Πληροφορίες τοπωνυμίου

Vari (Anagyrus)

  Just to the E of Cape Zoster and the S end of Mt. Hymettos is a small plain, in area little more than 3.2 km deep and 1.6 km wide, its limits clearly marked by the sea to the S, Hymettos to the W, and lesser hills to N and E. Until recently the plain's center of habitation was at Vari, a town centrally located at the place where the coastal road from Athens enters the plain on its W edge through a natural break in the long chain of Hymettos. Today a second, rapidly expanding, community has been established at the seashore, with the name of Varkiza.
  In Classical antiquity this plain was in all probability the deme of Anagyrous, placed by Strabo in his list of coastal demes after Halai Aixonides (with a sanctuary at Zoster) but before Thorai (9.1.21), and described by Pausanias as having as a notable feature a shrine of the Mother of the Gods (1.31.1). While the position of this last has not been established, no doubt surrounds the location of the deme-center: It was at Vari, where a great variety of remains have been unearthed, many illicitly. Even so, the picture they present is one of a city-state in miniature.
  The hill directly W of Van and S of the road from Athens can be considered the acropolis of Anagyrous. Its peak is fortified by a low rubble wall; within this enclosure at the summit are traces of a building and perhaps an altar. The fort was occupied at least in the 5th c. B.C., and would have made an excellent signaling station. Lower down the hill, on a ridge overlooking the town, is a group of more than 20 closely set buildings of various shapes--circular, rectangular, apsidal--from the archaic period, whence was recovered literally thousands of offerings of terracotta and metal. Some, if not most, of these structures must have been places of popular worship. In another part of the hill, at the same level, is the foundation of a small Classical sanctuary. On the hill's lowest slopes, to the E there are copious remains of walls and building blocks from the living quarters of the Classical settlement, while to the N, alongside the road from Athens, is a large cemetery with well preserved grave-terraces of the 5th and 4th c. B.C.
  A second, and more important, cemetery lies a little to the N of Vari, where graves and grave-enclosures from Late Geometric to late archaic times have been either excavated or pillaged. From here comes much of the remarkable collection of early Attic black-figure pottery displayed in the National Museum at Athens. These funerary offerings, as well as some sculptured monuments originally from the same area, make it obvious that in the archaic period Vari must have been home for at least one rich aristocratic family.
  A few isolated structures, probably farmhouses, have been noticed elsewhere in the plain. One of these, on the same slope of Hymettos as the Cave of the Nymphs but lower, on a spur above a narrow valley entered from the plain, has been recently excavated. It was a rural villa, of the pastas type, with its rooms built around three sides of a courtyard and screened by porticos. It had a short existence, ca. 330-280 B.C.

C.W.J. Eliot, ed.
This text is from: The Princeton encyclopedia of classical sites, Princeton University Press 1976. Cited Nov 2002 from Perseus Project URL below, which contains 2 image(s), bibliography & interesting hyperlinks.

• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per... (2 φωτ.)

Anagyrus

  Anagyrus (Anagurous, -ountos: Eth. Anagurasios), a demus of Attica, belonging to the tribe Erechtheis, situated S. of Attica near the promontory Zoster. Pausanias mentions at this place a temple of the mother of the gods. The ruins of Anagyrus have been found near Vari. (Strab. p. 398; Paus. i. 31. § 1; Harpocrat., Suid., Steph. B.; Leake, Demi of Attica, p. 56.)

This text is from: Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) (ed. William Smith, LLD). Cited July 2004 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks

Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) (ed. William Smith, LLD)
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per...

Ιστορική αναδρομή (Δήμος Βάρης)

Πόθεν εισίν;
Αναγυρουντόθεν
Νη τον Δία
Ο γούν Αναγυρός μον κεκίνησθαι δοκεί.
Αριστοφάνους Λυσιστράτη.

Η σημερινή περιοχή της Βάρης-Βάρκιζας ταυτίζεται με τον αρχαίο δήμο του Αναγυρούντος, έναν από τους 120 κ' κατ'άλλους 179 αρχαίους Αττικούς δήμους. Οι φιλολογικές , ιστορικές αλλά κ' επιγραφικές μαρτυρίες δεν αφήνουν αμφιβολία για την οριοθέτηση του. Η πρόσφατη ένταξη πολλών περιοχών στον πολεοδομικό ιστό της Βάρης, προκάλεσε την έκρηξη σωστικών ανασκαφικών ερευνών οικόπεδα και δημόσια ή δημοτικά έργα, που προσθέτουν στοιχεία και αποκαλύπτουν την φυσιογνωμία ενός αρχαίου δήμου. Η έκταση, η δομή, η μορφή και η ποιότητα των ευρημάτων συνθέτουν σταδιακά την εικόνα του Αναγυρούντος και αποδεικνύουν καθημερινά λοτι ήταν ένας από τους σημαντικούς δήμους του Αθηναικού κράτους με διάρκεια ζωής και παρουσίας από τα προϊστορικά χρόνια έως σήμερα.

Όταν το 508 Π.Χ ο πολιτικός μεταρρυθμιστής Κλεισθένης ο Αθηναίος οργάνωσε τον Αθηναϊκό πολιτειακό χώρο δεν μπορούσε να φανταστεί ότι έθετε τις βάσεις της Τ.Α.
  Η δημιουργία και η οργάνωση των δήμων ήταν πολιτική επανάσταση και καίρια στιγμή για τη δημοκρατία. Μετέτρεψε σε δήμους προυπάρχοντες συνοικισμούς και κοινότητες διακριτές, απαιτώντας από κάθε πολίτη που είχε συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του να πολιτογραφηθεί στην κοινότητα που ανήκε. Τις ιστορικές πληροφορίες για τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη αντλούμε από τον Ηρόδοτο και από το «Αθηναίων πολιτεία» έργο του Αριστοτέλη.
  Όρισε κάθε δήμος να εκλέγει έναν αρχηγό με θητεία ενός έτους, τον λεγόμενο Δήμαρχο κ' καθορίστηκαν οι λατρευτικές και οικονομικές αρμοδιότητες, ενώ είχε και κάποιο ρόλο στη διευθέτηση δικαστικών διαφορών. Αναφέρεται σε επιγραφή που βρέθηκε στην Βάρκιζα δήμαρχος-χορηγός σε δραματικούς αγώνες υπό τη διδασκαλία του Ευριπίδη κ' νίκη, η οποία για το Δήμο ήταν μεγάλη τιμή. Σε επιγραφή του 4ου Π.Χ αιώνα αναφέρεται ο δήμαρχος Θεόφιλος και με το ίδιο όνομα σε άλλη ο Αναγυράσιος Θεόφιλος λαμπαδηφόρος Έφηβος της Ερεχθηίδος φυλής.
  Σύμφωνα με την οργάνωση του Κλεισθένη η Ερεχθηίς φυλή περιλάμβανε 14 δήμους μεταξύ των οποίων κ' ο Αναγυρούς, ο οποίος εξέλεγε 6 βουλευτές για τη Βουλή των 500. Ο αριθμός των (6) βουλευτών αντιστοιχεί περίπου σε 300 άνδρες με πλήρη πολιτικά δικαιώματα κ' σε συνολικό αριθμό 1000 περίπου ελεύθερων κατοίκων. Συμπεραίνουμε ότι ο Αναγυρούς ήταν δήμος ανάλογος με την Αιξωνή κ' τις Αιξωνίδες Αλές.

Η δομή και η οικιστική οργάνωση του δήμου ακολουθεί το γεωλογικό ανάγλυφο, το οποίο επιβάλλει τους χώρους των οικιών και των δημοσίων κτιρίων, τους χώρους ταφής, τα οδικά δίκτυα, τις εκτάσεις των καλλιεργειών, την προστασία από τις ξαφνικές επιδρομές, την ασφάλεια. Ο Υμηττός προεκτεινόμενος μέχρι τη θάλασσα ονομαζόμενος από τους αρχαίους κ' Άνυδρος κλείνει προς Β. τις μικρές πεδιάδες, εύφορες, καλά καλλιεργούμενες μέχρι κ' σήμερα. Στη κλασσική εποχή η οικονομική ζωή παρά τα πτωχεία του εδάφους δεν ήταν συνδεδεμένη απόλυτα με τη θάλασσα. Οι αρχικοί οικονομικοί πόροι είναι συνδεδεμένοι με τη καλλιέργεια της γης. Η επίμονη αποψίλωση των δασών της Αττικής αντισταθμίστηκε με διαμορφώσεις πρανών κατά καλλιεργήσιμα άνδηρα. Στην Αττική, της οποίας το έδαφος ο Θουκυδίδης χαρακτηρίζει λεπτόγεω δηλ. άφορο, ήταν φυσικό επακόλουθο η ποιοτική αποδυνάμωση της βλάστησης προς όφελος της καλλιέργειας. Γι'αυτό στους λόφους έχουν παρατηρηθεί και ανασκαφεί αρκετές αναβαθμίδες, χρήσιμες για την καλλιέργεια σιτηρών. Η μετατροπή των φυσικών φρυγανικών οικοσυστημάτων σε γεωργικά εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις με συνέπεια την ποσότητα των διαθεσίμων τροφών, αποδεικνύεται από τον αριθμό των αναβαθμίδων. Ωστόσο σε αρχαίες πηγές, όπως στους Δειπνοσοφιστές του Αθήναιον κ' ο Άρχιππος αναφέρουν την πέρκα του Αναγυρούντος τη Σηπία (Σουπιά) κ' τους Κορακιώτες δηλαδή τον τόνο, όπως για την Αιξωνή αναφέρεται η τρίγλη δηλ. το μπαρμπούνι.

Στις επιφανειακές έρευνες στα όρια του Δήμου λόγω γενικά της ανύπαρκτης ή ελάχιστης επίχωσης εκτός εξαιρέσεων, έχουν επισημανθεί αρχαιολογικά λείψανα, τα οποία αναμένουν την ανασκαφική έρευνα για να αποκαλύψουν την ταυτότητα κ' τη χρήση τους , αλλά κ' χείμαρροι.
  Από τις επιφανειακές ενδείξεις κ' τις μέχρι στιγμής ανασκαφικές έρευνες μπορούμε με σχετική βεβαιότητα, κ' πάντα υπό την αίρεση των μελλοντικών ανασκαφών, να συμπεράνουμε τη χωροταξική δομή του Αναγυρούντα, ο οποίος εμφανίζει εντελώς διαφορετική εικόνα από τους όμορους παράλιους δήμους, όπως οι Αιξωνίδες Αλές, η σημερινή Βούλα, κ' η Αιξωνή, σημερινή Γλυφάδα, εικόνα που προσδιορίζεται και επιβάλλεται από τα Γεωλογικά status. Το όνομα του δήμου οφείλεται στο δύσοσμο φυτό Ανάγυρος, το οποίο ταυτίζεται με το φλόμο.
  Στον Αριστοφάνη στα fraguenta αναφέρεται μη κινείν τον Ανάγυρον λόγω της εκπεμπόμενης δυσωδίας. Σήμερα το φυτό σπανίζει, ο Γαρδίκας στην περιοδεία του το 1920 αναφέρει ότι φύεται μόνο την άνοιξη κ' ο Σουρμελής το 1862 αναφέρει ότι το ξερίζωναν οι χωρικοί επειδή έκανε ανθιυγεινή την ατμόσφαιρα.
  Άλλωστε κ' οι Αρχαίοι δήμοι Ραμνούς, Μυρρινούς κ' Αλιμούς οφείλουν τ' όνομά τους στα επιχωριάζοντα φυτά, το θάμνο Ράμνο, τη Μυρρίνη κ' την Αλίμη δηλ. την Αλμιρήθρα.

Οι σωστικές ανασκαφές τα τελευταία χρόνια έχουν αποκαλύψει στοιχεία κατοίκησης από τη 3η χιλιετία, κατοίκησης συνεχούς κ' αδιάλειπτης.
  Απ' ότι φαίνεται ο δήμος, λόγω της έκτασης και της ποιότητας των ευρημάτων ήταν σημαντικότερος από τη φήμη του.
  Ενδείξεις κατοίκησης από τη 3η χιλιετία έχουμε διαπιστώσει, κύρια από τα κινητά ευρήματα-όστρακα δηλ. κομμάτια σπασμένων αγγείων χρήσης.
  Επί των ΠΕ εγκαταστάσεων έχουμε εγκαταστάσεις Μυκ. Χρόνων, οι οποίες απέδωσαν κινητά ευρήματα, όπως αγγεία, ειδώλια, ειδώλια ζώων, τριβεία, σφονδύλια κ.α τα οποία αναμένουν τη συντήρηση τους. Οι Μυκ. Εγκαταστάσεις οι οποίες φαίνεται να ξεκινούν από το 1500-1450 Π.Χ αποκτούν ιδιαίτερη σημασία επειδή επισημάνθηκαν και ανασκάφηκαν σε απόσταση 400μ περίπου στα ΒΑ του Μυκ. Νεκροταφείου στη θέση Καμίνι.
  Ευτυχώς για μας, ο υπερκείμενος λόφος του ιδρύματος Φλέμινγκ με τις κατολισθήσεις χωμάτων λόγω βροχοπτώσεων σχημάτισε επίχωση 3.50- 4μ, η οποία ναι μεν κατάστρεψε την αρχιτεκτονική μορφή των τάφων, διαφύλαξε όμως τις κατόψεις τους και τα πλουσιότατα κτερίσματα που συνόδευαν τους νεκρούς από τη δράση των αρχαιοκαπήλων, που στη δεκαετία 1920-1930 απογύμνωσαν τη Βάρη από τους θησαυρούς της, στολίζοντας μουσεία του εξωτερικού κ' ιδιωτικές συλλογές.
  H θέση του οικισμού κ' η περαιτέρω έρευνά του που όπως φαίνεται συνεχίζεται σε εκτάσεις του λόφου τζούμα-κόλλια κ' των υπωρειών του είναι πρόκληση για την έρευνα ταύτισης του Μυκ. Οικισμού και τολμώ να πω πολίσματος με συγκεκριμένη ονοματοθεσία. Σε οικόπεδα της ίδιας περιοχής έχουν ευρεθεί χώροι αποθήκευσης πηλού, επίσης Μυκ. Χρόνων.
  Η γεωμετρική περίοδος εκπροσωπείται στο δήμο Αναγυρούντος με τάφους και κτερίσματα αλλά και στοιχεία οικιστικά σε δασική έκταση που πρόκειται να ερευνηθούν μελλοντικά.

Το σύγχρονο όνομα Βάρη έχει αρβανίτικη ρίζα σύμφωνα με τον Μακη που συνέταξε το αλβανικό λεξικό VAR κ' σημαίνει τάφος, μνήμα. Όταν το 1348, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, έγινε ο πρώτος εποικισμός των Αρβανίτικων φυλών στην Αττική, ομάδα του πληθυσμού εγκαταστάθηκε στα Μεσόγεια και άλλες διεπεραιώθηκαν στα νησιά του Αργοσαρωνικού. Εύκολα συμπεραίνουμε ότι το όνομα δόθηκε λόγω του αριθμού των ταφικών μνημείων κ' των τάφων στη Βάρη, που παρά τη σύληση τους στα κατοπινά χρόνια , προσφέρουν πεδίο έρευνας για τα δημοσιογραφικά στοιχεία του Αναγυρούντος.
  Στα αρχαικά κ' τα κλασσικά χρόνια από τον 7ο αιώνα Π.Χ - 3ο Π.Χ το κέντρο του δήμου που εξυπηρετούσε τις θρησκευτικές και λατρευτικές ανάγκες των Αναγυρασίων ήταν ο λόφος της Λαθούριζας ή Λαθουρέσσας. Έχουν ανασκαφεί 5 μικρές οικίες, ιερό κ' βωμός με ευρήματα εξαιρετικά όπως πήλινα ειδώλια, πόρπες κ' σκουλαρίκια από διάφορα μέταλλα κ.α που χρονολογούνται από τον 7ο -5ο Π.Χ αιώνα.
  Η επιλογή της θέσης και η οχύρωσή της με περιμετρικό τείχος, που σε ορισμένα σημεία φθάνει το 1 μέτρο, είναι επιλογή προστασίας και ασφάλειας από ξαφνικές επιδρομές αλλά κ' παρατήρησης κ' ειδοποίησης των Αθηνών για τους επικείμενους κινδύνους, αφού ο λόφος προσφέρεται για τον έλεγχο της κίνησης στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ Ζωστήρα (Βουλιαγμένη) κ' Αστυπάλαιας κ' Σουνίου προς Ζωστήρα. Περιμετρικά του λόφου απλώνεται ο οικισμός με ζωή από τον 7ο αι. - 3ο Π.Χ. Έχουν ανασκαφεί συγκροτήματα οικιστικά με λιθοδομία από εγχώριο υλικό, προερχόμενο από τα αρχαία λατομεία του λόφου Μπαράκο κ' του πευκωτού, που απέδωσαν κινητά ευρήματα πολύτιμα.
  Πλέγμα οικιστικό, που όμως ανήκει σε δασική έκταση βρίσκεται στις ΝΔ παρυφές του λόφου, όπου επισημάνθηκε κ' όρος δηλ. σύνορο επί του φυσικού βράχου με τοπογραφικό σχέδιο. Τα σπίτια είναι προσεγμένα, με επιμελημένη τοιχοδομία κ' δάπεδα με διαστάσεις των δωματίων κατά μ.ο 3 Χ 2 ή 3 Χ 4.
  Οικιστικά κατάλοιπα έχουν ανασκαφεί και στις υπώρτιες του λόφου Μελίσσι, όπου αναπτύσσεται ο οικισμός του 4ου Π.Χ αι στα ΒΑ κ' ΒΔ της σημερινής Βάρης.
  Θεμέλια κατοικιών διαγράφονται σε δασικές εκτάσεις κ' σε περιοχές εκτός σχεδίου όπως το Χέρωμα και στην περιοχή Κόρμπι στις υπώρειες του Μπαράκου, απόληξης ΝΑ του Υμηττού. Διάσπαρτο αρχαίο υλικό εντοπίζεται κ'΄στις αυλές των παλιών σπιτιών της Βάρης αλλά κ' σπόνδυλοι κιόνων, βάθρα κ.α εντοιχισμένα, όπως κ' στο ναό των Αγ. Πάντων στο σύγχρονο νεκροταφείο της Βάρης που τοποθετείται το ιερό της Μητέρας των Θεών.

Στα Β και ΒΑ του σημερινού δήμου κ' σε δυσπρόσιτη περιοχή στο άκρο της διαμορφούμενης κοιλάδας ανεσκάφη οικία-αγρέπαυλίς (4ος Π.Χ) με περίβολο κ' δεξαμενή. Πρόκειται για αγροικία που χρησίμευε για την παραμονή κ' διαμονή των αγροτών την περίοδο της συγκομιδής. Στα ΒΑ του σπιτιού του Βαριώτη, όπως είναι γνωστό, έχουν επισημανθεί κ' άλλες αγροικίες.

Περίπου σε 3 χλμ απόσταση στα ΒΑ του σημερινού δήμου υπάρχει το σπήλαιο των Νυμφών κ' του πανός, το οποίο προστατεύθηκε πρόσφατα με κιγκλίδωμα, διότι διαπιστώθηκαν λαθρανασκαφές. Το σπήλαιο-ιερό ήταν κυρίως αφιερωμένο στις νύμφες, τα δε ευρήματα-κύρια πήλινα λυχνάρια, περίπου 1000 τον αριθμό μαρτυρούν τη συνέχεια της λατρείας από τον 7ο αι μέχρι κ' τα παλαιοχριστιανικά χρόνια. Από τις αρχαιότερες επιγραφές του 5ου αι είναι του Αρχεδήμου του Νυμφολήπτου δηλ. του Νεραιδοπαρμένου, ο οποίος διασκεύασε το σπήλαιο σε ιερό κ' εφύτευσεν κήπο.
  Στο Amen. Journal of Arch (1903) υπάρχει η έκθεση της ανασκαφής. Σώζονται πολλές επιγραφές στο ιερό των Νυμφών με ονόματα αναθετών.
  Στην είσοδο του σπηλαίου μας υποδέχεται το ακέφαλο καθιστό άγαλμα σε θρόνο όπως η κυβέλη, σκαλισμένο στο βράχο κ' στο εσωτερικό λίθινα ανάγλυφα του Αρχέδημου, των Νυμφών σε κίνηση με τον Ερμή επικεφαλής.
  Από την επιφανειακή έρευνα γύρω από το σπήλαιο διαπιστώσαμε θεμέλια λίθινα κ' πολλά όστρακα από κυψέλες. Ο Αιλιανός στην ποικίλη ιστορία ανάφερεν ότι οι γονείς του Πλάτωνα Αριστίωνας κ' Πτερικτυόνη κατέκλιναν τον Πλάτωνα εν ταις πλησίον μυρρίναις, δασείαις ούσαις κ' πυκναίς, καθεύδονται δε εσμός μελισσών εν τοις χείλεσιν αυτού καθίσασαι, υπήδον την του Πλάτωνος ευγλωττίαν μαντευόμεναι..

Οι παλαιοί περιηγητές περιγράφουν εκτενώς το σπήλαιο του Νυμφολήπτων αλλά κ' άλλες αρχαιότητες της Βάρης, όπως τους ταφικούς περίβολους, που με τη τοιχοδομία κ' τον όγκο τους προκάλεσαν εντύπωση. (Leake, 1835)
  Oι ταφικοί περίβολοι της Βάρης σε σχήμα Π δομημένοι κατά το πολυγωνικό σύστημα μέχρι στιγμής είναι (15) εκ των οποίων τα σπουδαιότερα παραδείγματα είναι ο ταφικός περίβολος της Γούρνας, ο διατηρημένος στη νησίδα του νέου οδικού άξονα κ' σε ιδιοκτησίες στους υπαίθριους χώρους.
  Τα νεκροταφεία της Βάρης είναι εκτεταμένα κ' έχουν πολυμορφία τάφων. Το μεγάλο νεκροταφείο στο Χέρωμα, χρονολογείται από τον 7ο Π.Χ αι κ' είναι σε χρήση μέχρι τον 30 Π.Χ. Στον 7ο και 6ο Π.Χ προτιμώνται οι καύσεις, αργότερα οι ταφές σε λάκκους με επενδυμένες τις πλευρές με πλάκες σχιστολίθου, οι σαρκοφάγοι. Οι τάφοι κ' οι ταφικοί περίβολοι ήταν παρόδιοι και αποκαλύφθηκαν οι οδικοί άξονες του Αναγυρούντος, που ακολουθούν τις ευκολίες του γεωλογικού ανάγλυφου με μικρή παρέκκλιση από τους σημερινούς.

Ένα όμως από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία για τη ζωή του Δήμου, αποκαλύφθηκε στη θέση Ασύρματος. Πρόκειται για χώρο ευμεγέθη περιβαλλόμενο από τοίχους με είσοδο στην ανατολική του πλευρά. Ήταν καλυμμένος και επιστρωμένος με χώμα.
  Η εκτίμηση μας είναι ότι είχε χρήση αγοράς κ' έκθεσης προιόντων, αγοράς συναθροίσεων των πολιτών κ' ίσως χώρο άσκησης για τους νέους Αναγυρασίους. Η ισηγορία, η ισονομία κ' η ισοπολιτεία, οι τρεις μεγάλοι θεσμοί της Αθηναικής Δημοκρατίας πρέπει να έβρισκαν σ'αυτό το χώρο την έκφραση τους.
  Άλλωστε ο KIRCHNER στην Αττική προσωπογραφία ζωντανεύει τους Αναγυρασίους στο χώρο αυτό παραθέτοντας 30 ονόματα, αναφέροντας αξιωματούχους κ' γένη, κάνοντας επώνυμους τους ανώνυμους κατοίκους αυτού του τόπου που θέλουν να ακούσουμε τη φωνή τους.
  Η Αττική γη φτωχή σε νερό κ' πλούσια σε πέτρωμα κ' πηλό μας έδωσε κ' δίνει, στοιχεία για την εξασφάλιση υδάτινων πόρων είτε με δεξαμενές είτε με αγωγούς από τις δεξαμενές κ' τα ένυδρα ρέματα.
  Ο Σόλωνας τον 5ο Π.Χ αι καθόριζε την επιτρεπόμενη υδροληψία με νόμο και υπεύθυνο τον επιστάτη των κρηνών.
  Άφησε υποθήκη το προσέχουμε για να έχουμε. Πόσο επίκαιρες είναι οι διατάξεις του.

Ιστοσελίδα Δήμου Βάρης
• http://www.vari.gr/varihistory.asp