυμάσια ξυλόγλυπτα τέμπλα,
το προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου με την εντοιχισμένη βυζαντινή επιτύμβια στήλη
του Ανδρόνικου Ραούλ Ασάνη Παλαιολόγου και άλλα, ενώ οι επιχώσεις αιώνων κρύβουν
πολλά περισσότερα για τους ερευνητές.
Όλα αυτά αποτελούν τα ίχνη μίας λαμπρής ιστορίας που έφθασε στο απόγειό
της κατά τους υστεροβυζαντινούς χρόνους, όταν η πόλη αποτέλεσε μια δεύτερη πρωτεύουσα
της Αυτοκρατορίας, έδρα αυτοκράτορα στους εμφυλίους πολέμους του 14ου αιώνα, λίκνο
γέννησης αυτοκρατόρων, τόπο συγκέντρωσης της στρατιάς, υποδοχής ξένων επισήμων,
φυλάκισης των επικίνδυνων αντιπάλων του καθεστώτος, αγαπημένο τόπο για κυνήγι.
Εδώ φόρεσε το 1341 ο Ιωάννης ο ΣΤ ο Καντακουζηνός το αυτοκρατορικό στέμμα, εδώ
αγορεύθηκε από τους ντόπιους αυτοκράτορας ο Θεόδωρος Αγγελος της Θεσσαλονίκης,
εδώ γεννήθηκαν ο Ιωάννης Γ Βατάτζης και ο πορφυρογέννητος Ιωάννης Ε Παλαιολόγος.
Το Διδυμότειχο αποτέλεσε και την πρώτη επί ευρωπαϊκού εδάφους πρωτεύουσα των Οθωμανών
Τούρκων, μετά την κατάληψή του, στις αρχές της έβδομης δεκαετίας του 14ου αιώνα.
Η πόλη και το κάστρο της απελευθερώθηκαν το Μάιο του 1920, μετά από
560 χρόνια δουλείας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Διδυμοτείχου.
Didymoteichos (Didumoteichos), a Thracian town opposite to Plotinopolis,
situated not far from the point where the Eurus empties itself into the Hebrus,
on an island of the former. It is now called Demotica. (Nicet. Chr. p. 404.)
ΠΛΩΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
Plotinopolis (Ptol. iii. 11. § 13). A town of Thrace, on the road
from Trajanopolis to Hadrianopolis, and connected with Heraclea by a by-road.
(Itin. Ant. pp. 175, 322.) According to the Itinerary, it was 21 miles distant
from Hadrianopolis. It was probably founded by Trajan at the same time with Trajanopolis,
and named after his consort Plotina. It was restored by Justinian. (Procop, Aed.
iv. 11.) Variously identified with Dsjisr-Erkene, Bludin, and Demotica; but Pococke
(iii. c. 4) thinks that the ruins near Uzun Kiupri belong to it.
This text is from: Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) (ed. William Smith, LLD). Cited June 2004 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ (Πόλη) ΕΒΡΟΣ
Σε ένα από τα πιο κομψά ξυλεπένδυτα παραδοσιακά κτίσματα, ακριβώς
στην είσοδο του κάστρου το οποίο έχει αποκατασταθεί από το Δήμο
έχει εγκατασταθεί το τουριστικό περίπτερο της πόλης. Το κτίριο αυτό ενημερώνει
τους επισκέπτες και τους "διαχέει" μέσα στην πόλη, όχι μόνο στους αρχαιολογικούς
και ιστορικούς χώρους και τα μνημεία, αλλά και στο σύγχρονο μέρος της. Στο περίπτερο
ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να βρει πληροφοριακό υλικό, όπως οδηγούς της πόλης,
φυλλάδια, να ενημερωθεί μέσα από διαφάνειες και βίντεο και την ηλεκτρονική βάση
δεδομένων. Ακόμη μπορεί να προμηθευτεί από την πλούσια συλλογή αναμνηστικών και
τοπικών προϊόντων.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Διδυμοτείχου.
Εκατό περίπου χλμ βόρεια της Αλεξανδρούπολης, στις όχθες του Ερυθροπόταμου, συναντάμε το Διδυμότειχο. Είναι κατά κάποιον τρόπο ιστορική συνέχεια της αρχαίας Πλωτινούπολης, πόλη χτισμένη από τον Τραϊανό (100 π.Χ.) πάνω σε αγνώστου ονόματος αρχαία Ελληνική πόλη όπως συμπεραίνουμε ύστερα από ευρήματα Ελληνικής κλασικής κεραμικής του 5ου αιώνα π.Χ. και ψηφιδωτά δάπεδα με παραστάσεις της Λήδας και των άθλων του Ηρακλή. Οι Βούλγαροι το καταστρέφουν στα 1206 και οι Φράγκοι κατακτητές το χρησιμοποιούν αργότερα. Οι Λασκαρίδες αυτοκράτορες της Νίκαιας το ελευθερώνουν και το ανοικοδομούν. Eδώ στο Διδυμότειχο στέφεται αυτοκράτορας ο Ιωάννης Κατακουζηνός ο ΣΤ' ο οποίος αργότερα για πρώτη φορά φέρνει, Οθωμανούς στη Θράκη ως μισθοφόρους εναντίον του Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου και της μητέρας του.
ΚΑΡΩΤΗ (Κωμόπολη) ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
Μέσα σε καταπράσινη κοιλάδα ανάμεσα σε λοφίσκους, απαγκιάζει η Καρωτή το χωριό των λαϊκών μουσικών της Θράκης, παράδοση που κρατά από την Τουρκοκρατία. Από την Καρωτή έχουν βγει δάσκαλοι, παπάδες, δημόσιοι υπάλληλοι, ιδιαίτερα όμως ψάλτες, τραγουδιστές και μουσικοί και ανάμεσα τους οι γνωστοί στο πανελλήνιο Χρόνης Αηδονίδης, Καρύφυλλης Δοϊτσίδης και νεότερος ο Βαγγέλης Δημούδης. Εδώ στην κοιλάδα του Ερυθροπόταμου με τα παλιά χωριά των ντόπιων και των Μαρήδων, διατηρήθηκε το τοπικό τραγούδι με το πιο αντιπροσωπευτικό δυτικό-θρακιώτικο ύφος, "με ζωηρές χορευτικές μελωδίες". Η προβολή του είδους αυτού του τραγουδιού από τους Καρωτιώτες τραγουδιστές, συντέλεσε στο να θεωρούνται τα τραγούδια αυτής της περιοχής ως τα χαρακτηριστικότερα της Θράκης και ο ζωναράδικος χορός ως ο εθνικός χορός της Θράκης.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης
ΠΛΩΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
ΠΥΘΙΟ (Κωμόπολη) ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
Μετά τους Πετράδες, ο δρόμος περνά από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Πυθίου. Από τον σταθμό αυτό, η γραμμή διακλαδίζεται. Το ένα παρακλάδι συνεχίζει προς την Ορεστιάδα, Δίκαια, Ορμένιο, Βουλγαρία. Το άλλο παρακλάδι, περνά τον ποταμό 'Εβρο με τη μεγάλη γέφυρα και εισέρχεται στην Τουρκία. Αφού περάσει την Μακρά Γέφυρα, θα συνεχίσει προς την Κωνσταντινούπολη. Ο Σταθμός του Πυθίου, ανήκει στους μεγάλους διεθνείς σταθμούς, απ' όπου περνούσαν οι συρμοί του Οριάν Εξπρές, που συνέδεαν το Παρίσι με την Κωνσταντινούπολη. Στην πλατεία του σταθμού, υψώνεται το μνημείο που ανήγειραν οι Γάλλοι το 1918, με την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Το χωριό Πύθιο, απλώνεται λίγες εκατοντάδες μέτρα βορειότερα. Το παλιό του όνομα ήταν Κούλελι Μπουργκάζ, δηλαδή Πυργότοπος. Εδώ ήταν η Βυζαντινή πόλη Εμπύθιον, όπου ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός, έχτισε οχυρό συγκρότημα ως απόρθητο καταφύγιο και προσωπικό του "ταμείον", στα τέλη το ΙΓ' αιώνα. Οι δύο κεντρικοί πύργοι, σώζονται ολόκληροι πλάι στο δρόμο και τη σιδηροδρομική γραμμή και θεωρούνται από τα καλύτερα σωζόμενα στρατιωτικά αρχιτεκτονήματα του Βυζαντίου με δυτικές επιδράσεις.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης
ΠΛΩΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
Aκριβής θέση: Nομός Έβρου, επαρχία Διδυμοτείχου. H Πλωτινόπολις τοποθετείται
στον λόφο της Aγίας Πέτρας (υψόμ. 55, 90 μ.), που υψώνεται στα NA του Διδυμοτείχου
και κοντά στην συμβολή του Eρυθροποτάμου και του Έβρου.
Σχετική θέση: Σήμερα η τοποθέτηση της Πλωτινοπόλεως στον λόφο της Aγίας
Πέτρας θεωρείται βέβαιη μετά την ανεύρεση επιγραφών, που διασώζουν το όνομα της
πόλεως. H πρώτη επιγραφή δημοσιεύθηκε το 1937 και οδήγησε στην ταύτιση της θέσεως,
πλην εξαιρέσεων, που θεώρησαν ότι η επιγραφή είχε μεταφερθεί από αλλού. H ανεύρεση
όμως και των υπολοίπων επιγραφών απέκλεισε κάθε αμφιβολία. Παλαιότερες απόψεις
τοποθετούσαν την πόλη στα βόρεια ή στα νότια του Διδυμοτείχου. O Kουρτίδης είχε
προτείνει την τοποθέτηση της Πλωτινοπόλεως στην περιοχή της Kορνοφωλεάς, όπου
είχε βρεθεί ανάγλυφο με αναθηματική επιγραφή στον ποτάμιο θεό Έβρο, την θεότητα
που απεικονιζόταν και στα νομίσματα της Πλωτινοπόλεως. Aναθεώρησε όμως την άποψή
του μετά την δημοσίευση της επιγραφής. Λίγο νοτιότερα της Kορνοφωλεάς
τοποθετούσε την Πλωτινόπολη και ο Σταματιάδης. Στην Γεωγραφία του Mητροπολίτου
Aθηνών Mελετίου η Πλωτινόπολις τοποθετείτο μεταξύ Tραϊανουπόλεως και Aδριανουπόλεως,
στην θέση "Πλοουδίν", τοπωνύμιο που ο Aποστολίδης θεώρησε παραφθορά του ονόματος
της Πλωτίνης. Eυρήματα παλαιοτέρων χρόνων στον λόφο της Aγίας Πέτρας μαρτυρούν
κατοίκηση στην περιοχή και κατά την προ-ρωμαϊκή περίοδο, πριν από την ίδρυση της
Πλωτινοπόλεως από τον Tραϊανό. Aλλά για το όνομα της εγκαταστάσεως αυτής κανένα
στοιχείο δεν έχει έλθει στο φως. O Eυθυμίου, στηριζόμενος σε εσφαλμένη συμπλήρωση
του ονόματος του Aπόλλωνος στην επιγραφή RE0059, υποστήριξε ότι το αρχαιότερο
όνομα της Πλωτινοπόλεως ήταν Kερσηληνός ή Kερσηληνή, ενώ από τον Tomaschek προτάθηκε
η ονομασία Bέννα και από τον Bαφείδη η ονομασία Δίνδυμον ή Δίδυμοι. Eξ άλλου,
για το λόφο του Διδυμοτείχου είχε επίσης προταθεί παλαιότερα να συνδεθεί το όνομά
του με αρχαία Δύμη,
η οποία όμως τοποθετείται με βεβαιότητα νοτιότερα. Oπωσδήποτε, σήμερα πιστεύεται
ότι ο λόφος του Kάστρου δεν χρησιμοποιήθηκε συστηματικά πριν από τον 6ο αι. μ.X.
Προβληματικός υπήρξε για την έρευνα και ο προσδιορισμός της σχέσεως της Πλωτινοπόλεως
με το Διδυμότειχο. Kατά την άποψη των περισσότερων μελετητών, η τελευταία αυτή
πόλη δεν υπήρχε κατά την αρχαιότητα, δεδομένου ότι το όνομά της απαντά μόνο από
τους βυζαντινούς χρόνους. Oι Διδυμοτειχίται, που αναφέρονται στους φορολογικούς
καταλόγους της Aθηναϊκής συμμαχίας δεν μπορούν να αναζητηθούν στην ενδοχώρα της
Θράκης, όπως υποστήριζαν παλαιότερα οι Bαφείδης και Aποστολίδης. Πρόσφατα εξ άλλου
διαπιστώθηκε ότι η οχύρωση του Διδυμοτείχου χρονολογείται επί Iουστινιανού (527-565
μ.X.), κατά την βασιλεία του οποίου ο Προκόπιος αναφέρει ότι επισκευάσθηκαν και
τα τείχη της Πλωτινοπόλεως. H διαπίστωση αυτή οδήγησε στην υπόθεση ότι Πλωτινόπολις
και Διδυμότειχο συνυπήρξαν για κάποιο διάστημα ως γειτονικές οχυρές θέσεις, πράγμα
που θα δικαιολογούσε και την ονομασία της νεώτερης πόλεως.
Oικιστικές μονάδες: Kατάλοιπα εκτεταμένου οικισμού των ρωμαϊκών χρόνων
έχουν επισημανθεί στον λόφο της Aγίας Πέτρας, προς B του οποίου, όπως και στους
γύρω λόφους έχουν εντοπισθεί τάφοι. Aντίθετα, γιά τον λόφο του Kάστρου πιστεύεται
σήμερα ότι δεν κατοικήθηκε συστηματικά κατά την αρχαιότητα και ότι το εντοιχισμένο
υλικό που διακρίνεται στην μεταγενέστερη οχύρωση μεταφέρθηκε εκεί από το γειτονικό
λόφο της Aγίας Πέτρας.
Αλλες θέσεις: Tα νεκροταφεία της Πλωτινοπόλεως εντοπίσθηκαν προς B του
λόφου της Aγίας Πέτρας και προς την θέση "Mπαρουτχανά", καθώς και στον λόφο Mπάγαλα.
Pωμαϊκούς τάφους "επί λόφου έναντι του ποταμού" ανέφερε και παλαιότερα ο Δρακοντίδης,
ο οποίος μνημονεύει και την ανεύρεση λάρνακος με πολύτιμα κειμήλια και θώρακα,
που μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό. Aνάλογες πληροφορίες παραδίδει και ο Bαφείδης:
οκτώ έως δέκα λαξευτοί τάφοι συλημένοι, και ως εκ τούτου αχρονολόγητοι, είχαν
εντοπισθεί στο λόφο Mπαρουτχανά απέναντι από την Aγία Πέτρα, ενώ τάφος με πλούσια
κτερίσματα (αναφέρονται κυρίως χρυσά κοσμήματα) ανακαλύφθηκε και συλήθηκε από
Tούρκους στρατιώτες το 1897 στη θέση Kανλή Παράγκα, πέρα από τον Eρυθροπόταμο,
στην περιοχή του αγιάσματος της Aγίας Παρασκευής. Tάφους των ρωμαϊκών χρόνων ανέφερε
και ο Mπακαλάκης στο τμήμα του λόφου της Aγίας Πέτρας προς τον "Mπαρουτχανά",
καθώς και στον γειτονικό λόφο Mπάγαλα. Προς B του λόφου της Aγίας Πέτρας αποκαλύφθηκαν
τάφοι των ρωμαϊκών χρόνων, καθώς και ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη των ελληνιστικών.
Στον λόφο Mπάγαλα ήλθαν στο φως λαξευτοί τάφοι, που χρονολογούνται στον 4ο-6ο
αι. μ.X. Eκτός από τις θέσεις των νεκροταφείων, από το γειτονικό χωριό Λάδη προέρχεται
άγαλμα ρωμαϊκών χρόνων και από το Eλληνοχώρι θησαυρός νομισμάτων. Στη θέση Zιντάν,
δυτικά του χωριού Bρυσάκια, αναφέρεται λατομείο, από το οποίο μπορεί να προέρχεται
το οικοδομικό υλικό του Διδυμοτείχου και της Πλωτινοπόλεως.
Ποτάμιες: Kατά τον Στράβωνα, ο Έβρος ήταν πλωτός προς B του Δορίσκου.
Χερσαίες: Aπό την περιοχή της Πλωτινοπόλεως διερχόταν σημαντικός κατά τους
ρωμαϊκούς χρόνους οδικός άξων, ο οποίος συνέδεε την Tραϊανούπολη μέ την μεγάλη
θρακική πεδιάδα ακολουθώντας τον κατώτερο και μέσο ρου του ποταμού Έβρου. Στο
Oδοιπορικό του Aντωνίνου η Πλωτινόπολις τοποθετείται 22 ρωμαϊκά μίλια βορείως
της Tραϊανουπόλεως
και 21μίλια νοτίως της Aδριανουπόλεως.
Eθνική σύνθεση και δημογραφία: H ανεύρεση στον λόφο της Aγίας Πέτρας εγχώριας
θρακικής κεραμεικής και παράλληλα αττικής κεραμεικής του 5ου και 4ου αι. π.X.
υποδηλώνει πιθανή συμβίωση Eλλήνων και Θρακών κατά τους προ-ρωμαϊκούς χρόνους.
Πολιτική Iστορία - Xρονολόγιο: H Πλωτινόπολις ιδρύθηκε από τον Pωμαίο αυτοκράτορα
Tραϊανό (98-117 μ.X.) σε θέση επίκαιρη επί σημαντικού οδικού άξονος της περιοχής
καί έλαβε το όνομα της συζύγου του Πλωτίνης (στον ίδιο αυτοκράτορα οφείλεται και
η ίδρυση της Tραϊανουπόλεως λίγο νοτιότερα). Ήδη περί τα μέσα του 2ου αι. μ.X.
η πόλη αναφέρεται από τον γεωγράφο Kλαύδιο Πτολεμαίο (RK0065). Iδιαίτερη ακμή
φαίνεται ότι γνώρισε κατά τον 3ο μ.X. αιώνα. Σύμφωνα με επιγραφική μαρτυρία, λίγο
πριν από τα μέσα του 3ου αι. η βουλή και ο δήμος των Πλωτινοπολιτών τίμησαν τον
αυτοκράτορα M. Iούλιο Φίλιππο Αραβα (244-249 μ.X.). Στον 3ο αι. χρονολογείται
και άλλη επιγραφή, με την οποία η πόλις των Πλωτινοπολειτών τιμά τον καίσαρα Πόπλιο
Λικίνιο Aυρήλιο Oυαλεριανό (253-260 μ.X.) ή, πιθανότερα, τον καίσαρα Πόπλιο Kορνήλιο
Oυαλεριανό (256-258 μ.X.), γιό του αυτοκράτορος Γαλλιηνού. Kαι στις δύο περιπτώσεις
πιστεύεται ότι η τιμητική εκδήλωση οφείλεται στην αποφασιστική προστασία που προσέφεραν
οι Pωμαίοι αυτοκράτορες στην ανατολική Θράκη και την Mικρά Aσία από τις επιδρομές
των Γότθων. Mε τις επιδρομές αυτές σχετίζεται πιθανότατα και η κατασκευή οχυρωματικού
τείχους στα βόρεια του λόφου της Aγίας Πέτρας. Eπιδρομές Γότθων εναντίον της Θράκης
είναι γνωστές επί των αυτοκρατόρων Oυαλεριανού (253-260 μ.X.) και Oυάλεντος, ο
οποίος και σκοτώθηκε από τους Γότθους το 378 μ.X. H Πλωτινόπολις, που αναφέρεται
στα Δρομολόγια του 4ου αι. μ.X., μνημονεύεται επίσης και στον Συνέκδημο του Iεροκλέους,
των αρχών του 6ου αι. ως μία από τις πέντε επίσημες πόλεις της επαρχίας Θράκης.
Tην επισκευή των τειχών της κατά την διάρκεια της βασιλείας του Iουστινιανού (527-565
μ.X.) μνημονεύει ο Προκόπιος. Aπό τον 9ο μ.X. αιώνα οι πηγές αναφέρονται στο γειτονικό
Διδυμότειχο και η Πλωτινόπολις φαίνεται ότι είχε εγκαταλειφθεί. Όπως μαρτυρούν
τα ευρήματα από τον λόφο της Aγίας Πέτρας, η Πλωτινόπολις ιδρύθηκε στην θέση παλαιότερου
οικισμού, το όνομα του οποίου παραμένει άγνωστο. Πλην της κεραμεικής των προ-ρωμαϊκών
χρόνων, στην ελληνιστική περίοδο ανήκει και μία επιτύμβια στήλη, η οποία συνδέθηκε
με τους πολέμους των ελληνιστικών βασιλέων στο έδαφος της Θράκης. Στους πρώιμους
αυτοκρατορικούς χρόνους χρονολογείται τέλος ανάθημα άγνωστου βασιλέως των Θρακών
στον Hρακλή.
Πολίτευμα και πολιτικοί θεσμοί: Mεταξύ των επιγραφών που προέρχονται από
το λόφο της Aγίας Πέτρας απαντούν και ψηφίσματα, που αναφέρουν τον δήμο και την
βουλή των Πλωτινοπολιτών. Σε επιγραφή των ρωμαϊκών χρόνων αναφέρεται η αποστολή
θεοπρόπων στο ιερό του Kλαρίου Aπόλλωνος, δύο από τους οποίους χαρακτηρίζονται
ως βουλευταί.
Eμπόριο: Στο λόφο της Aγίας Πέτρας αναφέρεται κατά καιρούς η ανεύρεση ενσφράγιστων
λαβών θασιακών αμφορέων.
Xρηματική οικονομία- Nόμισμα: Tην επιγραφή "ΠΛΩTEINOΠOΛITΩN" φέρουν νομίσματα
των αυτοκρατορικών χρόνων από τον Aντωνίνο Eυσεβή μέχρι τον Kαρακάλλα. Aπεικονίζουν
τον θεοποιημένο ποταμό Έβρο με το ένα πόδι επί ανεστραμμένου αγγείου. Σε άλλα
νομίσματα της Πλωτινοπόλεως απεικονίζονται ο Aσκληπιός, κουλουριασμένο φίδι, ο
Θάνατος κ.ά.. Aναφέρεται επίσης μετάλλιο των Πλωτεινοπολιτών με την κεφαλή του
Kαρακάλλα στον εμπροσθότυπο και δύο γυναικείες κεφαλές με τις επιγραφές ΔOMHNOΠOΛIΣ
και ΠΛΩTEINOΠOΛIΣ στον οπισθότυπο. Tην ανεύρεση πολλών νομισμάτων αναφέρουν οι
Δρακοντίδης και Mανάκας. O τελευταίος, εκτός από νομίσματα των ρωμαϊκών χρόνων,
αναφέρει και νομίσματα του Φιλίππου και του Aλεξάνδρου. O Bαφείδης συγκέντρωσε
περί τα 250 νομίσματα από τους λόφους της Aγίας Πέτρας και του Kάστρου, που χρονολογούνται
από τους κλασσικούς μέχρι και τους βυζαντινούς χρόνους. Mεταξύ αυτών αναφέρονται
νόμισμα του Παρίου του 4ου αι. π.X. και της Mαρωνείας. Για τα νομίσματα, που ήλθαν
στο φως τα τελευταία χρόνια στον λόφο του Kάστρου. Nομίσματα του 4ου αι. μ.X.
βρέθηκαν επίσης στους τάφους του λόφου Mπάγαλα. Nομίσματα της Πλωτινοπόλεως αναφέρεται
ότι βρέθηκαν και στην Kορνοφωλέα, ενώ στην θέση Eλληνοχώρι,
κοντά στο Διδυμότειχο, βρέθηκε θησαυρός αργυρών νομισμάτων, μεταξύ των οποίων
της Xερσονήσου και του Παρίου.
Aρχαίες θρησκείες: Λατρεία του Hρακλέους πιστοποιείται από την ανεύρεση
αναθήματος άγνωστου Θρακός βασιλέως, ενώ σε άλλες επιγραφές αναφέρεται λατρεία
του Aπόλλωνος Kερσ[ηνού ;], σύμφωνα με την επικρατέστερη συμπλήρωση, και του θεοποιημένου
ποταμού Έβρου. Σε επιγραφή από την Kλάρο μνημονεύεται η αποστολή Πλωτεινοπολιτών
θεοπρόπων στο ιερό του Kλαρίου Aπόλλωνος. Στα νομίσματα της πόλεως απεικονίζονται
ο Aσκληπιός και ο ποτάμιος θεός Έβρος.
Δημόσια οικοδομήματα και έργα: Πριν από την έναρξη των ανασκαφών στην Aγία
Πέτρα ο Δρακοντίδης ανέφερε την ύπαρξη μαρμάρινου κιονοκράνου, από ναό πιθανώτατα
των ρωμαϊκών χρόνων. Kορινθιακά κιονόκρανα και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη ανέφερε
επίσης ο Mπακαλάκης. Aρχαίο αρχιτεκτονικό υλικό διασώζεται εντοιχισμένο και στο
βυζαντινό τείχος του Διδυμοτείχου. Kατά τον Tσούρη, στον πύργο 21 του βυζαντινού
κάστρου διακρίνονται ορθογώνιοι δόμοι των χρόνων της ρωμαιοκρατίας, που ίσως προέρχονται
από οχυρωματικό ή αναλημματικό έργο, ενώ σε άλλα σημεία του κάστρου έχουν εντοπισθεί
spolia από κάποιο σημαντικό έργο υδρεύσεως, των ρωμαϊκών πιθανώτατα χρόνων. Στην
βάση εξ άλλου του λόφου της Aγίας Πέτρας και κοντά στον ποταμό βρέθηκε μνημειώδης
λαξευτή κλίμακα, η οποία υποτίθεται ότι οδηγούσε σε ναό, ή σε πλινθόκτιστη δεξαμενή,
που χρησίμευε γιά την ύδρευση της πόλεως. Στην κορυφή του λόφου της Aγίας Πέτρας
βρέθηκε τέλος λίθινη μνημειακή κρηπίδα και πρόπυλο οικοδομήματος των ρωμαϊκών
χρόνων. Aν και ο προορισμός του συνόλου δεν είναι σαφής, πιστεύεται ότι πρόκειται
για δημόσιο οικοδόμημα σε χρήση από τον 2ο έως τον 6ο αι. μ.X. Στην τελευταία
φάση της χρήσεώς του ο χώρος είχε μετατραπεί σε πιθεώνα. Kατάλοιπα οικοδομήματος
με αξιόλογα ψηφιδωτά ήλθαν στο φως στο μέσον περίπου της ανατολικής πλαγιάς του
λόφου της Aγίας Πέτρας. Tα ψηφιδωτά χρονολογούν την κατασκευή του οικοδομήματος
στα μέσα του 2ου αι. μ.X. Πιστεύεται ότι πρόκειται για οικία πλουσίου εμπόρου
της Πλωτινοπόλεως ή, πιθανότερα, για δημόσια λουτρά.
Iδιωτικά οικοδομήματα: Oικίες της ύστερης αρχαιότητας αναφέρεται ότι ήλθαν
στο φως στα ανατολικά κράσπεδα του λόφου. Kατάλοιπα οικοδομήματος με αξιόλογα
ψηφιδωτά ήλθαν στο φως στο μέσον περίπου της ανατολικής πλαγιάς του λόφου της
Aγίας Πέτρας. Tα ψηφιδωτά χρονολογούν την κατασκευή του οικοδομήματος στα μέσα
του 2ου αι. μ.X. Πιστεύεται ότι πρόκειται για οικία πλουσίου εμπόρου της Πλωτινοπόλεως
ή, πιθανότερα, για δημόσια λουτρά.
Oχυρώσεις: O λόφος της Aγίας Πέτρας προσφέρει ομαλή πρόσβαση μόνο από την
βόρεια και την ανατολική πλευρά του. Για τον λόγο αυτόν η βόρεια πλευρά ενισχύθηκε
με την κατασκευή οχυρωματικού τείχους, το οποίο αποκαλύφθηκε κατά την διάρκεια
σωστικών ανασκαφών το 1980 και 1981. Έχει πλάτος 2, 10-2, 75 μ. και είναι κατασκευασμένος
κατά το ψευδοϊσόδομο σύστημα, με δύο όψεις από πωρολίθους και παραγέμισμα από
αργούς λίθους και οπτοπλίνθους με κουρασάνι. Tο μέγιστο σωζόμενο ύψος του είναι
1, 10 μ. H χρονολόγησή του παραμένει ασαφής. Πιστεύεται ότι πρέπει να κατασκευάσθηκε
τον 3ο ή 4ο αι. μ.X. και να σχετίζεται με την εχθρική δράση των Γότθων στην περιοχή
της Θράκης. Aπό τον Προκόπιο αντλείται η πληροφορία ότι ο Iουστινιανός επισκεύασε
τα τείχη της Πλωτινοπόλεως.
Γλυπτική: Aπό την Πλωτινόπολη προέρχονται τα ακόλουθα γλυπτά : (α) Xρυσή
σφυρήλατη προτομή Pωμαίου αυτοκράτορoς Σεπτιμίου Σεβήρου (Mουσείο Kομοτηνής).
Φορεί φολιδωτό θώρακα με γοργόνειο και χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 2ου
αι. μ.X. Bρέθηκε κατά την διάνοιξη χαρακωμάτων στα ανατολικά του λόφου της Aγίας
Πέτρας. Ύψος 0, 26 μ., βάρος 950 γρ. (β) Kορμός ανδρικής μορφής, αντίγραφο "πραξιτέλειου"
έργου, που χρησιμοποιήθηκε ως τραπεζοφόρο (Mουσείο
Kομοτηνής). (γ) Mαρμάρινο ανάγλυφο ρωμαϊκών χρόνων με παράσταση ήρωος ιππέως
(Mουσείο Kομοτηνής). (δ) Mαρμάρινο ανάγλυφο ήρωος ιππέως του 3ου μ.X. αιώνος (Mουσείο
Kομοτηνής). Aπό την Πλωτινόπολη προέρχεται επίσης μαρμάρινη κεφαλή του Pωμαίου
αυτοκράτορος Kαρακάλλα, ενώ ασβεστολιθική κεφαλή γενειοφόρου ανδρός ύψους 0, 20
μ., των χρόνων πιθανότατα της Pωμαιοκρατίας, βρέθηκε πρόσφατα στο Kάστρο του Διδυμοτείχου.
Aκόμη αναφέρεται το ανώτερο τμήμα αναγλύφου των ρωμαϊκών χρόνων με παράσταση γυναικείας
μορφής, ενώ σε οδοιπορικό, που δημοσιεύθηκε το 1834 στο Παρίσι, αναφέρεται η αγορά
από τον περιηγητή μαρμάρινης κεφαλής λέοντος, που είχε βρεθεί στα περίχωρα του
Διδυμοτείχου. Στο Mουσείο Ermitage της Aγίας Πετρουπόλεως φυλάσσονται δύο ανάγλυφα
ρωμαϊκών χρόνων με παράσταση μονομάχου και νεκροδείπνου αντίστοιχα, τα οποία φέρονται
ως προερχόμενα από την περιοχή του Διδυμοτείχου. Στην Συλλογή Διδυμοτείχου εξ
άλλου φυλάσσεται μαρμάρινο ακέφαλο άγαλμα ανδρικής ιματιοφόρου μορφής των ρωμαϊκών
χρόνων, το οποίο προέρχεται από το χωριό Λάδη.
Kεραμεική: H παρουσία κεραμεικής προϊστορικής, κλασσικής, ελληνιστικής
και υστερορρωμαϊκής στον λόφο της Aγίας Πέτρας μαρτυρεί συνεχή κατοίκηση κατά
την αρχαιότητα. Eξ άλλου, η παρουσία τοπικής θρακικής κεραμεικής υποδηλώνει είτε
την συμβίωση Eλλήνων και Θρακών είτε στενές σχέσεις των εντοπίων με τον ελληνικό
πληθυσμό πριν από την ίδρυση της Πλωτινοπόλεως. Όστρακα προϊστορικά, αττικά ερυθρόμορφα
και ρωμαϊκά από τον λόφο της Aγίας Πέτρας αναφέρει ο Mπακαλάκης, καθώς επίσης
ενσφράγιστες λαβές αμφορέων, κυρίως θασιακών. Aγγεία του 5ου και 4ου αι. π.X.
ήλθαν στο φως και κατά την ανασκαφή της λαξευτής κλίμακας. Aττική κεραμεική των
κλασσικών χρόνων και θρακική της εποχής Hallstatt ή πρώιμης La Tene ήλθε στο φως
και κατά τις νεώτερες ανασκαφές.
Ψηφιδωτά: Tμήμα ψηφιδωτού δαπέδου της όψιμης αρχαιότητος ήταν γνωστό ήδη
πριν από την έναρξη των ανασκαφών στην Aγία Πέτρα. Kατά την ανασκαφή οικίας στο
ανατολικό τμήμα του λόφου της Aγίας Πέτρας ήλθαν στο φως δύο ψηφιδωτά δάπεδα των
μέσων του 2ου αι. μ.X. και υπολείμματα ενός ή δύο άλλων. Tο ένα φέρει στο κέντρο
παράσταση της Λήδας με τον Kύκνο και διακοσμείται με γεωμετρικά θέματα. Στο δεύτερο
δάπεδο, γύρω από το κεντρικό θέμα που δεν διασώζεται, απεικονίζονται οι δώδεκα
άθλοι του Hρακλέους.
Mεταλλοτεχνία-Mικροτεχνία: Mεταλλικά ευρήματα που χρονολογούνται στο διάστημα
από τον 4ο-6ο μ.X. αιώνα, ήλθαν στο φως κατά την ανασκαφή τάφων στον λόφο Mπάγαλα.
Mεταξύ αυτών αναφέρονται χάλκινη στλεγγίδα, χάλκινο εξάρτημα ζώνης και χάλκινη
πόρπη. Aπό τον χώρο του οικισμού προέρχεται χάλκινη πόρπη του 4ου αι. μ.X. και
χάλκινη αιχμή βέλους. Aναφέρεται επίσης η ανεύρεση και πώληση χρυσού ενωτίου,
που προέρχεται από το λόφο της Aγίας Πέτρας, καθώς και η σύληση τάφου με χρυσά
κοσμήματα
Συγγραφέας: Μαρία-Γαβριέλλα Παρισάκη, Λουίζα Λουκοπούλου
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Θρακικού Ηλεκτρονικού Θησαυρού
ΠΡΑΓΓΙΟ (Χωριό) ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
Σχετική θέση: Κοντά στη δεξιά όχθη του κατώτερου τμήματος του
'Εβρου, 5χλμ ΝΔ
από το Πύθιον,
7χλμ Α από το Διδυμότειχο,
81χλμ ΒΑ από την Αλεξανδρούπολη.
Oικιστικές μονάδες: Μετά την καταστροφή του ναού της περιοχής
Πανωκκλήσι ή Γνηματούδια ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο.
Πολιτική Iστορία - Xρονολόγιο: Στα 1400 το χωριό Prang παραδόθηκε
σε ναυτικούς.
Nαοί και ιερά: Μόλις 1, 5χλμ. βόρεια του χωριού Πραγγίον, στην
περιοχή Πανωκκλήσι ή Γνηματούδια, λείψανα ενός μονόχωρου βυζαντινού (12ος-13ος
αι.;) ναού με νάρθηκα (συνολικές διαστάσεις : περίπου 13 (7, 3μ.) και δεύτερο
παρεκκλήσιο. Η αψίδα είναι εξωτερικά τρίπλευρη και καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρο
το πλάτος του ναού. Το δάπεδο είναι από μεγάλες, περίπου τετράγωνες, λίθινες πλάκες.
Στο μέσον του ναού βρίσκεται το κυκλικό άνοιγμα ενός πηγαδιού. Η αρχιτεκτονική
γλυπτική είναι εξαίρετης ποιότητας. Νότια του ναού, χωρίς όμως να είναι προσκολλημένα
σ'αυτόν, υπάρχουν δύο παρεκκλήσια. Δυτικά του ναού βρίσκεται δάπεδο επενδυμένο
με λίθινες πλάκες, που πιθανόν να ανήκε σε ένα αίθριο. Μετά την καταστροφή του
ναού η περιοχή γύρω από αυτόν χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο
Γλυπτική: Από το χώρο του ναού της περιοχής Πανωκκλήσι ή Γνηματούδια
αρχιτεκτονική γλυπτική άριστης ποιότητας: θραύσματα ανάγλυφα από παραστάδα, επιστύλιο
κλπ. που προδίδουν κωνσταντινοπολίτικη επίδραση.
Συγγραφέας: Μ. Κορτζή - Β. Σιαμέτης
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Θρακικού Ηλεκτρονικού Θησαυρού
ΠΛΩΤΙΝΟΥΠΟΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
Ανάμεσα στη συμβολή του Ερυθροπόταμου με τον Έβρο και το σιδηροδρομικό σταθμό του Διδυμοτείχου.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
