Πληροφορίες τοπωνυμίου

Σπήλαιο Ανεμότρυπας

  Ο υπόγειος ποταμός Ανεμότρυπα βρίσκεται κοντά στο χωριό Πράμαντα των Ιωαννίνων. Πηγαίνοντας αττό την Αρτα προς το χωριό αυτό, 5 χλμ. πριν φτάσουμε, θα εντοπίσουμε την είσοδό του, που βρίσκεται 30μ. χαμηλότερα από το δρόμο. Σε αυτή μας οδηγεί ένα πολύ κατηφορικό μονοπάτι.
  Ο εντοπισμός της εισόδου δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση και σ' αυτόν μπορεί να βοηθήσουν πιθανόν κάποιοι ντόποιοι.
  Για να προσανατολιστείτε η τοποθεσία που περιγράφουμε είναι στη δυτική πλευρά του όρους Στρογκούλα των Τζουμέρκων και σε υψόμετρο 900μ.
  Η ανακάλυψή του έγινε όταν το 1960 ο πρόεδρος της κοινότητας Ι. Τσίκος, εντόπισε μια μικρή τρύπα που έβγαζε αέρα, 10μ. πάνω από μια πηγή. Δύο νέοι από το χωριό, οι Ν. Παμρής και Γιώργος Κ. Καρακώστας, ανέλαβαν να διευρύνουν τη σχισμή και προχώρησαν έρποντας για 10 μέτρα, μέχρι την πρώτη αίθουσα της σπηλιάς.
  Εκείνη την εποχή βρισκόταν στο χωριό η κα Αννα Πετρόχειλου, με σκοπό να εξερευνήσει ένα άλλο σπήλαιο της περιοχής. Οι δύο νέοι την ειδοποίησαν για την ανακάλυψή τους και προσφέρθηκαν να τη βοηθήσουν στην έρευνα. Ετσι εξερευνήθηκαν 350μ. διάδρομοι του σπηλαίου.
  Τον Αύγουστο του 1962 έγινε άλλη μία αποστολή με χρηματοδότηση του ΕΟΤ. Μια τρίτη αποστολή έγινε το Μάιο του 1977 από την κα Πετρόχειλου και τον Αντώνη Μπαρτσιώκα. Σε αυτές τις αποστολές διαπιστώθηκε η ομορφιά της σπηλιάς και αποφασίστηκε η τουριστική της αξιοποίηση, την οποία ανέλαβε ο μηχανικός κος Μπίκας.
  Φτιάχθηκαν διάδρομοι μέσα στο σπήλαιο, αλλά τα έργα δεν προχώρησαν ως την ηλεκτροδότηση και το φωτισμό, ελλείψει πιστώσεων. Το σπήλαιο είναι κοίτη υπογείου ποταμού και γι' αυτό αποφασίσαμε τη συνέχιση της εξερεύνησής του εφοδιασμένοι με τον κατάλληλο σπηλαιοκαταδυτικό εξοπλισμό. Μετά από ένα μακρύ ταξίδι, φτάσαμε στη σπηλιά.
  Η είσοδος προστατεύεται από μια σιδερένια πόρτα όπου τα κλειδιά της τα πήραμε από την κοινότητα. Το σπήλαιο διανοίγεται σε τρία επίπεδα. Τα δύο ανώτερα είναι ξηρά ενώ το τρίτο χαμηλότερο είναι η κοίτη ενός υπογείου ποταμού Αποτελείται από 7 θαλάμους.
  Σκοπός της αποστολής μας ήταν να βρούμε τη συνέχεια του υπογείου ποταμού. Ο πρώτος θάλαμος με 17 μέτρα μήκος, είναι διακοσμημένος με μεγάλους παραπετοσματοειδεις σταλακτίτες, μήκους 2 μέτρων. Από πάνω στην αρχή υπάρχει γέφυρα με σταλαγμίτες. Από κάτω ανοίγεται ο θάλαμος του ποταμού με διαστάσεις 12x12 μέτρα και ύψος 4μ. Είναι πολύ κατηφορικός και στο χαμηλότερο σημείο του συναντάμε το νερό του ποταμού που τρέχει.
  Ακολουθεί ελικοειδής πορεία για 40 μέτρα και μετά πέφτει σε ένα σιφόνι μήκους περίπου 10 μέτρων. Μετά από αυτό το σιφόνι βγαίνει στην πηγή, 20 μέτρα βορειότερα από την είσοδο της σπηλιάς.
  Το δάπεδο του θαλάμου του ποταμού, καλύπτεται από λάσπη και άμμο. Η οροφή στολίζεται από μαλακούς σταλακτίτες. Αν συνεχίσουμε ανηφορικά στη μεγαλύτερη αίθουσα, θα δούμε οτι έχει διαστάσεις 20x14 και ύψος 6μ. Το δάπεδο αλλού καλύπτεται από ογκόλιθους, ενώ αλλού υπάρχουν σταλαγμίτες σε μακρόστενο σχήμα, λευκού χρώματος. Σε ορισμένα σημεία μάλιστα υπάρχουν και λιθοματικές λεκάνες γεμάτες νερό. Στο χαμηλότερό της σημείο υπάρχει λίμνη με διαστάσεις 7x5μ. και χαμηλή οροφή γεμάτη πανέμορφους σταλακτίτες.
  Ακολουθεί ανηφορικός διάδρομος μήκους 50μ. πλάτους 6-7μ. και ύψους από 4 έως 5 μέτρα. Οι μεγάλοι ογκόλιθοι στο δάπεδο καλύπτονται από σταλαγμίτες και στη συνέχεια ακολουθεί ο θάλαμος της κόκκινης λίμνης με διαστάσεις 10x11 και ύψος 5 μέτρα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αίθουσας καλύπτεται από το νερό. Οι κρυστάλλινες όχθες της είναι σπαρμένες από κόκκινους κρυστάλλους. Λίγο πριν μπούμε στο θάλαμο της λίμνης αφήσαμε τους σάκους με τον εξοπλισμό και ετοιμαστήκαμε για τη φωτογράφιση του ξηρού τμήματος.
  Η ομάδα μας αποτελείτο από τους Γιώργο Αντωνόπουλο, Φάνη Ελληνα, Γιώργο Τσουκαλά, Παναγιώτη και Διονύση Πάλμερ και Χρήστο Μπαρους.
  Χωριστήκαμε σε δύο ομάδες. Οι μισοί που ήταν μαζί μου ξεκίνησαν τη φωτογράφιση και οι υπόλοιποι συνέχισαν την έρευνα του υπογείου ποταμού. Η ομάδα της εξερεύνησης φόρεσε τις στολές από νεοπρεν και ξεκίνησε μεταφέροντας ταυτόχρονα και τον καταδυτικό εξοπλισμό της. Προχώρησε στο ενεργό τμήμα του υπογείου ποταμού, όπου το νερό ακούγεται πολύ έντονα από την αίθουσα της κόκκινης λίμνης, καθώς ρέει 3-4 μέτρα χαμηλότερα.
  Το νερό της λίμνης προφανώς προέρχεται από μια άλλη ψηλότερη παροχή. Η ομάδα προχώρησε κατηφορικά μέχρι την κοίτη και μετά μέσω ενός στενού περάσματος με διαστάσεις 1x0,5 πέρασαν σε θάλαμο ανηφορικό με διαστάσεις 5 με 6x1,5 μέτρα. Στο τέλος πίσω από μια κολόνα πέρασαν από ένα στένωμα και βρέθηκαν σε μια λίμνη με διαστάσεις 5x4x1,8 και βάθος μισό μέτρο. Η λίμνη αυτή ήταν πολύ όμορφη και στολισμένη από σταλακτίτες.
  Ενας άλλος θάλαμος ανοίγεται στα δεξιά με διαστάσεις 5x7x1,5 μέτρα. Μετά τη λίμνη, η εξερευνητική ομάδα προχώρησε από ένα μικρό άνοιγμα που οδηγεί σε ένα άλλο θάλαμο στο τέλος του οποίου υπάρχει καταρράκτης που τροφοδοτεί με νερά τη σπηλιά. Το νερό έρχεται από ένα μικρό άνοιγμα που δεν επιτρέπει τη συνέχιση της εξερεύνησης. Το σπήλαιο έχει συνολικό μήκος 350 μέτρα και σε αυτό έχουμε έναν από τους λίγους υπογείους ποταμούς που συναντάμε στην Ελλάδα.
  Στα τοιχώματά του βρίσκονται πολλά απολιθωμένα έντομα (αρτιγόνα). Η προσδοκία μας να ανακαλύψουμε μια μεγάλη συνέχεια του σπηλαίου δεν επαληθεύτηκε. Ομως η προσπάθεια εξερεύνησης μιας τόσο όμορφης σπηλιάς, άφησε σε όλους μας μια μεγάλη ικανοποίηση.
  Σίγουρα η ολοκλήρωση της τουριστικής αξιοποίησης της θα προσελκύσει πολλούς επισκέπτες σε μια περιοχή που ήδη χαρακτηρίζεται με ιδιαίτερη ομορφιά.
  Την επομένη η ομάδα μας επισκέφτηκε τη μονή Κηπινας, που είναι χτισμένη μέσα σε μια σπήλια. Η πρόχειρη εξερεύνηση μας στο σπήλαιο μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για την παλιά κοίτη του υπογείου ποταμού που τώρα εκβάλλεται 15 μέτρα χαμηλότερα
  Αποτελείται από στενές γαλαρίες σε διάφορα επίπεδα χωρίς σταλα-κτιτικό διάκοσμο. Είναι πολύπλοκο και έχει εσωτερικά βάραθρα που πρέπει να οδηγούν στην κοίτη του υπογείου ποταμού.
  Προγραμματίζουμε να συνεχίσουμε την εξερεύνηση μαζί με αυτή του σπηλαίου του χωριού Γραικικό, που βρίσκεται στην περιοχή.
Κείμενο: Γιώργος Αβαγιαννός

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Πραμάντων

Municipality of Pramanta web page
• http://www.pramanta.gr/pramanta/anemotrypa/index.h... (7 φωτ.)