Καθολικό μονής των αρχών του 14ου αιώνα, που οφείλει την ονομασία
του είτε στον φιλάνθρωπο ρόλο του Αγ. Νικολάου απέναντι στα ορφανά, είτε σε πιθανό
κτήτορα από την οικογένεια των Ορφανών, ενώ άλλες απόψεις θεωρούν ως κτήτορα τον
κράλη της Σερβίας Μιλούτιν. Είναι μετόχι της Μονής Βλατάδων και λειτουργούσε ως
εκκλησία και σε όλη την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το
μνημείο σήμερα λειτουργεί ως ναός.
Ορθογώνιο κτίσμα αποτελούμενο από ένα κεντρικό επιμήκη ξυλόστεγο
χώρο, που οι τρείς πλευρές του περιβάλλονται από στοά σχήματος Π, ενώ στην ανατολική
διαμορφώνεται η τρίπλευρη κόγχη του ιερού. Στο εσωτερικό του ναού σώζεται το μαρμάρινο
τέμπλο και μεγάλο μέρος από την τοιχογράφηση που τοποθετείται στα χρόνια 1310
- 20.
Στα 1959 - 60 έγιναν εργασίες αναστήλωσης. Κατά τα ίδια χρόνια έγιναν
ανασκαφικές έρευνες στο εσωτερικό του ναού. Στα 1971 ανασκάφηκε το πρόπυλο του
ναού.
