Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ναός της Αφροδίτης

ΣΚΑΝΔΙΑ (Αρχαία πόλη) ΚΥΘΗΡΑ
  Το Παληόκαστρο είναι βουνό βραχώδες με μαγευτική θέα προς τον κάμπο της Παληόπολης και τη θάλασσα, ύψους 253μ. και έκτασης 145 στρεμμάτων περίπου. Εκεί ήταν χτισμένα τα "Ανω Κύθηρα" του Θουκυδίδη, η αρχαία πρωτεύουσα των Κυθήρων, σε απόσταση περίπου 2 μιλίων από τα παραθαλάσσια Κύθηρα, τη Σκάνδεια, το αρχαίο επίνειο. Στην κορυφή του βουνού, στο ωραιότερο σημείο είναι χτισμένη η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού σε ρυθμό βασιλικής δισυπόστατης. Ανήκει στον 7ο αιώνα μ.Χ. αλλά από το νάρθηκα αντικρύζει κανείς κολόνες και δωρικά κιονόκρανα προερχόμενα από τον αρχαίο ναό της Αφροδίτης. Εσωτερικά και εξωτερικά παρατηρούμε λείψανα από το αρχαιότατο και σεμνότατο ιερό της Αφροδίτης χρονολογούμενα από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Οι πώρινες κολώνες του ναού άλλες είναι ολόκληρες και άλλες μισές. Υπάρχουν επίσης πώρινα αρχαϊκά κιονόκρανα, μερικοί πώρινοι ογκόλιθοι και μέρος ενός επιστήλιου. Ο διάσημος αρχαιολόγος Σλήμαν που επισκέφθηκε τα Κύθηρα στο τέλος του περασμένου αιώνα διατύπωσε τη γνώμη ότι ο ναός της Αφροδίτης, ο οποίος θα παρήκμασε κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και σιγά σιγά εξαφανίσθηκε μαζί με το ξόανο της θεάς, θα πρέπει να βρισκόταν στο ίδιο σημείο ή κάπου εκεί κοντά.
  Σε απόσταση 400 μέτρων δυτικά του αγίου Κοσμά, σε μια τοποθεσία ονομαζόμενη "Κολώνες" ήταν μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα δυο όρθιες κολώνες από τον αρχαίο ναό που τις έβλεπαν οι περιηγητές που πέρασαν κατά καιρούς από τα Κύθηρα. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Nicobay, Γάλλος γεωγράφος που ήρθε στα Κύθηρα το 1550, ο οποίος διηγείται ότι υπήρχε στο Παληόκαστρο άγαλμα της ωραίας Ελένης το κεφάλι του οποίου ο τότε Βενετός προβλεπτής μετέφερε στη Βενετία. Διηγείται ακόμη πως υπήρχε μια παράδοση σύμφωνα με την οποία εδώ χάρηκε ο Πάρης τον έρωτά του με την Ελένη μετά την απαγωγή της. Ακόμη πως εκεί υπήρχε κάστρο του Μενελάου και ένας τετράγωνος πύργος.
  Οι πιστοί της θεάς Αφροδίτης ανεβοκατέβαιναν στο Παληόκαστρο κρατώντας τρυγόνια, τα ιερά πουλιά της θεάς. Κατά τη παράδοση οι κοπέλες του νησιού ζήτησαν από τη θεά να τους δίνει ομορφιά και χάρη. Η θεά άφησε τη ζώνη της όπου όποια κοπέλα την έβλεπε γινόταν πολύ όμορφη. Όμως οι μοίρες ζήλεψαν και έκλεψαν τη ζώνη. Το 424 π.Χ κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο το Παληόκαστρο καταλήφθη από το Νικία, τον Αθηναίο στρατηγό, που ήρθε στα Κύθηρα με 20 καράβια και 2.000 στρατό για να αποσπάσει το νησί από την κατοχή των Αθηναίων.Το Παληόκαστρο, που το σημάδεψαν 3 πολιτισμοί, ο αρχαίος ελληνικός, ο χριστιανικός και ο νεώτερος λαϊκός πολιτισμός, γνώρισε καταστροφές, λεηλασίες, βαρβαρικές επιδρομές και κουρσάρικη βία. Ο σημερινός επισκέπτης του Παληόκαστρου σκοντάφτει διαρκώς σε πώρινους ογκόλιθους, μικρά κολωνάκια και άλλα διάφορα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα του αρχαίου οικισμού, εντοιχισμένα σε πανέμορφους αγροτικούς οικίσκους που είναι στη γύρω περιοχή. Υπάρχει επίσης εκεί ένα αρχαίο πηγάδι με πώρινο στόμιο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Κυθήρων

• http://www.kythira.gr/greek/islpages/paliokastro.h...