Πληροφορίες τοπωνυμίου

  Η προέλευση του ονόματος Διδυμότειχο απασχόλησε από παλιά τους ερευνητές. Σήμερα έχει πλέον οριστικά απορριφθεί η άποψη ότι ήθελε την πόλη να παίρνει το όνομά της από το προτείχισμα που ως δεύτερο τείχος εκτείνεται μπροστά από την οχύρωση στο βορειανατολικό της τμήμα. Γενικά αποδεκτό είναι πλέον, ότι Διδυμότειχο σημαίνει "διδυμάρικο κάστρο", δύο δηλαδή οχυρωματικούς περιβόλους, έναν στο λόφο της Αγίας Πέτρας, στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης, όπου και η ρωμαϊκή Πλωτινούπολη και τον άλλο στο δυτικό, επί του λόφου Καλέ, όπου και σώζεται το βυζαντινό κάστρο. Η σχέση των δύο αυτών κάστρων ήταν για κάποια περίοδο παράλληλη κατά το σχήμα Β.
  Το κάστρο του Διδυμοτείχου είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα των Βαλκανίων. Τα τείχη σώζονται σε μήκος περίπου 1 χιλιομέτρου και ύψους έως 12 μ. Η επιμήκης τοιχοδομία διακόπτεται από τετράγωνους, κυκλικούς ή πενταγωνικούς πύργους. Κατά διαστήματα σώζεται η πρώτη φάση των τειχών, μια τυπική Ιουστινιάνεια τοιχοποιία που καλύπτεται από εκτεταμένες επισκευές προερχόμενες από όλες τις περιόδους της βυζαντινής και της πρώιμης οθωμανικής ιστορίας.
  Από τις πύλες εντυπωσιάζουν οι διπλές "Νερόπορτες", στο ΝΔ άκρο του περιβόλου, δίπλα στο ποτάμι. Η κεντρική προς την κάτω πόλη πύλη θα ήταν οι Καλέπορτες ή Καστρόπορτες, ενώ οι Σαραϊόπορτες θα οδηγούσαν, όπως φανερώνει και το όνομά τους στα ανάκτορα, στο υψηλότερο σημείο του λόφου.
  Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μονογράμματα επί των πύργων. Σε μεσοβυζαντινό τετράγωνο πύργο της Βορειοανατολικής πλευράς διαβάζουμε χαραγμένο σε πλάκα το "ΚΟΜΝΗΝΟΥ". Επάνω σε κάποιους από τους στρογγυλούς πύργους που όπως και το σύνολος των τειχών γνώρισαν εκτεταμένη επισκευή στα 1351/2 συναντάμε το μονόγραμμα του τότε στρατιωτικού διοικητή της πόλης υπό τον Ιωάννη ΣΤ Καντακουζηνό, πρωτοστράτορα Κωνσταντίνου Ταρχανειώτη. Ο ένας από τους πύργους αυτούς, ο νοτιοανατολικός, είναι γνωστός ως πύργος της βασιλοπούλας και συνδέεται με την γνωστή παράδοση της πτώσης της από τις επάλξεις μετά την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους.
  Στο Βόρειο άκρο της οχύρωσης συναντάμε μέσα στο ποτάμι στρογγυλό πύργο, το Πεντάζωνο που αποτελούσε το πηγάδι-δεξαμενή για την συγκέντρωση του νερού σε καταστάσεις αποκλεισμού του κάστρου.
  Μέσα στο κάστρο μπορεί κανείς να δει τα λαξευμένα στο μαλακό ασβεστολιθικό βράχο υπόσκαφα, τους βοηθητικούς χώρους, αποθήκες ή δεξαμενές των οικιών των βυζαντινών κατοίκων του οικισμού. Επίσης το υστεροβυζαντινό ταφικό ναϋδριο της Αγίας Αικατερίνης και το ταφικό, κτισμένο από βασιλικό ζεύγος παρεκκλήσι δίπλα-δίπλα με τη "φυλακή του Καρόλου του ΙΒ, βασιλιά της Σουηδίας" που πέρασε ένα χρόνο περιορισμένος στην πόλη. Ακόμη τους μεταβυζαντινούς ναούς με τα θαυμάσια ξυλόγλυπτα τέμπλα, το προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου με την εντοιχισμένη βυζαντινή επιτύμβια στήλη του Ανδρόνικου Ραούλ Ασάνη Παλαιολόγου και άλλα, ενώ οι επιχώσεις αιώνων κρύβουν πολλά περισσότερα για τους ερευνητές.
  Όλα αυτά αποτελούν τα ίχνη μίας λαμπρής ιστορίας που έφθασε στο απόγειό της κατά τους υστεροβυζαντινούς χρόνους, όταν η πόλη αποτέλεσε μια δεύτερη πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας, έδρα αυτοκράτορα στους εμφυλίους πολέμους του 14ου αιώνα, λίκνο γέννησης αυτοκρατόρων, τόπο συγκέντρωσης της στρατιάς, υποδοχής ξένων επισήμων, φυλάκισης των επικίνδυνων αντιπάλων του καθεστώτος, αγαπημένο τόπο για κυνήγι. Εδώ φόρεσε το 1341 ο Ιωάννης ο ΣΤ ο Καντακουζηνός το αυτοκρατορικό στέμμα, εδώ αγορεύθηκε από τους ντόπιους αυτοκράτορας ο Θεόδωρος Αγγελος της Θεσσαλονίκης, εδώ γεννήθηκαν ο Ιωάννης Γ Βατάτζης και ο πορφυρογέννητος Ιωάννης Ε Παλαιολόγος. Το Διδυμότειχο αποτέλεσε και την πρώτη επί ευρωπαϊκού εδάφους πρωτεύουσα των Οθωμανών Τούρκων, μετά την κατάληψή του, στις αρχές της έβδομης δεκαετίας του 14ου αιώνα.
  Η πόλη και το κάστρο της απελευθερώθηκαν το Μάιο του 1920, μετά από 560 χρόνια δουλείας.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Διδυμοτείχου.

Διδυμότειχο

Εκατό περίπου χλμ βόρεια της Αλεξανδρούπολης, στις όχθες του Ερυθροπόταμου, συναντάμε το Διδυμότειχο. Είναι κατά κάποιον τρόπο ιστορική συνέχεια της αρχαίας Πλωτινούπολης, πόλη χτισμένη από τον Τραϊανό (100 π.Χ.) πάνω σε αγνώστου ονόματος αρχαία Ελληνική πόλη όπως συμπεραίνουμε ύστερα από ευρήματα Ελληνικής κλασικής κεραμικής του 5ου αιώνα π.Χ. και ψηφιδωτά δάπεδα με παραστάσεις της Λήδας και των άθλων του Ηρακλή. Οι Βούλγαροι το καταστρέφουν στα 1206 και οι Φράγκοι κατακτητές το χρησιμοποιούν αργότερα. Οι Λασκαρίδες αυτοκράτορες της Νίκαιας το ελευθερώνουν και το ανοικοδομούν. Eδώ στο Διδυμότειχο στέφεται αυτοκράτορας ο Ιωάννης Κατακουζηνός ο ΣΤ' ο οποίος αργότερα για πρώτη φορά φέρνει, Οθωμανούς στη Θράκη ως μισθοφόρους εναντίον του Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου και της μητέρας του.

• http://www.didymoteicho.gr/info_1.htm
• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/evros_6diadromi.htm

Τουριστικό περίπτερο (Κέντρο ενημέρωσης)

  Σε ένα από τα πιο κομψά ξυλεπένδυτα παραδοσιακά κτίσματα, ακριβώς στην είσοδο του κάστρου το οποίο έχει αποκατασταθεί από το Δήμο έχει εγκατασταθεί το τουριστικό περίπτερο της πόλης. Το κτίριο αυτό ενημερώνει τους επισκέπτες και τους "διαχέει" μέσα στην πόλη, όχι μόνο στους αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους και τα μνημεία, αλλά και στο σύγχρονο μέρος της. Στο περίπτερο ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να βρει πληροφοριακό υλικό, όπως οδηγούς της πόλης, φυλλάδια, να ενημερωθεί μέσα από διαφάνειες και βίντεο και την ηλεκτρονική βάση δεδομένων. Ακόμη μπορεί να προμηθευτεί από την πλούσια συλλογή αναμνηστικών και τοπικών προϊόντων.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Διδυμοτείχου.

Didymoteichos

  Didymoteichos (Didumoteichos), a Thracian town opposite to Plotinopolis, situated not far from the point where the Eurus empties itself into the Hebrus, on an island of the former. It is now called Demotica. (Nicet. Chr. p. 404.)

Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) (ed. William Smith, LLD)
• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per...