Εμφανίζονται 7 τίτλοι με αναζήτηση: Αρχαιολογικοί χώροι στην ευρύτερη περιοχή: "ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟ Κωμόπολη ΙΤΑΝΟΣ" .
Τα ερείπια της αρχαίας Ιτάνου βρίσκονται 27 χιλ. ανατολικά της Σητείας,
κοντά στο φοινικόδασος Βάι. Η περιοχή είναι γνωστή με το όνομα Ερημούπολη ή Ερμούπολη.
Η ίδρυση της Ιτάνου ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους. Την πρώτη
ιστορική μαρτυρία για την ύπαρξη της πόλης την δίνει ο Όμηρος. Υπήρξε σπουδαίος
σταθμός διαμετακομιστικού εμπορίου και είχε αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με την
Εγγύς και Μέση Ανατολή, στην οποία έκανε εξαγωγή πορφύρας, σπόγγων, γυαλιού και
αλιευμάτων.
Οι Ιτάνιοι ήταν κυρίαρχοι σε όλες τις ανατολικές ακτές της Σητείας
και τα όριά της εκτείνονταν από το ακρωτήριο Σαμώνιο (Κάβο- Σίδερο) ως το ακρωτήριο
Ερυθραίο (Γούδουρας).
Η εξαγωγική δραστηριότητα που ανέπτυξε η Ίτανος απ’ όλη την περιφέρεια που κυριαρχούσε,
καθώς και τα έσοδα που της εξασφάλιζε το ιερό του Δικταίου Δία στο Παλαίκαστρο,
πλούτισαν την πόλη, όπως προκύπτει από το πλήθος των ναών και των πολυτελών μαρμάρινων
οικοδομών της. Ένα σημαντικό ιστορικό μνημείο είναι η εντοιχισμένη αριστερά του
καθολικού της Μονής Τοπλού πλάκα, γνωστή ως «Επιγραφή των Μαγνήτων». Από την επιγραφή
πληροφορούμαστε ότι, επειδή οι Ιτάνιοι βρίσκονταν σε συνεχείς προστριβές με τους
κατοίκους της Πραισού, ζήτησαν την βοήθεια του βασιλιά της Αιγύπτου
Πτολεμαίου του Φιλομήτορα το 146 π. χ., ο οποίος βοήθησε στρατιωτικά τους Ιτάνιους,
στέλνοντας ακόμη και φρουρές στην επικράτεια της Ιτάνου. Η βοήθεια του Αιγύπτιου
βασιλιά και η εμπλοκή των Πραισίων στον πόλεμο με τους Ιεραπύτνιους έθεσαν τέλος
στις μεταξύ τους διαμάχες. Όμως οι Ιτάνιοι δεν βρίσκουν την ησυχία τους. Ο νέος
γείτονας που καταλαμβάνει την Πραισό, η Ιεράπετρα, έχει εδαφικές διεκδικήσεις
από την Ίτανο.
Οι διαμάχες και οι προστριβές τους κράτησαν ως το 67 μ. Χ. που ήρθε
η ρωμαϊκή κατοχή. Στα ρωμαϊκά χρόνια η Ίτανος εξακολουθούσε να κατέχει εξέχουσα
θέση. Οι Ρωμαίοι της επέτρεπαν να κόβει δικά της νομίσματα και να συμμετέχει στο
κοινό των Κρητών. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει τον χώρο σταματώντας
στα διάφορα ερείπια όπως το μεγάλο φυλάκιο -πύργος- στη δυτική ακρόπολη, από μελανούς
ογκόλιθους, την μεγάλη παλαιοχριστιανική εκκλησία στην ανατολική ακρόπολη, την
ελληνιστική συνοικία, τους δυο παλαιοχριστιανικούς ναούς στους πρόποδες του λόφου
που οδηγεί στο Βάι, το νεκροταφείο έξω από την πόλη. Μετά την καταστροφή της πόλης
στα βυζαντινά χρόνια υπάρχουν ενδείξεις ότι ο χώρος κατοικήθηκε στην Ενετοκρατία.
ΠΑΛΑΙΚΑΣΤΡΟ (Κωμόπολη) ΙΤΑΝΟΣ
Τηλέφωνο: +30 28430 23917
Στο βορειότερο άκρο της ανατολικής ακτής της Κρήτης υπάρχει ένας μινωικός οικσμός,
που ήκμασε κατά τη διάρκεια της Υστερομινωικής περιόδου (1550-1220 π.Χ.), αποκαλύφθηκαν όμως και λείψανα της Πρωτομινωικής και Μεσομινωικής εποχής (3000-1550 π.Χ.), κυρίως νεκροταφεία, που περιλαμβάνουν καλά δομημένα "οστεοφυλάκια" αλλά και ερείπια αρκετά μεγάλων κατοικιών. Η κατοίκηση σταμάτησε την ίδια εποχή που ερημώθηκε η
Ζάκρος (1450 π.Χ.). Μια ανακατάληψη σημειώθηκε κατά την Υστερομινωική ΙΙΙ περίοδο (1300-1200 π.Χ.). Η πόλη καταλάμβανε έκταση μεγαλύτερη από 50.000 τ.μ., ήταν ατείχιστη και πυκνοκατοικημένη.
Στα ΒΑ μιας από τις συνοικίες βρέθηκε το ιερό του Δικταίου Διός που ανήκε διοικητικά στην πόλη ΄Ιτανο.
Η λατρεία σε αυτό ήταν συνεχής από τους Γεωμετρικούς χρόνους (8ος π.Χ. αιώνας) έως τη Ρωμαϊκή κατάκτηση. Φαίνεται πως το ιερό λεηλατήθηκε και καταστράφηκε από
φανατικούς Χριστιανούς στα τέλη του 4ου μ.Χ. αιώνα.
Στην περιοχή Ρουσόλακκος, όπου η μινωική πόλη, έγιναν συστηματικές ανασκαφικές έρευνες από τον ΄Αγγλο αρχαιολόγο R. C. Bosanquet και συνεχίσθηκαν το 1906 από τον R.M. Dawkins, μέλη και οι δύο της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής. Κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο καταστράφηκαν ορισμένες από τις συνοικίες που είχαν ανασκαφεί, ενώ πολλές καταστροφές προξένησε μηχανικός εκσκαφέας αργότερα. Στη χρονική περίοδο 1965-66 έγινε ανασκαφική έρευνα σε συνοικία της πόλης και στον γειτονικό λόφο Καστρί. Το 1986 άρχισαν ξανά ανασκαφικές εργασίες από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή, στο χώρο των παλαιών ανασκαφών και συνεχίζονται ως σήμερα.
Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ
Η διάρθρωση της μινωικής πόλης έχει ως εξής:Τον οικισμό διασχίζει κεντρικός δρόμος, ενώ κάθετοι προς αυτόν μεγαλύτεροι και μικρότεροι πλακόστρωτοι και συχνά βαθμιδωτοί δρόμοι διαιρούν την πόλη σε εννέα συνοικίες. Το εξαίρετο αποχετευτικό σύστημα διακλαδίζεται προς όλες τις συνοικίες. ΄Οσα από τα σπίτια βρίσκονται κατά μήκος του κεντρικού δρόμου έχουν επιβλητικές προσόψεις.
Συνοικία Β: Περιλαμβάνει πέντε κατοικίες με μεγαλολιθικούς εξωτερικούς τοίχους, ενώ οι εσωτερικοί ήταν κτισμένοι με πλίνθους. Τα κατώφλια,
οι πλακοστρώσεις των δαπέδων και οι βάσεις των κιόνων ήταν κατασκευασμένα από ειδικό ασβεστόλιθο, φερμένο από το Κάβο Σίδερο. Το σπουδαιότερο από αυτά τα σπίτια
(δωμ.1-22) είχε είσοδο από τον κεντρικό δρόμο, ενώ από τον ίδιο χώρο ξεκινούσε κλίμακα που οδηγούσε σε δεύτερο όροφο. Πίσω από τον χώρο αυτό υπήρχε υπαίθρια
αυλή με ξύλινους κίονες, των οποίων σώζονται οι λίθινες βάσεις. Οι κίονες εναλλάσονταν με τετράγωνες παραστάδες. Προθάλαμοι οδηγούν στο "μέγαρο", το κύριο δωμάτιο της
οικίας, στο κέντρο του οποίου υπήρχε τετράγωνος χώρος που σε κάθε του γωνία σώζεται η βάση κίονα. Πρόκειται για φωταγωγό. Υπάρχουν ακόμα μαγειρεία, δεξαμενή καθαρμού,
πηγάδι, οικιακό ιερό, αποθήκη λαδιού, λουτρό και χώρος υποδοχής που μεταγενέστερα χωρίσθηκε και μετατράπηκε σε αποθήκες. Ενδιαφέρον στην ίδια συνοικία είναι και
ένα ελαιοτριβείο, όπως δεικνύει ένας διαχωριστήρας λαδιού και πίθοι για την αποθήκευσή του.
Συνοικία Δ: Είναι η μεγαλύτερη (1800 τ.μ.) και περιλαμβάνει πολλά σπίτια, το σπουδαιότερο από τα οποία (δωμ. 18-40) εμπεριέχει στο "μέγαρο"
φωταγωγό, ανάλογο με εκείνον του σπιτιού της συνοικίας Β. Σε αντίστοιχη κατασκευή, στην ίδια συνοικία, υπάρχει και οχετός που αποχετεύει τα νερά της βροχής από αυτή
την υπαίθρια εσωτερική αυλή στο δρόμο.
Συνοικία Γ: Το μεγαλύτερο σπίτι της συνοικίας έχει πολυτελή πρόσοψη με μεγάλες πελεκητές πέτρες αλλά και δεύτερη είσοδο, μέγαρο με
φωταγωγό, λουτρό, εργαστήριο. Πολλά από τα αγγεία που βρέθηκαν έχουν διακόσμηση με αιγυπτιακή επίδραση. Τα σπίτια στη συνοικία αυτή, όπως και σε άλλες, φαίνεται
ότι καταστράφηκαν από φωτιά.
Συνοικία Ε: Αποτελείται από τέσσερις τουλάχιστον κατοικίες, ορισμένες από τις οποίες κτίσθηκαν πάνω σε παλαιότερα θεμέλια, ένα
μάλιστα από τα σπίτια κατοικήθηκε και κατά τους ιστορικούς χρόνους. Στην ίδια συνοικία αποκαλύφθηκε σταφυλοπιεστήριο.
Στα ΒΑ της συνοικίας Χ και μέσα στα θεμέλια των σπιτιών αποκαλύφθηκε το ιερό του Δικταίου Διός. Μια επιγραφή σπασμένη σε πολλά κομμάτια, με ύμνο στο Δία Δικταίο, βρέθηκε στη γύρω περιοχή. Ελάχιστα τμήματα του ναού σώζονται: ο περίβολος και μέσα σε αυτόν ο βωμός. Εκεί βρέθηκαν ακροκέραμα σε σχήμα κεφαλής λέοντος.
Το Παλαίκαστρο ήταν μια από τις μεγαλύτερες μινωικές πόλεις με μέγεθος
σχεδόν μισό απ' αυτό της Κνωσού, αλλά αρκετά μεγαλύτερο από τις γύρω πόλεις με
τα άλλα μεγάλα παλάτια. Εκτεταμένες ανασκαφές διενεργούνται στην περιοχή. Στο
Καστρί, πάνω από την κορυφή του λόφου πάνω απ' τη θάλασσα, έχουν βρεθεί εκτεταμένες
οχυρώσεις από την Πρωτομινωική και την Υστερομινωική Εποχή. Κάτω από το λόφο στο
Καστρί υπάρχει μια περιοχή που προστατεύεται από τους δυνατούς ανέμους που πνέουν
στην περιοχή και σχηματίζει ένα φυσικό αγκυροβόλιο. Εκεί ήταν το λιμάνι του Παλαίκαστρου
κατά τη διάρκεια της Μινωικής Εποχής. Μπροστά από το Παλαίκαστρο φαίνονται τα
Νησιά του Γκράντε και αν
η ορατότητα είναι καλή φαίνονται και η Κάσος
και η Κάρπαθος. Αυτή η αλυσίδα
νησιών αποτελούσε ένα φυσικό δρόμο από την Κρήτη για τη Ρόδο
και τη Μικρά Ασία στη Μινωική
Εποχή.
Μια υπέροχη παραλία βρίσκεται μπροστά από τη μινωική πόλη του Παλαίκαστρου
με θέα το λόφο, το αγκυροβόλιο και το νησί. Ο μεγάλος χώρος μινωικών ανασκαφών
του Παλαίκαστρου βρίσκεται στο Ρουσόλακο, όχι ιδιαίτερα μακριά από την παραλία.
Έχει ανασκαφεί μια ομάδα δημοσίων κτιρίων η λειτουργικότητα των οποίων είναι ακόμα
άγνωστη. Στην περιοχή έχει βρεθεί ένας αριθμός σημαντικών ευρημάτων στα οποία
συμπεριλαμβάνονται πλάκες γραμμένες σε Γραμμική Α΄. Στο Μουσείο
της Σητείας εκτίθεται το πιο επιβλητικό εύρημα, ένας χρυσελεφάντινος κούρος
εξαιρετικής ποιότητας.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Εποχής το Παλαίκαστρο ήταν γνωστό για
τη φιλονικία ανάμεσα στις κυριότερες ελληνικές πόλεις της ανατολικής Κρήτης, την
Ιεράπυτνακαι την Ίτανο,
για τον έλεγχο του Ναού του Δικταίου Δία στο Παλαίκαστρο. Στη Μονή
Τοπλού υπάρχει μια επιγραφή από το 132 π.Χ. που ζητά τη διαιτησία της Μαγνησίας
της Μικρά Ασίας στον πόλεμο Ιτάνου - Ιεράπυτνας για τον έλεγχο του ναού. Η τοποθεσία
του ναού έχει αναγνωριστεί αλλά ο ναός έχει καταστραφεί. Στο Μουσείο
Ηρακλείου υπάρχουν τμήματα του ναού που καταγράφουν τον Ύμνο στο Δικταίο Δία
και μια πήλινη πλάκα με ανάγλυφη τη σκηνή ενός άρματος.
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Crete TOURnet
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
