Ο
΄Αγιος Νικόλαος είναι κτισμένος στους βόρειους πρόποδες του Παναχαϊκού, στη
δεξιά όχθη του χειμάρρου Ξυλοκέρα. Αναφέρεται σε Βενετική απογραφή εκκλησιαστικής
περιουσίας του τέλους του 17ου αιώνα ως παλαιομονάστηρο. Ο ναός έχει υποστεί αρκετές
επισκευές. Το μνημείο αποτελείται από κυρίως ναό και ελαφρώς πλατύτερο
νάρθηκα, που είναι σύγχρονος με το ναό, όπως φαίνεται από την τοιχοποιία τους
που δένει και είναι όμοια. Ο κυρίως ναός αποτελείται από ορθογώνιο πυρήνα, εσωτερικών
διαστάσεων 5,50 Χ 3μ., στη βόρεια και νότια πλευρά του οποίου εξέχουν δύο ευρύχωρες
κόγχες χορδής 3μ. Και οι τρεις κόγχες είναι εσωτερικά ημικυκλικές και εξωτερικά
τρίπλευρες, όπως κατά κανόνα συμβαίνει στην Ελλαδική σχολή, στην οποία ανήκει
το μνημείο. Δίλοβο παράθυρο ανοίγεται σε κάθε μία από τις τρεις κόγχες του κυρίως
ναού.
Εκτός από τα χαμηλότερα τμήματά του και τον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα
στο βόρειο τμήμα του, το μνημείο είναι κτισμένο κατά πλινθοπερίβλητο σύστημα.
Πλίνθινος διάκοσμος ζωντανεύει τις εξωτερικές επιφάνειες.
Ο ΄Αγιος Νικόλαος, χαρακτηριστικό δείγμα ναοδομίας της ελλαδικής
σχολής, χρονολογείται στις αρχές του 12ου αιώνα. Σήμερα, είναι ενοριακός ναός
της Κοινότητας Πλατανίου.
