Πληροφορίες τοπωνυμίου

Αγία Βαρβάρα

  Στο κέντρο του νομού Ηρακλείου, και κατά τους ντόπιους στο κέντρο της Κρήτης, ο δήμος Αγ. Βαρβάρας περιβάλλεται από 8 δήμους του νομού. Τους δήμους Γοργολαίνη, Τετραχωρίου και Τεμένους από Βορρά, τους δήμους Ν. Καζαντζάκης και Αστερουσίων από την Ανατολή, τους δήμους Κόφινα και Γορτύνης από νότο, και το δήμο Ρούβα από τη Δύση.
  Διοικητικά περιλαμβάνει τις 7 πρώην κοινότητες Αγ. Βαρβάρα, Αγ. Θωμά, Μούλια,, Δούλι, Λαράνι, Μεγάλη Βρύση, και Πρινιάς.
  Εκτείνεται σε μια έκταση 99.038 στρεμάτων, από Μαλεβίζι μέχρι Μονοφάτσι, μέχρι επαρχία Καινουργίου, και έχει πάνω από 5.000 κατοίκους.
  Γεωγραφικά, ο δήμος ανήκει στις ΝΑ παρυφές του Ψηλορείτη, και αποτελεί μια από τις κύριες πύλες εισόδου προς το βουνό. Είναι δήμος ημιορεινός-Ορεινός και το μέσο υψόμετρό του είναι 530 μ.
  Η οικονομία της περιοχής στηρίζεται κυρίως στην γεωργία και την κτηνοτροφία.
  Τα κυριότερα καλλιεργούμενα είδη είναι η ελιά και το αμπέλι, ενώ η εκτροφή προβάτων αποτελεί τον βασικό κλάδο της κτηνοτροφίας.
  Υπάρχουν όμως και επιχειρήσεις στο δευτερογενή τομέα, όπως ελαιουργεία, τυροκομεία, αποστακτήρια τσικουδιάς, όπως επίσης και επιχειρήσεις του τριτογεννή τομέα, εμπορικές, και υπηρεσιών.
  Έδρα του δήμου είναι η Αγ. Βαρβάρα, με πληθυσμό πάνω από 2000 κατοίκους, η οποία απέχει 30 χλμ από το Ηράκλειο, πάνω στον οδικό άξονα Ηράκλειο- Αγ. Βαρβάρα -Μοίρες- Φαιστός, που διασχίζει το νομό Ηρακλείου από Βορρά πρός Νότο.
Τηλέφωνο Δήμου: 0894 23741 & 23742
Φαξ Δήμου: 0894 23743
  Ιστορικά Στοιχεία
  Ο δήμος Αγ. Βαρβάρας έχει πλούσια αρχαιολογική και πολιτιστική ιστορία. Πάνω σε ένα ιδιότυπο ύψωμα «πλειοκαινικών σχηματισμών», στην περιοχή του οικισμού Πρινιά, βρίσκεται η αρχαία πόλη της Ριζηνίας. Το ύψωμα αυτό (686 μ.), γνωστό με το όνομα «Πατέλα του Πρινιά», είναι απότομο και απόκρημνο από βορρά , ανατολή, και νότο και προσπελάσιμο μόνο από τη δύση. Η θέα είναι πανοραμική και διακρίνεται τόσο το νησί Ντία στο Κρητικό Πέλαγος, βόρεια της Κρήτης, όσο και το νησί Παξιμάδι στο Λιβυκό, νότια.
  Πάνω σ' αυτό το ύψωμα, η Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή ανακάλυψε το 1906-1908 τα ερείπια μιας σπουδαίας πόλης της Κρήτης, της αρχαίας Ριζηνίας.
  Η Ριζηνία ήκμασε από την Υστερομινωική περίοδο μέχρι και την Ελληνιστική (1600 π.Χ.- 67 π.Χ.), αλλά τα σπούδαία μνημεία και οι ναοί ανήκουν στην ελληνική Αρχαϊκή περίοδο του 7ου και 6ου π.Χ. αιώνα.
  Η θέση της Ριζηνίας πάνω στην Πατέλλα, στο κέντρο της Κρήτης, και ανάμεσα στο δρόμο που ένωνε τις δυό μεγάλες πόλεις της Κρήτης, την Κνωσσό και την Γόρτυνα, είχε μεγάλη στρατηγική σημασία.
  Πάνω στο ύψωμα υπήρχε μεγάλο φρούριο Ελληνιστικής εποχής (330-70 π.Χ.). Στο χτίσιμό του έχουν χρησιμοποιηθεί ξυστές πέτρες από αρχαιότερα κτίσματα και τάφους. Μερικές απο τις πέτρες αυτές έχουν επιγραφές και μορφές χαραγμένες. Σε μια πλάκα είναι χαραγμένη θηλυκή μορφή με ποδήρη χιτώνα, πού κρατά μια ρόκα με αρδάχτι μισογεμισμένο στο κάτω μέρος. Σε άλλη πλάκα, υπάρχει πολεμιστής με κράνος ασπίδα και δόρυ. Οι πέτρες αυτές προέρχονται από νεκροταφείο της πρώτης Ελληνιστικής περιόδου. Στα ερείπια της αρχαίας Ριζηνίας, έχουν βρεθεί πολλά πήλινα αφιερώματα, όστρακα αγγείων, ειδώλια κλπ.
  Εχουν αποκαλυφθεί ακόμη ερείπια από δυό ναούς.
  Ο ένας από αυτούς βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του υψώματος, και είναι αφιερωμένος στη Ρέα. Από τις στάχτες και τα κόκκαλα των ζώων που βρέθηκαν, πιστοποιείται ότι γινόταν θυσίες. Μέσα και γύρω από το ναό βρέθηκαν πολλά γλυπτά από πορόλιθο, τα οποία έχουν μεταφερθεί στο μουσείο του Ηρακλείου.
  Σε κοντινή απόσταση από τα ερείπια της αρχαίας πόλης,της Ριζηνίας, έχει βρεθεί και το νεκροταφείο της. Έχουν ανασκαφεί πολλοί τάφοι, με σημαντικά ευρήματα.
  Ενδιαφέρων επίσης από αρχαιολογικής και ιστορικής άποψης είναι και ο οικισμός του δήμου Αγ. Βαρβάρας, Αγ. Θωμάς, στην θέση του οποίου αρκετοί αρχαιολόγοι τοποθετούν την αρχαία πόλη Πάννονα. Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν πολλά λαξευτά σπήλαια, υδατοδεξαμενές, καθώς και ένα υπέροχο λαξευτό πάνω στο βράχο πατητήρι σταφυλιών.
  Αξιοθέατα
  Ειναι σίγουρο πως μια περιήγηση στο δήμο Αγ. Βαρβάρας θα είναι μια ευχάριστη εμπειρία για τον επισκέπτη, καθώς θα του δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσει και τις ομορφιές της ενδοχώρας της Κρήτης.
  Αρχαιολογικοί Χώροι
  Αρχαία Ριζηνία και νεκροταφείο στον Πρινιά. Λαξευτοί τάφοι και πατητήρι σταφυλιών στον Αγ. Θωμά.
  Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους
  Η κοιλάδα του Πρινιά, η Περδικοκορυφή στον Πρινιά, η Ακρόπολη της Ριζηνίας, το μοναδικό δαφνόδασος στην Κρήτη και η διαδρομή από μονή Καρδιώτισας στον Αγ. Αντώνιο, στον Αγ. Θωμά.
  Το ύψωμα Τάγα, όπου και το Αιολικό πάρκο, μεταξύ Αγ. Βαρβάρας και Μουλίων και το ύψωμα Ανεμόμυλος.
  Εκκλησίες και Εξωκκλήσια
  Ο Αγ. Ιωάσαφ, η Σπηλιώτισσα, η Καρδιώτισσα, ο Αγ. Αντώνης στον Αγ. Θωμά. Οι βυζαντινές εκκλησίες Προφήτης Ηλίας, Αγ. Γεώργιος, στην Αγ. Βαρβάρα, και Αγ. Ιωάννης, στην Μεγ. Βρύση, καθώς και το παλιό μοναστήρι της Αγ. Πελαγίας.
  Η ζωοδόχος Πηγή στα Άνω Μούλια. Η Αρμυρή και η Αγ. Άννα στη Μεγάλη Βρύση. Ο Άγιος Νικόλαος στο Δούλι.
  Το φυσικό περιβάλλον, η χλωρίδα και η πανίδα, οι γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής κάνουν την επίσκεψη ειδικών και μη στον δήμο μας ενδιαφέρουσα.
  Συγκοινωνία
  Η πρόσβαση στην περιοχή είναι εύκολη, καθώς τόσο η σύνδεση με την έδρα του δήμου, όσο και των οικισμών μεταξύ τους γίνεται με ασφάλτινους δρόμους, οι οποίοι είναι σε πολύ καλή κατάσταση.
  Από το Ηράκλειο πρός όλους τους οικισμούς του δήμου υπάρχει δημόσια συγκοινωνία κάθε μισή ώρα, και ο σταθμός των λεωφορείων βρίσκεται στην πλατεία Μάχης Κρήτης ( Χανιόπορτα).

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Interkriti

• http://www.interkriti.net/interkriti/agiavarvara/g... (3 φωτ.)