Δημοτικό Διαμέρισμα Ορθονιών

  Η περιοχή του χωριού Ορθονιές, που αναφέρεται σε διάφορα τοπικά έγγραφα του 16ου αιώνα είχε αναπτύξει κι αυτή ένα αξιόλογο πολιτισμό. Οι εκκλησίες της όμως, που ήταν και τα σημαντικότερα μνημεία του πολιτισμού αυτού, είναι άγνωστο έως τώρα πότε πρωτοχτίστηκαν. Από συμβολαιογραφικές πράξεις ή άλλες έγγραφες μαρτυρίες του 19ου αιώνα προκύπτει ότι στις Ορθονιές υπήρχαν οι εξής εκκλησίες: Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος του Πλαρινού, Αγιος Ιωάννης το Πρόδρομος του Μπούτση, Παναγία του Πλαρινού και Ταξιάρχες ή Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Αποτελεί ενοριακή εκκλησία, η οποία μαζί με το καμπαναριό της σώθηκαν από τους σεισμούς του 1953. Η εκκλησία διατηρεί παλιό ξυλόγλυπτο και χρυσωμένο τέμπλο και διάφορες ωραίες εικόνες, παλιότερες και νεώτερες.
  Σε μικρή απόσταση από το χωριό των Ορθονιών υπάρχει το ιστορικό μοναστήρι της Θεοτόκου Σπηλαιώτισσας. Η ιστορία του μοναστηριού αυτού ενός από τα πολυτιμότερα της υπαίθρου χώρας του νησιού, αποτελεί θέμα ιδιαίτερης έρευνας. Ιδρύθηκε από τον μοναχό Ιωαννίκιο Κατσιβή τον 16ο αιώνα. Το καθολικό του μοναστηριού και το καμπαναριό έμειναν όρθια από τους σεισμούς του 1953. Το μοναστήρι ξανακτίστηκε, ενώ διατηρούνται ορισμένες εγκαταστάσεις του παλιού. Σήμερα η αρχαία εικόνα της Παναγίας της Σπηλαιώτισας. Το μοναδικό αυτό μνημείο (διαστάσεων 0,65Χ0,40 του μ) βρέθηκε σε άγνωστη έως τώρα χρονολογία του μεσαίωνα στους πρόποδες του βουνού Κέντρου μέσα σε μία σπηλιά. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση πιστεύεται ότι η εικόνα ήταν κρυμμένη εκεί από τα χρόνια των Εικονομάχων (726-842).
  Αλλες περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σ'αυτο το Δημοτικό διαμέρισμα απότελούν:
•Οι ιαματικές πηγές «Ξύγγια», που βρίσκονται στην περιοχή Καρώνης. Πρόκειται για παράκτιες υδροθειούχες πηγές. Η θάλασσα γύρω από τις πηγές, με θερμοκρασία 18 βαθμούς C, έχει χρώμα λευκό οφειλόμενο σε κροκίδες Κολλώδους θείου. Στο κολλώδες θείο αποδίδονται καλλωπιστικές ιδιότητες αφού απαλύνει το δέρμα, εξαλείφει τις ρυτίδες και θεραπεύει δερματικές παθήσεις.
•Ο «Μακρύς γυαλός» και το «Μικρό νησί», οι οποίες κατακλύζονται το καλοκαίρι από μεγάλο αριθμό τουριστών.