Το χωριό Δουναίικα βρίσκεται Ν. της
Αμαλιάδας
και σε απόσταση 8 χλμ. απ' αυτή, σε πεδινή περιοχή και 1.500 μ .από τη θάλασσα.
Εκτείνεται σε 12.100 στρεμ. με υψόμετρο 51 μ. και αριθμεί 929 κατ. με την απογραφή
του 1971 και 4 τα Κερτεζέΐκα. 886 κατ. με την απογραφή του 1981 και 786 κατοίκους
με την απογραφή του 1991, μαζί με τους οικισμούς.
Το έδαφος είναι εύφορο και οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια
της πατάτας και των καρπουζιών κατά κύριο λόγο, επίσης με τις ελιές, δημητριακά
κ.ά.
Για το λόγο αυτό στο χωριό λειτουργεί σύγχρονη μονάδα συσκευασίας
πατάτας (καθαρισμός, διαλογή, συσκευασία), ελαιοτριβεία.
Επί της Εθνικής Οδού και στην θέση Μεσολογγάκι, είναι η Κεραμοτουβλοποιΐα
Α.Β.Ε.Ε. Παναγιωτόπουλοι, καθώς επίσης και η Βιομηχανία Επεξεργασίας Αγροτικών
Προϊόντων Α.Ε. (Βασιλόπουλος)
Εξ αιτίας του πλούτου του το χωριό εκσυγχρονίζεται διαρκώς. Οι κατοικίες
οι μονώροφες πλινθόκτιστες έχουν γίνει σύγχρονες κατοικίες. Παρά τον πλούτο του,
από το χωριό πολλοί φεύγουν και άλλοι κατοικούν σε αστικά κέντρα.. Το χωριό διασχίζεται
από ασφαλτόδρομους, υδρεύεται από υδραγωγείο εδώ και τρεις δεκαετίες. Στην πλακόστρωτη
Πλατεία με το Μνημείο των Ηρώων, στέκεται περήφανος ο Αγ. Γεώργιος που τον γιορτάζει
πανηγυρικά το Χωριό στις 23 Απριλίου. Παραθαλάσσιο παραθεριστικό προάστιο του
χωριού είναι η
Αγ. Μαρίνα,
στο όνομα του παρεκκλησιού που βρίσκεται εκεί.
Ιστορία
Το όνομα του χωριού Δουναίικα το οφείλει στους πρώτους εποίκους (Γορτύνιους)
τους Δουναίους που εχείμαζαν με τα κοπάδια τους στην περιοχή.
Αναφέρεται ως συνοικισμός(;) το Μεσολογγάκι δυο χλμ. Α. του σημερινού
χωριού στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Κτισμένο (κρυμμένο) ανάμεσα σε λόγγους για
προστασία. Κοντά στο Μεσολογγάκι βρισκόταν και το "Χάνι της Μούσταινας"
με την ομώνυμη βρύση του (στην τοποθεσία όπου βρίσκεται το ελαιοτριβείο Παναγιωτόπουλου).
Με την απελευθέρωση από τους Τούρκους εγκαταλείφθηκε η κοινότητα "Μεσολογγάκι"
το "Παλαιό Χωριό" και δημιουργήθηκε η κοινότητα "Δουναιΐκων".
Στοιχεία αρχικής αναγνώρισης του χωριού είναι: Β.Δ. 18-8-1912 ως κοινότης Μεσολογγακίου
ή Δουναίικων με ΦΕΚ Α 256/1912 και προήλθε από το Δήμο Ελίσσης. Σήμερα συναποτελούν
την κοινότητα τα Δουνέικα και τα
Κάτω
Κερτεζέικα, που προσαρτήθηκαν επειδή δεν υπαγόταν σε καμιά κοινότητα.(Β.Δ.
28-5-1916 ΦΕΚ Α 99/1916)
Αναφέρεται ιστορικά ότι στα "στανοτόπια" των Δουναίων κατά την Τουρκοκρατία
"λημέριαζαν" οι συγχωριανοί τους Κολοκοτρωναίοι, μάλιστα δε στις δύσκολες
στιγμές που καταδιώκονταν κατόρθωσαν να τους μπαρκάρουν για
Ζάκυνθο
από την τοποθεσία "Πατουκλίτσα".
Οι κάτοικοι συμμετείχαν σε όλους τους εθνικούς αγώνες της Πατρίδας
1897, 1912-13. 1940. Το 1950 προς τιμή των "Πεσόντων" η κοινότητα στήνει
καλλιμάρμαρο Μνημείο.
Σχολείο
Πριν από το 1900 οι ευπορότερες οικογένειες χρησιμοποιούσαν γραμματοδιδάσκαλο
για την μόρφωση των παιδιών τους. Ως γραμματοδιδάσκαλοι αναφέρονται οι: Σπαγγούρος,
Λάσκαρης, Θεοφανόπουλος. Το 1900 ιδρύεται 1/θ Δημοτικό Σχολείο με γραμματοδιδάσκαλο
τον Αντωνόπουλο. Το 1920-22 προβιβάζεται σε 2/θ και τοποθετείται και ο Δημοδιδάσκαλος
Ν. Αναγνωστόπουλος. Ως το 1925 το Σχολείο στεγάζεται σε ιδιωτικά κτίρια. Έκτοτε
μετακομίζει στο νεοεγερθέν Δημόσιο κτίριο, σε οικόπεδο δωρεάς Δούνια Παρασκευά.
Το 1955 προάγεται σε 3/θ το 1963 σε 4/θ ως το 1983 που υποβιβάζεται σε 3/θ. Έτσι
λειτουργεί ως και σήμερα. Από του 1977 ιδρύεται Νηπιαγωγείο που λειτουργεί ως
και σήμερα.
