Εμφανίζονται 69 τίτλοι με αναζήτηση: Αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης στην ευρύτερη περιοχή: "ΤΡΙΚΑΛΑ Επαρχία ΘΕΣΣΑΛΙΑ" .
ΠΥΛΗ (Κωμόπολη) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24343 50100
Φαξ: +30 24343 50150
ΤΡΙΚΑΛΑ (Πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Τηλέφωνο: +3024313 51100
Φαξ: +3024310 35956
ΦΑΡΚΑΔΩΝΑ (Κωμόπολη) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24333 50000
Φαξ: +30 24333 50018
ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 43960
ΑΓΙΟΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Στην ιστορική κοινότητα του Αγίου Βησσαρίωνα (230 μ. υψ.) φθάνουμε
είτε ακολουθώντας το δρόμο που οδηγεί σ' αυτήν από τη Φιλύρα,
μέσα από ένα ωραιότατο λιβάδι, είτε από τη μεριά της Πύλης
που απέχει μόλις δύο χιλιόμετρα. Το χωριό οφείλει το παλιό του όνομα "Δούσικο"
σε ένα ενδημικό του τόπου είδος βαλανιδιάς με το (σλαβικό) όνομα Ντούσκο ή Ντουσκάρι.
Ο πρώτος κάτοικος του χωριού φαίνεται εγγεγραμμένος στα μητρώα αρρένων
της κοινότητας από το 1832, όταν αυτή υπαγόταν στο επαρχείο Ντουσκάρ.
Το Δούσικο, χτισμένο δίπλα στον Πορταϊκό ποταμό, διαθέτει πολύ υγιεινό
κλίμα, το οποίο απολαμβάνουν οι 1.100 κάτοικοί του (το χειμώνα - αυξάνονται σε
1280 το καλοκαίρι), γεωργοί και κτηνοτρόφοι, αλλά και "πετράδες" (χτίστες
της πέτρας) - και μαζί τους οι εποχιακοί επισκέπτες. Σε μικρή απόσταση από το
χωριό βρίσκεται το δάσος "Λάκκα της Στεφανής" και το εκτροφείο θηραμάτων
του Κόζιακα.
Οι κοντινότερες κορυφές του Κόζιακα
είναι η Κρανιά (1.100 μ.) και η Φουρκέτσα (500 μ.). Ένας νερόμυλος, ο Νιζερός,
σώζεται 2 χλμ. από το χωριό καθώς και οι βρύσες Ψηλές Βρύσες, Γιαννάκη Βρύση και
Γαβριήλ Βρύση. Η τελευταία συνδέεται με το χωριό με παλιό μονοπάτι, σ' όλο το
μήκος του οποίου συναντά κανείς πέτρινες κατασκευές. Ωραίος χώρος για αναψυχή,
όπου βγαίνουν οι κάτοικοι την Πρωτομαγιά, είναι το λιβάδι Ντάρα.
Το χωριό συνδέθηκε με την περίφημη μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών,
που βρίσκεται σε απόσταση 5 χλμ. από κει, ανεβαίνοντας σε υψόμετρο 750 μ. στις
πλαγιές του Κόζιακα. Το μοναστήρι επανιδρύθηκε μεταξύ 1527 - 1535 από τον Αγιο
Βησσαρίωνα, αρχιεπίσκοπο Λαρίσης,
όταν ο άγιος ήταν έξαρχος Σταγών.
Στη θέση της εκκλησίας που έχτισε ο Aγιος Βησσαρίων με τη βοήθεια
του αδελφού του Ιγνατίου οικοδομήθηκε εκ βάθρων στα 1557 το σημερινό καθολικό
της μονής από τον μητροπολίτη Λαρίσης Νεόφυτο Β' και τους επισκόπους Δημητριάδος
Ιωσήφ, Λιτζάς Λουκά και Φαναρίου Μαρτύριο (όπως μαρτυρά η κτητορική επιγραφή).
Το καθολικό, που τιμάται στο όνομα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, ακολουθεί τον
αγιορείτικο τύπο του σταυροειδούς τετρακιόνιου, με δύο (σήμερα) τρούλους και κόγχες
στην βόρεια και νότια πλευρά του. Η αγιογράφησή του έγινε από τον Κωνσταντινουπολίτη
ζωγράφο Τζώρτζη. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι μεταγενέστερο, του 1813. Το άλλοτε
πλούσιο μοναστήρι με τα 365 κελιά και την πλούσια βιβλιοθήκη, που αναδείχθηκε
σε πνευματικό κέντρο του νεότερου ελληνισμού, λειτουργεί σήμερα με λίγους μοναχούς
που φυλάσσουν τα κειμήλιά του. Ανάμεσα σ' αυτά είναι και η κάρα, η διαθήκη με
την ιδιόχειρη υπογραφή, το ραβδί και τα άμφια του Αγίου Βησσαρίωνα.
Ο τάφος του Αγίου σώζεται στο κοινοτικό νεκροταφείο, ενώ μέσα στο
ίδιο το χωριό οι ντόπιοι δείχνουν τη θέση του σπιτιού του και μετοχίου της μονής.
Στα 1823 το μοναστήρι καταστράφηκε και οι 2000 τόμοι της βιβλιοθήκης του κάηκαν
από τους Αλβανούς του Σ. Κόρτζια. Στα 1943 το μοναστήρι έπαθε νέες καταστροφές
από πυρκαγιά.
Ο Aγιος Βησσαρίων πανηγυρίζει στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος και στη
μνήμη του Αγίου από τον οποίο πήρε το σημερινό του όνομα, στις 14 Σεπτεμβρίου.
Παραμονή του Αγίου Βησσαρίωνα οι κάτοικοι του χωριού ανεβαίνουν στο μοναστήρι
για προσκύνημα και ξημερώνουν εκεί για το πανηγύρι του Αγίου.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Χωριό) ΕΛΑΤΗ
Ένα από τα αυθεντικά χωριά της Πίνδου,
που διατηρεί μέχρι και σήμερα πετρόκτιστα σπίτια του 19ου αι., γνωστό και ως Καμνιάϊ.
Κτισμένο σε υψόμετρο 900μ. περιβάλλεται από τις κορυφές Καπ-Γκρας (βλάχικη ονομασία
που σημαίνει "χοντρό κεφάλι") και Ξεροβούνι ενώ τα δάση της Κηπιάς,
της Μάμπλας, της Πέτρας και του Χαλικίου, ανάμεσα στα οποία κινούνται σαν στο
σπίτι τους αρκούδες, λύκοι, πέρδικες κ.α. συμπληρώνουν το απαράμιλλη ομορφιά του
χωριού.
Όπως στα περισσότερα βλαχοχώρια έτσι και στο Αγιο Νικόλαο το χειμώνα
επικρατεί απόλυτη ησυχία και πολύ σπάνια ακούς ανθρώπινη φωνή ενώ πιο δυνατά ακούς
τις φωνές των ζώων που κυκλοφορούν μέσα στα δάση και το βουητό των χειμάρρων που
τον διασχίζουν. Το καλοκαίρι όμως οι Καμνιώτες φθάνουν στο χωριό τους με πολλή
ανυπομονησία και χαρά που θα ξαναβρούν τους συγχωριανούς τους και θα αναπολήσουν
τα παλιά.
Η κορυφή του Καπ-Γκρας έγινε παρατηρητήριο των κλεφτών γιατί από αυτό
το σημείο μπορούσαν να παρακολουθούν από τη Μεσοχώρα
μέχρι και το Γαρδίκι
και την Αθαμανία.
Από τον Αγ. Νικόλαο κατάγονται περίφημοι ραφτάδες που οι φορεσιές
τους έφταναν μέχρι την αγορά των Τρικάλων. Οι κάτοικοι νοιώθουν περηφάνια καθώς
διηγούνται ότι πέρασε από το χωριό τους ο Αρης Βελουχιώτης και δένοντας το άλογό
του στον πλάτανο της πλατείας τους, το άλογο ήταν τόσο δυνατό που δάγκωσε το δένδρο.
Μπορούν για να γίνουν ακόμα πιο πιστευτοί δείχνοντας και σημάδια από το δάγκωμα.
Με δάκρυα στα μάτια οι παλιότεροι που το έζησαν, θυμούνται πως έκαψαν οι Γερμανοί
το χωριό τους στη διάρκεια της κατοχής, αλλά και πως με δύναμη ψυχής το ξανάκτισαν.
Στην θέση Ασφάκα 3 χλμ. από το χωριό και πάνω στο δρόμο που ακολουθούμε για την
περιοχή Γαρδικίου, πάνω σε βράχο υπάρχει ζωγραφισμένη σε μορφή φορητής εικόνας
η παράσταση του Αγ. Νικολάου. Όπως σ' όλα τα βλαχοχώρια έτσι και δω έχουμε πανηγύρι
της Αγίας Παρασκευής με τριήμερο γλέντι που στήνεται στην πλατεία του χωριού.
Αγοράστε: Τυροκομικά προϊόντα, κρέας ελευθέρας βοσκής, τσάι του βουνού.
(σε σημεία πώλησης, καταστήματα, ταβέρνες, καφενεία και ιδιώτες - παραγωγούς).
Δοκιμάστε: Γαλατόπιτα, χορτόπιτα, μπλουγούρι
ΑΓΙΟΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Ο Αγιος Προκόπιος είναι μια μικρή κοινότητα κτηνοτρόφων (100 το χειμώνα
και 250 το καλοκαίρι) σε υψόμετρο 620 μ. στις δασωμένες πλαγιές του Κόζιακα, ανάμεσα
στις κορυφές Δραμπάλα (1.298 μ.), Δημητράκη (1.300 μ.) και Διαμάντη (1.680 μ.)
κάτω από το περίφημο ομώνυμο μοναστήρι και πάνω από το φράγμα του ποταμού Δραμιζιώτη,
με το νερόμυλο του 1880 δίπλα. Από την κορυφή της Δραμπάλας αντικρύζουμε τη λίμνη
του Πλαστήρα, το Θεσσαλικό κάμπο και το κάστρο του Φαναρίου.
Στις πηγές Τζιόμ, Μάνα, Φτέρι, Καναλάκο, Μεγάκαμπο και Περγίνα του
οροπεδίου Πάδη συχνά θεώνται ζαρκάδια, λύκοι, αλεπούδες κουνάβια και καμιά φορά
αρκούδες.
Από το μεγάλο μοναστήρι του Αγίου Προκοπίου του 18ου αιώνα, που εκτεινόταν
σε έκταση 48 στρεμμάτων πανω από το χωριό, έχουν απομείνει μετά την κατεδάφισή
του το 1960 μόνο ερείπια. Το 1986 ο ναός του Αγ. Προκοπίου ανηγέρθη εκ βάθρων.
Με τον Αγιο Προκόπιο συνδέεται το όνομα ενός αγίου, του Κοσμά του Αιτωλού και
ενός κλέφτη του Γούλια. Το χωριό πανηγυρίζει τη μνήμη του Αγίου Προκοπίου στις
8 Ιουλίου, με καζανιές και λαϊκό γλέντι που ακολουθούν τη λειτουργία.
ΑΘΑΜΑΝΙΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Η Αθαμανία μπορεί να χαρακτηρισθεί σαν το πιο γοητευτικό χωριό της
Πίνδου αφού είναι κτισμένη
πάνω στην πιο ψηλή κορφή των Τζουμέρκων,
την Κακαρδίτσα με υψόμ. 2450μ., την περιβάλλουν άλλες τρεις ψηλές κορυφές ενώ
την διασχίζει ένας ήσυχος χείμαρρος που χύνεται στον Μουτσιαρίτη και χωρίζει το
χωριό στα δύο που οι ντόπιοι αποκαλούν μαχαλάδες και οι οποίοι επικοινωνούν με
ένα μικρό ξύλινο γεφυράκι που ολοκληρώνει το γραικό χαρακτήρα του χωριού.
Το χειμώνα η Αθαμανία κλείνει αφού οι κάτοικοί της κτηνοτρόφοι στην
πλειοψηφία, κατηφορίζουν για τα χειμαδιά και επιστρέφουν ξανά το καλοκαίρι. Μαζεύονται
στην μικρή πλατεία αφηγούνται τις εμπειρίες τους από τα χειμαδιά και στους επισκέπτες
πλούσιες ιστορίες και θρύλους σχετικά με τον βασιλιά Αθάμα, που κατά τη γνώμη
τους από το βασιλιά αυτόν πήρε το όνομα και το χωριό τους.
Πέρα όμως από ιστορικούς θρύλους αφηγούνται και ιστορίες που έχουν
σχέση με διάφορα μέρη της περιοχής, με ξωτικά ή την Παναγία και αγίους που κάποιοι
συνάντησαν.
Στην βρύση στην πλατεία του χωριού, αλλά και στις άλλες όπως στην Μπατάλ,
στο Αγκαθάκι και στο Βαένι, όπου συγκεντρώνονται οι Αθαμανιώτες για να μεταδώσουν
τα τοπικά νέα. Εκεί υποδέχονται και τους επισκέπτες που θέλουν να γνωρίσουν το
χωριό τους, θα τους προσφέρουν καφέ ή τσίπουρο και θα τους ξεναγήσουν αποδεικνύοντας
έτσι ότι η γνωστή φιλοξενία της Αθαμανίας είναι αληθινή και αυθεντική.
Από τα πανηγύρια δεν λείπει αυτό της Αγ. Παρασκευής αλλά οι Αθαμανιώτες
περιμένουν την μέρα της γιορτής του Προφήτη Ηλιού. Μαζεύονται όλοι στο προαύλειο
του ναού και μετά τη θεία λειτουργία μοιράζονται ψητό αρνί, τυρί και άλλα ντόπια
φαγητά.
Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού
στην προσπάθειά του να κρατήσει ζωντανές τις παραδόσεις και τα έθιμά τους αλλά
την επαφή και επικοινωνία των κατοίκων διοργανώνει γλέντι στην πλατεία προσφέρει
άφθονο κρασί και κάτω από τους ήχους δημοτικής ορχήστρας καλεί τον κόσμο να τραγουδήσει,
να χορέψει αφήνοντας πίσω τους έγνοιες και προβλήματα. Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν
εδώ, διοργανώνονται και στην γιορτή των Αγ. Αποστόλων αλλά και στις 29 Αυγούστου,
της Αποτομής του Ιωάννη Βαπτιστή, με χορούς και τραγούδια ενώ προσφέρεται ζεστή
φασολάδα αλλά και το τοπικό μπλιγούρι με πρόβειο κρέας. Παράλληλα με τη διαμονή
τους και κάνοντας ξέγνοιαστους περιπάτους μπορούν να σταματήσουν και δροσιστούν
από τις βρύσες που συναντούν σε κάθε τους βήμα και να επισκεφθούν τα μεταβυζαντινά
μνημεία όπως την Αγία Παρασκευή, την Μεταμόρφωση του Σωτήρος, Του Αγ. Αθανασίου,
του Προφήτη Ηλία κ.λπ.
Αγοράστε: Μέλι ντόπιο, τσάι του βουνού, ντόπια κρέατα ( σε σημεία πώλησης
, καταστήματα και από ιδιώτες παραγωγούς )
Δοκιμάστε: Αρνάκι ψητό και χοιρινό κεμπάμπ
ΑΡΜΑΤΟΛΙΚΟ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Μετά τη Μεσοχώρα
βρισκόμαστε στα όρια της διευρυμένης κοινότητας Νεράιδας. Σκαρφαλώνουμε στις πλαγιές
της ΝΔ οροσειράς της Πίνδου
από ένα σχετικά καλό δρόμο και σε υψόμετρο 850 μέτρων διακρίνεται το πρώτο χωριό
της, το Αρματωλικό. Η παλαιά του ονομασία ήταν Μπούκουρο ή Μπώκωρη που σημαίνει
στα τούρκικα "όμορφος τόπος", στα ρουμάνικα "χωριό βοσκού" και στα σλαβικά "τόπος
βοερός" από τη βοή του Αχελώου.
Το παλαιό χωριό, χτισμένο στην τοποθεσία Αμπέλια, καταστράφηκε πιθανόν
κατά το 12ο αιιώνα από Σταυροφόρους. Αλλες αιτίες καταστροφής ήταν οι επιδρομές
Σλάβων ή σεισμοί. Κατά την τουρκοκρατία άτομα ή ομάδες κυνηγημένα από τους Τούρκους
έφυγαν από τη Θεσσαλία - Ήπειρο - Αιτωλοακαρνανία και έβρισκαν καταφύγιο στο σημερινό
χωριό.
Σήμερα το Αρματωλικό, κοντά στον Εθνικό δρόμο Τρικάλων
- Αρτας, είναι
ένα ζωντανό χωριό, που κατοικείται χειμώνα και καλοκαίρι και στο οποίο λειτουργεί
το Δημοτικό Σχολείο όλη τη διάρκεια του έτους. Το χωριό έχει ιδιαίτερες προοπτικές
μελλοντικής ανάπτυξης καθώς σε όλο το μήκος του θα περιβρέχεται από τα νερά της
λίμνης που θα σχηματιστεί από το φράγμα της περιοχής. Ανάμεσα στα αξιοθέατα του
χωριού, πέρα από την ξεχωριστή θέα και θέση που έχει, είναι το εκκλησάκι του Αγ.
Αθανασίου.
Υπάρχουν όμως και άλλες πέντε εκκλησίες: Η Παναγία, ο Αγιος Κωνσταντίνος,
οι Αγιοι Πάντες, ο Αγιος Φανούριος και η μεγάλη εκκλησία του Αγ. Γεωργίου στην
πλατεία του χωριού. Η πλατεία αυτή είναι ευρύχωρη και με εξαίρετη θέα, καφενεία,
παιδική χαρά. Κοντά στην πλατεία υπάρχει ο νερόμυλος, ο οποίος μεταφέρθηκε εκεί
μετά την κατασκευή του προφράγματος και το ανέβασμα της στάθμης του Αχελώου.
Κάθε χρόνο στο χωριό, παραδοσιακά γιορτάζονται τα καθιερωμένα πανηγύρια
την ημέρα της 15ης Αύγουστου, την ημέρα του Πάσχα και μια μικρή εκδήλωση στη γιορτή
του Αγ. Αθανασίου.
ΑΧΛΑΔΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24330 51366
ΒΡΟΝΤΕΡΟ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Μετά την Πύλη
η διαδρομή ανηφορίζει, φθάνοντας στην Ελάτη
το βλέμμα σου αιχμαλωτίζει ένα μικρό χωριό πνιγμένο στο πράσινο. Πρόκειται για
το Βροντερό ή πιο γνωστό ως Λάντς.
Το όνομα Βροντερό το αποδίδουν οι κάτοικοι στις βροντές των όπλων
που έπεσαν όταν εδώ διοργανώθηκε το πρώτο συμβούλιο των Καπεταναίων, όπως οι Στουρναραίοι
αλλά και ο επικηρυγμένος από τους Τούρκους Θεόδωρος Μαρκαντάς. Στο Βροντερό βρήκε
καταφύγιο και ο γνωστός στην περιοχή λήσταρχος Τζατζάς, προς τιμή του οποίου ονομάσθηκε
και μια βρύση.
Το διασχίζουν οι παραπόταμοι του Πορταϊκού, ο Τζαρμπάνος και ο Μύλος
ενώ περιστοιχίζεται από όμορφα καστανοδάση.
Ακολουθώντας ένα στενό δασικό δρόμο φθάνουμε στις κορυφές της Καζάρμας
και του Ανω Λάπατου, απ΄ όπου και μπορούμε να περιηγηθούμε νοερά από τη λίμνη
του Μέγδοβα ως και το Περτούλι.
Η περιλάλητη στην περιοχή φράση «χαμπέρια από το Λάντς», που επιβεβαιώνει
τη φήμη που είχε το χωριό σαν «ανταποκριτής» των νέων της περιοχής. Αυτό οφειλόταν
στο πολυτάξιδο πνεύμα των κατοίκων του χωριού αλλά και στο γεγονός ότι στη θέση
«καστανόδασος της Καργώνας» λειτουργούσε χάνι- υπολείμματά του σώζονται μέχρι
και σήμερα που ήταν στέκι όλων όσων περνούσαν από την περιοχή.
Στο Βροντερό τα πανηγύρια γίνονται του Αϊ Γιωργιού και του Προφήτη
Ηλία με γλέντι και φαγητό στα καζάνια που στήνονται στο προαύλιο των εκκλησιών
αλλά και του Σωτήρος όπου το γλέντι μεταφέρεται στα τοπικά καταστήματα.
Τέλος επισημαίνουμε τις πολλές ταβέρνες που λειτουργούν εδώ και που
προσφέρουν πολλά ντόπιο φαγητά σε συνδυασμό με τη μαγευτική θέα προς τον Κόζιακα.
Αγοράστε: Ξυλόγλυπτα (Δημιουργίες σε ξύλο με θεματολογία από τη φύση,
την παράδοση, τους βίους των Αγίων και των προγόνων). Προϊόντα βιοκαλλιέργειας
(κηπευτικά, φρούτα), μέλι, κάστανα, καρύδια, βότανα βουνού και ντόπιο τσίπουρο
(σε σημεία πώλησης, καταστήματα, ταβέρνες, καφενεία και ιδιώτες - παραγωγούς).
Δοκιμάστε: Πίτες, ψητά σούβλας, συκωταριές, μέλι, κάστανα, καρύδια, μήλα,
χόρτα βουνού βραστά, λαχανοκεφτέδες, πατσά, πρασοτηγανιά, γίδα βραστή, ντόπιο
τσίπουρο.
ΓΑΡΔΙΚΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24340 28001, 96201
Χωρίς να το αντιλαμβάνεται κανείς ακολουθεί πιστά, γοητευμένος από
το περιβάλλον που συναντά, τον επαρχιακό δρόμο που τον οδηγεί στην πασίγνωστη
γέφυρα Γαρδικίου (Αλεξίου), το όριο των Νομών Τρικάλων
και Αρτης αλλά και της
Θεσσαλίας με την Ήπειρο.
Η γέφυρα οφείλει το όνομά της στον Γαρδικιώτικης καταγωγής Αριστείδη
Αλεξίου, που διατηρούσε σ' αυτό το σημείο χάνι, στέκι για ανάπαυση των περαστικών.
Μπροστά μας και μέσα από πανύψηλα έλατα διακρίνουμε τη μονή Ανταποδόσεως της Θεοτόκου.
Το καθολικό της μονής είναι ναός καμαροσκέπαστος στην τοιχοποιϊα του οποίου έχουν
χαραχθεί οι χρονολογίες 183(0) και 1892, ενώ πάνω από την είσοδο σε επιγραφή αναφέρεται
ότι ο ναός αυτός ανακαινίσθηκε και αγιογραφήθηκε το 1842, από τους ζωγράφους Αναγνώστη
και τα παιδιά του Γρηγόρη και Δημήτριο, ενώ μνημονεύουν και τον τόπο καταγωγής
τους το χωριό «Πλέσια» (σ.σ. είναι τα σημερινά Καστανοχώρια των Ιωαννίνων).
Το ναό περιβάλλει διώροφη πτέρυγα κελιών που ανάμεσά τους έχει κτισθεί
ο μονόκλιτος ναϊσκος της Αγ. Ειρήνης. Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι το μοναστήρι
ήταν κτισμένο στη θέση « Θεοτόκος» που παραχωρήθηκε στην επισκοπή Σταγών με χρυσόβουλλο
του Ανδρονίκου Παλαιολόγου, το 1336 αλλά και με σιγίλλιο του πατριάρχη Αντωνίου
Δ' , του 1393 όπου αναφέρεται ότι το μοναστήρι αυτό βρίσκεται «εν Ασπροποτάμω»
και έτσι αποκαλείται τοπικά η περιοχή από τις πηγές του ποταμού μέχρι το σημείο
που συναντά τον Καμναϊτικο. Μια άλλη εκδοχή θέλει το μοναστήρι να ήταν κτισμένο
στην αρχή ενός δασικού δρόμου που συνδέει το γειτονικό Γαρδίκι προς τους Καλαρρύτες.
Δυστυχώς σήμερα είναι ακατοίκητο, αφού ο τελευταίος μοναχός Ιωάσαφ Τσουγιάννης,
που έμεινε και αποκατέστησε τμήματα του μοναστηριού, έφυγε το 1964.
Στο μοναστήρι στις 23 Αυγούστου, ημέρα που πανηγυρίζει διοργανώνεται
τριήμερο γλέντι με χορό, τραγούδια και τις γνωστές καζανιές.
Αφού περάσουμε την γέφυρα Αλεξίου η διαδρομή γίνεται πλέον ανηφορική
καθώς διασχίζει τις γυμνές πλαγιές των Τζουμέρκων,
απ' όπου πηγάζει ο Μουτσιαρίτης, παραπόταμος του Αχελώου.
Σε υψόμετρο 1040 και σε αμφιθεατρική θέση ριζώθηκε το ξακουστό Γαρδίκι πυκνοκατοικημένο
και με τα σπίτια του να κρέμονται κυριολεκτικά πάνω στις απόκρημνες απολήξεις
των Τζουμέρκων.
Στο Γαρδίκι ανήκει και ο μικρός οικισμός Παλιοχώρι, που κρατά αντίθετα
με το κεφαλοχώρι, το Γαρδίκι, κατοίκους κυρίως κτηνοτρόφους και το χειμώνα. Μπορεί
η τοποθεσία όπου είναι κτισμένο να μην είναι αυτή που λαχταρά να δει κανείς μετά
από τα όσα συνάντησε στη διαδρομή του, όμως αποζημιώνεται στρέφοντας το βλέμμα
του γύρω από το χωριό, με τα έλατα, τους κέδρους και τις βελανιδιές που καλύπτουν
έκταση 47.000 στρ. Ακούει το κελάρυσμα του Καμναϊτικου ενώ προσπαθεί με το βλέμμα
του να αγγίξει τις κορυφές Καπ-Γκρας, Κόκκινος βράχος, Μακριά Ράχη και Κακαρδίτσα.
Σύμφωνα με την παράδοση η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων
αφού αναφέρουν ότι το Γαρδίκι, η Τζούρτζια και το Παλιοχώρι ανήκαν στην επικράτεια
του βασιλιά Αθάμα με το τελευταίο να αναφέρεται ως η πρωτεύουσά του. Ανασκαφικές
έρευνες δεν πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα για να ενισχύσουν αυτές τις απόψεις
αν και παλιότεροι ερευνητές στη θέση «Ρούνες» εντόπισαν ίχνη αρχαίου οικισμού.
Το Γαρδίκι θα αφήσει τη σφραγίδα του και αργότερα αφού εδώ είχε το
αρχηγείο του και σκοτώθηκε από 3000 Αλβανούς μαζί με 20 συντρόφους του ο κλεφταρματωλός
Μεϊντάνης, που καταγόταν από την Κοζάνη
το Μάρτιο του 1700. Τους Αλβανούς τους έστειλε ο πασάς Τρικάλων γιατί ο Μεϊντάνης
μπήκε μεγαλοπρεπώς πράγμα που θεωρήθηκε ότι μειώνεται η αίγλη του πασά στον οποίο
έστειλαν « πεσκέσι» (σ.σ.δώρο) του κεφάλι του Μεϊντάνη.
Στην Επανάσταση του 1821 έκανε αντίσταση μαζί με τα άλλα Βλαχοχώρια,
όπως την Κρανιά, το
Χαλίκι, την Καστανιά,
το Περτούλι και το Νεραϊδοχώρι.
Στις αρχές του 1824 πέρασε από την Κακαρδίτσα, ο Καραϊσκάκης άρρωστος πάνω σε
φορείο και φθάνει στα χωριά Αθαμανία
και Γαρδίκι όταν βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο με τους αρματωλούς Ράγγο των Αγράφων
και το Νικόλαο Στουρνάρη από το Γαρδίκι.
Τέλος από δω καταγόταν ο πατέρας του ποιητή Σπύρου Ματσούκα.
Το ερειπωμένο σήμερα ξωκκλήσι των Αγ. Αναργύρων, που βρισκόταν πάνω
από τον Προφήτη Ηλία συνδέεται με μια παράξενη ιστορία. Κάθε χρόνο της ημέρα της
γιορτής του ναού, ένας δράκος άρπαξε μια νέα κοπέλα του χωριού καθώς χόρευε κι
αυτό γινόταν για χρόνια ώσπου η Παναγία έβαλε τέρμα στο κακό, πετώντας μια τεράστια
πέτρα στο δράκο, που προσπαθώντας να σωθεί, τρύπησε το βουνό Περτούσα και βγήκε
πέρα στο Αρματωλικό. Οι Γαρδικιώτες με καμάρι δείχνουν την πέτρα που την αποκαλούν
«μέγα λιθάρι» στη θέση Τζιάννη. Δυτικά του χωριού ακολουθώντας ένα στενό και απόκρημνο
μονοπάτι συναντάμε το ναό της Αγ. Τριάδος, άλλοτε καθολικό μεγάλης μονής που σώζει
αποσπασματικά τοιχογραφίες το 1750.
Το Γαρδίκι έχει συνδεθεί με το πανηγύρι που διοργανώνουν οι κάτοικοι
τον Δεκαπενταύγουστο, όπου συγκεντρώνονται οι απανταχού Γαρδικιώτες αλλά και πολλοί
επισκέπτες με αποτέλεσμα να « βουλιάζει» το χωριό από κόσμο. Το πανηγύρι κρατά
τέσσερεις μέρες στην πλατεία του χωριού. Στις 17 Αυγούστου γίνεται ο χορός των
γερόντων που κρατούν αναμμένες λαμπάδες στα χέρια και τραγουδούν τοπικά τραγούδια.
Στη συνέχεια παίρνουν τη σκυτάλη όσοι έλαβαν μέρος στους τελευταίους πολέμους,
χορεύοντας περήφανα και λεβέντικα, το τραγούδι «του αητού ο γιυός», κρατώντας
ψηλά γκλίτσες ενώ αναπαριστάνουν και μια μάχη. Ο Δήμος Αιθήκων για ανταπόδοση
προσφέρει στους γέροντες ψητά, κρασί και τσίπουρο, ενώ το γλέντι και οι χοροί...καλά
κρατούν μέχρι και τα μεσάνυχτα στα καφενεία και με τη συνοδεία δημοτικής ορχήστρας.
ΓΕΩΡΓΑΝΑΔΕΣ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24330 61052
ΔΕΣΗ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Η απρόσμενη ομορφιά και η έκπληξη που μας επιφυλάσσει σε κάθε μας
βήμα το τοπίο μας περιμένει στον επόμενο σταθμό, την Δέση, γαντζωμένη σε υψόμετρο
1070μ. με λιγοστούς κατοίκους, τους χειμερινούς μήνες, κυρίως ηλικιωμένους που
σε υποδέχονται με την παραδοσιακή γκλίτσα στο χέρι και ένα ζωντανό χαμόγελο στα
χείλη, ενώ το καλοκαίρι ακούς παιδικά γέλια και έντονες συζητήσεις καθώς η Δέση
κατακλύζεται από ντόπιους και επισκέπτες.
Την Δέση ομορφαίνουν με τη χαρακτηριστική τους αρχιτεκτονική και κατασκευή
τα πετρόκτιστα σπίτια, όπως αυτά των Διάκου, Κουτούζα και το Πατρικέϊκο που οι
κάτοικοί του λένε ότι κτίσθηκε το 1620. Στο παραδοσιακό σύνολο βάζουν τη σφραγίδα
τους οι πετρόκτιστες βρύσες όπως και ο παραδοσιακός νερόμυλος.
Πολλές οι πηγές , οι ορμητικοί χείμαρροι και οι καταρράκτες που διασχίζουν
το πανέμορφο τοπίο και με αφρώδες πέρασμά τους, σπάνε την απόλυτη ησυχία το χειμώνα
και δροσίζουν το περιβάλλον το καλοκαίρι με τελικό προορισμό τον κοντινό Αχελώο.
Και κάπου εκεί ψηλά οι κοντινές κορυφογραμμές Αυγό, Χαμένο, Ξηροβούνι και Μεσοβούνι
που σε συνδυασμό με τα πυκνόφυτα δάση δημιουργούν ένα αλπικό τοπίο που δεν έχει
να ζηλέψει τίποτα από τα αντίστοιχα της Ευρώπης.
Και βέβαια μέσα σ' αυτήν την φύση επόμενο είναι να συναντάς στο διάβα
σου αγριόγιδα, ζαρκάδια, αρκούδες, λύκους που αποτελούν τμήμα της άγριας πανίδας
που συναντάμε σ' όλη την περιοχή.
Το όνομα του χωριού αναφέρεται σε έγγραφο του Ανδρονίκου Γ' Παλαιολόγου,
το 1336 ενώ στην τοπική σύνοδο που έγινε στα Ζαβλάντια Τρικάλων (σήμ. Παλιόπυργος)
επικυρώθηκε η παραχώρηση στη Δέση, ιδιοκτησιών που είχε η Μονή Μεγάλων Πυλών ή
Πόρτα Παναγιά στην περιοχή αυτή. Επίσης αναφέρεται και ως πατρίδα του ιερέα αγωνιστή
του 1821 Απόστολου Χατζή.
Η Δέση είναι ένα από τα αυθεντικά βλαχοχώρια γι αυτό και δεν θα μπορούσαν
να λείψουν τα πανηγύρια που αποτελούν τόπο συνάντησης των κατοίκων, στοιχεία χαράς
και γλεντιού. Στις 20 Ιουλίου, γιορτάζουν τον Προφήτη Ηλία, ενώ στις 15 Σεπτεμβρίου,
του Αγ. Βησσαρίωνα το γλέντι κορυφώνεται αφού φθάνει προς το τέλος και η διαμονή
τους στο χωριό. Μετά τη Λειτουργία και στην πλατεία του χωριού στήνεται γλέντι
με χορούς και φαγητό με μπλιγούρι, τα γνωστά «καζάνια».
ΔΡΟΣΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Πολλοί το θεωρούν το πιο γοητευτικό και το πιο όμορφο χωριό της Πίνδου
γιατί η θέση όπου έχει κτισθεί είναι μοναδική, σ' ένα χαμηλό πλάτωμα. Οι πανύψηλες
κορυφές που υψώνονται γύρω του, όπως αυτές της Τσούκας, της Τσάρτας και του Αυγού,
δείχνουν να το προστατεύουν και να το σκιάζουν τόσο πολύ που ακόμα και το φεγγάρι
κρύβεται από το ύψος τους γι αυτό και είναι γνωστό και ως Τυφλοσέλι.
Όπου και να στρίψεις τη ματιά σου θα συναντήσεις πηγές, ενώ ο καταρράκτης
"Μάνα του νερού" τρέχει ιλιγγιωδώς με πτώση νερού 8μ. και πιθανότατα
σ' αυτό το γεγονός να οφείλεται και το όνομά του. Βέβαια και από το Δροσοχώρι
δεν απουσιάζουν άγρια ζώα, όπως λύκοι και αρκούδες που μπορεί να τα συναντήσει
κανείς στο βιότοπο που δημιουργείται στη θέση "Σπιτάκι".
Όπως και στον Αγ. Νικόλαο έτσι και στο Δροσοχώρι, επώνυμοι ραφτάδες
άφησαν την σφραγίδα τους με τις στολές να πωλούνται μέχρι και τον κάμπο. Στην
άκρη του χωριού στέκει αγέρωχος ο ναός των Αγίων Αποστόλων με τοιχογραφίες Σαμαριναίων
ζωγράφων που χρονολογούνται στα 1867. Την γιορτή τους την γιορτάζουν με ένα μοναδικό
τρόπο, ανάβοντας φωτιές και προσφέροντας το παραδοσιακό «μπλοτς» φαγητό βασισμένο
στο πληγούρι ενώ τραγουδούν τοπικά τραγούδια, με το τραγούδι της Σιάνας, της όμορφης
κοπέλας που κλέφτηκε με τον αγαπημένο της, να αντιλαλεί σ' όλη την Πίνδο.
Αγοράστε: Ντόπιο κρέας, τυροκομικά, ρίγανη, τσάι, μέλι, ντόπιο κρασί
και τσίπουρο (σε σημεία πώλησης, καταστήματα, ταβέρνες, καφενεία και ιδιώτες -
παραγωγούς).
Δοκιμάστε: Κεμπάπ, μοσχαροκεφαλή, πατσά, μπιφτέκι μοσχαρίσιο και γλυκάδια
ΕΛΑΤΗ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Στα χρόνια της Επανάστασης ήταν το μεγαλύτερο από τα ξυλοχώρια, μιας
από τις τρεις μεγάλες περιοχές του Ασπροποτάμου. Από την Ελάτη πέρασε και μίλησε
στους κατοίκους τόσο το 1777 όσο και το 1778 ο Αγ. Κοσμάς Αιτωλός, ενώ το καλοκαίρι
του 1944 λειτούργησε για τέσσερις μήνες το «Παιδαγωγικό Φροντιστήριο της Τύρνας»
με διευθύντρια την Ρόζα Ιμβριώτη. Η Ελάτη έχει συνδεθεί με μια από τις πιο αξιόλογες
και γεμάτες κίνηση τουριστικές διαδρομές της Ελλάδος. Η σπάνια ομορφιά του τοπίου,
με τα πολλά δάση και τα καταπράσινα λιβάδια, το υγιεινό κλίμα και η παραδοσιακή
φιλοξενία των κατοίκων κατέστησαν την Ελάτη ένα από τα πιο ανεπτυγμένα παραθεριστικά
κέντρα της περιοχής. Καταπράσινες κορυφές, όπως η Αρκουδότρυπα στα 1600μ.και πολλές
πηγές, όπως στα Κανάλια, στο Καλογερομάντρι, στις Γούβες κ.λπ. συμπληρώνουν την
όμορφη εικόνα της Ελάτης.
Στην Αρκουδότρυπα εάν κάποιος είναι λάτρης της περιπέτειας και της
εξερεύνησης μπορεί να επισκεφθεί το ομώνυμο Σπήλαιο καθώς και την τοποθεσία με
τους σταλακτίτες που βρίσκεται στα όρια με την Πιαλεία. Γεμάτη από ξενοδοχειακές
μονάδες και ενοικιαζόμενα δωμάτια εξασφαλίζουν άνετη ολιγοήμερη ή μεγάλης διάρκειας
διαμονή. Εδώ αξίζει να απολαύσει κανείς και ένα γεύμα, δοκιμάζοντας την τοπική
κουζίνα που προσφέρει κυνήγι μαγειρευμένο με μοναδικό τρόπο και σε ποικίλες παραλλαγές.
Στην είσοδο του χωριού και σε ειδικά διαμορφωμένα από το Δήμο ξύλινα περίπτερα,
οι κάτοικοι προσφέρουν για αγορά σπάνια είδη βοτάνων, τσαϊ του βουνού, ρίγανη,
φλαμούρι, μόσχο κ.λπ.
Αγοράστε: Βότανα, αφεψήματα, σπιτικά λικέρ, τυροκομικά προϊόντα, μέλι,
γλυκά του κουταλιού, τσίπουρο, παραδοσιακά ζυμαρικά, συνθέσεις αποξηραμένων φυτών
Δοκιμάστε: Πίτες με χειροποίητα φύλλα, πλαστό ,ψητό σούβλας και γάστρας,
πρασοτηγανιά, Κυνήγι, πέστροφα και μπριάνα.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 51326
ΕΛΛΗΝΟΚΑΣΤΡΟ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 24888
ΚΑΛΟΓΗΡΟΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Το συναντάμε αμέσως τρία χιλιόμ. μετά τον Αγ. Προκόπιο μέσα σ' ένα
τοπίο που ξεπερνά κάθε φαντασία. Αρχικά ήταν κτισμένο στη θέση της Αγίας Τριάδας
και μεταφέρθηκε εδώ μετά από πολλές κατολισθήσεις.
Δυστυχώς οι κάτοικοι αναγκάστηκαν πολλές φορές να το εγκαταλείψουν
βρίσκοντας καταφύγιο που αλλού στο φυσικό καταφύγιο της Νεράϊδας, αλλά και να
μεταναστεύσουν όταν οι Τούρκοι έκαψαν το χωριό τους και να ξεκινήσουν μια νέα
ζωή, στην περιοχή της Αγιάς.
Παντού συναντάς πηγές με κελαρυστά νερά να διαπερνούν με φιδίσιους
ελιγμούς τα πολλά έλατα, τις καστανιές και τα πεύκα όπου τα αγριογούρουνα, οι
αλεπούδες κ.λπ. έχουν βρεί το τέλειο καταφύγιο.
Όταν φθάνεις στην κορυφή του Μαυροπολίου σε υψόμ. 1700μ. έρχεσαι και
σε οπτική επαφή με τα Στουρναρέϊκα,
τα Τρίκαλα, την Καρδίτσα
και το Νεραϊδοχώρι ενώ
από τις κορυφές της Τσιούκας και της Νεραϊδας το βλέμμα σου φθάνει μέχρι τα Μετέωρα
και τα Χάσια.
Η ονομασία που δόθηκε στο Δήμο δεν είναι τυχαία αφού στη θέση «Παλαιόκαστρο»
επιβεβαιώνεται η ύπαρξη του βασιλείου των Αιθήκων στον 4ο π.Χ. Μεταξύ των Καλογήρων
και του Αγ. Προκοπίου τοποθετείται η πόλη Ποίτνεο ή Πότναιο που άκμασε από τον
5ο π.Χ. έως τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Από δω πιθανότατα προερχόταν και η ανάγλυφη επιτύμβια στήλη του Εχένικου,
πολεμιστή ή αξιωματούχου που σκοτώθηκε σε μάχη τον 4ο π.Χ., η οποία έπεσε θύμα
αρχαιοκαπήλων και μετά από πολλές περιπέτειες βρέθηκε και φυλάσσεται σήμερα στο
Αρχαιολογικό Μουσείο
της Λάρισας.
Οι Καλόγηροι συνδυάζουν το όνομά τους και με την εκκλησιαστική ιστορία
αφού ήταν η πατρίδα του ηγούμενου της Μονής Δουσίκου Ιερόθεου (1793-1819 & 1822-1823)
ενώ ο Ι. Παπασωτηρίου διάβασε το 1937 σε ανθολόγιο του Αγ. Νικολάου ενθύμηση σχετική
με το πέρασμα από τους Καλογήρους του Κοσμά του Αιτωλού το1777.
Αγοράστε: Βότανα βουνού (τσάι, χαμομήλι, μέντα, ρίγανη, μπιτούνι, μελισσόχορτο
και τσουκνίδα), καλαμποκάλευρο. (σε σημεία πώλησης, καταστήματα, ταβέρνες, καφενεία
και ιδιώτες - παραγωγούς).
Δοκιμάστε: Ντόπιο τσίπουρο, μεζέδες, ρετσίνα, πίτες, πλαστό, γαλακτοκομικά
προϊόντα, ψητά γάστρας - σούβλας, σούπες, πατσά.
ΚΟΡΥΦΗ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Η Κορυφή είναι το τελευταίο χωριό του νομού Τρικάλων
προς την Αρτα.
Περικλείεται από τα απότομα βραχώδη όρη Καπροβούνι και Καταφύλι και είναι χτισμένο
αμφιθεατρικά. Το χαμηλότερο άκρο του χωριού οριοθετεί ο Αχελώος. Η παλιά ονομασία
του χωριού ήταν Καπρόι και πρωτοκατοικήθηκε μετά την έξοδο του Μεσολογγίου
από κυνηγημένους αρματωλούς και κλέφτες. Έτσι οι πρώτοι κάτοικοι, του χωριού ήταν
οι "Μποτσαραίοι", οι οποίοι όμως αναγκάστηκαν ν' αλλάξουν το όνομα τους γιατί
καταζητούνταν.
Η Κορυφή ήταν το λημέρι του λήσταρχου Θύμιου Τσεκούρα που έδρασε εκεί
από το 1895 μέχρι το 1920. Το χωριό καταστράφηκε από τον σεισμό του 1967 και ανοικοδομήθηκε
με νεότερες οικοδομές, δρόμους, πλατείες και καταστήματα. Το παραδοσιακό χρώμα
του χωριού διατηρεί η Δριστέλλα που βρίσκεται στην κοίτη του Αχελώου
και ο ιστορικός νερόμυλος καθώς και πολλές πέτρινες βρύσες σε διάφορα σημεία του
χωριού.
Η Κορυφή κατοικείται και τον χειμώνα και πήρε νέα ζωή καθώς οι κάτοικοι
εκτός από την κτηνοτροφία, ασχολούνται και με άλλες εργασίες. Η μεγάλη εκκλησία
τον χωριού είναι ο Αγιος Γεώργιος, αλλά η Κορυφή πανηγυρίζει όταν γιορτάζει ένα
μικρό ξωκλήσι που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
ΚΟΤΡΩΝΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Σε υψόμετρο 750 μ. στις πλαγιές του Κόζιακα,
σε απόσταση 14χλμ. από την Πύλη,
βρίσκεται το χωριό Κοτρώνι με πληθυσμό 520 περίπου κατοίκους. Σ' αυτό υπάγεται
ο οικισμός Λογγιές σε
υψόμετρο 300μ. με πληθυσμό 140 κατοίκους. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η
κτηνοτροφία. Στην περιοχή υπάρχουν οι πηγές του Κόζιακα Κρανιά, Καγκέλια, και
Μάνα, καθώς και οι κορυφές Αϊ Λιάς με υψόμετρο 1600μ. Λεύκες και Παλιομάντρι με
υψόμετρο 1500μ, απ' όπου είναι ορατός όλος ο θεσσαλικός κάμπος.
Στους βιότοπους Ομπράβα και Παλιομάντρι είναι πλούσια η πανίδα σε
ζαρκάδια, λύκους, μπεκάτσες, πέρδικες κ.ά. Οικοδομήματα του προηγούμενου αιώνα
(1860,1830) αποτελούν ιδιαίτερα δείγματα της αρχιτεκτονικής της περιοχής. Το χωριό
πανηγυρίζει κατά την εορτή της Αγ. Παρασκευής (25-26-27/7) με τριήμερο γλέντι
και ντόπια φαγητά και στις 7 & 8 Σεπτεμβρίου (το Γενέσιον της Θεοτόκου) με γλέντι
στην πλατεία του χωριού και ντόπιες γεύσεις. Ο οικισμός Λογγιές πανηγυρίζει στις
20-21 Μαΐου ( Αγ. Κων/νου και Ελένης)
Εντυπωσιακή είναι η παραδοσιακή τελετή, τα πασχαλιόγιορτα, τη 2η ή
3η ημέρα του Πάσχα, στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία, κατά την οποία φωνητικό συγκρότημα
ηλικιωμένων ανδρών και γυναικών του χωρίου, τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια που
χορεύονται με ειδικούς χορούς. Στην περιοχή Κρανιά και Μπέη είναι χτισμένο καταφύγιο
το οποίο πλησιάζει ο επισκέπτης με τα μονοπάτια μέσα από έλατα.
ΝΕΡΑΪΔΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Η Νεράιδα (1. 050 μ. υψόμετρο) είναι το πιο ακριτικό χωριό του νομού
Τρικάλων προς τα δυτικά, σκαρφαλωμένο σε μια πλαγιά των Ανατ. Τζουμέρκων πάνω
από το ποτάμι Γρεβενίτη με σπάνια θέα προς τον Ασπρο (Αχελώο).
Η ψηλότερη κορυφή του, ο Κριάκουρας (υψ.2.100 μ.), χωρίζει τη Θεσσαλία
από την Ήπειρο.
Παλαιότερα λέγονταν Γρεβενοσέλι, έτσι αναφέρεται σε χρυσόβουλο του
αυτοκράτορα Ανδρονίκου Γ' του Παλαιολόγου το 1336, που βρέθηκε στο ναό Κοιμήσεως
της Θεοτόκου στην Καλαμπάκα και αναφέρει ότι η Επισκοπή των Σταγών είχε σαν όριο
δυτικά της δικαιοδοσίας της το Γρεβενοσέλι.
Μέρος των κατοίκων είναι γηγενείς. Οι περισσότεροι απόγονοι του Συγίζη
από το Γούστρι Ξηρομέρου, ο οποίος διωγμένος από τους Τούρκους ήρθε και κατοίκησε
σ' αυτό τον τόπο, στη θέση Καλύβια. Το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση
πριν από το 1850 και το όνομα του πάρθηκε από το ομώνυμο βουνό.
Η Νεράιδα είναι χωριό με τουριστικό ενδιαφέρον. Χώροι με ιστορική
και αρχαιολογική σημασία που μπορεί κάποιος να επισκεφθεί είναι: το Μοναστήρι
της Αγίας Κυριακής, η πέτρινη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην πλατεία με το παραδοσιακό
δάπεδο και το εκκλησιαστικό μουσείο στον γυναικωνίτη, έργο του λαϊκού αρχιτέκτονα
από τα Πράμαντα, Γεωργίου Δάφνη, τα ερείπια της παλιάς εκκλησίας "Θεοτόκου", για
την οποία κανείς δεν γνωρίζει πότε έχει κτισθεί. (Οι γεροντότεροι του χωριού που
ρωτήθηκαν, είπαν ότι ήταν μια εκκλησία πολύ παλαιά, αμνημόνευτων χρόνων, μνημείο
ήδη από την Τουρκοκρατία, όπως μαρτυρούσαν οι πολεμίστρες).
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης ο πλάτανος του Γλαβά, που στον ίσκιο
του κάθησε και μίλησε στους Γρεβενοσελίτες ο μέγας διδάσκαλος του Γένους Κοσμάς
ο Αιτωλός, ο Αϊ Λιάς που οι Γερμανοί τον θεώρησαν ορμητήριο αντιστασιακών και
τον βομβάρδισαν χωρίς όμως να προξενήσουν ζημιές, η πηγή Γλαβάς με τα άφθονα νερά
της που υδρεύει το χωριό και ποτίζει τα χωράφια, ο παλιός -με πάνω από διακόσια
χρόνια ζωή- μύλος της εκκλησίας που λειτουργεί ακόμη και το γεφύρι στον Γρεβενίτη
που χτίστηκε στις αρχές του αιώνα. Κορυφαία πολιτιστική εκδήλωση των κατοίκων
αποτελεί το διήμερο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής (26-27 Ιουλίου). Από χρόνια
οι Νεραιδιώτες στην πλειοψηφία τους προσπαθούν με κάθε τρόπο να βρίσκονται εκείνες
τις ημέρες στο χωριό για να είναι παρόντες στο πανηγύρι. Γιατί αυτό το πανηγύρι
που άντεξε στο χρόνο και στην ισοπεδωτική κοινωνία που ζούμε έχει κάτι το ιδιαίτερο
να τους δώσει: τον γνήσιο τρόπο έκφρασης των συναισθημάτων και βιωμάτων των προγόνων
μας που σε δύσκολα χρόνια κατάφεραν να κάνουν τους καημούς τους χορό, τραγούδι
και δημιουργία.
Εντυπωσιακές είναι οι φυσικές ομορφιές του χωριού. Από την κορυφή
του Κριάκουρα βλέπει κανείς στο βάθος τα Γιάννενα,
τη λίμνη και την
Αρτα. Εκεί υπάρχει
σπήλαιο που κρατά χιόνι χειμώνα - καλοκαίρι και από το οποίο, σύμφωνα με τη λαϊκή
παράδοση, οι Νεραιδιώτες περνούσαν κρυφά στην Ήπειρο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Το οροπέδιο Λάκκες προσφέρει μια απροσδόκητη χαρά στον οδοιπόρο που πορεύεται
ανάμεσα στα επιβλητικά, βραχώδη βουνά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Νεράιδα εκδίδονται
δύο περιοδικά: Το "Γρεβενοσέλι" από τον Κώστα Χρηστάκη, ένα καθαρά πολιτιστικό
περιοδικό για την ιστορία, τη λαογραφία και τον πολιτισμό των Τζουμέρκων και ο
"Γλαβάς", όργανο του Πολιτιστικού Συλλόγου Νεραϊδωτών από τα οποία και αντλήθηκαν
τα περισσότερα στοιχεία αυτής της παρουσίασης.
Οι κάτοικοι της Νεράιδας δεν είναι ούτε Βλάχοι, ούτε Σαρακατσαναίοι.
Είναι ντόπιοι και μιλάνε τα ελληνικά με τζουμερκιώτικα ιδιώματα και προφορά. Η
Νεράϊδα αναγνωρίστηκε ως Κοινότητα Γρεβενοσελίου το 1912, προερχόμενη από τον
τέως Δήμο Κοθονίων. Αρχικά αποτελούνταν από τους συνοικισμούς Γρεβενοσέλι (έδρα),
Κορυφή ή Καπρόι, Σκλύβενο και Μονή Αγίας Κυριακής. Στη συνέχεια ο συνοικισμός
Καπρόϊ αποσπάστηκε. Τον Μάρτιο του 1928 μετονομάστηκε σε Κοινότητα Χλωρού και
τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου από Χλωρού σε Κοινότητα Νεράιδας.
Το χωριό κάηκε από τους Γερμανούς στις 31/10/1943, ευτυχώς χωρίς θύματα
γιατί από την προηγουμένη μαθεύτηκε η προέλαση των κατακτητών και οι κάτοικοι
έφυγαν. Πέντε άτομα που δεν πρόλαβαν να φύγουν έπεσαν από τις σφαίρες των εχθρών.
Μετά την φοβερή κακοκαιρία του 1963 που το χωριό κινδύνευσε από κατολισθήσεις
και τον καταστρεπτικό σεισμό του 1967, μεγάλος αριθμός των κατοίκων εγκατέλειψε
το χωριό και πολλοί εγκαταστάθηκαν στο Βόλο,
τα Τρίκαλα και
την Αρτα.Τα τελευταία 15 - 20 χρόνια παρατηρείται ρεύμα επιστροφής στο χωριό ιδιαίτερα
τους θερινούς μήνες κι έτσι η Νεράιδα παίρνει ζωή. Από τη Νεράϊδα προέρχονται
πολλοί ονομαστοί τεχνίτες της πέτρας. Απ' εκεί ξεκίνησαν όμως και πολλοί Νεραϊδιώτες
που διακρίθηκαν στην πολιτική, στρατιωτική και κοινωνική ζωή της χώρας.
Σήμερα η Νεράϊδα, ως Δημοτικό Διαμέρισμα ανήκει στη Διευρυμένη Κοινότητα
Νεράιδας και αποτελεί την έδρα της.
ΝΕΡΑΪΔΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Κι ενώ ο επισκέπτης φεύγει από το Περτούλι με την εντύπωση ότι ό,τι
έζησε μέχρι στιγμής ίσως δεν θα το ξανασυναντήσει στη ζωή του, καθώς ανηφορίζει
συναντά ολοένα και νέες εκπλήξεις ,όπως το Νεραϊδοχώρι, παλιότερα γνωστό ως Βετερνίκ,
πυκνοκατοικημένο και με τις κόκκινες στέγες σε μεταφέρει σε θέρετρο των Αλπεων.
Οι κορυφογραμμές του Κόζιακα
Μαρόσα, Νεραϊδα και Λουπάτα υψώνονται σαν γίγαντες γύρω του αφού με το υψόμετρό
τους (1980,2000μ.) δείχνουν να αγγίζουν τον ουρανό. Οι πυκνές ελατοσειρές σε συνδυασμό
με τις πολλές πηγές που τις διασχίζουν άλλες με το ήρεμο κελλάρισμά τους και άλλες
με το χειμαρρώδες βουητό δημιουργούν μια από τις ωραιότερες και τις πιο υγιεινές
γωνιές του Κόζιακα.
Το Νεραϊδοχώρι, ήταν η πατρίδα του δεύτερου γραμματικού του Αλή Πασά,
μέλος και αγωνιστή του 1821, Χριστόδουλου Χατζηπέτρου (1764-1869), που ήταν γυιός
του Γούσιου Χατζηπέτρου, αρχιτσέλιγκα της περιοχής Ασπροποτάμου
και σύμφωνα με την τοπική παράδοση είχε 4.000 γιδοπρόβατα και 170 ζώα. Ο Χριστόδουλος
Χατζηπέτρου μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από τα ξαδέλφια του, Γ. Τουρτούρη και
Κωλέττη ενώ με τη σειρά του μύησε σ' αυτή τον Νικολό Στουρνάρη, τον Γρηγόρη Λιακατά,
τον Νάσο Μάνταλο, τον πασίγνωστο στην περιοχή για την αγωνιστική του δράση Παπαθύμιο
Βλαχάβα και τον Σταμούλη Γάτσο.
Παρά το γεγονός ότι απογοητεύτηκε με την αποτυχία της μάχης που δόθηκε
στην περιοχή του Ασπροποτάμου συνεχίζει τη δράση του και συμμετέχει στους αγώνες
στο Νιόκαστρο της Πύλου, ως
φρούραρχος στην Κλείσοβα του Μεσολογγίου
και στις μάχες της Αράχωβας,
της Πέτρας και του Φαλήρου,
στη διάρκεια της οποίας ξεψύχησε στα χέρια του Καραϊσκάκη.
Σε επιστολή που έστειλαν οι Στουρνάρης και Λιακατάς, το 1825,στον
γραμματικό του Κασομούλη τον αποκαλούν βουλευτή του Ασπροποτάμου, ενώ προς τιμή
του μέχρι πριν από λίγα χρόνια το Νεραϊδοχώρι έφερε το όνομα Χατζηπέτριο. Τέλος
στα χρόνια 1777 και 1778 πέρασε και δίδαξε ο ακούραστος αγωνιστής και περιπατητής
όλης της Ελλάδας ο Αγ. Κοσμάς ο Αιτωλός.
Στο κέντρο του χωριού, στέκει ο πετρόκτιστος ναός του Αγ. Νικολάου,
τρίκλιτη βασιλική που επιγραφή σκαλισμένη σε μια πέτρα του νότιου τοίχου, τον
χρονολογεί, στα 1764. Εσωτερικά ο ναός ήταν κατάγραφος με τοιχογραφίες που σήμερα
λόγω της πυρκαγιάς που υπέστη ο ναός το 1823 από τους Τουρκαλβανούς, απέμειναν
μόνον τα προσχέδιά τους. Και στο ναό ακόμη ο Χατζηπέτρου άφησε τη σφραγίδα του
αφού σε εικόνα του τέμπλου όπου εικονίζεται ο Αγιος Γεώργιος έφιππος, αναφέρεται
« Ιστόριται η ΙΕΡΑ Κ(ΑΙ) ΠΕΡΙΚΑ(λλής εικών) ΑΥΤΗ ΔΑΠΑΝΗ Του ΕΝΤιΜ(οτ)άτου ΚΥΡΙΟΥ
ΚΥΡ ΓΕΩΡΓΙΟΥ υού (Χα) τζη ΠΕΤΡΟΥ 1781 (Αυγούστου) 20 η».
Αγοράστε: Μπορείτε να προμηθευτείτε: γλυκά του κουταλιού, κρέατα, τραχανά,
χυλοπίτες,μπλουγούρι, καρύδια και δασόμελο (από έλατο).
Δοκιμάστε: Κοκορέτσι, κυνήγι, τραχανά.
ΞΥΛΟΠΑΡΟΙΚΟ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 53346
ΠΑΛΑΙΟΚΑΡΥΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Ορεινό χωριό της κοιλάδας του Πορταϊκού (730 μ.), που απέχει 10 χλμ.
από την Πύλη,
3 χλμ. από το Ροπωτό
και 35 χλμ. από τα Τρίκαλα.
Αποτελείται από τους οικισμούς Aνω, Κάτω, Μέση Παλαιοκαρυά και Τσιμπιδέϊκα.
Ο συνολικός πληθυσμός δεν ξεπερνά τους 250, ενώ το καλοκαίρι διπλασιάζεται.
Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία (4.000 αιγοπρόβατα).
Η τοξωτή γέφυρα της Παλαιοκαρυάς, το φράγμα του Πορταϊκού στην Κάτω Παλαιοκαρυά,
το δάσος της Κατούνας, κατάφυτο με έλατα και βαλανιδιές και οι κορυφές Γκρόπα
και Καράβα, στολίζουν το τοπίο της περιοχής με ιδιαίτερη ομορφιά.
Στο δάσος της Κατούνας εμφανίζονται αρκούδες με τα μεγάλα χιόνια του
χειμώνα, ενώ στη θέση Αέρι της Μέσης Παλαιοκαρυάς υπάρχει σπήλαιο με υπόγεια νερά.
Σχέδιο για την ανάπτυξη παραθεριστικού οικισμού, εκπονείται στην περιοχή Μπέη
που απέχει 3 χλμ. χωματόδρομου από το χωριό.
Η Παλαιοκαρυά, κατά την παράδοση, δημιουργήθηκε από τον κλεφταρματολό
Κουτσοδαίμονα, πρωτοπαλίκαρο του Στουρνάρα, που αποσκίρτησε και κατέλαβε την περιοχή.
Αναδείχθηκε νικητής της μάχης με το Στουρνάρα για τον έλεγχο του αρματολικίου
του Ασπροποτάμου και
διατήρησε την κυριαρχία του χωριού.
Γόνος της Παλαιοκαρυάς είναι ο ποιητής Καλαπανίδας. Το ποίημά του
"Το Χωριό μας" βρίσκεται στο Αναγνωστικό της Β' Δημοτικού. Στο χωριό
υπάρχει ιδιωτική συλλογή με εκθέματα από τον 18 αιώνα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν
οι εκκλησίες των Αγ. Νικολάου (τέλη 17ου αι.) και Αγ. Παρασκευής (1810 - 1830).
Στο πανηγύρι του Αγ. Νικολάου προσφέρονται καζανιές, πατσάς το βράδυ της παραμονής,
ακολουθεί Θ. Λειτουργία, γλέντι και χορός μετά την απόλυση.
ΠΑΛΑΙΟΜΟΝΑΣΤΗΡΟ (Κωμόπολη) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24340 51386
ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΟΣ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 84420
ΠΑΧΤΟΥΡΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Το Παχτούρι, ένα από τα ομορφότερα και πιο ανεπτυγμένα χωριά των ορεινών
Τρικάλων. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 950 περίπου μέτρων και περικλείεται ολόγυρα
από πανύψηλα, επιβλητικά όρη, το Τσιγκόρι, το Τσιαρδάκι, το Σουφλί, την Τσιούμα,
το Καταφύλι, το Ζυγό. Η νότια δε πλευρά του χωριού η οποία παρεμβάλλεται μεταξύ
της οροσειράς του Ζυγού και του χειμάρρου Παλαιοχωρίτης, καταλαμβάνεται από όμορφο
και συνεχόμενο ελατόδασος, το οποίο αποτελεί ένα από τα καλύτερα ελατοδάση ολόκληρου
του νομού Τρικάλων.
Γι' αυτό, το όνομα του χωριού Παχτούρι , κατά πολλούς προέρχεται από
την τουρκική λέξη "μπαχτούρ" που σημαίνει "κάθησε και κοίταξε" (το όμορφο περιβάλλον),
ενώ για άλλους προέρχεται από την αραβοτούρκικη λέξη "Μπαχτιάρ" που σημαίνει καλότυχο
- ευτυχισμένο. Στο κεντρικότερο σημείο του χωριού ορθώνεται η μεγάλη εκκλησία
του Αγίου Νικολάου με το πανύψηλο και επιβλητικό καμπαναριό της και με θέα προς
το ελατόδασος.
Δίπλα στην εκκλησία απλώνεται η ευρύχωρη κεντρική πλατεία με τα μεγάλα
πλατάνια, τους ξύλινους πάγκους και το παραδοσιακό της καφενείο.
Η αγάπη των κατοίκων για την πρόοδο προίκησε το Παχτούρι με πλούσια
βιβλιοθήκη και γήπεδα αθλοπαιδιών. Επίσης ο παραδοσιακός και άψογα συντηρημένος
κοινοτικός ξενώνας μπορεί να προσφέρει ευχάριστο κατάλυμα για τον ταξιδιώτη. Κατάσπαρτα
στις πιο όμορφες τοποθεσίες της περιοχής είναι πέντε ιστορικά εξωκλήσια τα οποία
οι κάτοικοι τιμούν και επισκέπτονται συχνά.
Το μεγάλο όμως πανηγύρι του χωρίου γίνεται στις 15 Αυγούστου και Παχτουριώτες
απ' όλα τα μέρη της Ελλάδας συγκεντρώνονται για να συμμετάσχουν σ' αυτό.
ΠΕΡΤΟΥΛΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Το Περτούλι πρωτοαναφέρεται στον κώδικα 221/8α της Μονής
Βαρλαάμ στις αρχές του 10ου αι., ενώ στα 1720 επειδή έπεσε επιδημία πανούκλας
ερημώθηκε και ξανακατοικήθηκε από τον Τριαντάφυλλο Χατζή Μπέρτα στον οποίο, κατά
μία εκδοχή οφείλεται και το όνομα του χωριού (Μπερτούλι, το χωριό του Μπέρτα).
Το όνομα Περτούλι συναντάται και σε κατάστιχο του Μεγάλου Μετεώρου,
το 1741 όπως και σε αναφορά των κατοίκων του Ασπροποτάμου προς τον πασά των Τρικάλων
το 1841. Τον Ιούνιο του 1823 κάηκε από τον Αρβανίτη Σελιχτάρ Μπόδα μαζί με το
Νεραϊδοχώρι και την
Πύρρα και έτσι καμμένα
τα βρήκαν όταν τα επισκέφθηκαν το 1826, ο Στουρνάρης και ο Κασομούλης. Το Περτούλι
ξαναχτίζεται στα 1841 όπως και ο πύργος του Χατζηγάκη, εγγονού του Χατζή Μπέρτα
που σώζεται μέχρι σήμερα. Το 1943 η ιστορία επαναλαμβάνεται για το Περτούλι καταστρέφεται
γιατί ήταν η έδρα του Κοινού Γενικού Στρατηγείου των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων
κατά των Αγγλων.
Για αυτά που θα συναντήσουμε και θα δούμε στην περιοχή μας δίνει
μια γεύση ο ναός της Αγ. Κυριακής που συναντάμε μόλις μπαίνουμε στον οικισμό του
Περτουλίου και που το πανηγύρι την ημέρα της γιορτής της είναι ανεπανάληπτο και
αφήνει αξέχαστες στιγμές.
Το Περτούλι, περιτριγυρισμένο από τα ξακουστά βουνά Νεράϊδα,
Κόζιακας, Λουπάτα και
Αυγό και γεμάτο από πυκνά δάση, καταπράσινα λιβάδια, αγριολούλουδα που με την
πολυχρωμία τους ξεπετάγονται δίπλα στα ψηλά έλατα και τα τρεχούμενα νερά του χειμάρρου
που γεμίζουν με υδρόβια φυτά, δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για ένα ορεινό
παράδεισο.
Το εκκλησάκι των Αγ. Αποστόλων, μια άσπρη μινιατούρα μέσα στο καταπράσινο
τοπίο, που γίνεται ακόμα πιο γραφικό και πανέμορφο όταν το χιόνι σκεπάζει την
περιοχή και προσφέρει μια εικόνα που δεν μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους
εάν δεν τη ζήσει από κοντά. Πασίγνωστα όσο και ονειρεμένα είναι τα Περτουλιώτικα
λιβάδια, μεγάλες καταπράσινες εκτάσεις στις οποίες βόσκουν αμέριμνες αγελάδες
ντόπιος κτηνοτρόφων.
Ανάμεσα στην Ελάτη
και το Περτούλι υπάρχει το Χιονοδρομικό Κέντρο Περτουλίου, ένα υπέροχο τουριστικό
Χιονοδρομικό Κέντρο που μόνο και μόνο λόγω της μικρής του απόστασης από τα χωριά
της περιοχής αλλά και τα Τρίκαλα,
συγκεντρώνει τα βλέμματα των φίλων του σκι.
ΠΕΤΡΟΠΟΡΟΣ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 83434
ΠΕΤΡΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Έξι χλμ. ανατολικά των Στουρναραίικων, σε υψόμετρο 650 μ., ανάμεσα
στα ελατοδάση της Μπουζιάρας και του Μπάλαρου και κάτω από τις κορυφές του Ψηλού
(1.500 μ.) και του Προφήτη Ηλία (1.010 μ.) συναντούμε το Πετροχώρι, μικρή κοινότητα
γεωργοκτηνοτρόφων (350 άνθρωποι το χειμώνα και 480 το καλοκαίρι).
Το δάσος του Μπάλαρου, απ' όπου φαίνονται η λίμνη του Πλαστήρα και
τα Τρίκαλα, κυλούν τα νερά της πηγής και του χειμάρρου με το ίδιο όνομα αλλά και
του καταρράκτη Κληρονόμια ή Πουριά. Κοντά στο χωριό ρέει ο παραπόταμος του Πορταϊκού
Πετροχωρίτης και βρίσκονται οι πηγές Πλατανάκι και Μουτσιαροπούλα. Το όνομα της
τοποθεσίας Λώλου - Μαντρί διασώζει το όνομα του Γιώργου Λώλου, πρωτοπαλίκαρου
του Στουρνάρη. Αλλο όνομα γύρω από το οποίο πλέχτηκαν ιστορίες είναι του αρχικλέφτη
Θεμιστοκλή Τζήμα ή Γκούλια. Στο χωριό ασκούνται τα επαγγέλματα του
κυρατζή και του ξυλογλύπτη. Λειτουργούν ακόμη αποστακτήρια και ο μύλος "του Βλασιώτη"
και διατηρείται το παλιό πέτρινο σπίτι Χάνι - Μπέκου.
Μισή ώρα με τα πόδια από το χωριό βρίσκονται τα ερείπια αρχαίας οχύρωσης
αποτελούμενης από δυο μέρη, το Πάνω και το Κάτω Κάστρο που επικοινωνούν μεταξύ
τους με υπόγεια σήραγγα. Το Πετροχώρι πανηγυρίζει δυο φορές το χρόνο με λαϊκό
γλέντι και καζανιές που ακολουθούν τις θρησκευτικές εκδηλώσεις: στις 8 Σεπτεμβρίου
στην εκκλησία της Παναγίας Φανερωμένης και στις 20 Ιουλίου στο εξωκλήσι του Προφήτη
Ηλία (4 χλμ. έξω από το χωριό). Στο δρόμο προς τον Προφήτη Ηλία βλέπει κανείς
παλιά αλωνιστήρια.
ΠΥΛΗ (Κωμόπολη) ΤΡΙΚΑΛΑ
Το ιστορικό πέρασμα της Πύλης (= Πόρτα) ήταν πάντα στρατηγικής σημασίας,
ιδιαίτερα κατά τη Βυζαντινή εποχή και κατά τη διάρκεια του Β παγκοσμίου πολέμου.
Το σήμα κατατεθέν της πόλης της Πύλης είναι η εξαιρετική χτιστή πέτρινη
γέφυρα (1514) που ενώνει τη νοτιότερη πλαγιά της Πίνδου
με τη Θεσσαλική πεδιάδα.
Τα νερά του ποταμού Πορταϊκού κυλούν μπροστά από την εκκλησία
της Πόρτας Παναγιάς (1283), ένα μοναδικό μνημείο της Ορθοδοξίας κτισμένο στα
ευρήματα ενός αρχαίου ναού.
Το μοναστήρι
του Αγίου Βησσαρίωνα, γνωστό ως Δούσικο και το μοναστήρι
της Παναγίας γνωστό ως Γκούρα, αξίζουν να τα επισκεφθεί κανείς.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
ΠΥΡΡΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Πίνδου
κτισμένο σε υψόμετρο 1056μ., μέσα σε πυκνά δάση όπου η οξυά και η βαλανιδιά σκορπούν
απλόχερα το οξυγόνο, με τις κορυφές Αυγό, Τσούμα και Χαμένο να κάνουν ακόμα πιο
έντονο το εκπληκτικό τοπίο, είτε κάτω από το λαμπερό φως του ήλιου είτε καλυμμένες
από το κάτασπρο στρώμα του χιονιού. Το τοπίο αυτό, που μοιάζει με ανάγλυφο γεωφυσικό
χάρτη συμπληρώνουν με την έντονη ροή τους οι δαιδαλώδεις χείμαρροι, οι πολλές
φυσικές πηγές και βρύσες που τα νερά τους καταλήγουν στον Καμνιαϊτικο ποτάμι.
Κτηνοτρόφοι κυρίως οι κάτοικοί του είναι αναγκασμένοι λόγω των συνθηκών να το
εγκαταλείπουν το χειμώνα και να το ξανασυναντούν την άνοιξη.
Στην περιοχή της Πύρρας λόγω της γεωγραφικής φυσιογνωμίας, έχουν εντοπισθεί
πολλά σπήλαια, τα οποία παραμένουν δυστυχώς ανεξερεύνητα. Το σπήλαιο, στη θέση
« Καζάνια», παρά το γεγονός ότι είναι σχεδόν απροσπέλαστο, μας εκπλήσσει με τους
σταλαγμίτες και σταλακτίτες του, ενώ διαθέτει και ένα μοναδικό και σπάνιο για
τα σπηλαιολογικά δεδομένα, υπόγειο καταρράκτη. Το ίδιο μας εντυπωσιάζει και το
σπήλαιο στη θέση « Σαρμανίτσα».
Στη θέση Καζάνια, θυμούνται οι γέροντες του χωριού τη φημισμένη δριστέλα,
όπου έπλεναν ρούχα, γνωστά ως «σκουτιά», που ύφαιναν στους αργαλειούς τους και
τα πήγαιναν ως εμπόρευμα προς πώληση σε πολλές αγορές ακόμα και της Κύπρου,
όπως λένε καμαρώνοντας οι κάτοικοι.
Η Πύρρα μαζί με τον
Αγιο Νικόλαο, τη Δέση,
το Δροσοχώρι,
το Περτούλι,
την Ελάτη, το Νεραϊδοχώρι
και την Τύρνα περιβάλλουν σαν στεφάνι, μια κοιλάδα που την οριοθετούν οι γεμάτες
έλατα και πεύκα, οροσειρές της Νεραϊδας, του Αυγού και του Κόζιακα και τη διασχίζουν
ο παραπόταμος του Αχελώου Καμνιαϊτικος και ο παραπόταμος του Πηνειού,
ο Πορταϊκός. Όπως είναι φυσικό μέσα σε τέτοιο περιβάλλον ζουν και κινούνται άγρια
ζώα, όπως ζαρκάδια, ελάφια, αγριογούρουνα, αρκούδες κ.λπ.
Τρία χιλιόμ. αριστερά του οικισμού της Πύρρας συναντάμε την διαλυμένη
από το 1932 η Ι. Μ. Προφήτη Ηλιού και επειδή μεταφέρθηκαν το 1886 από το μοναστήρι
της Αγ. Τριάδος της γειτονικής Δέσης είναι περισσότερο γνωστή ως μονή του Αγ.
Μοδέστου. Το καθολικό της ακολουθεί τον αθωνίτικο τύπο, σταυροειδής εγγεγραμμένος
με τρούλλο. Εσωτερικά κατάγραφος με τοιχογραφίες που διατηρούν μέχρι και τη πολύχρωμη
ζωντάνια και λαμπερότητα και οι οποίες σύμφωνα με επιγραφή φιλοτεχνήθηκαν από
τους σαμαριναίους ζωγράφους Αθανάσιο και Ζήση το 1859.
Στην ίδια επιγραφή αναφέρεται ότι ο ναός κτίσθηκε με τη φροντίδα και
επιμέλεια του παπά Ανανία, ο οποίος σύμφωνα με την τοπική παράδοση έφτιαξε το
μοναστήρι με 500 λίρες που περίσσεψαν από την εξαγορά της ποινής που είχε επιβληθεί
στον Παϊσιο, ηγούμενο της Μονής Αγ. Γεωργίου Μυροφύλλου. Η ποινή επιβλήθηκε γιατί
ο ηγούμενος κατηγορήθηκε ότι περιτοίχισε το μοναστήρι όπου υπηρετούσαν ως μοναχοί
με ψηλά « μουράγια».
Ο ναός της μια τρίκλιτη βασιλική, κτισμένη το 1892, βρίσκεται στο
κέντρο του χωριού και στην αυλή της έχει τοποθετηθεί πέτρινο ηρώο του χωριού,
έργο του μεγάλου ζωγράφου - γλύπτη Μενέλαου Καταφυγιώτη.
Πιθανότατα ο ναός να κτίσθηκε στη θέση παλιότερου αν λάβουμε υπόψη
μας την επιγραφή που έχει χαραχθεί στο Αγιο Ποτήριο που φυλάσσεται εδώ και αναφέρονται
το έτος 1798 αλλά και το όνομα του χωριού.
Τέλος ο πλακοσκεπής ναός του Αγ. Νικολάου με το απλό ζωγραφιστό τέμπλο
και εικόνες του 1842,που με την παρουσία του στην είσοδο της Πύρρας ολοκληρώνει
την γραφικότητα και την παραδοσιακή φυσιογνωμία της περιοχής. Επισημαίνουμε εδώ
και την επιγραφή που χαράσσεται πάνω από τη νότια είσοδο του ναού , η οποία φανερώνει
το φιλόξενο στοιχείο της περιοχής: « ΕΙ ΜΕΝ ΦΙΛΟΣ ΠΕΦΙΚΑΣ ΕΙΣΕΛΘΕ ΧΕΡΟΝ ΕΙ ΔΕ
ΕΧΘΡΟΣ ΚΑΙ ΒΑΣΚΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΕΜΟΝ ΔΟΛΟΥ ΠΟΡΡΟ ΠΟΡΡΟ ΠΕΦΕΥΓΕ ΕΝΔΟΝ ΤΗΣ ΠΥΛΗΣ ΤΑΥΤΗΣ».
Αγοράστε: Τυροκομικά προϊόντα, τσάι, ρίγανη, καρύδια, σαλέπι και ξύλινα
αντικείμενα (από σημεία πώλησης, καταστήματα (ταβέρνες- εστιατόρια και ιδιώτες-παραγωγούς)
Δοκιμάστε: Αρνί ψητό, σπληνάντερο, κεμπάπ.
ΡΟΠΩΤΟ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Έντεκα χλμ. νοτίως της Πύλης,
σε υψόμετρο 750 μέτρων απλώνεται το Ροπωτό που αποτελείται από επτά οικισμούς:
τον κεντρικό, του Τσεκούρα,
της Παναγιάς, την Πολυθέα
(Μούσια), τον Αγιο Ιωάννη,
τον Αγιο Δημήτριο και
τις Λογγιές. Οι κάτοικοί
του, κατά κύριο λόγο δενδροκαλλιεργητές αλλά και γεωργοκτηνοτρόφοι φτάνουν τους
850 το χειμώνα και τους 1300 το καλοκαίρι.
Δεξιά και αριστερά του κεντρικού οικισμού απλώνονται 3.500 στρέμματα
καστανοδάσους, όπου ζουν αγριογούρουνα, λύκοι, αλεπούδες και τσακάλια, πέρδικες
και μπεκάτσες ενώ όλη η περιοχή γύρω από το χωριό είναι κυριολεκτικά πνιγμένη
στο έλατο (15.000 στρέμ.). Την πραγματικά ειδυλλιακή εικόνα του χωριού συμπληρώνουν
οι 15 πηγές που το δροσίζουν - ανάμεσά τους η Γκούρα, οι Μουρτζιές, η Ιτιά, το
Σγουρολίβαδο και η Κορομηλιά - και οι παραποτάμοι του Πορταϊκού Ροπωτιανός και
Παλικαριάς. Ανεβαίνοντας στην περίφημη κορυφή της Καράβας (1618 μ.) απολαμβάνει
κανείς μια καταπληκτική εικόνα του θεσσαλικού κάμπου. Απο κεί ξεκινώντας το μονοπάτι
οδηγεί μέσα από ωραιότατη διαδρομή με τα πόδια μέχρι την Παναγία τη Σπηλιά της
Αργιθέας Καρδίτσας.
Στο χωριό σώζονται και λειτουργούν νερόμυλος, δριστέλλα (που ανήκει
στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη) και τέσσερα παραδοσιακά αποστακτήρια με καζάνια.
Υπάρχει ακόμη τεχνίτης που κατασκευάζει κλειδοπίνακα, φτσέλες, αδράχτια και άλλα
ξύλινα σκεύη και εργαλεία.
Από το Πάσχα μέχρι τον Σεπτέμβριο στο Ροπωτό ζωντανεύουν οι παραδοσιακές
γιορτές. Την τρίτη μέρα του Πάσχα στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας του Κεντρικού
οικισμού φωνητικό συγκρότημα αποτελούμενο από μικρά παιδιά τραγουδά τραγούδια
που τα χορεύουν όλα τα μέλη της κοινότητας με προεξάρχοντες τους ιερείς και τον
πρόεδρο. Στις 7 και 8 Μαΐου πανηγυρίζει με λαμπρότητα η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη
και λαϊκό γλέντι ακολουθεί τις λατρευτικές εκδηλώσεις.
Κάθε δύο χρόνια, μέσα στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου γίνεται
το αντάμωμα των γερόντων στον Κεντρικό οικισμό: ο αρχαιότερος των γερόντων προσκαλεί
τους υπολοίπους αναφέροντας και αυτούς που λείπουν και όλοι μαζί ανακηρύσσουν
τον πρόεδρο της σύναξης, ο οποίος ρυθμίζει τη σειρά που οι γέροντες απαγγέλουν
αυτοσχέδια ποιήματα που έχουν κατασκευάσει για την περίσταση. Το αντάμωμα κλείνει
με τραγούδια που τα τραγουδούν και τα χορεύουν οι ίδιοι οι γέροντες.
Στις 20 Ιουλίου πανηγυρίζεται η μνήμη του Προφήτη Ηλία στο εξωκλήσι
του Αγίου. Την παραμονή μοιράζεται πατσάς και ανήμερα φαγητό από καζάνι και το
γλέντι στον Κεντρικό οικισμό κρατάει δυο μέρες. Την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου
γίνεται στη θέση "Μαντρί" με το πέτρινο καταφύγιο (όπου και η κουρά των προβάτων
την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου), σε υψόμετρο 1300 μέτρων, το αντάμωμα όλων των
Ροποτιανών με αναβίωση παλιών παραδοσιακών παιχνιδιών, χορό, ψήσιμο αρνιών και
προσφορά βραστόγαλου με αλάτι και ψωμί (τριψάνα) από τους κτηνοτρόφους. Το Δεκαπενταύγουστο
γίνεται διήμερο πανηγύρι και στις 20 Σεπτεμβρίου οι Παλαιοημερολογίτες κάτοικοι
του χωριού πανηγυρίζουν τη μνήμη του Αγίου Ευσταθίου στον συνοικισμό της Παναγίας.
Γνωστή στους περιοίκους είναι η ιστορία της δολοφονίας του Τούρκου φοροεισπράκτορα
Κατσίμπα στα τέλη του 18ου αιώνα, στην τοποθεσία - που έκτοτε φέρει το όνομά του
- στη συνοικία του Αγίου Κωνσταντίνου.
ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 83327
ΝΕΡΑΪΔΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΑΛΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 74676
Φαξ: +30 24310 33457
ΤΡΙΚΑΛΑ (Πόλη) ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Τηλέφωνο: +30 24310 27445, 27938
Φαξ: +30 24310 24370
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
