Εμφανίζονται 4 τίτλοι με αναζήτηση: Αρχαιολογικοί χώροι για το τοπωνύμιο: "ΤΕΓΕΑ Αρχαία πόλη ΑΡΚΑΔΙΑ".
Η μεγαλύτερη αρκαδική πόλη, η Τεγέα συνοικίστηκε από 9 δήμους. Επειδή
βρισκόταν σε πεδινό μέρος περιβλήθηκε με ισχυρό τείχος, από το οποίο σώθηκαν ελάχιστα
λείψανα. Η περίμετρός του υπολογίζεται σε 5,5 χιλ. και το ύψος του σε 9 μ. Είχε
πύργους που προεξείχαν 4μ. από το τείχος και περιέκλειε τα σημερινά χωριά Αλέα,
Στάδιο, Ακρα
και Αγ. Σώστη. Η Αγορά της
Τεγέας, βρισκόταν στο χώρο της Παλαιάς Επισκοπής και είχε τετράπλευρο σχήμα. Το
σημερινό χωριό Στάδιο, πιθανολογείται ότι κατέχει τη θέση του αρχαίου Σταδίου
της πόλης, ενώ στο χώρο της Επισκοπής
αποκαλύφθηκε μερικώς το μεγαλοπρεπές θέατρο της Τεγέας, το οποίο κτίστηκε τον
4ο αι. π.Χ. και σχεδόν ολοκληρώθηκε τον 20 αι.π.Χ. με χορηγία του βασιλιά της
Συρίας Αντίοχου του Δ. Βόρεια
του θεάτρου πιθανολογείται το αρχαίο Γυμνάσιο.
Οι Γαλλικές
ανασκαφές του τέλους του περασμένου αιώνα και των αρχών του παρόντος αποκάλυψαν
τη Ν.Δ. γωνία της Στοάς της Αγοράς και το Αγορανομείο των ρωμαίκών χρόνων, ενώ
οι δικές μας ανασκαφές, της τελευταίας 15ετίας που χρηματοδοτήθηκαν απ' το Ίδρυμα
Μ.Ν. Στασινόπουλος ΒΙΟΧΑΛΚΟ, απεκάλυψαν το πέρας της Βόρειας Στοάς, που ανήκει
σε δύο περιόδους: Τους μέσους Ελληνιστικούς και τους Αυτοκρατορικούς Χρόνους.
Νοτιοδυτικά από τη βόρεια στοά ήλθε στο φως ενα ισκόμορφο κτίσμα
των ρωμαϊκών χρόνων το οποίο ταυτίστηκε από τους ανασκαφείς με βάση επιγραφικά
ευρήματα με Βωμό της Αυτοκρατορικής λατρείας, που διήρκεσε απ' τα χρόνια του Αυγούστου
έως την εποχή του Μεγ. Κωνσταντίνου.
Ιδιαίτερη ακμή γνώρισε η Τεγέα και στους Παλαιοχριστιανικούς χρόνους,
στους οποίους υπήρξε έδρα Επισκόπου. Στην περιοχή της Τεγέας εντοπίστηκαν πέντε
παλαιοχριστιανικές βασιλικές, μία στα θεμέλια του ναίδρίου του Αγ. Ιωάννου Προβαντηνού,
όπου πιθανότατα υπάρχει και αρχαίο ιερό, μία πάνω απ' τα λείψανα του ναού της
Αλέας Αθηνάς και τρεις στον άμεσο χώρο της Παλαιάς Επισκοπής. Μία, ανασκάφηκε
από τον Γάλλο αρχαιολόγο V. Berard, αλλά καταστράφηκε εν συνεχεία ολοσχερώς. Ο
ανασκαφέας την είχε ονομάσει Βασιλική της Αγοράς. Η τέταρτη Βασιλική αποκαλύφθηκε,
στα τμήματα που εσώζετο, στο δυτικό άκρο του αγροκηπίου του Τεγεατικού Συνδέσμου.
Πρόκειται για τη γνωστή Βασιλική του Θύρσου, από την οποία σώθηκε ωραίο ψηφιδωτό
δάπεδο, με παράσταση των μηνών και των τεσσάρων ποταμών της Εδέμ: Γεών, Φισών,
Ευφράτης και Τίγρης. Στα θεμέλια της βασιλικής, ο Ορλάνδος σημείωσε λείψανα αρχαίου
ναού του Απόλλωνα.
Η μεγαλύτερη Βασιλική αποκαλύφθηκε στις δικές μας ανασκαφές, βορείως
της στοάς της αρχαίας αγοράς. Είναι πεντάκλιτη, με νάρθηκα, αίθριο και πιθανότατα
βαπτιστήριο και ωραία ψηφιδωτά δάπεδα, από τα οποία σώθηκαν ορισμένα τμήματα με
παραστάσεις πουλιών. Χρονολογείται μετά τα μέσα του 50υ αι. μ.Χ. Η συγκεκριμένη
Βασιλική και πιθανότατα και τα υπόλοιπα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Τεγέας,
καταστράφηκαν κατά την περίοδο των Σλαβικών επιδρομών του 70υ και 80υ αι. μ.Χ.
Τον 10 αι. σημειώνεται νέα ακμή της περιοχής, που εκφράζεται και
με την ανέγερση της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η οποία γκρεμίστηκε
και ξαναχτίστηκε το 1888 στην ίδια θέση και με το ίδιο σχέδιο από τον Τεγεατικό
Σύνδεσμο. Η εκκλησία αυτή είναι χτισμένη στο εξωτερικό ανάλημμα και σε μέρος του
κοίλου του ελληνιστικού θεάτρου. Από τους μέσους βυζαντινούς χρόνους προέρχεται
η οχύρωση μικρού τμήματος της πάλαι ποτέ κραταιάς Τεγέας και διατηρούνται μέχρι
σήμερα λείψανα του τείχους αυτού, βόρεια της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Από την ίδια εποχή έχουμε μία μικρή οικοδομική δραστηριότητα στο
χώρο των ανασκαφών μας. Συγκεκριμένα χτίστηκε ένας πυλώνας με αρχαίο οικοδομικό
υλικό, απέναντι από τη βόρεια στοά της αρχαίας αγοράς και οδηγεί σε μία μικρή
μονόκλιτη εκκλησία και σε ταπεινά κτίσματα που μαρτυρούν την παρακμή ενός πλούσιου
και λαμπρού παλαιοχριστιανικού κέντρου. Μερικά κτιριακά λείψανα και αρχιτεκτονικά
μέλη, στην περιοχή της μεγάλης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, χρονολογήθηκαν στην
περίοδο της πρώτης Φραγκοκρατίας, η οποία στην Τεγέα διήρκεσε ως το έτος 1297,
όταν ο στρατηγός του Βυζαντίου Ανδρόνικος Παλαιολόγος κατεδάφισε το τείχος της
Τεγέας, για να μην επανακαταληφθεί η περιοχή από τους Φράγκους. Ο χώρος εγκαταλείφθηκε
και οι κάτοικοί του κατέφυγαν σε ορεινές περιοχές, όπως τα Τσιπιανά,
τ' Αγιωργήτικα, το Στενό
και κυρίως το Μουχλί.
Τα σημαντικότερα Ιερά της αρχαίας Τεγέας είναι το περίφημο
Ιερό της Αλέας Αθηνάς, το Ιερό των Καρποφόρων Θεοτήτων (Δήμητρα και Κόρη)
στον Αγιο Σώστη και το μικρό Ιερό της Κνακεάτιδος Αρτέμιδος, κοντά στο χωριό Μαυρίκι.
Πιθανόταταστο χώρο της Επισκοπής, υπήρχε το Ιερό της Πολιάτιδος (Πολιούχου) Αθηνάς,
στο οποίο, όπως γράφει ο Παυσανίας, εφυλάσσετο ένας πλόκαμος της Μέδουσας, που
αποτελούσε το φυλαχτό της πόλης. Εχουν σωθεί νομίσματα της Τεγέας, με παράσταση
της Αθηνάς, με κράνος και δόρυ, που παραδίδει στο βασιλιά Κηφέα, το γιο του Αλέου,
το ιερό φυλαχτό, που το έχει τοποθετήσει η κόρη του βασιλιά Στερόπη, μέσα σε υδρία.
Εκεί πιθανόν υπήρχε και ναόςτου Διονύσου και του Απόλλωνος με επίχρυσο άγαλμα
του Θεού.
Στην περιοχή του Αγ. Σώστη, βρέθηκαν πολλές εκατοντάδες από ωραία
ειδώλια, προφανώς από αποθέτες του ιερού. Ανάμεσα στα ειδώλια βρέθηκε κι ένα που
παριστάνει γυναίκα καθισμένη στη ράχη καμήλας. Πιστεύεται ότι παριστάνει την Αφροδίτη,
τη λατρεία της οποίας έφερε στην Τεγέα από την Πάφο
της Κύπρου η Λαοδίκη. Ο μικρός ναίσκος προς τιμήν της Αρτέμιδος στο χωριό Μαυρίκι
είναι τετράστυλος, αμφιπρόστυλος, με δωρικούς κίονες, με απλό σηκό, χωρίς πρόναο
και οπισθόδομο.
Ο μεγαλύτερος όμως ναός της Τεγέας και ο δεύτερος σε μέγεθος στην
Πελοπόννησο, μετά του Διός στην Ολυμπία, είναι ο ναός της Αλέας Αθηνάς στην Αλέα.
Ο παλαιός ναός κάηκε στις αρχές του 4ου αι. και ξαναχτίστηκε μεγαλοπρεπής με σχέδια
του Πάριου Σκόπα, ο οποίος επέβλεψε και τη γλυπτή διακόσμησή του. Ο στυλοβάτης
του ναού είχε διαστάσεις 47,55χ19,19 μ. Η είσοδος ήταν από τα ανατολικά, με μικρότερη
είσοδο στο μέσο της βόρειας πλευράς του σηκού. Ο ναός είναι περίπτερος, αμφιπρόστυλος,
με πρόναο και οπισθόδομο. Στο εσωτερικό του σηκού, υπήρχαν εκατέρωθεν ανά 7 ημικίονες
μειωνικές βάσεις και κορινθιακά κιονόκρανα. Ο ναός ήταν ολομάρμαρος με εξαιρετική
ανάγλυφη διακόσμηση στους τοιχοβάτες, τα τοιχόκρανα και τις υδρορρόες του. Στα
αετώματα υπήρχαν γλυπτές συνθέσεις, με θέματα από το ηρωικό παρελθόν της Τεγέας.
Το ανατολικό αέτωμα παρίστανε το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου, στο οποίο επρώτευσε
η ηρωίδα της Αρκαδίας, Αταλάντη. Στο δυτικό αέτωμα είχε απεικονιστεί η μάχη μεταξύ
του γιού του Ηρακλή και της Αύγης Τήλεφου με τον Αχιλλέα. Το λατρευτικό σύνταγμα
παρίστανε τον Ασκληπιό και την Υγεία και ήταν έργο του Σκόπα ή ίσως της Σχολής
του, ενώ τα αετώματα κοσμούσαν μαρμάρινα αγάλματα Νικών. Θραύσματα από τα γλυπτά
αυτά εκτίθενται σήμερα στο μουσείο
της Τεγέας, στην Αλέα.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
Region: Arcadia
Periods: Geometric, Archaic, Classical, Hellenistic, Roman, Byzantine
Type: Fortified city
Summary: One of the oldest and most powerful cities of Arkadia.
Physical Description:
Ancient Tegea, ca 10 km SE of modern Tripolis, extended
over a large area on an upland plain that had previously been occupied by 9 smaller
villages. It had a city wall from ca. 370 B.C. and, in addition to the agora,
theater, stadium and other civic buildings, it was the location of a Sanctuary
of Demeter and Kore where many Geometric and Archaic votives have been excavated.
The main sanctuary of ancient Tegea, however, was the Temple of Athena Alea, reputed
in ancient times as one of the most important religious centers in Greece. The
sanctuary originated in the Geometric period and served throughout antiquity as
a famous place of asylum for fugitives and exiles, including a number of former
kings of Sparta. The Archaic Temple of Athena was replaced by a new temple in
the 4th century B.C. and in the 5th century A.D. a Christian church was built
in its cella.
Description:
Tegea, one of the oldest cities of Arkadia, was first recorded
in the Homeric Catalogue of Ships. In the Archaic period the 9 villages of Tegea
joined in a synoicism to form one large city (cf. Mantinea and Sparta). After
a long period of struggle, Tegea was forced into the role of a vassal state by
Sparta at ca. 560 B.C. It remained under Spartan control until it joined the Arkadian
League and fought against Sparta in 362 B.C. At ca. 370 B.C. Tegea constructed
its first city walls. During the 3rd century, however, Tegea suffered 3 defeats
by the Spartans. In 222 B.C. Tegea was forced into the Achaean League and it continued
to lose political power during the Hellenistic period. The city retained its prosperity
and commercial importance, however, and flourished well into the Roman period.
At ca. A.D. 395 Tegea was destroyed by the Goths, but was rebuilt under the name
Nikli, and became one of the most important Byzantine cities in the Peloponnese.
Exploration:
G. Fougeres and V. Berard excavated in 1888-1889 for the
French School. The Temple of Alea Athena was investigated by A. Milchhofer in
1879 and by W. Dorpfeld in 1882: it was excavated by G. Mendel and C. Dugas of
the French School between 1900 and 1910. K. Dimakopoulou excavated at the site
in 1964-1965. The current excavations (1990-) are conducted by the Norwegian Institute
at Athens, under the direction of E. Oestby.
Donald R. Keller, ed.
This text is cited Nov 2002 from The Perseus Project URL below, which contains 58 image(s), bibliography & interesting hyperlinks.
Το αρχαίο θέατρο της Τεγέας, επειδή έγινε επίσης σε επίπεδο χώρο, σχηματίστηκε από υψηλή επίχωση χώματος, που περιβαλλόταν από ισχυρό ανάλημμα. Το πρώτο θέατρο, που χτίστηκε στον 4ο αι. Π.Χ. είχε ευθύγραμμες σειρές εδωλίων. Το νεώτερο θέατρο, που έγινε με χορηγία του Αντιόχου του Επιφανούς, το 174 Π.Χ. και συνεχίστηκε στα αυτοκρατορικά χρόνια, έφερε ισχυρό ημικυκλικό ανάλημμα, πάνω στο οποίο κτίστηκε η εκκλησία της Επισκοπής. Οι σκάλες του κοίλου, και η ΝΑ γωνία της σκηνής, ανήκουν επίσης στη νεώτερη φάση της κατασκευής του θεάτρου.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
