Πληροφορίες τοπωνυμίου

Ανασκαφή του Νεολιθικού οικισμού της Μάκρης Θράκης

ΜΑΚΡΗ (Κωμόπολη) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ

• http://rotonda.hist.auth.gr/Archaeology/Excavation... (1 φωτ.)

H αρχαιολογική έρευνα στην Τραϊανούπολη

ΤΡΑΪΑΝΟΠΟΛΙΣ (Αρχαία πόλη) ΕΒΡΟΣ
  Η Τραϊανούπολη ιδρύθηκε στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Τραϊανό (98 - 177 μ.Χ.), κοντά στην Εγνατία οδό, στη θέση παλαιότερου οικισμού. Ο περιτειχισμένος χώρος της πόλης βρίσκεται στην περιοχή του χωριού Λουτρός, κάτω από το λόφο του Αγίου Γεωργίου και δίπλα στις ιαματικές πηγές. Από το χώρο αυτόν προέρχονται αρχιτεκτονικά μέλη, άφθονο οικοδομικό υλικό, επιγραφές και νομίσματα.
  Στο κέντρο του αρχαιολογικού χώρου σώζεται καμαροσκεπές κτίριο που είναι γνωστό ως «Χάνα», χρονολογείται στο β΄μισό του 14ου αιώνα και χρησίμευε ως σταθμός για τους ταξιδιώτες από και προς την Κωνσταντινούπολη.
Ανασκαφή ταφικού τύμβου
  Στον ταφικό τύμβο της Τραϊανούπολης η έρευνα κατά το 1991 έφερε στο φως, καλυμμένες με λιθοσωρούς, δύο πρωτογενείς καύσεις νεκρών με πλούσια κτερίσματα, όπως ασημένια χάλκινα, πήλινα και γυάλινα αγγεία, χάλκινους τριποδικούς λυχνοστάτες με τα λυχνάρια τους, χρυσά ελάσματα και χρυσό δαχτυλίδι, σιδερένια αντικείμενα, είδη οπλισμού κ.ά. Ένα ασημένιο δηνάριο του Ρωμαίου αυτοκράτορα Δομιτιανού (81 - 96 μ.Χ.) χρονολογεί τις ταφές στον 1ο αι. μ.Χ.
  Ο τύμβος βρίσκεται μεταξύ των οικισμών Αρίστηνο - Λουτρά δίπλα ακριβώς από τον αντίστοιχο συνδετήριο δρόμο. Τα παραπάνω ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής.
Ηλιακό Ρολόι
  Το ηλιακό ρολόϊ, μέχρι την παράδοση του στην αρχαιολογική υπηρεσία, βρίσκονταν στο καρροποιείο του Νότη Κων/νου στα Λουτρά.
  Η ακριβής χρονολόγηση του είναι δύσκολη γιατί δεν βρέθηκε σε ανασκαφή. Πάντως ανάγεται στην περίοδο ακμής της πόλης.
  Συγκεκριμένη πρόκειται για μαρμάρινο ηλιακό ρολόϊ με κοίλο και βάση τα άκρα της οποίας διαμορφώνονται σε πόδια τραπεζιού που το μεταξύ τους διάστημα περιέχει επιγραφή.
  Στη σκαμμένη κοιλότητα του σχηματίζεται μια κατάλληλη γωνία για το γεωγραφικό πλάτος που σημειώνεται με έντεκα γραμμές μια για κάθε ώρα. Οι κάθετες σ΄ αυτές τις γραμμές σχηματίζουν ένα καλό ημερολόγιο. Το ρολόϊ θα πρέπει να ήταν τοποθετημένο να βλέπει νότια και η σκιά του «γνώμωνα» έπεφτε μέσα στις γραμμές το χειμώνα κι έξω το καλοκαίρι.
  Στην βάση του υπάρχει χαραγμένη επιγραφή που αναφέρει ότι ήταν αφιερωμένο στις Εννέα Μούσες από κάποιον ονόματι Διογένη. Φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής.
Η "Χάνα"
  Στα θερμά Λουτρά Τραϊανούπολης, στον χώρο των αρχαίων ερειπίων δεσπόζει σχεδόν άθικτο το κτίριο το γνωστό κατά την λαϊκή ονομασία ως «Χάνα». Είναι ένα μεγάλο ορθογώνιο οικοδόμημα εξωτερικών διαστάσεων 38,80 Χ 13 μ.
  Αποτελείται από ένα μεγάλο κεντρικό χώρο και στεγάζεται με καμάρα που ανακρατάται με τόξα. Στον προθάλαμο που είναι σήμερα κατεστραμμένος υπήρχαν κτιστά τζάκια.
  Μολονότι η χρονολόγηση του κτιρίου είναι προβληματική, είναι πολύ πιθανό σύμφωνα με την πλινθοπερίκλειστη τοιχοποιΐα και τα πέτρινα αρχιτεκτονικά μέλη να χρονολογείται στο β΄ μισό του 14ου αιώνα περίοδο κατά την οποία και άλλα παρόμοια κτίρια κοινής ωφέλειας ιδρύθηκαν κατά μήκος της Εγνατίας οδού. Θεωρείται ως ένα από τα πρώιμα οθωμανικά μνημεία που σώζονται στη Θράκη.

• http://www.traianoupolis.gr/tourist/arxaia_1.htm (4 φωτ.)

Θρακικό ιερό

ΑΙΣΥΜΗ (Χωριό) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Μεταξύ του Αβαντα και της επόμενης κοινότητας, της Αισύμης, υψώνεται ο λόφος Μοναστήρι (Τσεπέλ-Καγιά).
Στη δύσβατη κορυφή του αποκαλύφθηκε υπαίθριο Θρακικό ιερό, με διάρκεια ζωής από τα προϊσταρικά μέχρι τα ελληνιστικά και βυζαντινά χρόνια. Ο περίβολός του περικλείει διάφορες λαξευτές κατασκευές, όπως βωμό, λεκάνες, βράχο με παράσταση του αστερισμού της Μεγάλης Αρκτου, σκαμμένους πίθους, ηλιακούς δίσκους και μικρά σκαλοπάτια.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης

Καλέ Κοίλων

ΚΟΙΛΑ (Οικισμός) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Αλλα τεκμήρια: Aρχαιολογικές έρευνες
Aκριβής θέση: Νομός Έβρου, 1600 μ. περίπου βόρεια του χωριού Κοίλα, πάνω σε μικρό λόφο που ονομάζεται Καλέ (ϋψους 205 μ).
Oικιστικές μονάδες: Ακρόπολη και νεκροταφείο
ΠOΛITIKH IΣTOPIA - XPONOΛOΓIO: Πρώιμη εποχή του Σιδήρου, ιστορικοί χρόνοι
Συγγραφέας: Ιωάννης Ασλάνης - Σμαράγδα Αρβανιτίδου

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Θρακικού Ηλεκτρονικού Θησαυρού

• http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?p...

Στα εγκαταλειμμένα Κοίλα, βόρεια των Φερών, έχει ανακαλυφθεί οχυρωμένη θέση της Ύστερης Εποχής Χαλκού και της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου.

Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης
• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/evros_5diadromi.htm

Προϊστορικά μεγαλιθικά μνημεία

ΝΙΨΑ (Χωριό) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Στην αγροτική περιφέρεια της κοινότητας Νίψας, 20 χλμ. βορειοανατολικά της Αλεξανδρούπολης εντοπίσθηκε πρόσφατα, ένα σύνολο προϊστορικών μεγαλιθικών μνημείων της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου. Ανήκει στην περιοχή του Θρακικού φύλου των Κικόνων, γνωστού από τον Ομηρο και τον Ηρόδοτο. Σε μικρή απόσταση βορειοδυτικά της κοινότητας βρέθηκε μια ακρόπολη πάνω σε λόφο με κεραμική του 9ου-8ου π.Χ. αιώνα, που έλεγχε τα περάσματα στο εσωτερικό της Ροδόπης.
Στο βορειοδυτικό άκρο του περιβόλου επισημάνθηκε λαξευτός τάφος σε ανεξάρτητο βράχο της ίδιας εποχής. Στη θέση "Δρυμός", ανατολικά της Νίψας, παρατηρήθηκαν λαξευτά σύμβολα του ήλιου (ηλιακοί δίσκοι), βωμός με τρία επίπεδα και κόγχη, ιερός βράχος θυσιών και αρκετές λαξευτές κοιλώτητες που αποδίδουν κυρίως αστρικούς σχηματισμούς. Ερμηνεύονται ως υπαίθρια προϊστορικά ιερά των Θρακών, όπου λατρεύονταν ο ήλιος και τα άστρα.
Στην περιοχή γύρω από τον παλιό οικισμό της Νίψας, βορειοδυτικά του σύγχρονου χωριού, αποκαλύφθηκαν λαξευμένες στο βράχο παραστάσεις (βραχογραφίες) με γεωμετρικά και ανθρωπόμορφα σχέδια. Ολα τα μεγαλιθικά μνημεία βρίσκονται σε δασώδη περιοχή έτσι είναι πιθανό να αποτελούσαν ένα "ιερό άλσος", σαν αυτό που αναφέρει ο Ομηρος ότι κατοικούσε ο ιερέας των Κικόνων Μάρωνας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδρούπολης

• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/evros_4diadromi.htm

Θρακικός οικισμός

ΚΑΒΗΣΟΣ (Αρχαία πόλη) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Στον οικισμό του Δήμου Φερών Καβησό, δύο χλμ. Βορειοδυτικά των Φερών, εντοπίστηκε στο ύψωμα Μακρύλοφος θρακικός οικισμός της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου και κάτω από το λόφο οικισμός υστερορωμαϊκής εποχής.

Ιστοσελίδα Αναπτυξιακής Εταιρίας Αλεξανδούπολης
• http://www.aneta.gr/cfdocs/gr/evros_5diadromi.htm

Αλλα τεκμήρια: Επιφανειακές έρευνες του καθ. Γ. Μπακαλάκη
Oικιστικές μονάδες: Προϊστορική ακρόπολη
Πολιτική Iστορία - Xρονολόγιο: Πρώιμη εποχή του Σιδήρου
Kεραμεική: Χειροποίητη κεραμεική με διακοσμητικές αυλακώσεις
Συγγραφέας: Ιωάννης Ασλάνης - Σμαραγδα Αρβανιτίδου

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Θρακικού Ηλεκτρονικού Θησαυρού

• http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?p...

Μάκρη (Σπηλιά Κύκλωπα)

ΜΑΚΡΗ (Κωμόπολη) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Τηλέφωνο: +30 25510 71219
  Ο χώρος κατοικήθηκε κατά την Νεολιθική περίοδο (5000 π.Χ.) στην περιοχή της Σπηλιάς. Τα επάλληλα κτίσματα που ήταν κατασκευασμένα από πηλό δημιούργησαν μικρό ύψωμα (Τούμπα). Γύρω στο 1000 π.Χ. οι Θράκες είχαν ιδρύσει εδώ μικρό οικισμό. Οι ΄Ελληνες άποικοι τον 7ο αιώνα π.Χ. αιώνα δημιούργησαν μικρό εμπορικό σταθμό, από τον οποίο σώζονται χώροι απορριμμάτων γεμάτοι αμφορείς. Στα ρωμαϊκά χρόνια κατασκευάστηκε ισχυρό αναλημματικό τείχος. Στη βυζαντινή εποχή ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο.
  Ο χώρος αποκαλύφθηκε κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πρώτος αρχαιολόγος που τον επισκέφθηκε ήταν ο Γ. Μπαλακάκης που τον ταύτισε με την αρχαία Ζώνη και το ακρωτήριο Σέρρειο. Η ΙΘ' ΕΠΚΑ άρχισε ανασκαφές το 1988 που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Αποκαλύφθηκε ο νεολιθικός οικισμός που είναι από τους σημαντικότερους της Βαλκανικής και έγινε φανερό ότι ο αρχαίος οικισμός δεν είναι η πόλη Ζώνη αλλά εμπορικός σταθμός. Το ακρωτήριο Σέρρειο ταυτίζεται πλέον με την απόληξη του Ισμάρου.

  Σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της περιοχής θεωρούνται:
• Νεολιθικός οικισμός.
  Κατοικίες με δάπεδα, τοίχους πασσαλόπηκτους, φούρνους, εστίες κ.λπ.
• Εμπορικός σταθμός κλασικών ρωμαϊκών χρόνων.
  Διακρίνονται δύο αποθέτες,τείχος και κατοικίες.
• Σπηλιά "του Κύκλωπα".
  Μικρό σπήλαιο με δύο χώρους.
• Λαξευτές κατασκευές.
  Διακρίνονται σκαλοπάτια, κόγχες, δεξαμενές, παρατηρητήριο.

ΠΟΤΑΜΟΣ (Κάστρο) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Aκριβής θέση: Νομός Έβρου, στην τοποθεσία Ποταμός βόρεια της Αλεξανδρούπολης, στη ρίζα ενός λόφου με μεσαιωνικούς πύργους και δίπλα στον παλιό δρόμο και τη σιδηροδρομική γραμμή που οδηγούν μέσω Κίρκης στην Κομοτηνή
Oικιστικές μονάδες: Προϊστορικός οικισμός
Πολιτική Iστορία - Xρονολόγιο: Νεολιθική εποχή και πρώιμη εποχή του Σιδήρου
Συγγραφέας: Ιωάννης Ασλάνης - Σμαράγδα Αρβανιτίδου

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Θρακικού Ηλεκτρονικού Θησαυρού

• http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?p...

ΜΕΣΤΗ (Χωριό) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
Aκριβής θέση: Νομός Έβρου, 250 μ. προς Α. του σιδηροδρομικού σταθμού του χωριού Μύστη και της γέφυρας της εθνικής οδού Κομοτηνής- Αλεξανδρουπόλεως, στη θέση που ονομάζεται Πυλοβολείο
Oικιστικές μονάδες: Προϊστορικός οικισμός
ΠOΛITIKH IΣTOPIA - XPONOΛOΓIO: Νεώτερη νεολιθική εποχή και πρώιμη εποχή του Χαλκού
Oικοτεχνία - Bιοτεχνία: Λιθοτεχνία: λίθινα εργαλεία
Kεραμεική: πόδια τριποδικών και τετραποδικών αγγείων, όστρακα μαύρου, φαιού και ερυθρωπού χρώματος ή με εγχάρακτη διακόσμηση
Συγγραφέας: Ιωάννης Ασλάνης - Σμαράγδα Αρβανιτίδου

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Θρακικού Ηλεκτρονικού Θησαυρού

• http://www.xanthi.ilsp.gr/thraki/history/his.asp?p...