Πληροφορίες τοπωνυμίου

Βυζαντινό Κάστρο Σιδηροκάστρου

ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ (Πόλη) ΣΕΡΡΕΣ
  Ο γρανιτένιος βράχος "Ισσάρι" που έχει υψόμετρο 155 μ. δεσπόζει της πόλης. Πάνω του είναι χτισμένο το βυζαντινό κάστρο που έδωσε και το όνομα του στην πόλη. Το κάστρο χτίστηκε από το διοικητή του θέματος της Θεσσαλονίκης και δεσπότη των Σερρών, Βασίλειο Καντακουζηνό, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Κων/νος Ε' ο Κοπρώνυμος (718-775 μ.Χ.). Επεκτάθηκε ανατολικά όταν αυτοκράτορας ήταν ο Νικηφόρος Φωκάς (963 -969 μ.Χ.). Ανακαινίστηκε και πλαισιώθηκε με πρόσθετα αμυντικά έργα πύργους κ.λπ. από τον Ανδρόνικο Γ' τον Παλαιολόγο (1328 - 1341).
  Το κάστρο είναι χτισμένο στην Ν.Δ. πλευρά του πανύψηλου και γρανιτώδους βράχου "Ισσάρι" και σε μερικά σημεία πάνω σε αρχαία τείχη. Για την κατασκευή του, χρησιμοποιήθηκαν πέτρες φερμένες από την κοίτη του ποταμού Κρουσοβίτη (αχλαδίτη) και πλίθρες συνδεδεμένες με αμμονίαμα, μεγάλης αντοχής και στερεότητας. Είναι συνδεδεμένο με υλικό ποιότητας που το μυστικό της κατασκευής του γνώριζε μόνο ο αρχιτέκτονας της εποχής του Κων/νου Ε', Ορέστης, ειδικός στην ανέγερση φρουρίων που έργο του είναι και το φρούριο του Κλειδιού. Είναι περιτειχισμένο με μακρά τείχη. Τμήματα αυτών βρίσκονται και σήμερα σε καλή κατάσταση. Στο μήκος των τοιχών και σε απόσταση περίπου 20 μέτρων, υπήρχαν πύργοι που σήμερα είναι ερειπωμένοι. Λέγεται ότι υπήρχε υπόγειος δρόμος που διακλαδίζονταν προς τη συνοικία Βαρόσι και το κέντρο της πόλης. Έτσι κατά την διάρκεια επδρομών από ξένους εισβολείς οι κάτοικοι είχαν τις μυστικές διόδους για την ασφάλειά τους, την τροφοδοσία και την διαφυγή τους.
  Το κάστρο του Σιδηροκάστρου αν κριθεί από αμυντική άποψη έρχεται δεύτερο σε σειρά μετά το φρούριο του Μελενίκου. Ακολουθούν τα κάστρα Σερρών, Κλειδιού, Μελενικιτσίου, Αγίου Πνεύματος κ.λπ. Ολα αυτά δέσποζαν στην κοιλάδα του Στρυμόνα που υπαγόταν στο θέμα Θεσσαλονίκης και Βολερού. Ο Τούρκος περιηγητής Ελβιά Τζελεπή στο οδοιπορικό του γράφει ότι όταν το 1667 επισκέφτηκε το Δεμίρ Χισάρ, το κάστρο βρισκόταν σε άριστη κατάσταση, αλλά δεν υπήρχε μέσα ζωή. Αν πιστέψουμε τον Ελβιά συμπεραίνουμε ότι η κατάρρευση του κάστρου οφείλεται στα στοιχεία της φύσεως και όχι στις επιδρομές των εχθρών. Εδώ διχάζονται οι γνώμες, γιατί χωρίς εχθρικό χέρι τα κάστρα δεν καταρρέουν. Πίσω ακριβώς από το Βυζαντινό Κάστρο, σμιλευμένος πανω στον βράχο, βρίσκεται ο Προϊστορικός Οικισμός.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιος 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σιδηροκάστρου

Municipality of Sidirikastro WebPage
• http://www.sidirokastro.gr/kastro.htm (5 φωτ.)

Η κοιλάδα του Κρουσοβίτη

  Η Κοιλάδα του Κρουσοβίτη, του ποταμού που διαρέει την πόλη του Σιδηροκάστρου. Αριστερά φαίνεται η κοιλάδα λίγο πάνω από την αερογέφυρα του ποταμού στο βόρειο τμήμα της πόλης. Επίσης διακρίνεται και ο πύργος του Ανδρόνικου.
Μαύρος Βράχος και Ζεστά νερά
  Η περιοχή του "Μαύρου - Βράχου" και "Ζεστών Νερών" Βορειο-Βορειοανατολικά επιφυλάσει στους επισκέπτες τοπία εξαιρετικού φυσικού κάλλους. Στολισμένη η περιοχή με σχηματισμούς βράχων και συμπλέγματα από πλατάνια, πεύκα, νερά και πολυποίκιλους συνδυασμούς τους. Οι φυσικοί καταράκτες στην κοιλάδα των "ζεστών νερών", άγριας και θαυμάσιας φυσικής ομορφιάς. Εκεί κάποτε λειτουργούσαν νερόμυλοι που παρήγαγαν κυρίως συσσαμόλαδο. Ερείπια των κτισμάτων υπάρχουν ακόμη. Ο πρώτος φυσικός καταρράκτης που συναντάμε ανεβαίνοντας την διαδρομή είναι ύψους περίπου 15 μέτρων και παλαιότερα την μικρή λίμνη που σχηματίζεται την ονόμαζαν γαλάζια λίμνη λόγω του γαλάζιου χρώματος που έπαιρναν τα νερά της στο φως του ήλιου. Πίσω από τον καταρράκτη υπάρχουν δύο ανοίγματα στον βράχο.
  Η πρώτη σπηλιά φημολογείται ότι ήταν υπόγεια σήραγγα που την διαπερνούσαν οι κάτοικοι της περιοχής με τα άλογα και έβγαιναν στην απέναντι πλευρά. Σήμερα αυτή η σπηλιά μάλλον έχει κλείσει και παραμένει ανεξερεύνητη. Η δεύτερη σπηλιά είναι μικρότερου ύψους και βάθους περίπου 30 μέτρων. Στην περιοχή γύρω από τον καταρράκτη έχουν δημιουργηθεί σταλακτίτες.
  Στην διαδρομή καθώς απομακρυνόμαστε από τον πρώτο καταρράκτη συναντούμε κάποια προϊστορικά τείχη μικρά σε μήκος και μεγάλα σε πάχος. Ο δεύτερος καταρράκτης ο οποίος συναντάμε είναι μικρότερου ύψους. Η σπηλιά που υπάρχει πίσω από αυτόν οδηγεί σε έναν προθάλαμο που από εκεί οδηγεί σε 6-7 φυσικές σπηλιές σαν δωμάτια. Οι δύο καταρράκτες δημιουργούνται από το νερό μιας πηγής 500 κ.μ. Τώρα η οποία διαχωρίζεται ανάντη των υδατοπτώσεων. Στο ίδιο σημείο με τον δεύτερο καταρράκτη φτάνει και το νερό του ρέματος. Στο σημείο αυτό επί του ποταμού το Δασαρχείο έχει κατασκευάσει δύο μικρά φράγματα (αναβαθμούς) και δημιουργείται μικρή λίμνη με το νερό της πηγής και του ρέματος. Φράγματα έχουν κατασκευαστεί και σε άλλα σημεία της ίδιας περιοχής. Τα φράγματα - αναβαθμοί, ανθρώπινα κατασκευάσματα αντιπλημυρικής προστασίας, έχουν με το χρόνο ενταχθεί στο φυσικό περιβάλλον δημιουργώντας καινούργια ενδιαιτήματα πανίδας και χλωρίδας.
  Κατά την διαδρομή σε περιοχή που βρίσκεται πιο ψηλά και που πρόκειται να κατασκευαστεί μεγάλο φράγμα συναντάμε στην δεξιά πλευρά του ρέματος και άλλες σπηλιές. Ξεχωρίζει ένα μεγάλο άνοιγμα στον βράχο κάτω από το οποίο υπάρχουν δύο σπηλιές. Στην αρχή το άνοιγμα είναι μικρότερο από το ύψος ενός ανθρώπου αλλά στην συνέχει αυξάνεται το ύψος της σπηλιάς. Στο εσωτερικό της μιας σπηλιάς υπάρχει προϊστορικό τείχος που φανερώνει ότι ήταν κατοικήσιμη. Στο εσωτερικό της άλλης σπηλιάς (και στα δεξιά) υπήρχε στο έδαφος τρύπα μεγάλου βάθους η οποία τώρα έχει κλείσει. Έντονη υπήρχε στην περιοχή η φημολογία για ύπαρξη κρυμμένων θησαυρών λόγω της ιδιαιτερότητας των γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών (σπήλαια κ.λπ).
  Ανεξάρτητα της σοβαρότητας ή όχι των φημών η περιοχή αποτέλεσε πόλο έλξης αρκετών επίδοξων θησαυροθηρών με αποτέλεσμα στο εσωτερικό της σπηλιάς να παρατηρούνται αρκετές τρύπες και σκαψίματα. Στην περιοχή επίσης που αναφερόμεθα υπάρχει ένας βράχος σκαλισμένος που ονομαζόταν "λαϊκό δικαστήριο". Πάνω στον βράχο διακρίνονται σκαλισμένα σκαλοπάτια που οδηγούσαν σε ένα σκαλισμένο θρόνο. Στην κορυφή του Μαύρου Βράχου και ψηλότερα από τις κατασκηνώσεις (οι οποίες δεν λειτουργούν), υπήρχε και άλλο προϊστορικό κάστρο. Στην περιοχή αυτή υπάρχει μέχρι σήμερα αστείρευτη πηγή από την οποία και έπαιρναν νερό για το κάστρο. Παραπλεύρως της πηγής διακρίνονται σκαλισμένα σκαλοπάτια τα οποία χρησιμοποιούσαν για να φτάσουν στην πηγή. Φημολογείται ότι για την κατασκευή του τείχους ανέβαζαν πέτρες από το ποτάμι.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σιδηροκάστρου

Municipality of Sidirokastro WebPage
• http://www.sidirokastro.gr/fysi.htm (7 φωτ.)

Σπήλαια Σιντικής

• http://www.antivirus-gr.com/sphlaia/index.htm