Πληροφορίες τοπωνυμίου

  Το Μαντείο της Δωδώνης είναι το αρχαιότερο μαντείο του ελληνικού κόσμου οικοδομημένο περίπου 1000 π.Χ. Όπως αναφέρει ο Ησίοδος, ο ίδιος ο Δίας το όρισε δικό του μαντείο. Οι Σελλοί αποτελούσαν τους ιερείς και τους μάντεις της Δωδώνης, στην υπηρεσία του Δία, που παρέμεινε η κυριαρχική θεότητα του ιερού χώρου. Με την εμφάνιση της θεότητας του Δία, η θεά Γη πήρε άλλη μορφή και μετονομάστηκε σε Διώνη. Η χρησμοδότηση στο Μαντείο της Δωδώνης γινόταν με διαφορετικό τρόπο απ΄ότι στο Μαντείο των Δελφών. Εδώ δεν χρησμοδοτούσε η Πυθία, αλλά η ιερή βαλανιδιά που με το λίκνισμα του αέρα και το πέταγμα των πουλιών που φώλιαζαν στα κλαδιά της μετέφεραν τους χρησμούς του θεού. Αργότερα βοηθούσαν καλύτερα οι ήχοι λεβήτων. που στηρίζονταν σε τρίποδες. Ο Οδυσσέας, ο Κρέοντας, ακόμη και ο θεός Διόνυσος εναπόθεταν στο λίκνισμα αυτό τις ελπίδες τους.
  Στον ιερό χώρο της Δωδώνης τελούνταν επίσης κάθε χρόνο οι Νάιοι Αγώνες προς τιμήν του Δία που περιελάμβαναν δραματικούς, μουσικούς αγώνες, αρματοδρομίες και πάλη.
  Στην περίοδο της βασιλείας του Πύρρου ανοικοδομείται ο ναός του Δία. Το 2ο αιώνα μ.Χ. οι Ρωμαίοι προέβησαν σε μεγάλες καταστροφές και πυρπόλησαν το ιερό της Δωδώνης. Το 219 π.Χ. με την επίθεση και λεηλασία του ιερού από τους Αιτωλούς αρχίζει μια περίοδος παρακμής. Η τελειωτική καταστροφή του ολοκληρώθηκε από τους Θράκες του Μιθριδάτη. Έτσι στα τέλη του 4ου μ.Χ. αιώνα επήλθε το οριστικό τέλος της λειτουργίας του Μαντείου με την εξάπλωση και καθιέρωση του Χριστιανισμού. Οι πρώτες ανασκαφές στον ιερό χώρο της Δωδώνης πραγματοποιήθηκαν το 1875 από τον Κ. Καραπάνο, συνεχίστηκαν για τα διαστήματα 1929 - 1933 και 1950 -1981 από τους Σ. Δάκαρη και Δ. Ευαγγελλίδη. Από το 1981 οι ανασκαφές πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας.
  Ο αρχαιολογικός χώρος της Δωδώνης αποτελείται από τα εξής τα μνημεία: τον ναό του Δία ή Ιερή Οικία που αρχικά βρισκόταν στην ύπαιθρο (κοντά στην ιερή βελανιδιά), το Βουλευτήριο, το Πρυτανείο (σε αυτό έμεναν οι ιερείς του Δία), την Ακρόπολη, το Στάδιο (δεν έχει ανασκαφτεί πλήρως) και το Θέατρο.
  Το Θέατρο της Δωδώνης είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας (18.000 θέσεων) και κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Αποτελείται όπως όλα τα αρχαία θέατρα από το κοίλον, τη σκηνή και την ορχήστρα, ενώ υπήρχε και μια δωρική στοά. Πιθανότατα υπήρχε και ξύλινο προσκήνιο. Τα τείχη του φτάνουν τα 21 μ. ύψος και στηρίζονται σε ισχυρούς πύργους. Επί Ρωμαιοκρατίας μετατράπηκε σε αρένα για θηριομαχίες. Στις αρχές της δεκαετίας του '60 το θέατρο αναστηλώθηκε και σήμερα αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών και χρησιμοποιείται για το ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων κυρίως κατά τους μήνες του καλοκαιριού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών

Ιστοσελίδα Υπουργείου Εξωτερικών
• http://www.mfa.gr/greek/greece/through_time/archae...

Dodona

Region: Epirus
Periods: Geometric, Archaic, Classical, Hellenistic, Roman
Type: Sanctuary
Summary: The major sanctuary of Zeus in northern Greece.

Physical Description:
    Located S of Lake Pambotis at the foot of Mt. Tomaros, ca. 20 km S of Ioannina, the sanctuary consisted originally of a sacred oak tree, possibly enclosed by a ring of bronze tripods. It developed into a temenos that included several temples, theater, stadium, and a number of stoas. Just above the sanctuary is a refuge acropolis enclosed by fortification walls dating to the 4th century B.C. In the temenos of the sanctuary is a bouleuterion where the delegates of the Epirote League held council.
Description:
    The sanctuary of Zeus at Dodona, already known in the Homeric epics, was traditionally the home of the earliest oracle in Greece. Early to Late Bronze Age finds have been excavated at the site, but the earliest archaeological evidence for cult activity dates to the 8th century B.C. At this early date the sanctuary consisted of a sacred oak tree (or grove) possibly surrounded by a ring of bronze tripods. At the end of the 5th century B.C. or early in the 4th, the first stone temple was constructed and the sacred oak was enclosed in a stone peribolos wall. During the 4th century, the bouleuterion and 3 temples (probably to Aphrodite, Dione, and Themis) were added, and a fortified refuge was constructed above the sanctuary. Beginning with the rule of King Pyrrhos (297-272 B.C.), who promoted the site as a pan-Hellenic sanctuary, Dodona developed a more monumental character. In the 3rd century B.C. the temenos was enlarged and the theater, Temple of Herakles, and stoas were added. In 232 B.C. Dodona became the center of the newly formed Epirote League. The sanctuary was destroyed by the Aetolians in 219 B.C., but was immediately rebuilt by the League and Philip V with spoils taken from the Aetolians. During the 3rd century a stadium with stone seats was also added to the sanctuary. In 168 B.C. the site was destroyed by the Romans and only slightly repaired before it was again ravaged in 88 B.C. by Mithradates and the Thracians. Although the Naia Festivals and the activities of the oracle continued into the 3rd century A.D., the sanctuary never recovered from the destruction of 168 B.C. and was in a ruinous state already in the 1st century B.C. In the time of Augustus the theater had been converted into an arena and, as at the sanctuary of Artemis Orthia at Sparta, the religious function of the site seems to have been reduced in the Roman period to its tourist appeal. In the 5th or 6th century A.D. a Christian basilica was constructed on the site with reused ancient materials. The Naia Festival (athletic and drama contests) was held every 4 years in honor of Zeus. The earliest attendants were males, the selloi, but were later replaced by priestesses. The oracular responses seemed to have been originally the oral report on sounds caused by the rustling of leaves, cooing of doves, or the ringing of metal tripods, but by the 6th century B.C. applications and occasionally the oracle's responses were written on lead tablets.
Exploration:
    Located and 1st excavated by C. Carapanos in 1875. Excavations for the Greek Archaeological Service by D. Evangelidis 1929-32, 1935, 1952-59 and by S. Dakaris 1959-1974.

Donald R. Keller, ed.
This text is cited Jan 2003 from The Perseus Project URL below, which contains 64 image(s), bibliography & interesting hyperlinks.

• http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Per... (64 φωτ.)

Βουλευτήριον

  Ορθογώνιο κτίριο κοντά στο Πρυτανείο. Η ίδρυσή του χρονολογείται βάσει επιγραφών στις αρχές του 3ου αι. π.Χ.
  Αναστηλώθηκε για πρώτη φορά μετά από ολική καταστροφή, κατά την εισβολή των Αιτωλών το 219 π.Χ., και για δεύτερη φορά μετά την εισβολή των Ρωμαίων το 167 π.Χ. Τα εδώλια κάλυπταν τη νότια πλευρά της αίθουσας συνεδριάσεων, με αποτέλεσμα η εσωτερική υποστύλωση της στέγης να μεταφερθεί στο βόρειο μισό του χώρου, με έξι κίονες ιωνικού ρυθμού.
  Σώζονται, εκτός από θεμέλια, ένας εσωτερικός κίονας στα νοτιοδυτικά, ένας βωμός και μία βάση αγάλματος.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Ιδρυματος Μείζονος Ελληνισμού

• http://www.ime.gr/projects/bouleuterion/gr/katopsi...

Θέατρο Μαντείου Δωδώνης

• http://www.csun.edu/~hcfll004/dodona1.jpg (1 φωτ.)