Εμφανίζονται 50 τίτλοι με αναζήτηση: Αξιοθέατα στην ευρύτερη περιοχή: "ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Πόλη ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ" .
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (Πόλη) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Όταν ο Σαμπρή πασάς κατεδάφισε το 1869 τα παραθαλάσσια Βυζαντινά Τείχη
της Θεσσαλονίκης και λίγο αργότερα (1889) ο Μιδάτ πασάς τα ανατολικά για να δημιουργηθεί
η ονομαζόμενη -τότε- Λεωφόρος Χαμηδιέ (σημ. Εθνικής Αμύνης) προκειμένου να "εξωραϊστεί"
η πόλη, δημιουργήθηκε άσχημη εντύπωση στον πληθυσμό της πόλης και ιδιαίτερα στους
Έλληνες. Για να απαλειφθεί η εντύπωση αυτή, η τουρκική διοίκηση αποφάσισε να εξωραϊσει
το χώρο κατασκευάζοντας το Συντριβάνι, που πέρα από το διακοσμητικό του ρόλο χρησιμοποιούνταν
και για το πότισμα των ζώων.
Τα εγκαίνια του Συντριβανίου έγιναν με μεγαλοπρέπεια, όπως άλλωστε
φαίνεται και στην παρακάτω φωτογραφία.
Το παλιό Συντριβάνι αναστηλώθηκε πρόσφατα (1977) από το Δήμο Θεσσαλονίκης
και ξανατοποθετήθηκε στον ίδιο ακριβώς χώρο της ομώνυμης πλατείας, με σχέδια και
επίβλεψη του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου.
Οι πληροφορίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου
με τίτλο: ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτεμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Τηλέφωνο: +30 2310 272910
Ο ναός
κτίστηκε στα 1028 από τον πρωτοσπαθάριο Χριστόφορο σύμφωνα με την επιγραφή στο
μαρμάρινο υπέρθυρο της κύριας δυτικής εισόδου. Μετά την άλωση της πόλης το 1430
μετατράπηκε σε τζαμί και αποδόθηκε πάλι στη χριστιανική λατρεία μετά την απελευθέρωση
του 1912. Το μνημείο σήμερα, λειτουργεί ως ναός.
Επίμηκες κτίσμα με νάρθηκα στη δυτική πλευρά, τετράγωνο κυρίως ναό
και τρίκογχο Ιερό Βήμα στην ανατολική πλευρά. Στην κάτοψη του κυρίως ναού τέσσερις
κίονες και ισάριθμες καμάρες σχηματίζουν εγγεγραμμένο σταυρό, που το κέντρο του
καλύπτεται με οκτάπλευρο τρούλο. Χαμηλότεροι τρούλοι καλύπτουν τα δύο άκρα του
νάρθηκα. Οι τοιχογραφίες του ναού χρονολογούνται στον 11ο και 14ο αιώνα.
Μετά τους σεισμούς του 1932 γίνονται αναστηλωτικές εργασίες στο νάρθηκα
και στο νότιο αέτωμα του ναού. Εργασίες αναστήλωσης έγιναν και μετά τους σεισμούς
του 1978.
Το 1987, στα πλαίσια της σύνταξης στατικής μελέτης του μνημείου,
έγιναν διάφορες ανασκαφικές τομές στην αυλή του ναού.
Τηλέφωνο: +30 2310 270008, 260915, 268480
Φαξ: +30 2310 268480
Ο
ναός του Αγ. Δημητρίου κτίστηκε στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού. Ο πρώτος ναός,
ένα μικρό προσευκτήριο κτίστηκε μετά το 313. Τον 5ο αιώνα ο έπαρχος Λεόντιος έκτισε
μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, που κάηκε στα 626 - 34. Αμέσως μετά κτίστηκε η πεντάκλιτη
βασιλική. Το 1493 μετατράπηκε σε τζαμί. Το 1912 αποδόθηκε πάλι στη χριστιανική
λατρεία. Κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 και ξαναλειτούργησε το 1949, αφού
ολοκληρώθηκε η αναστήλωσή του. Στην κρύπτη του ναού οργανώθηκε η έκθεση αρχαιοτήτων
που διασώθηκαν από την πυρκαγιά ή βρέθηκαν στις ανασκαφικές έρευνες. Το μνημείο
λειτουργεί σήμερα ως ναός.
Ο ναός του Αγ. Δημητρίου είναι πεντάκλιτη βασιλική με νάρθηκα και
εγκάρσιο κλίτος, με κρύπτη κάτω από το ιερό και το εγκάρσιο κλίτος και προσαρτημένο
στη νοτιο - ανατολική γωνία της το παρεκκλήσι του Αγ. Ευθυμίου. Από την πυρκαγιά
του 1917 διασώθηκαν λείψανα μόνο από τον λαμπρό γλυπτικό και ζωγραφικό (ψηφιδωτά,
τοιχογραφίες) διάκοσμο του ναού, που αντιπροσωπεύουν τις διάφορες φάσεις της ιστορίας
του.
Μετά την πυρκαγιά του 1917, άρχισαν οι αναστηλωτικές εργασίες που
διακόπηκαν το 1938, ξανάρχισαν το 1946 και το μνημείο ξαναλειτούργησε το 1949.
Στα πλαίσια των αναστηλωτικών εργασιών έγιναν διάφορες ανασκαφικές έρευνες στο
ναό και στην κρύπτη μετά την πυρκαγιά του 1917 και στα 1946 - 1949.
Τηλέφωνο: +30 2310 227369
Ο
ναός κτίστηκε γύρω στα μέσα του 5ου αιώνα στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού. Ετιμάτο
στο όνομα της Θεοτόκου. Ηταν ο πρώτος ναός που μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης
το 1430 μετατράπηκε σε τζαμί. Αποδόθηκε στη χριστιανική λατρεία το 1930. Σήμερα
λειτουργεί ως ναός.
Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα στη δυτική πλευρά και δεύτερη
είσοδο με μνημειακό πρόπυλο στο μέσον της νότιας πλευράς. Ανατολικά του προπύλου
υπάρχει πρόσκτισμα, βαπτιστήριο ή διακονικό. Στο ανατολικό άκρο του βόρειου κλίτους
δημιουργείται μικρό παρεκκλήσι. Από τη διακόσμηση του ναού σώζονται ψηφιδωτά του
5ου αιώνα στα εσωρράχια των τοξοστοιχιών και τοιχογραφίες 13ου αιώνα στο νότιο
κλίτος.
Ανασκαφικές εργασίες έγιναν στα 1927 - 28, στα 1946 - 47 στον περίβολο,
στα 1961 στα δυτικά του ναού και μετά τους σεισμούς του 1978 μέσα και έξω από
το ναό στα πλαίσια της σύνταξης μελέτης αναστήλωσης του μνημείου.
Εκτεταμένες εργασίες αναστήλωσης έγιναν στις αρχές του αιώνα, στα
1927 - 28, στα 1949, ενώ σήμερα είναι σε εξέλιξη οι εργασίες αποκατάστασης του
μνημείου μετά τους σεισμούς του 1978.
Τηλέφωνο: +30 2310 537915
Καθολικό, πιθανώς μονής της Παναγίας. Κτίστηκε στα 1310-14 από τον πατριάρχη Νίφωνα Α', σύμφωνα με την επιγραφή στο μαρμάρινο υπέρθυρο της εισόδου και τα τρία μονογράμματα στα επιθήματα τριών κιονοκράνων της δυτικής όψης του ναού. Μετατράπηκε σε τζαμί στη δεκαετία 1520 - 1530. Σήμερα λειτουργεί ως ναός.
Ορθογώνιο κτίσμα αποτελούμενο από τον κυρίως ναό σχήματος εγγεγραμμένου σταυρού, τρίκογχο ιερό στα ανατολικά, στοά σχήματος Π που περιβάλλει τις άλλες πλευρές του κυρίως ναού και εξωνάρθηκα στα δυτικά της στοάς. Η λαμπρή ζωγραφική διακόσμηση του ναού είναι συνδυασμός ψηφιδωτών στο επάνω τμήμα και τοιχογραφιών στο κάτω τμήμα του ναού.
Το 1940 - 41 και μετά τους σεισμούς του 1978 έγιναν αναστηλωτικές
εργασίες και συνοδεύτηκαν με εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών.
Το 1995 άρχισαν ανασκαφικές έρευνες στον περιβάλλοντα χώρο του μνημείου και βρίσκονται σε εξέλιξη.
Τηλέφωνο: +30 2310 202978
Καθολικό μονής των αρχών του 14ου αιώνα, που οφείλει την ονομασία
του είτε στον φιλάνθρωπο ρόλο του Αγ. Νικολάου απέναντι στα ορφανά, είτε σε πιθανό
κτήτορα από την οικογένεια των Ορφανών, ενώ άλλες απόψεις θεωρούν ως κτήτορα τον
κράλη της Σερβίας Μιλούτιν. Είναι μετόχι της Μονής Βλατάδων και λειτουργούσε ως
εκκλησία και σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το
μνημείο σήμερα λειτουργεί ως ναός.
Ορθογώνιο κτίσμα αποτελούμενο από ένα κεντρικό επιμήκη ξυλόστεγο
χώρο, που οι τρείς πλευρές του περιβάλλονται από στοά σχήματος Π, ενώ στην ανατολική
διαμορφώνεται η τρίπλευρη κόγχη του ιερού. Στο εσωτερικό του ναού σώζεται το μαρμάρινο
τέμπλο και μεγάλο μέρος από την τοιχογράφηση που τοποθετείται στα χρόνια 1310
- 20.
Στα 1959 - 60 έγιναν εργασίες αναστήλωσης. Κατά τα ίδια χρόνια έγιναν
ανασκαφικές έρευνες στο εσωτερικό του ναού. Στα 1971 ανασκάφηκε το πρόπυλο του
ναού.
Τηλέφωνο: +30 2310 204150
Καθολικό, πιθανόν της μονής της Θεοτόκου Περιβλέπτου, που κτίστηκε
περί τα τέλη του 13ου και τις αρχές του 14ου αιώνα, από τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης
Ιάκωβο. Στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας μετατράπηκε σε τζαμί, πιθανώς στα
1568 - 1571.
Ορθογώνιο κτίσμα με νάρθηκα, τρουλοσκέπαστο κυρίως ναό σε σχήμα εγγεγραμμένου
σταυρού και τριμερές ιερό με πεντάπλευρη κόγχη. Μικρότερος τρούλος υψώνεται στο
μέσον της στέγης του νάρθηκα. Στα ανατολικά άκρα της βόρειας και νότιας πλευράς
προσαρτώνται δύο παρεκκλήσια. Στην αρχική μορφή του ναού τα παρεκκλήσια αποτελούσαν
τις καταλήξεις στοάς σχήματος Π που περιέβαλλε το ναό.
Το 1973 έγιναν ανασκαφές από την 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
στο προαύλιο του ναού. Μετά τους σεισμούς του 1978 έγιναν διάφορες ερευνητικές
τομές μέσα και έξω από το ναό στα πλαίσια του προγράμματος αναστήλωσης του μνημείου.
Οι εργασίες αναστήλωσης είναι υπό εξέλιξη. Μετά το τέλος της αναστήλωσης
θα λειτουργήσει ως ναός.
Τηλέφωνο: +30 2310 221506
Κτίστηκε πάνω σε ρωμαϊκό κτίσμα στα τέλη 5ου - αρχές 6ου αιώνα
ως καθολικό της μονής Λατόμου. Το 1430 με την άλωση της Θεσσαλονίκης μετατράπηκε
σε τζαμί, ενώ το ψηφιδωτό είχε καλυφθεί με ασβεστοκονίαμα. Το 1921 αποδόθηκε στη
χριστιανική λατρεία και τότε ανακαλύφθηκε το ψηφιδωτό. Το
μνημείο σήμερα λειτουργεί ως ναός.
Αρχικά τετράγωνο κτίσμα με κόγχη στα ανατολικά και είσοδο στα δυτικά.
Μικρά τετράγωνα διαμερίσματα στις τέσσερις γωνίες του κτιρίου έδιναν στην κάτοψη
του κυρίως ναού σχήμα ισοσκελούς σταυρού. Σήμερα λείπει όλο το δυτικό τμήμα του
ναού και η είσοδος είναι στη νότια πλευρά. Από τη ζωγραφική του διακόσμηση σώζεται
το περίφημο ψηφιδωτό της κόγχης, 5ου - 6ου αιώνα και τοιχογραφίες του 12ου αιώνα.
Στα 1929 έγιναν ανασκαφικές έρευνες στο εσωτερικό του ναού.
Κατά καιρούς έγιναν διάφορες στερεωτικές και εξυγιαντικές επεμβάσεις.
Το 1980 έγινε στερέωση του δυτικού τοίχου. Το 1991 ανακατασκευή - αποκατάσταση
του προστώου στη νότια πλευρά.
Τηλέφωνο: +30 2310 270253
Ο
ναός της Αγ. Σοφίας κτίστηκε τον 7ο αίωνα στα ερείπια μεγάλης πεντάκλιτης
βασιλικής του 5ου αιώνα και εξελίχτηκε σε πυρήνα ενός ευρύτερου συγκροτήματος
κτιρίων διοικητικού και λατρευτικού χαρακτήρα, όντας ο μητροπολιτικός ναός της
πόλης, αφιερωμένος στο όνομα της Σοφίας του Θεού. Το 1524 μετατράπηκε σε τζαμί.
Κάηκε το 1890 και αναστηλώθηκε το 1907 - 1909. Αποδόθηκε στη χριστιανική λατρεία
μετά την απελευθέρωση του 1912. Το μνημείο λειτουργεί και σήμερα ως ναός.
Είναι ορθογώνιο κτίσμα με κεντρικό σταυρόσχημο πυρήνα, στεγασμένο
με τρούλο και περιβαλλόμενο από συνεχή σε σχήμα Π στοά στις τρεις πλευρές, ενώ
στην ανατολική διαμορφώνεται το τριεμερές ιερό. Στη σημερινή του μορφή, τελείως
διαφορετική από την αρχική, το μνημείο διασώζει μέρος του ζωγραφικού του διακόσμου,
ψηφιδωτά 8ου - 12ου αιώνα στον τρούλο και στο ιερό και τοιχογραφίες του 11ου αιώνα
στο νάρθηκα.
Ανασκαφές έγιναν στα διαστήματα 1936 - 1940, 1946, 1948, 1961 και
μετά τους σεισμούς του 1978 στα πλαίσια της σύνταξης μελέτης αναστήλωσης του μνημείου.
Αναστηλωτικές εργασίες έγιναν στα 1907 - 1909, 1941 και μετά τους
σεισμούς του 1978.
Τηλέφωνο: +30 2310 270253
Ο
ναός της Αγ. Σοφίας κτίστηκε τον 7ο αίωνα στα ερείπια μεγάλης πεντάκλιτης
βασιλικής του 5ου αιώνα και εξελίχτηκε σε πυρήνα ενός ευρύτερου συγκροτήματος
κτιρίων διοικητικού και λατρευτικού χαρακτήρα, όντας ο μητροπολιτικός ναός της
πόλης, αφιερωμένος στο όνομα της Σοφίας του Θεού. Το 1524 μετατράπηκε σε τζαμί.
Κάηκε το 1890 και αναστηλώθηκε το 1907 - 1909. Αποδόθηκε στη χριστιανική λατρεία
μετά την απελευθέρωση του 1912. Το μνημείο λειτουργεί και σήμερα ως ναός.
Είναι ορθογώνιο κτίσμα με κεντρικό σταυρόσχημο πυρήνα, στεγασμένο
με τρούλο και περιβαλλόμενο από συνεχή σε σχήμα Π στοά στις τρεις πλευρές, ενώ
στην ανατολική διαμορφώνεται το τριεμερές ιερό. Στη σημερινή του μορφή, τελείως
διαφορετική από την αρχική, το μνημείο διασώζει μέρος του ζωγραφικού του διακόσμου,
ψηφιδωτά 8ου - 12ου αιώνα στον τρούλο και στο ιερό και τοιχογραφίες του 11ου αιώνα
στο νάρθηκα.
Ανασκαφές έγιναν στα διαστήματα 1936 - 1940, 1946, 1948, 1961 και
μετά τους σεισμούς του 1978 στα πλαίσια της σύνταξης μελέτης αναστήλωσης του μνημείου.
Αναστηλωτικές εργασίες έγιναν στα 1907 - 1909, 1941 και μετά τους
σεισμούς του 1978.
Τηλέφωνο: +30 2310 221506
Κτίστηκε πάνω σε ρωμαϊκό κτίσμα στα τέλη 5ου - αρχές 6ου αιώνα
ως καθολικό της μονής Λατόμου. Το 1430 με την άλωση της Θεσσαλονίκης μετατράπηκε
σε τζαμί, ενώ το ψηφιδωτό είχε καλυφθεί με ασβεστοκονίαμα. Το 1921 αποδόθηκε στη
χριστιανική λατρεία και τότε ανακαλύφθηκε το ψηφιδωτό. Το
μνημείο σήμερα λειτουργεί ως ναός.
Αρχικά τετράγωνο κτίσμα με κόγχη στα ανατολικά και είσοδο στα δυτικά.
Μικρά τετράγωνα διαμερίσματα στις τέσσερις γωνίες του κτιρίου έδιναν στην κάτοψη
του κυρίως ναού σχήμα ισοσκελούς σταυρού. Σήμερα λείπει όλο το δυτικό τμήμα του
ναού και η είσοδος είναι στη νότια πλευρά. Από τη ζωγραφική του διακόσμηση σώζεται
το περίφημο ψηφιδωτό της κόγχης, 5ου - 6ου αιώνα και τοιχογραφίες του 12ου αιώνα.
Στα 1929 έγιναν ανασκαφικές έρευνες στο εσωτερικό του ναού.
Κατά καιρούς έγιναν διάφορες στερεωτικές και εξυγιαντικές επεμβάσεις.
Το 1980 έγινε στερέωση του δυτικού τοίχου. Το 1991 ανακατασκευή - αποκατάσταση
του προστώου στη νότια πλευρά.
Τηλέφωνο: +30 2310 204150
Καθολικό, πιθανόν της μονής της Θεοτόκου Περιβλέπτου, που κτίστηκε
περί τα τέλη του 13ου και τις αρχές του 14ου αιώνα, από τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης
Ιάκωβο. Στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας μετατράπηκε σε τζαμί, πιθανώς στα
1568 - 1571.
Ορθογώνιο κτίσμα με νάρθηκα, τρουλοσκέπαστο κυρίως ναό σε σχήμα εγγεγραμμένου
σταυρού και τριμερές ιερό με πεντάπλευρη κόγχη. Μικρότερος τρούλος υψώνεται στο
μέσον της στέγης του νάρθηκα. Στα ανατολικά άκρα της βόρειας και νότιας πλευράς
προσαρτώνται δύο παρεκκλήσια. Στην αρχική μορφή του ναού τα παρεκκλήσια αποτελούσαν
τις καταλήξεις στοάς σχήματος Π που περιέβαλλε το ναό.
Το 1973 έγιναν ανασκαφές από την 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
στο προαύλιο του ναού. Μετά τους σεισμούς του 1978 έγιναν διάφορες ερευνητικές
τομές μέσα και έξω από το ναό στα πλαίσια του προγράμματος αναστήλωσης του μνημείου.
Οι εργασίες αναστήλωσης είναι υπό εξέλιξη. Μετά το τέλος της αναστήλωσης
θα λειτουργήσει ως ναός.
Τηλέφωνο: +30 2310 270008, 260915, 268480
Φαξ: +30 2310 268480
Ο
ναός του Αγ. Δημητρίου κτίστηκε στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού. Ο πρώτος ναός,
ένα μικρό προσευκτήριο κτίστηκε μετά το 313. Τον 5ο αιώνα ο έπαρχος Λεόντιος έκτισε
μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, που κάηκε στα 626 - 34. Αμέσως μετά κτίστηκε η πεντάκλιτη
βασιλική. Το 1493 μετατράπηκε σε τζαμί. Το 1912 αποδόθηκε πάλι στη χριστιανική
λατρεία. Κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 και ξαναλειτούργησε το 1949, αφού
ολοκληρώθηκε η αναστήλωσή του. Στην κρύπτη του ναού οργανώθηκε η έκθεση αρχαιοτήτων
που διασώθηκαν από την πυρκαγιά ή βρέθηκαν στις ανασκαφικές έρευνες. Το μνημείο
λειτουργεί σήμερα ως ναός.
Ο ναός του Αγ. Δημητρίου είναι πεντάκλιτη βασιλική με νάρθηκα και
εγκάρσιο κλίτος, με κρύπτη κάτω από το ιερό και το εγκάρσιο κλίτος και προσαρτημένο
στη νοτιο - ανατολική γωνία της το παρεκκλήσι του Αγ. Ευθυμίου. Από την πυρκαγιά
του 1917 διασώθηκαν λείψανα μόνο από τον λαμπρό γλυπτικό και ζωγραφικό (ψηφιδωτά,
τοιχογραφίες) διάκοσμο του ναού, που αντιπροσωπεύουν τις διάφορες φάσεις της ιστορίας
του.
Μετά την πυρκαγιά του 1917, άρχισαν οι αναστηλωτικές εργασίες που
διακόπηκαν το 1938, ξανάρχισαν το 1946 και το μνημείο ξαναλειτούργησε το 1949.
Στα πλαίσια των αναστηλωτικών εργασιών έγιναν διάφορες ανασκαφικές έρευνες στο
ναό και στην κρύπτη μετά την πυρκαγιά του 1917 και στα 1946 - 1949.
Τηλέφωνο: +30 2310 227369
Ο
ναός κτίστηκε γύρω στα μέσα του 5ου αιώνα στα ερείπια ρωμαϊκού λουτρού. Ετιμάτο
στο όνομα της Θεοτόκου. Ηταν ο πρώτος ναός που μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης
το 1430 μετατράπηκε σε τζαμί. Αποδόθηκε στη χριστιανική λατρεία το 1930. Σήμερα
λειτουργεί ως ναός.
Ο ναός είναι τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα στη δυτική πλευρά και δεύτερη
είσοδο με μνημειακό πρόπυλο στο μέσον της νότιας πλευράς. Ανατολικά του προπύλου
υπάρχει πρόσκτισμα, βαπτιστήριο ή διακονικό. Στο ανατολικό άκρο του βόρειου κλίτους
δημιουργείται μικρό παρεκκλήσι. Από τη διακόσμηση του ναού σώζονται ψηφιδωτά του
5ου αιώνα στα εσωρράχια των τοξοστοιχιών και τοιχογραφίες 13ου αιώνα στο νότιο
κλίτος.
Ανασκαφικές εργασίες έγιναν στα 1927 - 28, στα 1946 - 47 στον περίβολο,
στα 1961 στα δυτικά του ναού και μετά τους σεισμούς του 1978 μέσα και έξω από
το ναό στα πλαίσια της σύνταξης μελέτης αναστήλωσης του μνημείου.
Εκτεταμένες εργασίες αναστήλωσης έγιναν στις αρχές του αιώνα, στα
1927 - 28, στα 1949, ενώ σήμερα είναι σε εξέλιξη οι εργασίες αποκατάστασης του
μνημείου μετά τους σεισμούς του 1978.
Τηλέφωνο: +30 2310 272910
Ο ναός
κτίστηκε στα 1028 από τον πρωτοσπαθάριο Χριστόφορο σύμφωνα με την επιγραφή στο
μαρμάρινο υπέρθυρο της κύριας δυτικής εισόδου. Μετά την άλωση της πόλης το 1430
μετατράπηκε σε τζαμί και αποδόθηκε πάλι στη χριστιανική λατρεία μετά την απελευθέρωση
του 1912. Το μνημείο σήμερα, λειτουργεί ως ναός.
Επίμηκες κτίσμα με νάρθηκα στη δυτική πλευρά, τετράγωνο κυρίως ναό
και τρίκογχο Ιερό Βήμα στην ανατολική πλευρά. Στην κάτοψη του κυρίως ναού τέσσερις
κίονες και ισάριθμες καμάρες σχηματίζουν εγγεγραμμένο σταυρό, που το κέντρο του
καλύπτεται με οκτάπλευρο τρούλο. Χαμηλότεροι τρούλοι καλύπτουν τα δύο άκρα του
νάρθηκα. Οι τοιχογραφίες του ναού χρονολογούνται στον 11ο και 14ο αιώνα.
Μετά τους σεισμούς του 1932 γίνονται αναστηλωτικές εργασίες στο νάρθηκα
και στο νότιο αέτωμα του ναού. Εργασίες αναστήλωσης έγιναν και μετά τους σεισμούς
του 1978.
Το 1987, στα πλαίσια της σύνταξης στατικής μελέτης του μνημείου,
έγιναν διάφορες ανασκαφικές τομές στην αυλή του ναού.
Τηλέφωνο: +30 2310 537915
Καθολικό, πιθανώς μονής της Παναγίας. Κτίστηκε στα 1310-14 από τον πατριάρχη Νίφωνα Α', σύμφωνα με την επιγραφή στο μαρμάρινο υπέρθυρο της εισόδου και τα τρία μονογράμματα στα επιθήματα τριών κιονοκράνων της δυτικής όψης του ναού. Μετατράπηκε σε τζαμί στη δεκαετία 1520 - 1530. Σήμερα λειτουργεί ως ναός.
Ορθογώνιο κτίσμα αποτελούμενο από τον κυρίως ναό σχήματος εγγεγραμμένου σταυρού, τρίκογχο ιερό στα ανατολικά, στοά σχήματος Π που περιβάλλει τις άλλες πλευρές του κυρίως ναού και εξωνάρθηκα στα δυτικά της στοάς. Η λαμπρή ζωγραφική διακόσμηση του ναού είναι συνδυασμός ψηφιδωτών στο επάνω τμήμα και τοιχογραφιών στο κάτω τμήμα του ναού.
Το 1940 - 41 και μετά τους σεισμούς του 1978 έγιναν αναστηλωτικές
εργασίες και συνοδεύτηκαν με εργασίες συντήρησης των τοιχογραφιών.
Το 1995 άρχισαν ανασκαφικές έρευνες στον περιβάλλοντα χώρο του μνημείου και βρίσκονται σε εξέλιξη.
Τηλέφωνο: +30 2310 202978
Καθολικό μονής των αρχών του 14ου αιώνα, που οφείλει την ονομασία
του είτε στον φιλάνθρωπο ρόλο του Αγ. Νικολάου απέναντι στα ορφανά, είτε σε πιθανό
κτήτορα από την οικογένεια των Ορφανών, ενώ άλλες απόψεις θεωρούν ως κτήτορα τον
κράλη της Σερβίας Μιλούτιν. Είναι μετόχι της Μονής Βλατάδων και λειτουργούσε ως
εκκλησία και σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το
μνημείο σήμερα λειτουργεί ως ναός.
Ορθογώνιο κτίσμα αποτελούμενο από ένα κεντρικό επιμήκη ξυλόστεγο
χώρο, που οι τρείς πλευρές του περιβάλλονται από στοά σχήματος Π, ενώ στην ανατολική
διαμορφώνεται η τρίπλευρη κόγχη του ιερού. Στο εσωτερικό του ναού σώζεται το μαρμάρινο
τέμπλο και μεγάλο μέρος από την τοιχογράφηση που τοποθετείται στα χρόνια 1310
- 20.
Στα 1959 - 60 έγιναν εργασίες αναστήλωσης. Κατά τα ίδια χρόνια έγιναν
ανασκαφικές έρευνες στο εσωτερικό του ναού. Στα 1971 ανασκάφηκε το πρόπυλο του
ναού.
Το Χαμζά-Μπέη τζαμί, (σημερινό "Αλκαζάρ"), βρίσκεται στη διασταύρωση
των οδών Εγνατία και Βενιζέλου, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Υπολογίζεται ότι
το κτίριο αυτό κτίστηκε στα 1468.
Ανατολικά της οδού Βασιλίσσης Όλγας, στην οδό Αρχαιολογικού Μουσείου
30, βρίσκεται το Γενί Τζαμί. Ήταν το τζαμί των εξισλαμισθέντων Εβραίων της πόλης
(ντονμέδων) και χτίστηκε το 1902 από τον αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι. Μετά την
ανταλλαγή (1922), στέγασε για μικρό διάστημα πρόσφυγες, και από το 1925 έως το
1963 χρησιμοποιήθηκε ως αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Σήμερα είναι εκθεσιακός
χώρος του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Το κτίριο συνδυάζει τη μουσουλμανική παράδοση με τον αρχιτεκτονικό
συρμό του καιρού του (εκλεκτιστικά στοιχεία που χρησιμοποίησε ο αρχιτέκτονας και
σε πολλά άλλα κτίριά του, που σώζονται στην πόλη, όπως στο Διοικητήριο, το κτίριο
της παλιάς Φιλοσοφικής, το Γ' Σώμα Στρατού, τη βίλα Αλλατίνι κ.ά.).
Στο προαύλιό του φυλάσσεται πλούσια συλλογή μαρμάρινων γλυπτών της
Ρωμαϊκής εποχής και των πρωτοχριστιανικών χρόνων (σαρκοφάγοι, επιτύμβια, ανάγλυφα,
τιμητικές και ταφικές στήλες κ.λπ.) από ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Θεσσαλονίκης
Βρίσκεται στο τετράγωνο των οδών Κασσάνδρου, Σοφοκλέους, Γαλιλαίου
και Αγίου Νικολάου. Χτίστηκε από τον γιο του Ιμπραήμ, τον Ιναγκολού Ισαάκ πασά,
τον Φεβρουάριο του 1484, όπως βεβαιώνει η κτητορική επιγραφή πάνω από την είσοδό
του.
Ονομάστηκε Αλατζά Ιμαρέτ Τζαμί (πολύχρωμο πτωχοκομείο) τόσο από τις
πολύχρωμες πέτρες σε σχήμα ρόμβου, με τις οποίες ήταν διακοσμημένος ο μιναρές
του, όσο και εξαιτίας του πτωχοκομείου (ιμαρέτ), που λειτουργούσε δίπλα στο τζαμί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σπάνια απαντάται στην οθωμανική αρχιτεκτονική μιναρές
διακοσμημένος με τέτοιο τρόπο.
Η τοιχοποιία του μνημείου μιμείται βυζαντινούς τρόπους. Χαρακτηριστικά
βυζαντινότροπα είναι και τα οδοντωτά γείσα στη βάση της στέγης. Οι τρούλοι του
μνημείου ήταν αρχικά καλυμμένοι με μολύβι.
Ανήκει στην κατηγορία των πρώιμων οθωμανικών τζαμιών, που κάλυπταν
και άλλες ανάγκες, όπως σίτιση, διαμονή, συναντήσεις μοναστικών ταγμάτων.
Επισκευές στο μνημείο έγιναν το 1819 και πρόσφατα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Θεσσαλονίκης
Τηλέφωνο: +30 2310 968860
Φαξ: +30 2310 968869
Η Θεσσαλονίκη, όπως προκύπτει από ιστορικές μαρτυρίες, περιτειχίστηκε αμέσως μετά την ίδρυσή της από το βασιλιά της Μακεδονίας Κάσσανδρο, το 315 π.Χ. Ο βασιλιάς Αντίγονος διάλεξε τη Θεσσαλονίκη ως τον πιο ασφαλή τόπο για να αντιμετωπίσει τον επιδρομέα βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο (285 π.Χ.). Αργότερα, το 279 π.Χ., έξω από τα τείχη της πόλης συντρίφτηκε φοβερή επίθεση Κελτών επιδρομέων. Μάλιστα, στη μάχη αυτή, σκοτώθηκε και ο βασιλιάς της Μακεδονίας Πτολεμαίος ο Κεραυνός, υπερασπιζόμενος τη Θεσσαλονίκη.
Τα τείχη έσωσαν τη Θεσσαλονίκη τον 1ο π.Χ. αιώνα, όταν βάρβαρα Θρακικά φύλα πολιόρκησαν την πόλη, σύμφωνα με μαρτυρίες του Ρωμαίου ρήτορα Κικέρωνα, που το 58 π.Χ. βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη εξόριστος από τη Ρώμη. Για να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος εκείνος, αναγκάσθηκαν οι Θεσσαλονικείς να κατασκευάσουν γρήγορα διάφορα οχυρωματικά έργα στην Ακρόπολη της σημερινής Άνω Πόλης και να επισκευάσουν σε πολλά τμήματα τα τείχη. Τα ασφαλή τείχη της πόλης έκαναν επίσης τους οπαδούς του Πομπήιου και άλλους συγκλητικούς, στην εποχή του εμφύλιου πολέμου των Ρωμαίων (49-48 π.Χ.), να καταφύγουν για προστασία στην πόλη που ήταν φύσει και τέχνη οχυρή.
Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο δεν έγιναν σοβαρά έργα στα τείχη της πόλης παρά μόνο συμπληρώσεις και συντηρήσεις των τειχών της Ελληνιστικής περιόδου. Ίσως μόνο γύρω στη Χρυσή Πύλη (σημερινή πλατεία Δημοκρατίας) να ανασκευάσθηκε το τείχος, καθώς το 42 π.Χ. τοποθετήθηκε εκεί τιμητική αψίδα για την υποδοχή των νικητών της μάχης των Φιλίππων Αντωνίου και Οκταβίου. Παρόμοιες επεμβάσεις έγιναν, στον ίδιο χώρο, τον 1ο μ.Χ. αιώνα, ενώ στα ανατολικά τείχη, στην περιοχή Κάμπος (Campos), πιστεύεται πως ο καίσαρας Γαλέριος διεύρυνε τον περιτειχισμένο χώρο της πόλης, για να δημιουργήσει το μεγάλο κτιριακό συγκρότημα των ανακτόρων του (αρχές 4ου μ.Χ. αιώνα).
Οι οχυρώσεις της Θεσσαλονίκης συμπληρώθηκαν αργότερα με σοβαρά έργα, κυρίως στο παραθαλάσσιο τμήμα, την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, όταν αυτός έκανε την πόλη βάση πολεμική κατά του γαμπρού του Λικιννίου (324 μ.Χ.). Τον ίδιο αιώνα επισκευάστηκαν τα τείχη της Θεσσαλονίκης με εντολή του αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη, για να αντιμετωπισθούν οι κίνδυνοι από τις συχνές επιδρομές των βαρβάρων.
Τα κυριότερα όμως οχυρωματικά έργα στη Θεσσαλονίκη έγιναν επί αυτοκράτορα Μ. Θεοδοσίου (379-395 μ.Χ.). Για μία ακόμη φορά τότε, η Θεσσαλονίκη έγινε προσωρινή έδρα του αυτοκράτορα, γιατί προσφερόταν γεωγραφικά και επιχειρησιακά στον πόλεμο κατά των επιδρομέων Γότθων. Επιγραφή που σώζεται στα ανατολικά τείχη αναφέρεται στη δραστηριότητα αυτή του Θεοδοσίου, ο οποίος ανάθεσε όλο το έργο στον ειδικό για οχυρώσεις πόλεων Πέρση Ορμίσδα: "....τείχεσιν αρρήκτοις Ορμίσδας εξετέλεσε την δε πόλι(ν)...."
Αξιόλογες εργασίες στα τείχη της Θεσσαλονίκης έγιναν και επί των Bυζαντινών αυτοκρατόρων Ζήνωνα (474-491), Αναστασίου Α΄ (491-518) και Λέοντα του Σοφού (886-912). Μετά την άλωση της πόλης από τους Σαρακηνούς Άραβες, το 904, που μπήκαν στη Θεσσαλονίκη από τα χαμηλά παραθαλάσσια τέιχη της, επί Ρωμανού Λεκαπηνού (919-945), υψώθηκαν τα τείχη της θάλασσας και η πόλη έγινε πιο ασφαλής.
Όταν ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος (976-1025) έκανε τη Θεσσαλονίκη βάση στους πολέμους του κατά των Βουλγάρων, πραγματοποίησε πολλές συμπληρώσεις και επισκευές στα τείχη της πόλης. Ένα όμως τμήμα των ανατολικών τειχών, συνέχιζε να μένει σχετικά αδύναμο, παρόλο ότι στο σημείο αυτό χτυπούσαν οι επιδρομείς που έφταναν από τη θάλασσα. Αυτή την αδυναμία εκμεταλλεύτηκαν οι Νορμανδοί, για να μπουν στη Θεσσαλονίκη το 1185.
Γύρω στα 1230-1232 έγιναν νέες εργασίες στα βόρεια τείχη, στην Ακρόπολη. Τότε κτίζεται ο γνωστός πύργος του δεσπότη Μανουήλ, όπου υπάρχει η επιγραφή:
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (Αρχαία πόλη) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Τηλέφωνο: +30 2310 968860
Φαξ: +30 2310 968869
Η Θεσσαλονίκη, όπως προκύπτει από ιστορικές μαρτυρίες, περιτειχίστηκε αμέσως μετά την ίδρυσή της από το βασιλιά της Μακεδονίας Κάσσανδρο, το 315 π.Χ. Ο βασιλιάς Αντίγονος διάλεξε τη Θεσσαλονίκη ως τον πιο ασφαλή τόπο για να αντιμετωπίσει τον επιδρομέα βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο (285 π.Χ.). Αργότερα, το 279 π.Χ., έξω από τα τείχη της πόλης συντρίφτηκε φοβερή επίθεση Κελτών επιδρομέων. Μάλιστα, στη μάχη αυτή, σκοτώθηκε και ο βασιλιάς της Μακεδονίας Πτολεμαίος ο Κεραυνός, υπερασπιζόμενος τη Θεσσαλονίκη.
Τα τείχη έσωσαν τη Θεσσαλονίκη τον 1ο π.Χ. αιώνα, όταν βάρβαρα Θρακικά φύλα πολιόρκησαν την πόλη, σύμφωνα με μαρτυρίες του Ρωμαίου ρήτορα Κικέρωνα, που το 58 π.Χ. βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη εξόριστος από τη Ρώμη. Για να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος εκείνος, αναγκάσθηκαν οι Θεσσαλονικείς να κατασκευάσουν γρήγορα διάφορα οχυρωματικά έργα στην Ακρόπολη της σημερινής Άνω Πόλης και να επισκευάσουν σε πολλά τμήματα τα τείχη. Τα ασφαλή τείχη της πόλης έκαναν επίσης τους οπαδούς του Πομπήιου και άλλους συγκλητικούς, στην εποχή του εμφύλιου πολέμου των Ρωμαίων (49-48 π.Χ.), να καταφύγουν για προστασία στην πόλη που ήταν φύσει και τέχνη οχυρή.
Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο δεν έγιναν σοβαρά έργα στα τείχη της πόλης παρά μόνο συμπληρώσεις και συντηρήσεις των τειχών της Ελληνιστικής περιόδου. Ίσως μόνο γύρω στη Χρυσή Πύλη (σημερινή πλατεία Δημοκρατίας) να ανασκευάσθηκε το τείχος, καθώς το 42 π.Χ. τοποθετήθηκε εκεί τιμητική αψίδα για την υποδοχή των νικητών της μάχης των Φιλίππων Αντωνίου και Οκταβίου. Παρόμοιες επεμβάσεις έγιναν, στον ίδιο χώρο, τον 1ο μ.Χ. αιώνα, ενώ στα ανατολικά τείχη, στην περιοχή Κάμπος (Campos), πιστεύεται πως ο καίσαρας Γαλέριος διεύρυνε τον περιτειχισμένο χώρο της πόλης, για να δημιουργήσει το μεγάλο κτιριακό συγκρότημα των ανακτόρων του (αρχές 4ου μ.Χ. αιώνα).
Οι οχυρώσεις της Θεσσαλονίκης συμπληρώθηκαν αργότερα με σοβαρά έργα, κυρίως στο παραθαλάσσιο τμήμα, την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, όταν αυτός έκανε την πόλη βάση πολεμική κατά του γαμπρού του Λικιννίου (324 μ.Χ.). Τον ίδιο αιώνα επισκευάστηκαν τα τείχη της Θεσσαλονίκης με εντολή του αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη, για να αντιμετωπισθούν οι κίνδυνοι από τις συχνές επιδρομές των βαρβάρων.
Τα κυριότερα όμως οχυρωματικά έργα στη Θεσσαλονίκη έγιναν επί αυτοκράτορα Μ. Θεοδοσίου (379-395 μ.Χ.). Για μία ακόμη φορά τότε, η Θεσσαλονίκη έγινε προσωρινή έδρα του αυτοκράτορα, γιατί προσφερόταν γεωγραφικά και επιχειρησιακά στον πόλεμο κατά των επιδρομέων Γότθων. Επιγραφή που σώζεται στα ανατολικά τείχη αναφέρεται στη δραστηριότητα αυτή του Θεοδοσίου, ο οποίος ανάθεσε όλο το έργο στον ειδικό για οχυρώσεις πόλεων Πέρση Ορμίσδα: "....τείχεσιν αρρήκτοις Ορμίσδας εξετέλεσε την δε πόλι(ν)...."
Αξιόλογες εργασίες στα τείχη της Θεσσαλονίκης έγιναν και επί των Bυζαντινών αυτοκρατόρων Ζήνωνα (474-491), Αναστασίου Α΄ (491-518) και Λέοντα του Σοφού (886-912). Μετά την άλωση της πόλης από τους Σαρακηνούς Άραβες, το 904, που μπήκαν στη Θεσσαλονίκη από τα χαμηλά παραθαλάσσια τέιχη της, επί Ρωμανού Λεκαπηνού (919-945), υψώθηκαν τα τείχη της θάλασσας και η πόλη έγινε πιο ασφαλής.
Όταν ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος (976-1025) έκανε τη Θεσσαλονίκη βάση στους πολέμους του κατά των Βουλγάρων, πραγματοποίησε πολλές συμπληρώσεις και επισκευές στα τείχη της πόλης. Ένα όμως τμήμα των ανατολικών τειχών, συνέχιζε να μένει σχετικά αδύναμο, παρόλο ότι στο σημείο αυτό χτυπούσαν οι επιδρομείς που έφταναν από τη θάλασσα. Αυτή την αδυναμία εκμεταλλεύτηκαν οι Νορμανδοί, για να μπουν στη Θεσσαλονίκη το 1185.
Γύρω στα 1230-1232 έγιναν νέες εργασίες στα βόρεια τείχη, στην Ακρόπολη. Τότε κτίζεται ο γνωστός πύργος του δεσπότη Μανουήλ, όπου υπάρχει η επιγραφή:
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (Πόλη) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Η έπαυλη Αχμέτ Καπαντζή οικοδομήθηκε το 1893, σε παραθαλάσσιο οικόπεδο
αρχικής έκτασης 4 στρεμμάτων. Αποτελείται από δυο κτήρια που συνδέονται μεταξύ
τους, το κυρίως κτήριο κατοικίας και τον πύργο. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι η συμμετρική
οργάνωση του εσωτερικού χώρου και των όψεων που διακρίνονται για το εκλεκτικίστικο
ύφος. Πλούσιος είναι και ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος, οι οροφογραφίες, τα ξυλόγλυπτα
κ.ά.
Κτίστηκε από τον Αχμέτ Καπαντζή και αργότερα κατά διαστήματα χρησιμοποιήθηκε
ως κατοικία του Γερμ. Νικολάου, του Ε.Βενιζέλου, του Δαγκλή και του Κουντουριώτη.
Περιήλθε στην κυριότητα της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας (Ε.Τ.Ε.) και μέχρι το
1970 στεγάστηκε σε αυτό, το Ε' και Η' Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης. Σήμερα, στεγάζει
το Πολιτιστικό Ιδρυμα της Ε.Τ.Ε.
Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
Στην περιοχή των "Πύργων", των επαύλεων που άρχισαν να κτίζονται
από το Λευκό Πύργο και μέχρι τη βίλλα Αλλατίνι στα τέλη του 19ου, η Casa Bianca
ξεχωρίζει με την εκλεκτικιστική της διάθεση στην επιλογή των μορφολογικών της
στοιχείων, όπου κυριαρχεί το ρεύμα της Art-Nouveaux. Αναπτύσσεται σε δυο κύρια
επίπεδα, με ημιυπόγειο και σοφίτα και διαθέτει χαρακτηριστική ασύμμετρη κάτοψη.
Σύμφωνα με στοιχεία που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης
του μνημείου, κτίσθηκε στο χρονικό διάστημα 1911-19913, σε σχέδια του γνωστού
και από άλλα έργα του στη Θεσσαλονίκη, Pietro Arrigoni. Αποτελεί ιδιοκτησία του
Δήμου Θεσσαλονίκης. Οι εργασίες αποκατάστασης βρίσκονται εν εξελίξει και η χρήση
του κτηρίου δεν έχει ακόμη αποφασισθεί.
Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
Το Ε΄ Δημοτικό Διαμέρισμα είναι ένα νεοκλασικό κτίριο που βρίσκεται
στη διασταύρωση της Λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας με την οδό 25ης Μαρτίου. Κτίστηκε
το 1905 με σχέδια και επίβλεψη του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη και χρησιμοποιήθηκε
σαν κατοικία του Τούρκου μέραρχου Σεϊφουλάχ πασά. Το κτίριο αυτό ανήκει σήμερα
στο Δήμο Θεσσαλονίκης ως έδρα του Ε΄ Δημοτικού Διαμερίσματος.
Η Βίλλα Αλλατίνη βρίσκεται στην παλιά περιοχή των Εξοχών Θεσσαλονίκης.
Στο κτίριο αυτό φυλακίστηκε ο Σουλτάνος Αβδούλ Χαμήτ Β΄, μετά την επανάσταση των
Νεοτούρκων το 1909. Στο ίδιο κτίριο, μετά την απελευθέρωση, στεγάστηκε το 1926
το νεοσύστατο -τότε- Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το κτίριο αυτό κτίστηκε το 1896
με σχέδια και επίβλεψη του Ιταλού αρχιτέκτονα Vitaliano Poselli.
Το ιστορικό κτίριο του Ε΄ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης βρίσκεται
στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας 108. Κτίστηκε το 1897 από τον "ντονμέ"
(εξισλαμισμένος εβραίος) Αχμέτ Καπαντζή. Το κτίριο αυτό, μετά την απελευθέρωση
της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου 1912, χρησιμοποιήθηκε σαν έδρα της Ελληνικής
Στρατιωτικής Διοίκησης.
Το κτίριο του Γ΄ Σώματος Στρατού βρίσκεται στη Λεωφόρο Στρατού, κοντά
στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Είναι έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Vitaliano Poselli,
και κτίστηκε στα 1890. Στην αρχή χρησιμοποιήθηκε σαν στρατώνας από τους Τούρκους,
ενώ σήμερα αποτελεί το κτίριο της διοίκησης του Γ΄ Σώματος Στρατού.
Το κτίριο του παλιού τελωνείου το λιμάνι της Θεσσαλονίκης κτίστηκε
το 1909 με σχέδια του αρχιτέκτονα Freyssent και αποτελεί ένα πολύ χαρακτηριστικό
δείγμα κατασκευής έργου με οπλισμένο σκυρόδεμα της εποχής. Σήμερα έχει ανακαινισθεί
από το Δήμο Θεσσαλονίκης και
χρησιμοποιείται σαν επιβατικός σταθμός του λιμένα Θεσσαλονίκης.
Το κεντρικό κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης, είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστκά κτίσματα της τελευταίας δεκαετίας
του προηγούμενου αιώνα. Κτίστηκε το 1887 με σχέδια και επίβλεψη του Ιταλού αρχιτέκτονα
Vitaliano Poselli και χρησιμοποήθηκε αρχικά σαν δημόσια προπαρασκευαστική σχολή,
πριν να έρθει στην κυριότητα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το κτίριο αυτό κτίστηκε το 1920 και χρησιμοποιήθηκε σαν κατοικία του
Μακεδονομάχου Κ. Μήττα. Αποτελεί χαρακτηριστική κατοικία της παλιάς Θεσσαλονίκης
και βρίσκεται στην οδό Ευζώνων 34. Το κτίριο έχει έντονα στοιχεία "μπαρόκ"
με κυρίαρχο καμπύλο αέτωμα που περιλαμβάνει ανάγλυφες παραστάσεις από γιγαντομαχία
και μία κόγχη στον άξονα όπου είναι τοποθετημένο ένα άγαλμα.
Το Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία, πάνω
στην οδό Αγίου Δημητρίου. Το κτίριο αυτό κτίστηκε το 1891 με σχέδια του Ιταλού
αρχιτέκτονα Vitaliano Poselli, στη θέση που βρισκόταν παλιά το τούρκικο "κονάκι".
Μάλιστα, στο Κονάκι, που αποτελούσε το κτίριο της Τουρκικής διοίκησης, σφαγιάστηκαν
δημόσια επανηλειμμένα πολλοί αγωνιστές του Απελευθερωτικού Αγώνα. Σήμερα το κτίριο
αυτό είναι έδρα του Υπουργείου
Μακεδονίας-Θράκης.
Το Παπάφειο Ορφανοτροφείο είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά νεοκλασσικά
κτίσματα της Θεσσαλονίκης και βρίσκεται στην οδό Παπάφη, στο ανατολικό τομέα της
πόλης. Θεμελιώθηκε το 1894 με δαπάνες του Θεσσαλονικέα ευεργέτη Ιωάννη Παπάφη
και είναι έργο του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη.
Αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής,
που χαρακτήριζε τους "πύργους" της οδού Βασ. Όλγας. Είναι διόροφο, κεραμοσκεπές
κτίσμα με ημιυπόγειο και σοφίτα. Χαρακτηριστική είναι η συνύπαρξη στοιχείων νεοκλασικών,
αναγεννησιακών, baroque και art-nouveaux. Η γωνιακή πυργοειδής διαμόρφωση με τον
τρούλο δίνει μια ιδιαιτερότητα στο κτήριο. Ενδιαφέρων εσωτερικός ζωγραφικός διάκοσμος.
Η Βίλλα Μορντώχ κτίστηκε για τον τούρκο μέραρχο Σεϊφουλάχ πασά, σε
σχέδια του γνωστού αρχιτέκτονα Ξ. Παιονίδη, το 1905. Η χρονολογία αυτή επιβεβαιώνεται
και από την υπογραφή τούρκου καλλιτέχνη των τοιχογραφιών, που φέρουν το έτος κατασκευής
τους, σε αραβική γραφή: Νουρεντίν 1905. Σήμερα στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη
και το Ε' Δημοτικό διαμέρισμα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας κτίστηκαν και πολλά λουτρά. Το
κυριότερο απο αυτά είναι το Γιαχουντί χαμάμ, το οποίο είναι τουρκικός λουτρώνας,
που χρησιμοποιούταν μάλιστα μέχρι και πρόσφατα. Βρίσκεται στη διασταύρωση των
οδών Φραγκίνη και Βασιλέως Ηρακλείου Θεσσαλονίκης.
Το πιο χαρακτηριστικό κτίσμα του πρώτου αιώνα της τουρκοκρατίας, όπου
είναι φανερή η τεχνική των βυζαντινών είναι η Σκεπαστή Αγορά ("Μπεζεστένι"),
που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Εγνατία και Βενιζέλου, σε ένα σημείο της
παλιάς πόλης της Θεσσαλονίκης, που φαίνεται πως ανέκαθεν αποτελούσε το κέντρο
του εμπορικού τομέα. Οι δύο άλλωστε δρόμοι (Εγνατία και Βενιζέλου) υπήρχαν στην
ίδια θέση από τα αρχαία χρόνια και ακόμα λίγο πιο πάνω (βορειοανατολικά) υπάρχει
η Αρχαία Αγορά της πόλης. Το Μπεζεστένι, για το οποίο μιλούν με θαυμασμό οι περιηγητές
του 16ου αιώνα, θεωρώντας το ως την ομορφότερη αγορά των Βαλκανίων, στέγαζε διάφορα
επαγγέλματα, κύρια όμως υφασματέμπορους και χρυσοχόους. Μάλιστα η αγορά λειτουργούσε
με οργανωμένο τρόπο και με συντεχνιακούς κανονισμούς.
Οι πληροφορίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου
με τίτλο: ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.
Το κείμενο παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας
The main market (Misir-tsarsi or Egyptian market) was concentrated
outside the walls as far as the port; its more than 500 stalls and shops carried
sugar, rice, coffee, linen and a host of other exotic products.
There too were to be found the tanneries ('tabakika') and the Halitzatzilar
(the famous rug market); markets for other products -- such as the Chalkeon (the
coppersmiths' district, which went back to Byzantine times) -- were found throughout
the town. The market on the quay, known later as Istira, was dominated by the
presence of Jewish merchants and a few Europeans.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
Το Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης "Ο Αγιος Δημήτριος"
αποτελεί ένα πολύ χαρακτηριστικό κτίσμα των αρχών του αιώνα μας στη Θεσσαλονίκη.
Το κτίριο αυτό χρησιμοποιήθηκε σαν νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας κατά τη
διάρκεια των τελευταίων χρόνων της τουρκοκρατίας.
Το παλιό Γενικό Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης λειτούργησε κατά τη
διάρκεια της τουρκοκρατίας. Βρίσκεται στη γωνία των οδών Αγίας Σοφίας και Προξένου
Κορομηλά. Το κτίριο αυτό, στο οποίο σήμερα στεγάζεται το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα,
οικοδομήθηκε με δαπάνες του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού και με σχέδια του
αρχιτέκτονα Ernst Ziller, αμέσως μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1890. Το Γενικό Ελληνικό
Προξενείο Θεσσαλονίκης, ιδιαίτερα κατά την περίοδο που υπηρέτησε σε αυτό ο Πρόξενος
Λάμπρος Κορομηλάς, υπήρξε το κέντρο από όπου οργανώθηκε και συντονίσθηκε ο Μακεδονικός
Αγώνας.
Οι πληροφορίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Απόστολου Παπαγιαννόπουλου
με τίτλο: ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.
The buildings of those days are somewhat grandiose, often combining
neoclassical features and baroque ornamentation with an Ottoman touch.
Representative examples of the architecture of the period are the
Customs House, which shows a strong French influence, the Ottoman Bank (now the
State Conservatory) and the Army Barracks. Finally, the Government House with
its austere dignity expresses the attitudes as well as the vigour of a threatened
authority.
The interweaving of Byzantium, the Renaissance, Islam and Classicism,
so characteristic of Thessaloniki, reaches its peak in the majestic yet charming
Yeni Cami (mosque).
Hamidye Boulevard
Hamidye Boulevard (now Ethnikis Amynis) ended at the Fountain, a gift
of the Sultan Abdul Hamid II, who had envisaged this long avenue. City residents
long remembered the cherry flavored sirop that bubbled from the fountain at the
street's inauguration.
The boulevard, also known as the Rue Royale (since almost all the
buildings lining it belonged to the Sultan), housed the foreign consulates, luxurious
mansions and smart cafes, as well as the renowned Idadie School (now part of Thessaloniki's
university).
The Turks called the whole new waterfront area Hamidye, though the
Greeks nicknamed it Pirgoi (mansions) or the district of Exohes (the countryside,
as it was situated outside the city's walls).
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
Thanks to donations from Athenian societies and benefactors, the Greek
community erected a series of buildings at the turn of the century. Most of them
were schools and philanthropic institutions (the Papafeio Orphanage, the Hariseio
Hospital, the Hariseio Old People's Home, the Konstantinidis School, etc.).
In addition the Greek community built the big complex at the cathedral
of Ayios Grigorios Palamas, which included the metropolitan's residence, the high
school, the teachers' college and the Greek consulate.
Thus the Greek community had begun to make its presence felt with
more self-confidence; the spare neoclassicism that distinguishes most of these
buildings copied the style adopted in free Athens.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
The first neighbourhood to be planned outside the walls, thus representing
the new European Thessaloniki, was that of Pirgoi (mansions). Greek and foreign
architects, educated in Europe and Constantinople,
built luxurious villas here for wealthy Jews, Greeks, Turks, Donmeh and Franco-Levantines
(Europeans who had long made their home in the Ottoman Empire).
The waterfront villas even had small private jetties from which to
bathe in summer. Artisans connected with the building trades came to Thessaloniki
on a seasonal basis, as had the old guilds. Among them the master builder G. Siagas
and his sons stand out; they constructed the Casa Bianca and the Red Mansion for
the Georgiadis family from Siatista.
The Allatini were the most distinguished family not only of the Jewish
community but of the whole city.
Paul Lindau, who visited their mansion in 1888, remembered that "the
forecourt, where the members of the Allatini family had gathered to welcome their
guests, was lit up by many portable lampstands, each with six lamps, arrayed at
every point of the courtyard. As we entered, a host of servants received us...
Albanians wearing their characteristic fustanellas (pleated kilts)... The younger
members of the family, who had exchanged the beautiful costumes of their ancestors
for dull Western clothes, led us from the wide staircase, carpeted with impressive,
beautiful, thick rugs, to the wonderfully illuminated ceremonial hall on the first
floor..."
Lindau was also impressed by the mansion's guest rooms, which lay
off the courtyard, and extolled the view over the Thermaic
Gulf, the view at which, twenty years later, Abdul Hamid would gaze in frustration
for hours on end, exiled and imprisoned in the Allatini villa after his failed
coup.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
Τηλέφωνο: +30 2310 295170-1, 295149
Φαξ: +30 2310 295276
The arrival of tens of thousands of Jewish settlers swelled Thessaloniki's
population at the end of the 15th century. In some cases, the Jewish districts
took their name from the nearest synagogue, in others they mapped the Community's
lost homelands: Pulia (Apulia), Castilia, Calabria, Lisbon, and so forth.
Community worship was conducted in spare, simple buildings so as to
provide no pretext for persecution. The oldest synagogue was the Ets Chaim, while
the Talmud Tora -- an important religious, education and social centre from 1520
up to the early 20th century -- was famous throughout Europe.
The houses of the Jews in modern Thessaloniki
The 16th century was the golden age of the Jews in Thessaloniki, which
at that time became the centre of Hispano-Jewish intellect and economic power.
The houses in the Jewish quarters were tightly crammed into narrow, winding alleyways.
Simply constructed of unbaked bricks, with one or two storeys, painted,
usually blue, but only in the interior, they exhibited many sanitation problems,
indicative of the desperate economic plight of the vast majority of the Jewish
community. Although no building from that period has survived, paintings of the
district known as Las Incantadas (the enchanted; "Idols" to the Greeks)
give us a picture of the Jewish houses of those days.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
The most important homogeneous Muslim neighbourhood was the Bairi
(hillside), inside the walls of the Old Town, though there were many others scattered
near the Kalamaria Gate and what is today Navarinou Square.
The Bairi district, free of the asphyxiating crush that typified the
rest of the city and endowed with a better climate, impressed visitors with its
clean, flagstoned streets, its large courtyards with their cypress trees and its
picturesque architecture. The houses were decorated with sayings from the Koran,
and had their upper storeys painted red, while the lower one was painted black
to ward off bad luck.
Ottoman public buildings in Thessaloniki
In the course of five centuries of Ottoman occupation, countless religious
and public buildings were erected in Thessaloniki. New mosques went up, such as
the Alaca Imaret built in 1484 by Ishak Pasha, and the Hamza Bey Cami (the present
day Alkazar), erected around 1468.
The Turks also built 'meskit' (small places of worship), 'medreshe'
(religious schools), 'mekteb' (schools), 'turbe' (mausoleums) and 'tekke' (monasteries),
such as the Mevlevihane Tekkesi. 'Imaret' (poor houses), aqueducts, fountains,
markets and 'karavan-serai' (inns) were scattered throughout the better districts.
The cleanliness of the population was provided by public baths, such
as the Bey Hammam, the city's first and largest Turkish bath, constructed by Murad
II in 1444, the Pasha's Hamam and Yeni Hamam.
The Old Town of Thessaloniki
The Old Town, within the Byzantine walls, was inhabited mainly by
Turks, Donmeh
(from the late 17th century), and Turkish refugees from Bosnia after 1878. The
area was organized by narrow streets, some ending in squares, others in culs de
sac. The houses, of one to three storeys, were surrounded by gardens or lush inner
courtyards enclosed by a high stone wall.
Particularly impressive were the three-storey stone seraglios (mansions),
with their projecting enclosed balconies ('sachnisia') and wooden lattice partitions,
where, as in all Turkish houses, there was a clear separation between male and
female quarters.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
The
foreign regime dictated the appearance of the enslaved population's homes:
they had to be lower than those of the Turks, while the facades of Greek churches
were forbidden to face the street.
The size of the Greek
neighborhoods shrank steadily as the conquerors installed themselves in the
city; the moving of the Rotunda community to a location further south in 1591
was indicative of this trend.
The most densely populated Greek district was that of Ayios Athanasios,
though there were others scattered about the town, around the Vlatadon
Monastery (Tsaous Monastir), along the Egnatia and around the cathedral of
Grigorios Palamas, and interspersed among the Jewish quarters. The wooden houses,
with their enclosed balconies and tile roofs, were typical of the Balkan architecture
during the Ottoman occupation.
The Egnatia neighbourhood in modern Thessaloniki
The Christians were concentrated in the lower part of the city, mainly
in the parishes of Ayios Athanasios, Ayios Panteleimon, Lagoudiani and the eastern
sections of town, up to the area around the Hippodrome and Nea Panayia.
The houses, with simple exteriors, one or two storeys, covered balconies
and small courtyards, lined the narrow lanes of these medieval-looking quarters.
Because the older Byzantine churches, such as the Acheiropoietos
and Ayios Demetrios,
had been converted into mosques, many other churches were erected in the model
of the three-aisled, wooden roofed basilica, of which Ayios Antonios is an example.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
The White Tower, nowadays the emblem of Thessalonike, once stood at
the south-eastern corner of the city walls. Its uncertain history is an invitation
to further research.
Undoubtedly some building or other used to stand on this site throughout
the centuries-long existence of Thessalonike, but whether or not the White Tower
is Byzantine remains an unanswered question. It does not seem improbable that
it was one of the earliest buildings erected in Thessalonike by the Ottomans,
shortly after 1430.
The Turks in fact named it the Red Tower back in the 15th century
(perhaps because of its masonry). In Greek tradition this name was translated
as Bloody Tower, since the place was connected with the torments suffered in it
by Greeks who had revolted in 1822; it was changed in 1883 to White Tower, a name
which it acquired when it was whitewashed following the Sultan's instructions,
as British archival sources testify.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
